1900. N°. Il l,
Donderdag 27 September.
bi jaargang.
FEUILLETON.
Geen t'huis.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 26 September 1900.
Onder het opschrift«Particulier of
Staatshoofd" schrijft de Standaard
De redactie van de N. R. Ct. had liever gezien,
dat we de vlag-quaestie niet ter sprake hadden
gebracht.
Tot op zekere hoogte acht ook de red. van het
Hand. dit niet vrij van bedenking.
Naar ons voorkomt ten onrechte.
De vraag, hoe onze Regeering den heer Kruger
beschouwtals particulier of als Staatshoofdis toch
niet te ontwijken. Men moge dit lastig vinden,
maar er is niets aan te doen. Een deur moet open
of dicht zijn. Een derde is hier niet.
De illusie, alsof men van deze netelige quaestie
af was, zoodra Kruger aan land was gezet, is de
ongerijmdheid zelve.
Tenzij Kruger zelf verklaart incognito te reizen,
zal men in DeD Haag voor dezelfde moeilijkheid
staan, want ook al komt hij niet hier aan wal, in
ons land komt bij stellig.
Nu schijnt in het buitenland de meening te
heerschen, dat Kruger wel terdege als President
moet ontvangen worden. In Rusland sprak zoo de
Novoje Vremjain Frankrijk de Temps, in België
de Indépendance.
Is het nu denkbaar dat men Kruger elders wel
en in Den Haag niet als President zou erkennen
Ons dunkt, dat zal noch de N. Rott. noch het
Hand. willen.
De quaestie moet dus toch onder de oogen wor
den gezien.
Ter zake was daarom de informatie van het Hand.,
die ons mededeelt, dat art. 7 van het hier in aan
merking komend reglement bepaalt »dat aan den
president eener republiek dezelfde eerbewijzen be
wezen worden als aan prinsen van het Koninklijk-
Huis, tenzij in bijzondere gevallen afzonderlijke
voorschriften daaromtrent worden gegeven.
Dit zegt iets. Maar volledig ware de informatie
pas geweest, als er bijgevoegd was het andere artikel,
regelende de ontvangst aan boord van koninklijke
Prinsen.
Eischt die ontvangst, naar luid van het vigeerend
reglement, saluut en vlaghijsehen, dan zou thans
in het nalaten van heide de verklaring liggen,
dat men Kruger niet in qualiteit aan boord ontvangt.
Kan dit nu niet, omdat Engeland het niet zou
dulden, goed, dan late men het, maar zij er zich
dan ook helder bewust van, dat men het laat om
Engeland.
We houden van Real-Politik.
Misschien, dat Kruger zelf de moeilijkheid zal
afsnijden door voor een en ander te bedanken wat
ons zelfs raadzaam voorkomt.
Maar voor het overige sta het ieder onzer helder
voor oogen, dat Engeland, vroeg of laat, met of
zonder vlag hijschen, ons het zenden van dit oorlogs
schip toch zal inpeperen.
Doch dat juist moet men aandurven en aanwillen.
Gezond medelijden eischt dat men ook mede durft
lijden
Over deze vlagquaestie ontvangt de M. Ct.
het volgend schrijven, blijkbaar van een deskundige
»Indien werkelijk de Transvaalsche vlag gehe-
schen wordt aan boord van de Gelderland, van af
het oogenblik dat president Kruger op dien bodem
is, dan geschiedt dit, volgens het gebruik, aan den
grooten top, terwijl de Hollandsche vlag onveran-
Naar het Duitsch van B. Rittweger.
Schemerlicht heerschte in de kameraan het
eenige venster stond een slank, half volwassen
meisje, dat onbewegelijk en blijkbaar gedachteloos
door de gordijnen de straat opkeek. Nu eu dan
slechts maakte het kleine kopje, half onbewust, een
luisterende beweging naar de deur, die naar de
zijkamer leidde en waarachter stemmen, soms goed
hoorbaar, soms gedempt, klonken.
Een eigenaardige geur vervulde het vertrek, een
lucht als van waskaarsen en cypressen. Geen wonder
Nauwelijks een paar uur geleden hadden waskaarsen
gebrand in de grootste kamer van het huis, dezelfde
waaruit nu die stemmen klonken, en een met kransen
rijk versierde doodkist had daar gestaan, de kist,
waarin de heer des huizes in zijn laatsten sluimer
lag. Niet alle kransen, door vrienden en bekenden,
door dankbare patiënten den overleden arts gewijd,
hadden op de kist kunnen plaats vinden. Nog een
menigte lagen er na de begrafenis op den vloer en
daarvan ging de scherpe lucht uit, die in vereeni-
gmg met de uitgeblazen waskaarsen aanduidde,
derlijk aan den achtersteven of den achtersten gaf
fel gevoerd wordt.
Het voeren van de vlag aan den grooten top is
een aanduiding voor het geval men een staatshoofd
of vorstelijk persoon aan boord heeften zoolaDg de
Engelsche regeering geen kennis heeft gegeven dat
de Z. A. Republiek ophield te bestaan, dient aan
president Kruger de hem verschuldigde eer te wor
den bewezen.
Een oorlogsschip aan te houden, dat een algemeen
erkend internationaal gebruik volgt en overigens de
gewone natievlag voert, ware ongeoorloofd en onver
antwoordelijk.
De vraag moet dus nog worden gesteld of ook na
officieele kennisgave de onwettige annexatie door
alle mogendheden zal worden geëerbiedigd.
Is dit zoo en geschiedt dat tijdens de reis van de
Gelderland, dan kan het geval zich voordoen, dat
het schip met de presidents-vlag een haven binnen
komt. De aldaar aanwezige Nederlandsehe consulairo
ambtenaar zal dan den coinmandeereuden officier
wel onmiddellijk kennis geven van don nieuwen staat
van zaken en de Transvaalsche of presidentsvlag
worden neergehaald. In December 1889 geschiedde
iets dergelijks, toen een Nederlandsch eskader, be
staande uit de Tromp, Atjeh en Van Galenop de
reede van Rio Janeiro kwam en bij het vallen van
het anker de Braziliaanscbe Keizersvlag in den groo
ten top heesch en het gouvernement salueerde met
het gebruikelijk aantal schoten. De Nederlandsehe
consul-generaal kwam toen in allerijl aan boord
om den divisie-commandant, kolonel Stakman Bosse,
mede te deelen, dat de keizer van Brazilië kort
geleden had moeten abdiqueeren en de vlag met
de keizerskroon vervangen was door een republi-
keinsche, waarin de veelbelovende woorden voor een
Zuidamerikaanschen staatOrdem e Progresso
Op 31 December 1899 bestond volgens de
voorloopige uitkomsten der toon gehouden achtste
algeraeene volkstelling de bevolking van ons
land uit 2,520,157 mannen en 2,583,274 vrouwen
totaal 5,103,431 zielen.
In Zeeland waren die getallen respect. 106,928,
109,365, 216,293.
Een wetsontwerp is ingediend voor ver
plaatsing en uitbreiding van bet sta
tion Roosendaal en voor verlegging van de
spoorwegen van Roosendaal naar Rotterdam en
naar Breda.
De stationsinrichtingen te Roosendaal lieten reeds
sedert geruimen tijd veel te wenschen over, zoowel
met het oog op de veiligheid voor de reizigers, die
door twee tegenover elkander liggende stations in
gevaar worden gebracht bij het overloopen van het
eene naar het andere station, als wat betreft do
geregelde uitoefening van den dienst.
Uit Den Helder wordt gemeld, dat aldaar in
marine-kringen vernomen is, dat Hr. Ms. Gelderland
koers zal zetten naar Napels en aldaar de ont
scheping van President Kruger zal plaats
hebben. (Tel.)
Brieven voor Transvaal. Er zijn aan
de Transvaalsche postadministratie brieven en andere
stukken voor Pretoria in April, Mei en Juni 11.
uit Nederland verzonden, terugontvangen, welke
niet door haar konden worden terecht gebracht.
Zij, die brieven of andere stukken naar Pretoria
hebben verzonden, kunnen tot den 15 October e. k.
dat in dit huis droefheid heerschte. Iu dit huis
Neen, alleen in het hart van het slanke kind, dat
aan het venster staat en in een troosteloos naar
buiten zien tracht te begrijpen, wat haar is over
komen.
Vader doodDe eenige inensch op aarde, die
baar toebehoorde, sedert een jaar geleden, hare
moeder hem was voorgegaan op den donkeren weg
des doods. En niemand, die met haar treurde,
niemand, die liefdevol haar hoofd, dat pijn deed
van het schreien, in zijn handen nam, aan zijn
hart drukte en zeide»Arm kind, kom, hier is nu
uw hemel"; ach neen, niemand.
De huishoudster, een knorrige, onbeschaafde
vrouw, had van dit oogenblik af geklaagd eu ge
jammerd over haar vermoedelijk lot gedwongen te
zijn nu weer een andere betrekking te zoeken. Dat
was voor haar het gewichtigste het weeskind
kwam bij baar slechts in de tweede plaats, of liever
in het geheel niet.
En anders Diemand Geen vrouwelijk wezen, dat
tot dit huis in eenige betrekking stond. Sedert den
dood der moeder was elke band met andere familiën
verbroken. Dokter Werner was een zonderling ge
weest, die na den dood van zijn geliefde vrouw
nog slechts voor zijn patiënten en voor zijn kind
leefde.
Maar dokter Werners praktijk leed zeer onder
aan do postkantoren inlichting ontvangen of zich
ouder de teruggezondene door hen verzonden brieven
of stukken bevinden. Deze zullen worden terugge-
geveu, of, desverlangd, zonder betaling van port
over Engeland naar hunne bestemming verzonden
worden.
Men meldt uit 's-Hertogenbosch aan de N".
R. Ct.:
Eenige uitgewezen ambtenaren der
Nederl. Zuid-Afrikaanscbe Spoorweg-Maatschappij
hielden eergisteren alhier eene vergadering, ter be
spreking van hunne rechten en belangen. In verband
met de raaandelijkscho uitkeeringpn, die de ambte
naren thans van de maatschappij ontvangen, werd
er aan herinnerd, dat de ambtenaren van de maat
schappij nog te vorderen hebben hetgeen hun op
hunne traktementen in de laatste maanden wegens
scbaarschte aan geld is ingehouden, plus de grati
ficatie, die zij jaarlijks ontvangen enz. De vraag
werd met het oog hierop gesteld, of de uitkeeringen,
die zij thans ontvangen, strekken in mindering van
dit hun te goed, dan wel of deze als buitengewone
tegemoetkomingen moeten worden beschouwd. Be
sloten werd te dien aanzien inlichtingen bij de
maatschappij in te winnen.
Ten aanzien van do te stellen eischen tot schade
loosstelling, wegens hot verlies hunner roerende
goederen, geleden ontberingen enz., werd besloten,
dat ieder daarvan een begrooting zal opmaken, ten
einde deze alsdan verzameld te kunnen opzenden
daar, waai zulks het meest geraden voorkomt.
Tal van buitenlandsche bladen, do Engelscbe
natuurlijk uitgezonderd, drukken hun vreugde er
over uit, dat het kleine Nederland, als aanverwante
natie der Boeren den grijzen Staatspre
sident beeft aangeboden hem met een Neder
landsch oorlogsschip naar Europa
over te brengen. Vooral ook in Duitschland trekt
hot feit de aandacht en vindt het allerwege in
stemming. De Berliner Neueste Nachrichten komt
zelfs heftig op tegen het artikel van de Engelsche
Standard (dat wij in een vorig nommer meiedeelden).
Nederland heeft zegt het blad door zijn
besluit om aan Paul Kruger een oorlogsschip aan
te bieden voor zijn overbrenging naar Europa,
overal buiten Engeland nieuwe harten veroverd. Wij
hopen, dat ook aan de andere zijde van het Kanaal
nog stemmen zullen opgaan, die de aanvallen van
de Standard afkeuren. De wensch, om den aan
voerder der dappere Boeren niet alleen op staat
kundig gebied onschadelijk te maken, maar hem
ook persoonlijk te verootmoedigen, bewijst, dat de
Engelschen, die door de Standard voorgelicht wor
den, op zeer laag peil staan, wat zedelijke gevoelens
betreft. De geringste eerbied voor Engeland zolf
moest de Standard beletten, die natie bloot te geven
door zulke lage insinuaties wereldkundig te maken.
Door dit heftig artikel komt weer aan den dag, op
welk laag peil de politieke zedelijkheid staat in
sommige den toon aangevende kringen in Groot-
Brittannië. Het is intusschen niet aan te nemen,
dat in het artikel aan de gevoelens Yan Salisbury
uitdrukking wordt gegeven."
»Beschouwt de Nederlandsehe regeering den
persoon Kruger, als President of eenvou
dig als particulier, voor wiens gezondheid
het verkieselijker is de reis van .Lorenzo Marques
te doen per Hollandsch oorlogsschip dan per Duit-
sche postboot Dit is de vraag, die de Times op-
dit kluizenaarsleven hij was niet meer gezocht
bij den netten stand. En dat was hem ook onver
schillig hij had genoeg te doen in de wijken der
armen en de opbrengst daarvan was voldoende om
zijn klein huishouden te voeren. Maar er bleef ook
niets over. De kunst van sparen verstond hij niet
ook niet. iu zijn beste tijden hjj niet en zijn vrouw
niet, die bij een zwakke gezondheid eu gemis aan
overleg, het geld niet wist te waardeereu en hot
met volle handen uitgaf, als het er was. Zij had
den slechts één kind, waarvoor zouden zij zoo
angstvallig hebben te zorgen Doch na den dood
zijner vrouw bevingen don arts dikwijls sombere
gedachten. De inkomsten vloeiden niet meer, aan
geld overleggen was nog minder te denken, maar
hij hoopte nog lang genoeg te zullen leven om voor
zijn lieveling, zijn eenig kind, zijn Hildegard te
kunnen zorgen. Wie anders zou het doen Bloed
verwanten bad bij niet, ook niet van de zijde zijner
vrouw. Kort voor zijn dood had dr. Werner, wien
het dikwijls zwaar viel aan zijne verplichtingen te
voldoen, droevig zijn blik op zijn dochtertje laten
rusten met de treurige gedachte op een spoedige
scheiding. «Mijn arme lieveling" bad hij haar dik
wijls genoemd en wanneer zij dan vroeg Waarom
toch, vadertje, ik hob u nog?" dan had hij smar
telijk gelachen.
Nu was hij dood, die beste goede vader, do
werpt. Erkent onze regeering Kruger als hoofd
van de Zuid-Afrikaansche Republiek, dan heeft zij
tevens te erkennen dat zij bem niet kan toestaan
zijn schatkist en archieven met zicb op
de Gelderland in te schepen, zonder de neutraliteit
te schenden.
Ij Kruger de heer Kruger en niet meer, dan
heeft hij geen recht op zaken die hem niet toe-
behooren en heeft Engeland hot volste recht Por
tugal en Nederland te verzoeken hem het mede-
nemen van schatten en archieven te beletten", aldus
het City-blad.
Een ingezonden stuk in de Times geeft dezelfde
meening weer. De inzender hoopt dat de Engel
sche regeering aan de Nederlandsehe duidelijk heeft
gemaakt dat het verlof om den heer Kruger to
vervoeren, alleen betrekking heeft op zijn persoon
en niet op de staatsarchieven, en de groote som
men geld, die »de heer Kruger bij zijn vlucht uit
Pretoria met zich mede nam."
De staatsstukken, die Kruger naar Lorenco Mar
ques medegenomen heeft, kunnen voor do Engel
sche regeering van het grootste belang zijn en wij
hebben het volste recht te verbieden, dat zij weg
gevoerd worden in een neutraal schip. De inzen
der dringt er vervolgens op aan, dat de Portu-
geesche regeering Kruger zijn papieren en geld
ontneme en aan de Engelschen ovorhandige.
Voor zoover ons bekend, heeft de Engelsche re
geering nog aan geen enkele mogendheid de mede-
doeling gedaan, dat de Zuid-Afrikaansche Republiek
heeft opgehouden te bestaan. Zij bestaat dus nog
voor onze regeering en er is geen enkele reden
President Kruger niet als haar hooofd te erkennen.
Welke redenen den President ertoe geleid hebben,
uit zijn land te vertrekken, heeft de Nederland
sehe regeoring niet to beoordeelen, evenmin als zij
te beoordeelen heeft, welke staatsstukken en hoeveel
geld haar gast op zijn reis per Gelderland noodig
acht, voor het slagen zijner zending, mede te nemen.
Zij heeft President Kruger een schip aangeboden,
aan hem de beslissing of hij archieven en geld aan
boord zal mede nemen.
De inzender in de Times spreekt van verlof"
door de Engelsche regeering gegeven. Ook dit is
niet juist. De Nederlandsehe regeering heeft een
oorlogsschip ter beschikking van den President ge
steld en dit besluit ter kennis van de Engelsche
regeering gebracht, zonder meer. (Tel.)
De resident van Samarang heeft zich, meent
het Handelsblad, zeer verdienstelijk gemaakt door,
naar De Locomotief van 24 Juli bericht, bet ini
tiatief te nemen tot de oprichting van een »H o 1-
landschen cursu s", waar zonen van i n-
landsche hoofden de gelegenheid vinden,
tegen een zeer kleine uitgaaf, de Hollandscbe taal
te leeren. Twee onderwijzers, de heeren Van Bemmel
en Visser, stelden zich tot het geven van dien
cursus beschikbaar.
De resultaten zijn verrassend, zoo schrijft de heer
Stoll in genoemd blad, niet alleen dat bet onder
wijs betere vruchten draagt dan men bad kunnen
vermoeden, maar ook is het bij den dag duidelijker,
dat de cursus hoogelijk gewaardeerd wordt door
hen, ten wier behoeve hij werd gesticht. »De toe
loop is groot" bureauschrijvers, magangs (inland-
sche volontairs), inlandsche onderwijzers, leerlingen
van do inlandsche le lagere school meldden zich
aan. »Zelfs andere resideutiën dan Samarang hebben
haar contingent geleverd van mond tot mond had
eenige mensch, die haar op de ganscbe wijde wereld
had toebehoord. Geen zorgen voor de toekomst,
alleen de smart over den dood baars vaders ver
vulde op dat oogenblik het jonge meisje. Zij wist
dat daar in de zijkamer de kantonrechter Wosen,
een vroegere vriend des huizes, die aangeboden had
de voogdij op zich te nemen, en do dokter, die
haar vader het laatst had behandeld, beraadslaag
den, wat nu te doen stond maar dat was haar
onverschillig. Zij bekommerde zich om niets, hare
smart behoerschte alle andere gedachten.
Hildegard keek nu naar boven, naar den donke
reu, zwaren winterhemel, maar geen vriendelijke
ster lachte haar troostend toe, de bomel bood baar
niets aan, haar oogon konden het duister niet door
dringen en de aarde scheen haar woest en ledig.
Arm kind Nog zoo jong en geen thuis
»Kom, lieve Hildegard, we hebben met u te spre
ken". Het was haar voogd, die in de open deur
staande, deze woorden sprak en bij keek daarbij
zijn pupil medelijdend aan. Aarzelend kwaui zij tot
hem, haar voeten weigerden hun dienst, toen zij
den drempel zou overschrijden. Een rilling vloog
haar door de leden. Daar had voor een paar uren
nog de doodkist met het ontzielde lichaam g -
staan en zij had er naast geknield om nog eei -
maal het dierbare gelaat te aanschouwen, eer h<t
haar voor altijd zou worden ontnomen. Zeker waie
