1900. N". 104.
Dinsdag 4 September.
87ste jaargang.
D© uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nominers 5 centmet bijblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
ftAAD der Gemeente GODS,
op DONDERDAG 6 SEPTEMBER 1900,
des avonds te 8 uren.
Goes, 1 September 1900.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van behandeling
1. Resumtie der notulen van de vorige vergade
ring.
2. Ingekomen stukken.
3. Benoeming leeraar bij bet Middelbaar Onderwijs.
4. Wijziging van de Verordening op de beffing
van schoolgeld voor Lager Onderwijs.
5. Wijziging Verordening regelende het Lager
Onderwijs.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Het Engelsche publiek wordt ongeduldig en
ongerust. Het wordt ook ontevreden over den lang-
durigen oorlog en over het onvermogen van Lord
Roberts om een beslissendeu slag te slaan. De be
zetting van Machadodorp heeft eenige beteekenis,
maar niet veel, zij heeft dagen lang stryd gekost
en feitelijk is Roberts nog niet veel gevorderd, mis
schien bet tegendeel. Het terrein, waarop bij nu
gekomen is, is niet alleen veel ongezonder, maar
ook veel moeilijker, nog daargelaten dat de maar
schalk nu van bet gebruik van den spoorweg zal
verstoken zijn en al wat hij noodig heeft per as
zal moeten laten aanvoeren. Het terrein is voor de
Boeren niet zoo gunstig als Roberts bet wil doen
voorkomengoed oorlogsveld komt eerst achter
Machadodorp, daar worden dan ook de groote sla
gen gewacht, doch groote slagen te leveren ligt
ook niet in de bedoelingen der Boeren. Den over-
machtigen vijand te overwinnen is hun onmogelijk,
daarvan zijn zjj overtuigd hun taktiek is den oor
log te rekken en aldus de Engelscben uit te putten.
Het klimaat is de dood voor de Engelsche troepen,
er sterven meer krijgslieden door ziekte dan door
de kogels der Boeren. En dan de inillioenon, welke
deze oorlog eiken dag kost. Engeland is rijk, zeer
zeker, maar wanneer bet met millioenen gaat, komt
er aan allen rijkdom een einde.
Roberts bad gehoopt de Boeren te omsingelen
en dan was de strijd voor dezon wanhopend ge
weest, maar de Boeren laten zich niet omsingelen.
Waren alle strijdende Transvalers geconcentreerd
op ééne plaats, dan zou het den Engelscben wel
niet moeilijk vallen beu af te maken, doch de te
genstand is nog verspreid over bet gansche oor
logsterrein van vroeger en nu. Ten westen en zui
den van Johannesburg, in den Vrijstaat liggen nog
Boeren op de loer om de Engelschen in bet nauw
te brengen, bij Mafeking werd in den laatsten tijd
nog sterk gevochten, waaruit blijkt, dat De la Rey,
Botha en De Wet niet stil zitten.
Louis Botha beeft verklaard, dat hij over 15000
man beschikt, waarvan 5000 besloten zijn zich lie
ver dood te vechten dan den strijd op te geven
en boe verder de Engelscben komen, hoe moeilijker
het terrein wordt.
Williams schrijft in de Morning Leader, dat naar
zijn meening de Boeren noordwaarts zijn afgetrok
ken om den toegang tot het district Lijdenburg
te bezetten. De Boeren houden stand, gaat bij voort,
in wat Roberts Helvetia noemt en waaraan wij
den naam Suijman gaven, daar beide punten slechts
een mjjl van elkander verwijderd zijn en belang
rijke onderdeeleu uitmaken van dezelfde stelling.
Bulier beeft Machadodorp bezet na zwakken te
genstand. Maar wij hebben er reeds op gewezen
dat er bij Machadodorp geen stelling is om stand
te houden. Eerst zeven of negen mijlen ten Noor
den van dit station is een goede stelling. De Boe
ren hebben klaarblijkelijk hun hoofdmacht geplaatst
aan den weg naar Lijdenburg. Als Snij man inder
daad bet centrum van bun tweede verdedigings
linie is, zou bet uitermate moeilijk zijn den vijand
van daar te verdrijven.
»Hoe lang zal de oorlog nog duren" vraagt
hetzelfde blad, en antwoordt op die vraag
Tenzij wij bereid worden gevonden vredesvoor
waarden aan de Boeren aan te bieden, zal de
oorlog voortduren, eiken dag wreeder worden, noch
vrouwen noch onzijdige personen sparend, onze
schatkist uitputten, ons krediet vernietigen, en de
hoop, dat er eens verzoening en vrede zal komen
in het uit elkaar gerukte Zuid-Afrika ongerijmder
maken dan ooit te voren."
De eensgezindheid onder de mogendheden in zake
China is nog niet openlijk verbroken, doch tus-
scben de regels van de schaarsche berichten is te
lezen, dat het er met de eendracht waardoor alleen
de ongeordende toestand kan worden opgeheven,
treurig uitziet. Het is of de mogendheden bij alles
wat zij in China uitvoeren of van plan zijn, elkan
der op de vingers kijken. In Engeland wordt nog
steeds gemeend dat Rusland en Duitschland zullen
samendoen, zonder de andere rijken te kennen de
Japanners reiken den Engelschen de hand, omdat
zij bang zijn, dat Rusland Mantsjoerije zal inpal
men en dit alleen zouden toestaan als Japan een
deel kreeg van Korea. Amerika vertrouwt Engeland
niet in de buurt van Sanghai. Niemand zou China
willen veideelen maar toch ieder verlangt er een
stuk van.
Een aardig staaltje van de eensgezindheid onder
de mogendheden is, dat de troepen van Peking naar
het zuiden trekken, waar ook werkelijk vijanden
genoeg te vinden zijn, en dat andere, met name
Russen en Japanners, noordwaarts zijn gegaan, met
welk doel weet men niet.
Omtrent de pogingen der verschillende mogend
heden om tot vrede te geraken begint er meer
eenstemmigheid te heerschen. (Men zie daarover de
rubriek in dit nummer»Oorlog in China".)
Omtrent de verhouding, die tusschen Frankrijk
en DuitschSand begint te bestaan, is het bekende
gezegde van kracht»Oude veeten zijn vergeten
en gedempt de bron van twist."
De Duitschers hebben op vele plaatsen een ver
standig besluit genomen. De Sedandag (2 September)
is niet meer gevierd. Een commandeerend generaal
te Hamburg zeide, dat hij zijne officieren dien dag
niet meer tot een feestmaaltijd zou bijeenroepen.
Nu Franschen on Duitschers in China als wapen
broeders optreden, achtte hij het ongepast de her
innering aan Fransche nederlagen steeds levendig
te houden. Reeds vroeger wezen wij er in ons over
zicht op dat de bewoners van Elzas-Lothariugen
reeds verzoend zjjn met hunne toevoeging aan
Duitschland en geen neiging meer aan den dag
leggen om hunne vroegere nationaliteit terug te
krijgen. Er is dus alle reden om te verwachten,
dat Frankrijk en Duitschland weer tot elkaar komen.
Frankrijk heeft nu voor goed geleerd zich niet
meer mot de Duitsche aangelegenheden te bemoeien.
Van Eizas-Lotharingen moet het afzien om te be
grijpen, dat het gevaar voor dit oogenblik van de
Engelsche zijde dreigt. Engeland is thans de gemeen
schappelijke vijand van Frankrijk, Duitschland, Rus
land en bijna de geheele beschaafde wereld. Er is
bijna geen land, dat niet iets terug te vorderen
heeft, dat Engeland wederrechtelijk heeft geroofd.
Van een behoorlijk evenwicht kan geen sprake
zijn, zoolang Engelands overmacht ter zee niet is
geknot. Geen land kan zich nu meer rustig ont
wikkelen en tot welvaart komen.
Enkele heethoofden zijn er nog in Duitschland,
die den Sedan-dag willen gehandhaafd zien, doch
door den wil van Keizer Wilhem II zal hij officiëel
niet meer gevierd worden. In tegenstelling van het
geen elk jaar sedert 1871 geschiedde, onthoudt de
Staat zich thans van elke betooging en kunnen
alleen particulieren, die daarop gesteld zijn, den
verjaardag vieren van Napoleon's nederlaag. Van
zijn kant doet Frankrijk ook een stap; het zendt
dit jaar, voor 't eerst na den grooten oorlog, een
specialen afgevaardigde, om aan de oefeningen van
het Duitsche leger deel te nemen.
Ook in ons werelddeel dreigt oorlog en wel tus
schen een paar Balkan-staatjes Bulgarije en
Rumenië hebben hun geschil over het vermoorden
van den Rumeenschen professor Michaleau nog niet
bijgelegd en daaruit aanleiding genomen een opstand
te verwekken. De Rumeensche regeering heeft een
onderzoek naar deze misdaad en de bestraffing der
schuldigen geëischt. Dit onderzoek heeft echter nog
niet plaats gehad en men vreest dat het wel geheel
zal uitblijven, waut onder de leden van het Bul-
gaarsch-Macedonisch comité zijn zeer invloedrijke
personen, die de regeering niet voor het hoofd wil
stooten. Allerlei mededeelingen over het werken
dezer comité's doen de ronde. Zij moeten voornemens
zijn dezen winter zooveel mogelijk Bulgaren in
Macedonië en Albanië van wapens te voorzien en
daar een groote revolutie te veroorzaken. Deze
landen zouden het Turksche juk moeten afschudden
en zich bij Bulgarije voegen.
Reeds hebben feiten plaats gehad, die op eene
vijandige gezindheid wijzen. De Bulgaren hebben
aan Rumeniërs den toegang tot het land ontzegd,
ook als zij behoorlijk van passen waren voorzien,
en Bulgaarsche douanen hebben den invoer van
Rumeensche waren geweigerd. Zelfs hebben al ge
ruchten geloopen over grensconflicten tusschen Bul
gaarsche en Rumeensche soldaten, waarbij de Bul
garen 25 Rumeniërs zouden hebben gevangen ge
nomen. Dit gerucht is echter weer tegengesproken.
Een ander gerucht is, dat een samenzwering zou
ontdekt zijn van Bulgaren tegen koning Carol van
Rumenië. De bewaking op de Rumeensch-Bulgaar-
sehe grenzen is daarom aan beide zijden versterkt.
Tot een oorlogsverklaring is het nog niet ge
komen zelfs is er een afdoende reden, die nog al
hoop geeft op het behoud van den vrede, en dat
is dat geen van beide landen geld heeft. En wan
neer zij dit nu maar geen van heiden bij hun
vrienden, Oostenrijk en Rusland, krijgen, dan zal
de oorlog uit gebrek aan zenuw ook wel niet uit
barsten.
GOES, 3 September 1900.
In de MiddCt. van Zaterdag wordt bericht,
dat voor de vacature in den gemeenteraad
alhier van antirevol. zijde candidaat is gesteld de
heer A. S. J. Dekker. Wij kunnen dit bericht ten
stelligste tegenspreken. De antirevol. kiesvereeni-
ging heeft nog niet vergaderd en naar men ons
van bevoegde zijde verzekert zal ditmaal de
heer Dekkei geen candidatuur aanvaarden.
Men schrijft ons
Het hoofdbestuur van de Vereeniging van
landbouwers die suikerbieten ver
bouwen heeft dezen zomer niet stil gezeten. Met
den heer Vorsterman van Oyen te Aarden burg heeft
het een plan ontworpen om den strijd tegen do
suikerfabrikanten beter dan tot nu toe aan te binden
en te zorgen, dat wat de bieten verbouwers in deze
campagne van de zijde der fabrikanten moesten
ondervinden, niet meer zal kunnen gebeuren.
Dat van de bestaande vereeniging, ondanks her
haalde pogingen van het bestuur, niet veel kracht
uitging, was te wijten aan het reglement, dat de
leden geheel vrij liot, en ook aan de geringe samen
werking der leden onderling.
Het bestuur heeft een nieuw reglement ontworpen
en wonscht de bestaande vereeniging te ontbinden
en eene geheel nieuwe tot stand te brengen. Het
concept-reglement is aan de afdoelings-besturen en
aan de zelfstandige leden gezonden en tevens ook
aan eenige voorname bietenverbouwers in Zeeland,
Noord-Brabant en Zuid-Holland, die ter vergadering
opgeroepen zijn tegen Vrijdag den 7en September
1900 in de »Prins van Oranje" te Goes.
In deze bgeenkomst zal door de bestaande ver
eeniging allereerst worden beslist over de bestem
ming van het batig slot der vereeniging en over
hare opheffing, waarna men zal overgaan tot het
stichten van eene nieuwe, onder den naam van
Bond van Suikerbietentelers, en tot
het besproken van bedoeld reglement, dat inmiddels
in alle afdeelingen besproken wordt.
Veel sympathie voor den Bond wordt reeds aan
den dag gelegd de landbouwers begrijpen dat het
op de oude wijze niet gaan kan en dat er nieuw
leven moet komen, wil men niet geheel afhankelijk
worden van do fabrikanten. Het doel van den
Bond is verbetering te brengen in de thans be
staande overeenkomsten met de fabrikanten, de
zoogenaamde tel-quel contracten. Ieder lid moet
eene gezegelde verklaring inzenden, waarin hij aan
neemt zich te onderwerpen aan allo bepalingen der
statuten. Daarbij voegt hij eene opgaaf van het
minimum aantal gemeten, dat hij jaarlijks voor het
verbouwen van bieten denkt te gebruiken.
Bestaat het hoofdbestuur thans uit drie leden,
voor het vervolg zal het uit zeven leden bestaan.
Op eene in November te houden algemeene ver
gadering zullen zoo mogelijk vastgesteld worden
de prijs eD de voorwaarden, op welke in de vol
gende campagne met de fabrikanten zal worden
gecontracteerd. Ieder lid is gehouden zich te ge
dragen naar de besluiten in de algemeene vergade
ring genomen, en tegen geen lageren prijs, noch
onder andere voorwaarden te contracteeren op het
tel-quel contract dan daar zijn vastgesteld. Wie
daaraan niet voldoet, betaalt voor elk gemet, dat
hij als zoodanig gecontracteerd heeft, eene boete
door de algemeene vergadering te bepalen ten bate
der algemeene kas.
Deze zijn do voornaamste bepalingen van het
concept-reglement. Mochten deze worden aange
nomen en mochten alle groote bi eten verbouwers
zich aansluiten bij den nieuwen Bond, dan pas zal
met vrucht en succes met de fabrikanten onder
handeld kunnen worden en zal de biet weder een
rentegevend gewas voor de landbouwers zijn. Maar
daartoe is aansluiting noodig. Men raeene ook niet
dat voor de verschillende streken, die zich bij den
Bond aansluiten, de prijzen en voorwaarden van de
contracten dezelfde moeten zijn, integendeel, gelet
op de verschillende toestanden in Zuid-Holland,
Brabant en vooral in Zeeland, vindt men een ar
tikel in de nieuwe statuten, waarin aan dat be
zwaar wordt tegemoet gekomen.
Jl. Zaterdag trad alhier in functie als cipier
in de strafgevangenis dhr. M. F. van Heffen,
gewezen cipier in het huis van bewaring te Zutfen.
Op denzelfden datum werd dhr. M. Hoekman,
bewaarder le rang (brigadier) als zoodanig
verplaatst van Goes naar Maastricht en vervangen
door dhr. A. d o J o n g e, tot nu toe bewaarder
2e rang in het huis van bewaring te Middelburg.
Bij het dames-comité te Middelburg is tot
heden voor Cr on jé en zijne medegevangenen
f3382,59 ontvangen, waaronder uit Goes f 186,10.
Gelijk wij in ons no. van Donderdag jl. meldden,
zal het comité gaarne meerdere gelden en goederen
in ontvangst nemen, voornamelijk voor eene verzen
ding half Sept. a. s. naar de krijgsgevangenen op
Ceyion.
Lid van het comité voor Goes is mevr. Leignes
BakhovenDe Jongh.
Gedep. Staten van Zeeland hebben aan de
Industrieele Maatschappij te Amsterdam conces
sie verleend voor een stoomtram op Zuid-
Be v e 1 a n nl. Buitenhaven Hansweerddorp
Kruiningenstation KruiningenIerseke—dorp Ier-
sekeIersekendamBuitenhaven Wemeldinge be
gin- en eindpunt gelegen aan hot Kanaal door
Zuid-Beveland en te Hansweerd tegenover Walsoor
den, het waterpunt van de geconcessioneerde tram
lijn HulstWalsoorden. (N. v. d. Dj
In een bestuursvergadering der Vereeniging
»Uit het volk voor het volk" te Middelburg is
als gevolg van den bijzonderen steun der burgerij
bij de voorbereiding der viering van don 20n ver
jaardag der Koningin, besloten een Koninginne-
fonds te stichten voor de jaarlijksche feestelijke
herdenking van Hr. Ms. geboortedag.
De aangekondigde vergadering van belang
hebbenden bij de fruitteelt werd Woensdag
middag te Breda gehouden.
Eenparig waren de aanwezigen van meening, dat
een krachtige nationale jam-industrie een hoofd
voorwaarde is voor een bloeiend tuinbouwbedrijf
en behoudens een enkele uitzondering werd als
vaststaand aangenomen, dat bloei van die industrie
afhankelijk is van afschaffing of althans creditee
ring van den suikeraccijns.
Zeer veel instemming vond 't denkbeeld eener
coöperatie van fruittelers en industrieelen volgens
dit plan zouden de vruchtenkweekers mededeelheb
bers worden in de industrieele onderneming, niet
door geldstorting, maar door de verplichting tot
levering van fruit van goede qualitoit tegen vast
te stellen prijzen. Ter andere zijde werd dit stelsel
ontraden op grond van ernstige practische bezwa
ren, terwijl niet was uitgesloten do mogelijkheid
dat ook hier 't betere de vijand vau 't goede zou
zijn, nl. het streven naar een fabriek op coöpe
ratieven grondslag misschien tot niets zou leiden,
terwijl de fruitteelt intusschen ten onder ging.
De voorkeur zou verdienen een flinke jamfabriek
op een gunstige plaats hier te lande en daarnaast
in de verschillende tuinbouwcentra kleine inrich
tingen, waar de voorloopige bereiding van de ver-
sche fruiten tot pulp kon geschieden.
Naast de stichting eener eigen fabriek of de be
vordering van zoodanige stichting door industrieelen
werd ook geopperd do meening, dat wellicht de
voorkeur zou verdienen aansluiting te zoeken bi)
een bestaande ouderneming, die tot flinke uitbrei
ding beeft besloten. Het slot der bespreking was,
dat geen definitief besluit werd genomen, doch een
commissie van voorbereiding werd benoemd, waarin
o. a. zitting heeft de heer W. F. K. Lenshoek
te Kloetinge. Deze commissie zal overwegen lo.
in hoeverre coöperatieve verbinding mogelijk en
wenschelijk is tusschen fabrikant en tuinier; 2o.
wat de voorkeur verdientaansluiting bij eeu be
staande onderneming, die uitgebreid zal worden of
de bevordering eener nieuwe stichting.
Do schrijver der »Brioven uit de Hofstad"
in de Arnh. Ct. liet zich, met het oog op het op
handen zijnd bezoek aan de Koninginnen door den
vorst van Perzië, de afgeloopen week aldus uit
»Hoewel ik niet in 't minst zou willen afdingen
op de gracelijke gastvrijheid, waarmede onze
Koninginnon den Sjah op het vorstelijk lust
slot zullen ontvangen, zoo is 't toch geen gewaagde
onderstelling dat zij hem met een glimlachje vau
opluchting weer zullen zien aftrekken. Zoo'n gansch
ander mensch dan wij, Westerlingen, wiens lief
hebberijen, zeden, gewoonten, smaak zoo in alles
van de Europeesche dito's afwijken en met wien
men slechts met hulp van een tolk een woord kan
wisselen, moet als bezoeker tamelijk »zwaar op do
hand" wezen. Een der Fransche bladen beweerde
onlangs wel dat de Sjah zoo wat Fransch en En-
gelsch spreekt, maar als dit een verstuauhaar taaltje
ware, dan zou men er wel heel wat ophef van ge
maakt hebben. Misschien eischt de Oostersche éti-
qette zelfs dat het gesprek door middel van een
tolk gevoerd wordt, dan kan men zich nooit ver
spreken, want mocht er eens een min gepast woord
komen, dan is 't natuurlijk de schuld van den tolk.
