1900. N°. 94.
Zaterdag 11 Augustus.
87ste jaargang.
8
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
FEUILLETON.
,IK!"
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommors 5 centmet bjjblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave*
Do prijs der gewone advertentie is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing der-zelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berokend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
China en de Chineesche quaestie.
it.
In vroeger eeuwen schijnt Canton do eenige be
langrijke Chineesche havenstad te zijn geweest,
waar de vreemdelingen werden toegelaten, 't Was
als het ware het openstaaude raam. van een ge
sloten huis. Alle invoer en uitvoer geschiedde over
die plaats, van uit welke ook wij Nederlanders
langen tijd een uitgebreiden handel dreven, die
van zelf een einde nam, toen onze grootheid aan
het tanen ging.
Engeland daarentegen wist in den loop dezer
eeuw de openstelling van verschillende havens te
verkrjjgon, waaronder het belangrijke Shangai. Dit
was het gevolg van een oorlog, die in 1840 tus-
schen do beide landen werd gevoerd, omdat de
Chineezen den invoer van opium wilden verbieden,
doch daarbij te ver gingen, door den geheelen voor
raad der Engelschen te verbranden.
Bij het einde van den oorlog moesten de Chi
neezen het eiland Hongkong aan Engeland afstaan.
Dit is het voorspel geweest van het lange stuk,
dat nog altijd voortgespeeld wordt, en waarin thans
zulk een ontzettend drama is voorgevallen.
De geheime politieke genootschappen, in China
niets nieuws, hebben reeds vijftig jaren geleden
tot een botsing geleid. Het was de opstand der
Taiping of vredemannenwelke gericht was tegen
het regeereude hoofd van den Staat. De verwik
kelingen waren van dien aard, dat Engeland en
Frankrijk maatregelen vaa veiligheid namen maar
dit bracht hen juist in een oorlog mot China. Van
dien tijd af is Tientsin voor het verkeer opengesteld
en hebben do genoemde mogendheden vaste gezant
schappen te Peking gehad, eerst later door andere
gevolgd.
Sinds werden ook verdragen met verschillende
mogendheden gesloten, in hoofdzaak behelzende de
openstelling van bepaald aangewezen havens. In
deze havens kunnen de toegelaten vreemdelingen
met hunne schepen komen, hunne koopwaren aan
brengen en eene nieuwe lading innemen.
De vieemde producten waren den Chineezen zeer
welkom, ja, ten deele zelfs onmisbaar maar steeds
werd hunne woede opgewekt door de aangewende
pogingen om ook bet Christendom in te voeren.
De Chinees is dweepachtig gehecht aan zijn gods
dienst (waarover nadorj, beter gezegd aan zijne
godsdienstvormen, want van een eigenlijken gods
dienst is geen sprake. Vooral de geheime genoot
schappen spelen in deze zaak de hoofdrol.
Zeer zeker zou de regeering van China het recht
hebben, de prediking van het christendom in dat
land te verbieden; maar dat verbod zou waarschijn
lijk weer tot nieuwe verwikkelingen leiden. Zagen
de zendelingen en missionarissen minder op bet
aantal en meer op het gehalte der bekeerlingen,
dan zou men hunne vervolging en die van de be
keerden nog strenger moeten afkeuren dan thans
het geval is. Die bekeerlingen schijnen echter in
hoofdzaak te moeten worden gezocht onder indivi-
23
Roman van Iüa Boy-Ed.
(Slot.)
»01ga," sprak Hellwang eindelijk met trillende
stem, terwijl hij voor haar stond, »01ga, uwe biecht
komt uit een oprecht gemoed. De onuitsprekelijke
smart, die ik heb geleden, is gestild door de ver-
boogde bewondering, die ik voor u koester. Tot
nutoe beb ik mij u voorgesteld als een lief speel
tuig voor toekomstige dagen, als eene soort van
bovenaardscbe fee, die mjj op Roinhof zou omzwe
ven heden heb ik geleerd u te hoogachten
En daarom, Olga, verschaf ik mijzelf de eer u
om dit lieve handje te smeeken en de hoop uit te
spreken, dat ge nog eenmaal de overtuiging zult
deelachtig worden, dat die ruwe landjonker hier
voor u, de liefde van zijn vrouwtje niet geheel en
al onwaardig is."
Olga nam zijne hand in beide de hare, legde
haar voorhoofd er op en brak in een hartverscheu
rend snikken uit. »0, vergeef my vergeef mg,"
smeekte ze hartstochtelijk. »Ik heb elke aanspraak
op geluk verspeeld, ik heb uitsluitend aan mijzelf
gedacht en daarom met anderer harten gespeeld."
»Wees bedaard, dierbaar kind," vleide Hellwang
angstig; »hoe ook uwe beslissing moge luiden, ik
zal toch nooit in staat zjjn boos op u te worden."
Olga bleef weenen. »Neen, ik kan niet, het is
onmogelijk."
duen, die bij die bokeering voordeel meenen te
vinden en van wie de overheid last heeft. Staat
kundige en godsdienstige overwegingen gaan dus
bij de christenvervolging in China hand aan hand.
Van de bedreigingen togen de zendelingen en
bekeerden, nu en dan wel eens door feiten gevolgd,
en van de op Japan uitgeoefende pressie om met
weinig tevreden te zijn, is vooral door Rusland een
ijverig gebruik gemaakt, door onder meer het be
langrijke Port-Arthur, aan Japan onthouden, zelf
zoogenaamd in pacht te nemen en door zeer belang-
ryke concessies voor den aanleg van spoorwegen.
Maar ook andere mogendheden, vooral Engeland,
hebben dezelfde gedragslijn gevolgd, totdat ten
slotte ook Italië opkwam enbij de Chineezen
een langen neus haalde.
Dat er iets smeulde schijnt toch wel bekend te
zijn geweest. De Russen, bezig aan hun spoorweg
door het Chineesche wingewest Mantschourije, moe
ten het bespeurd hebben. Een gedeelte van dit land
is reeds in 1858 aan Rusland afgestaan en grenst
er dus aan. De dweepzieke Mantschous hebben van
het begin af den aanleg van den spoorweg hart
grondig verwenscht. De Russische regeering had
het recht de werklieden en het werk door een eigen
politiemacht te beschermen, waartoe de Kozakken
worden gebruikt. Aanvallen door het volk hadden
meermalen plaats en de Chineesche overheid hield
er zich buiten maar de Kozakken traden dan als
wrekers op en deden in het land alsof zij tehuis
waren. Veilig was de uitvoering van het werk
echter allerminst en de Russische regeering had
plan om aan de stations vaste kazernes voor de
troepen op te richten, toen de beweging der Boxers
tegen de vreemdelingen en de christenen begon.
Veel van de feiten der jongste tijden en van de
oorzaken, die er toe geleid hebben, moet nog worden
opgehelderd. De kracht der beweging is uitgegaan
van de broederschap der Boxers, een van die gods-
dieustig-staatkundige genootschappen, die steeds
zulk een belangrijke rol in China hebben gespeeld.
Het zijn de Boxers, die in daden hebben trachten
om te zetten wat geheel China denkt. Men ziet er
met innige verachting neer op een godsdienst, die
nog maar twintig eeuwen oud ismen beroemt er
zich op reeds in lang vervlogen tijden een zeer
hoogo trap van beschaving te hebben bereikt en
van die beschaving vrijwillig afstand te hebben
gedaan, toen men er do gevolgen van ontwaarde.
De Chinees verheft er zich op, dat eer- en hcersch-
zucht, godsdienst en politiek in zijn land eigenlijk
dingen zijn, die niet bestaan, die men al lang tc
boven is. Zijn leus islaat ons met rust, dan zul
len ook wij u met rust laten. Het is hem een gru
wel, dat de godsdienst der Christenen in zjjn land
verdeeldheid brengt, dat men hem westersche zeden
en beschaving wil opdwingen, en dat men veran
deren wil wat eenmaal bestaat en goed is in zijn oog.
Op welke wijze de zoogenaamde opstand der
Boxers is uitgebarsten, is nog niet met juistheid
bekend dat het volk en een deel van het leger
met hen gemoene zaak hebben gemaakt, dat de
regeering of steun verleende öf althans de oogen
sloot, is meer dan waarschijnlijk. Dat men het
doelhet verjagen en uitroeien van alle christenen
Nu verbleekte Hellwang toch. Waarom niet
Vreest ge, dat ge mjj nooit zult kunnen liefhebbeu?"
Olga schudde ontkennend bot hoofd. »Ik ik
heb iemand lief! En ik werd door hem bemind
dat wist ikMaar door mijn misdadig spel mot
u heb ik èu hem èn het geluk alles alles
verloren nokte ze.
Hellwang zweeg. Ja, dat deed toch pijn, erge
pijnWanneer toch dat arme, lieve kind maar
niet zoo huilde hare tranen te zien was ver
schrikkelijk. Hij was toch ten slotte een sterke,
gezonde man zonder zorgen hij zou dat alles
wol te boven komen. Maar de kleine die moest
bij al den honger en al de ellende niet nog eene
ongelukkige liefde hebben. Drie hoog en dan dat
nog dat was te veel, te veel.
»01ga," smeekte Hellwang, »ween niet ook nog
om mij. Ik zal het best kunnen aanzien heuscb,
ik zal mij wel troosteD niet waar wij blijven
toch goede vrienden Zeg mij, wie de andere is.
Hij moet u op staanden voet trouwen, en al» hij
geen geld daarvoor hoeft, moet hij het van mij
aannemeD. Toe, schrei nu niet meer, ik kan het
niet verdragen."
Olga schudde andermaal het hoofd. »Neen, het
is volslagen hopeloos."
Hij kon het niet langer uithouden. Hij kon geen
dier zien sterven, geen boom zien vellen en geen
vrouw zien weenen.
Vaarwel, Olga! Maar ik kom nog terug. Ik
mofl; van tijd tot tijd uw gezichtje nog eens zien,
maar wees niet bang, ik ben heel opgewekt, be
paald vroolijk. Om mij moet ge vooral niet weenen,
wij blijven toch goede vrienden l"
eu vreemdelingen, nog niet heeft bereikt, dit moet
waarschijnlijk worden toegeschreven aan de onder
linge verhouding tusschon de opstandelingen en de
verschillende machten misschien ook wel aan de
zeer natuurlijke reactie, die op zulk een vreeselijke
opwinding volgt. De geschiedenis toont daarvan
meer dau één voorbeeld.
Overigens vergete men niet, dat in zulk een
onmetelijk rijk zonder middelen van vervoer en
gemeenschap, alles geheel anders dan bij ons in
zijn werk gaat.
Want China is werkelijk een onmetelijk rijk.
't Is waar, dat men bij de beoordeeling van zijn
aardrijkskundigen toestand over geen volkomen be
trouwbare gegevens beschikt, maar geheel juiste
cijfers zijn niet eens noodig als bewijs van zijne
reusachtige grootte, waaraan de bevolking tamelijk
evenredig is. Men stelle zich toch een rijk voor
van bijna twaalf millioen vierkante kilometers. De
oppervlakte van alle lauden van Europa te zamen
bedraagt beduidend minder. En wat de bevolking
betreft, deze wordt geschat op ruim 360 millioen,
met die van Europa tamelijk wel overeenkomende;
maar dat hier slechts sprake is van eene bloote
schatting, berustende op Chineesche opgaven, be
hoeft geen betoog. Het oude China bedraagt slechts
ongeveer een derde der oppervlakte van het geheel®
rijk. Al het overige bestaat uit uitgestrekte win
gewesten namelijk, het reeds genoemde Mant
schourije, dat vroeger nog grooter was, en verder
Mongolië. Thibet, Tsjoengarije en Oost-Turkestan,
waarvan het westelijk gedeelte reeds aan Rusland
toebehoort.
Mantschourije, waarschijnlijk tot een Russische
provincie bestemd, waardoor de Russen de Gele
Zee zullen bereiken waar zij thans alleen pacht-
gebied bezitten is stellig bet belangrijkste van
die wingewesten, omdat de Mantschous in het
midden der zeveutieude eeuw geheel China onder
wierpen. Het regeerende keizerlijk huis van China
stamt dan ook van de vorsten van Mantschourije
af. Dit was do oorzaak van een vreeselijken opstand
in 1851. Toen werden de Mantschou-soldaten verdre
ven en een nieuw vorstengeslacht werd in het '.even
geroepen de Taipong-dynastie, die echter weder
onderging, daar de opstand der Taipongs mot hulp
van Engeland en Frankrijk werd gedempt.
Thibet is mede zeer belangrijk, omdat zich daar
hot hoogste gebergte der aarde bevindt, dat En-
gelscb-Indië afsluit van het Chineesche gebied: de
Himalaja. Slot volgt.)
GOES, 10 Augustus 1900.
Men schryft ons
Dezer dagen outvingon de polderbesturen in Zee
land het prov. blad no. 90 va» 1900, waarin is op
genomen een besluit van Ged. Staten tot ver
nietiging van eeD besluit der vergadering
van ingelanden van den Zachariaspolder
le deel. Wie bij bet lezen van dat prov. blad af
gaat op de daarin voorkomende overweging voor
de vernietiging, nl. dat, volgens art. 42 van het
Algemeen reglement, stembevoegd zijnde inge-
Zijne stem begaf hem bijna en hij bracht onbe
merkt zijn zakdoek aan de oogen. Hij streelde Olga
bijna vaderlijk over het donkere baar en ging been
om Albert in zijne woning op te zoeken.
Albert behoefde hem niet te vragen, wat bet
resultaat van zijn bezoek was. Met één blik op
het gelaat van zijn vriend, een weinig bleeker dan
anders, wist hij alles.
»Ja", zeide Hellwang, »daar ben ik en ik laat
de ooren hangen. Het is op niets uitgeloopen
Friedrich en de paarden behoeven niet te komen,
er is geen bruidje om mee uit rijden tc gaan. Ze
wil niet, de kleine, beelemaal niet! Mf ar karakter
heeft ze verduiveld wat een ras
Albert bloosde diep. »En waarom niet
Woord voor woord, voorafgegaan door de omstan-
digste beschryving van de woning, die Albert na
tuurlijk al lang kende en do nauwkeurigste mede-
deeling van alles wat bom op weg daarheen was
wedervaren, vertelde bij zijn gesprek met. Olga.
Aan het eind sloeg hij met zulk een kracht met
de vuist op de tafel, dat deze kraakte, en zeide
»Ik ga niet naar huis terug vóór ik dien geheim-
zinnigen andere heb uitgevonden en hem gezegd
beb »Gij, mijnheer, zult onmiddellijk met de kleine
trouwen of met me duelleeren Want ge begrijpt,
dat ik geen oogenblik rust zou hebben, als ik altijd
moest bedenken, dat do kleine daar neerzit en
weent. Die vervloekte tranen Als ze maar niet
huilt dan ben ik al tevreden."
Diep geroerd logde Albert den trouwen, onzelf-
zuchtigen man beide banden op de schouders, keek
hom aan en zeide »Ik ben die andere
Hellwang staarde Albert een oogenblik metklncb-
landen enz. ven op den polderlegger bekend staan"
als volle eigenaars enz. en dan in hot reglement
de aanvangsalinea, van gemeld artikel daarop na
leest, zal wellicht verwonderd uitroepen .maar hoe
kwam toch de Voorzitter van die vergadering van
ingelanden er toe, deu heer Temmerman, in de
plaats van den heer Carpreau, toe te laten
Wie echter dat reglement nader raadpleegt en
ontwaart, dat artikel 103, onder meer, voorschrijft
^Bovendien wordt de legger door het polderbestuur
gewijzigd, op verzoek vau den belanghebbende,
binnen ééne maandnadat door dezen is overgelegd
óf een extract uit den gewijzigden kadastralen legger
óf enz., zal opmerken dat, ware vóór de uitschrij
ving der vergadering, door de betrokkenen aan
het polderbestuur van de verwisseling van eigen
dom kennis gegeven, met verzoek den polderleg
ger daarmede in overeenstemming te brengen en
het polderbestuur had daaraan spoedig voldaan,
dan de heer Temmerman niet alleen toegelaten
maar zelfs opgeroepen zou moeten zijn.
't Kan dus, bij dit geval, voorkomen dat, indien
de betrokkenen, kort na de bewuste vergadering
van ingelanden, welke reeds op 26 Juni 11. werd
gehouden, bet polderbestuur verzocht belb3D art.
103 toe te passen, dit bestuur nu wéér verplicht
is, in plaats van den heer Carpreau, den heer
Temmerman ter vergadering op te roepen en dat
dan bijgevolg, bij handhaving hunner stemmen door
ingelanden, de benoeming, waarvoor het besluit
werd vernietigd, thans met de geëischte inachtneming
van het reglement, hetzelfde resultaat zal opleveren
als op 26 Juni 11. en de heer Hendrikse opnieuw
wordt verkozen.
Vele polderbesturen, wie weet ook bet betrokkene,
zullen wellicht niet bevroeden, dat zóó de afloop
kan zijn en daarom ware het o. i. wensehelijk ge
weest, dat Gedeputeerde Staten, in hunne overwe
gingen, ook b. v. de volgende hadden doen voorko
men dat wel art. 103 de gelegenheid schept om den
polderlegger te doen wijzigen, maar zulks, in dat
geval, vóór deze vergadering niet meer in toepas
sing gebracht kon worden, omdat de verwisseling
van eigendom eerst even vóór die vergadering aan
het polderbestuur bekend was geworden. Dan ware
meteen de aandacht der polderbesturen er op ge
vestigd geweest, dat bij verwisseling van eigendom,
al is dat ook na 1 April (datum, waarop de polder-
legger in overeenstemming met de kadastrale tenaam
stelling moet zijn gebracht) wijziging van dien
legger, met daaraan verbonden gevolg, dat het
stemrecht op een ander overgaat, kan voorkomen.
lerseke* Eergisteren werd de door de Z e i 1-
veroeniging Ierseke uitgeschreven z e i 1-
wedstryd van lersekeudam naar de Bergsche
vlakte en terug gehouden. Verschillende oorzaken
werkten samen om dezen uitstekend te doen slagen
het weer was, een enkele regenbui niet meegere
kend, zeer goed, de wind uitmuntend van richting
en kracht, het bestuur zorgde voor flinke prijzen,
de heer Van Deinse loofde een zilveren medaille
uit, en de Eere-voorzitter, de heer J. A. P. Geill
te Terneuzen, onze vroegere burgemeester, gaf aan
den knecht van ieder der winnende vaartuigen een
tige verbazing aan, toen sloot hij hem krachtig in
j zijne armen.
J »En gij hebt my kalm haar het hof laten maken
«ep hij.
»Zij moest alleen haar weg vindenik heb er
genoeg onder geleden 1" zeide Albert.
Hellwang stormde in de kamer op en neer dat
bracht hem het spoedigst wéér tot zichzelf.
»Eén ding," zeide hij eindelijk, diep bewogen,
>moet ge mg beloven gij weet, dat ik reeds een
parelsnoor voor haar gekocht heb. Niet waar, dat
mag ik haar geven bij haar huwelijk
Wanneer er van een huwelijk sprake is, wan
neer ze mij hebben wil ik was altijd zoo streng
in hare oogen," meende Albert, door zijne tranen
been lachend.
»En over uw eersten zoen ben ik peet. En ge
moogt nooit jaloersch zijn want ik zal elk
oogenblik komen. Ik moet dat kleine Mozart-vk-chtje
dikwijls over dien blanken hals zien zwaaien. Dan
zal ik er langzamerhand wel aan gewennen, dat
ze nooit de mijne wordt." Hij veegde zich de tranen
uit de oogen, lachte toen hartelijk en riep: »Hurrab
nu behoeft de kleine niet meer te weenen
De voorstelling, die Hellwang zich maakte, alsof
Olga maar altijd uederzat en schreide, was overigens
volkomen onjuist, 'tls waar, het duurde lang, eer
ze zichzelf wéér meester was, en toen Hansi tehuis-
kwam, zeide hij»Tante Olli, u hebt roode oogen
Maar daarna riep baar wéér de arbiid. Sedert
weken had Olga reeds de ervaring opgedaan welk
een troost do arbeid biedt. Zo stak de lamp aan,
zat met Hansi en Clementine opgewekt «aan de tafel
en zoomde de wit?e gordijnen, terwijl Clementine
