1000. N°. 122.
Dinsdag 10 October.
87stc jaargang.
Afsluiting Rplstraat,
brood- en banketbakkerij,
FEUILLETON.
Geen t'liuis.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bjjblad 10 cent.
Inzending van adverientiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant botaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Burgemeester en Wethouders van Goes, brengen
ter algemeene, kennis dat tot nadere aankondiging
h*t SilJFELSTKAATJE
is afgesloten voor rij- en voertuigen.
De passage kan geschieden door de St. Adriaan-
straat en Wijngaardstraat of over de Opril bij de
Groote Markt.
Goes, 13 October 1900.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSEL1NK.
De Secretaris,
YAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
BHASDWhEK. T
Burgemeester en Wethouders brengen ter kennis
van de ingezetenen dat aan D. T. van de VIJVER
wegens vertrek ontslag is verleend als onder
brandmeester bij Spuit III en dat als zoo
danig is benoemd J. o. de BESTE Az.
Goes, 13 October 1900.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINK.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Aan J. BROUWER Sr. te Goes is vergunning
verleend tot het inrichten eener
in hot perceel Wijk A no. 68.
Goes, 13 October 1900.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINK.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Het is heden de laatste dag der verkiezingen
in Engeland. Wanneer men den uitslag der
stemmingen, in de laatste dagen bekend geworden,
voorstelde door een lijn, dan zou deze menige
kromming vertoonen met het oog op de kansen
der verschillende partijen om een meerderheid te
verkrijgen zoo afwisselend zijn die geweest. Jl.
Zaterdag waren gekozen 398 ministeriëelen, 178
liberalen en 80 nationalisten. De ministeriëelen en
de oppositie wonnen elk 35 zetels. De liberalen
hebben dus geen reden tot klagen. Het nieuwe
Lagerhuis zal er ongeveer uit zien als het oude
en dit had Chamberlain niet gedacht. Slechts de
groote meerderheid van stemmen, waarmede vele
ministeriëelen zijn gekozen, kan hem een reden tot
tevredenheid zijn. Ook mag hij er zich over ver
heugen, dat het hoofd der oppositie, Campbell-
Bennerman, slechts gekozen is met een meerder
heid van 630 stemmen, tegen 1127 in 1895; Sir
William Harcourt is herkozen met een meerder
heid van 3525 stemmen in 1895 had hij een meer
derheid van 5287.
Nu vaststaat, dat do ministeriëele meerderheid
in het Parlement iets grooter zal zijn geworden,
maar niet zoo groot zal zijn als na de vorige
verkiezingen, toen dit verschil 152 bedroeg, daalt
de belangstelling en houdt men zich in Enge
land bezig met de vraagZal het ministerie ver
anderd worden en hoe Daar al vast de mi
nister van Marine heengaat, moet er een nieuwe
optreden, maar de hoofdquaestie is of Salisbury zal
9
Naar het Duitsch van B. Rittweger.
Sedert dat verschrikkelijk oogenblik in het park
zijn reeds zes wekon verloopen. Hildegards teeder
gestel had een hevigen schok gekregen. Twee dagen
lang had ze in een koorts gelegen, maar eindeljjk
hadden jeugd en een in den grond sterke natuur
gezegevierd. Hildegard kon het bed verlaten en ook
de ziekenkamer, die den morgen na den bewusten
vreeselijken dag ingeruimd was. Zij had dit be
schouwd als een weldaad, in stilte en afzondering
was zij weer tot rust en herstel gekomenalleen J
nu en dan bezochten haar het dienstmeisje en j
juffrouw Schreiber, welke laatste haar zelfs dagelijks
meermalen kwam bezoeken en haar opbeurde. j
Werkelijk was zij in deze dagen van lijden een
ander meisje geworden. Het onwankelbaar besluit
leefde in haar, niet moede te worden in haar streven
naar zelfstandigheid. Zooveel het haar mogelijk was
hield zij zich bezig met wetenschappelijke studie en
handwerken. Zij ging daarbjj vast en volhardend
aftreden en of Chamberlain als premier in zijn
plaats zal komen. Daaromtrent bestaat nog wei
nig zekerheid, want al is Chamberlain een groot
man en al heeft hij de verkiezingen met veel talent
geleid, alleen de volbloed oorlogsgozinden verlangen
hem als premier, doch de Engelschen in het alge
meen vreezen hem als zoodanig, daar hij hen in
moeilijkheden zou kunnen breugen met de andere
groote mogendheden. Op het gebied van buiten-
landscbe politiek heeft Salisbury nu eenmaal een
goeden naam en geniet hij het vertrouwen, al werd
dit ook in den laatsten tijd meermalen geschokt.
Zijn tegenstanders geven wel voor, dat hij te oud
is, doch ondanks zijn 76 jaar, heeft hij de zaken
tot hiertoe uitstekend geleid en acht men hem nog
volkomen in staat zijn land nog eenige jaren van
dienst te zijn. Men houdt het er dan ook voor dat
Salisbury in bet ministerie eenige verschikkingen
zal maken en als premier zal aanblijven.
Het was den 9 dezer juist een jaar geleden, dat
president Kruger zijn ultimatum zond aan de En-
gelsche regeering en dat het sein was tot het uit
breken van den oorlog in Transvaal.
En welke gevolgen heeft die oorlog tot nu toe
gehad, voor Engeland en voor Transvaal
Zuid-Afrika, dat naar het woord van Sir Pom-
mery Colley »het graf van menige reputatie" is
geweest, heeft de beste Engelsche generaals afge
maakt het heeft al de gebreken van de Engelsche
legerorganisatie op ruwe wijze doen uitkomen het
heeft de Engelsche officieren doen kennen als dap
pere, maar op militair gebied onontwikkelde man
nen, en de Engelsche huursoldaten als barbaren
het heeft aan Engeland duizenden menschenlevens,
schatten van geld, en wat het ergste is, zijn goeden
naam gekost. Het volkenrecht, door Engelands
medewerking geregeld en uitgebreid, werd er met
voeten getreden en het vredcs-congres, dat onlangs
te Parijs bjjeen was, heeft eenparig afkeuring uit
gesproken over de wijze, waarop de oorlog door
Engeland was uitgelokt en gevoerd.
Voor Transvaal zal deze oorlog zeker een aller
treurigst einde nemen, maar toch hebben de Boeren
menige overwinning behaald, die de bewondering
van de geheele wereld opwekte. De hoop hun vrij
heid en zelfstandigheid te behouden zou slechts
werkelijkheid zijn geworden, indien Engeland door
interventie was belet geworden de beide ropublieken
te vernielen, doch de vrees voor Engeland of
voor een Europeeschen oorlog of voor interna
tionale verwikkelingen hebben eiken aandrang tot
interventie vernietigd. De staatslieden in Europa
staken geen hand uit ten gunste der Boeren,
zelfs niet toen Engelsche bevelhebbers zich schul
dig maakten aan feitelijke schending vaa het vol
kenrecht. De gevolgen zullen de Engelschen na
de inlijving van Transvaal in ruime mate onder
vinden. Een 60000 Boeren in de beide republieken
zullen het regeeren zoo niet onmogelijk, dan toch
ontzaglijk bezwarend en kostbaar maken en van de
Hollanders in de Kaapkolonie zullen velen aan dit
verzet deelnemen om vrede en rust in de ver
overde landen te kunnen handhaven zal Engeland
nog tallooze offers moeten brengen. Het krijgt te
doen met een koppig volk in een uitgebreid land,
dat geplunderd, vernield en half uitgemoord is.
Na do Boksers is in China een nieuwe partij
opgetreden de Triaden of het D/ ievuldighcidsgenoot-
tchap. Wat zich dit ten doel stelt is nog niet vol
komen bekend, maar uit de berichten, die er reeds
van vernomen zijn, is op te maken, dat het een
hervormingsgezinde partij is, die de dynastie der
Mandsjoes zou willenomverwerpen en in haar
te werk. De koele behandeling van juffrouw Werbach
hinderde kaar niet meer, maar ook deze beschouwde
het als een verlichting, dat de verantwoordelijkheid j
voor dit teedere wezen niet meer op haar rustte,
dat alles wat zij nu nog voor het meisje deed haar
vrjje wil was. Zij bood Hildegard aan onmiddellijk
voor haar belang te zorgen.
Een rijk landedelman zocht eeDo onderwijzeres
voor zijn eenig kind, een meisje, dus een betrek
king, die inderdaad slechts geringe inspanning
kostte. Juffrouw Werbach was met die familie bekend
en zij kon verzekeren, dat het zeer aardige, lieve
menschen waren.
Hilde nam de betrekking aan. De betrekkelijke
rust in het pensionaat deed haar goed, zij herstelde
weldra zoover, dat zij er aan kon denken naar bet
landgoed te vertrekken. Op een zonnigen middag
stond zij voor de laatste maal in het zolderkamertje
en nam afscheid van juffrouw Schreiber, haar
nogmaals dankende voor alle liefde. Met warme
hartelijke woorden verliet de oude haar jonge be
schermelinge.
Juffrouw Werbach nam afscheid op hare koele,
voorname wijze in tegen woordigheidvan alle leerares-
sen en leerlingen. Hildegard, toch bewogen door
het gevoel van scheiden, dankte met innige woorden
plaats het oude rogeeringsstamhuis weer op den
troon helpen. Zij hebben in de zuidelijke provinciën,
waar zij thans hooren, op verschillende plaatsen
reeds gevochten met de keizerlijke troepen, die het
onderspit moesten delven. Men beweert, dat in
November de opstand algemeen zal worden, doch
dat hij niet gericht is tegen de vreemdelingen toch
zullen deze wel verplicht worden zich in den strijd
te mengen, al ware het alleen om hunne eigene
onderdanen en eigendommen te beschermen. De
Engelschen bereiden zich daarop reeds voorsir
Henry Blake moet verzocht hebben, dat uit Indië
10000 man naar China zullen worden gezonden,
ter bescherming van de groote belangen, die zij in
Zuid-China, Hongkong en andere gewesten aldaar,
heeft. En juist bij Hongkong schijnt do opstand
der Triaden het ergstdaar zouden de keizerlijke
troepen reeds verslagen zijn.
Men vermoedt, dat deze opstand hetzelfde ver
loop zal hebben als die van de Boksers. In dit
geval krijgen de verbonden mogendheden dubbel
werk. De consuls te Sjanghai zijn van meening,
dat de Boksers alleen slechts door krachtig en go-
zamenlijk optreden kunnen bedwongen worden, doch
de goede harmonie tusschen de gealliëerden laat
veel te wenscheu over. Voornamelijk tusschen Rus
land en Engeland moet de oneenigheid zeer sterk
zijn en steeds meer het karakter van openlijke
vijandschap aannemen. Rusland zet zijn politiek
naar eigen goeddunken voort en neomt den schijn,
aan de eenige vriend van China te zijn en om
dezen schijn voor werkelijkheid te doen doorgaan
heeft het aan de Chineesche mogendheden het pa
leis van het Tsoeng-Li-Yamen weder teruggegeven.
De opperbevelhebber graaf Waldersee die, vol
gens zijn toespraak bij de aanvaarding zijn t b
trekking, met grootsche plannen bezi'll is, blijkt
nog weinig tot do uitvoering daarvan te hebben
beproefd. De militaire operaties bepalen zich tot
het afzenden van straf-expedities naar striken, waar
de Boksers zich samentrekken of waar ongeregeld
heden worden begaan tegen de vreemdelingen.
Zijn taak zal er zeker niet lichter op worden,
indien hem ook het bevel wordt opgedragen in
Zuid-China, zoodra ook daar onlusten ontstaan
veroorzaakt door het vijandelijk optreden der Tri
aden, waarvan men wel spoedig meer zal hooren.
GOES, 15 October 1900.
Verbeterde wijze van stemmen.
De heer Max Marchand te Amsterdam heeft
naar men aan de N. R. Ct. meedeelt eene stern-
machine samengesteld, die aan allo gestelde
eischen voldoet. Hij heeft zich met een adres tot
B. en W. van Amsterdam gewend met het verzoek
hem in de gelegenheid te willen stellen zijne uit
vinding voor eene door den raad aan te wijzen com
missie uit leggon.
De stem machine is vervat in een sierlijk kastje,
de voorzijde vertoonende de namen der candidaten
met een blanco vak, en achter elk vak het gobruike-
lijke stemblokje. De kiezer behoeft slechts een
wijzer, welke in loodrechte richting laDgs de namen
bewogen kan worden, op zijn candidaat of op blanco
te stellen en op een naast den wijzer zich bevindend
electrisch schelkuopje te drukken, waarop het blokje
der keuze zwart wordt, ter overtuiging dat de stem
naar wensch is uitgebracht en geregistreerd. On
middellijk daarop herstelt het blokje zich weder, de
wjjzer valt en het geheim der stemming is verzekerd.
Het toestel werkt geheel mechanisch met elec-
trische controlestemmen van onwaarde kunnen
niet meer voorkomen eu het is onmogelijk voor
voor de genoten opleiding voor genoten liefde
kon zij niet zeggen.
Des middags te drie uur had Hildegard haar
eerste doel bereikt, een klein stadje, waar een rij
tuig vau bet landgoed haar zou afhalen. Met ge
spannen verwa. htiog keek zij rond. Daar kwam
een jonge man op haar toegesneld. Een paar schoone
blauwe oogen zagen haar een oogenblik vragend
aan en een welluidende stem sprak
»Ik bon gezonden om juffrouw Werner af te ha
len. Gij zijt geloof ik die dameik zie niemand
anders."
»Ja, ik ben de gezochte".
»Dan verzoek ik u, mij uw reisgoed aan te wij
zen, ik zal voor alles zorgen, maar veroorloof mij
u eerst naar het rijtuig te geleiden, of wenscht gij
eerst nog iets te gebruiken Wij moeten nog on
geveer twee uur rijden".
»Ik dank u, ik heb onderweg iets gebruikt. Al
het u goed is, rgden wij liever onmiddellijk weg."
»Zooals u wil, daar staat het rijtuig". Hij wees
naar den uitgang van het perron, waar oen aardig,
licht gerijtje stond te wachten. De koetsier bad
moeite de vurige jonge paarden, die niet wilden
stilstaan, te beteugelen.
Was Hildegard op deze reis reels een geheel
eenzelfden kiezer om tweemaal op denzelfden can
didaat te stemmen. Elke candidaat en het blanco
vak heeft zijn eigen tellerheeft men eenmaal
blanco gestemd, dan staan de tellers van alle can
didaten buiten werking.
Aan het eind der stemming geeft het toestel aan
hoeveel stemmen op eiken candidaat zijn uitgebracht,
hoeveel maal blanco is gestemd en, als controle, het
totaal der uitgebrachte stemmeD.
Het blijkt niet duidelijk uit dit bericht of de
machine ook bruikbaar is bij stemmingen voor meer
dan één lid tegelijk. Is dit niet het geval, dan zou
zij alleen voor de verkiezingen voor de lie Kamer
en bij tusschentijdscbe enkelvoudige vacatures in
Raad en Prov. Staten dienst kuDnon doen. Zeker
zou met zulk een machine reeds eenige verbetering
in de wijze van stemmen worden verkregen, hoewel
het stellen van den wijzer op een verkeerden naam
niet uitgesloten schijnt.
Dat verandering in de wijze van steramen noodig
is wordt door velen betoogd.
Zoo schrijft men nu weer uit Friesland
»Bij de jongste stemming voor een lid van den
Raad der gemeente Haskerland (welke door eene
herstemming moet gevolgd worden de candidaat
der liberalen bad 5 stemmen minder dan de vol
strekte meerderheid) bleken van de 460 uitgebrachte
stemmen niet minder dan 25 van onwaarde. Op
de meeste dier biljetten was een zwart puntje ge
plaatst achter den naam van den candidaat. Nu de
technische herziening van de Kieswet eerstdaags
aan de orde komt, is het zeker niet ondienstig,
dit recent geval mede te deelen. De kiezers wisten
wel wien zij moesten kiezen, een afstand van eerige
millimeters maakt desalniettemin hun stemmen on-
geldig".
Herhaaldelijk hebben ook wij onze ongunstige
meening te kennen gegeven over do tegenwoordige
wijze van invulling der stembriefjes. Behalve dat
verscheidene kiezers nog blijkbaar zich vergissen
in het blokje, dat zij wenschen zwart te maken,
geschiedt dit door anderen zóó onvolkomen of met
strepen en üDdere bijvoegingen, dat het stom bureau
die biljetten, volgens de vierde in art. 89 der kies
wet genoemde reden, ongeldig moet verklaren. Wel
is waar komt dit zoowel voor den een en als voor
den anderen candidaat voor, maar bij weinig ver
schil in het op de candidaten uitgebrachte aantal
stemmen, zooals hierboven te Haskerland het ge
val bleek, zou allicht het oordeel dat het, stembu
reau noodzakelijk vellen moet, in strijd kunnen
zijn met den blijkbaren wil van do meerderheid
dor stemmende kiezers.
Het lijdt toch geen twijfel, dat de kiezers, die
b.v. het witte stipje voor A slechts voor een klein
gedeelte zwart maken, of wanneer het potlood bij
de invulling door niet aan pen of potlood gewend
zijnde personen eene kras maakt in plaats van de
ronde opening vol te maken of wat óók ge
beurt met het potlood, waaraan eens ferm gelikt
wordt, een gat gostoken en de zwarte plek ge
heel open gekrabd wordt het lijdt geen twijfel,
zeggen wij, dat die kiezers op A. en niet op B.
hebben willen stemmen. Toch moet het stembureau
al deze briefjes van onwaarde verklaren
Het komt ons voor, dat het schriftelijk (met pen
of potlood) invullen van een naam do voorkeur blijft
verdionen, natuurlijk met behoud van het tegen
woordig couloir-stelsel.
Wij hopen, dat bij de aanstaande behandeling
der kieswet de wijze van stemmen niet onbesproken
zal blijven.
andere geworden, nu werd het haar nog vroolijker
in het hart. Zij verheugde zich in den prcttigen
ritdo blauwe bergen, de heldere hemel lachten
haar aan, de beleefde, voorkomende ontvangst van
den jongen man, wiens uiterlijk haar zoo innemend
voorkwam, deed haar goed. Het was haar of zij
een nieuw leven te gomoet ging, torn zij naast
haar deftigen geleider op het rijtuig toetrad. Zij
was werkelijk niet klein, maar de jonge man stak
nog een hoofd lengte boven haar uit. Het was een
ware reuzengestalte. »Siegfried" kwam haar in do
gedachte, toen zij het waagde, hem onder het gaan
aan te zien. »Siegfried", de edele held, haar lieve
lingsgestalte in de Duitsche sagen en gedichten,
het scheen baar alsof hij in levenden lijve naast haar
ging. Die krachtige schoon gebouw de figuur, die
flinke kop, met licht gekruld blond haar en baard,
die levendige blauwe oogen, die blikken, zoo eerlijk
zoo rein, waarlijk een beeld van frissche, manne
lijke kracht.
Hildegard verwonderde zich, dat haar geleider
zich niet aan haar had voorgesteld. Als hij niet
tot de familie zelf behoorde en dat scheen hij
niet dan was hij toch zeker in eenigszins hooge
betrekking op bet landgoed, mogelijk een opzichter.
Misschien ook had hij in der haast vergeten zicli
