1900. N". 90.
Donderdag 2 Augustus
87sle jaargang.
FEUILLETON.
„IK!"
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels A 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 1 Augustus 1900.
Naar aanleiding van den moord op den k o-
ning van Italië schrijft de Telegraaf:
Vorsten vallen niet meer aan het hoofd hunner
troepen. De romantiek heeft afgedaan. In onze eeuw
van nuchterheid gaat het veel nuchterder toe. Men
stapt op de treeplank van een waggon, nadert met
een verzoekschrift het vorstelijk rijtuig, en trekt
af of stoot toe. Voila toutEven weinig verhef
fends als er is in zulk een sterven, even verach
telijk, even menschonteerend is de daad van den
moordenaar. Daar gaat een mensch, te midden zijner
medemenschen, toegejuicht, hetzp om zpn persoon
lijke eigenschappen, hetzij als de drager van het
gezag, hetzij om beide redenen. Hij moet zich vei
lig voelen, hij, de landsvader, te midden zijner on
derdanen, beschermd door hun liefde of eerbied.
Helaas Populariteit, menschenmin, edelmoedigheid,
groote talenten, krachtige hand tot regeeren, wat
vraagt de moordenaar er naar Daar gaat voorbij
zijn verblind oog »het Gezag", waartegen hij, de eco
nomisch zwakkere geworsteld heeft, dat hem overal
dreigend is tegemoet getreden, waaraan hij zich
niet heeft kunnen onttrekken, dat in zijn dwaze
verbeelding de oorzaak is van den honger zijner
kinderen, de zwakte van zijn vrouw, het leed hem
aangedaan. Daar nadert hetEindelijk. Stoot toe
'tls een mensch als gij, met al ziju deugden en
gebreken, met zijn liefde on lijden. Zijn vrouw, zijn
kinderen Hij doodt hem, en meent daarmede het
gezag te dooden, de ellendeling. Ja, there is something
rotten Humbert de Eerste is gevallen, als Sadi
Carnot, als Alexander II. Er was geen enkele reden.
Hem, den streng constitutioneelen, kan Italie's
achteruitgang, of juister misschien, geringe voor
uitgang niet verweten worden. Hij kon niet krachtig
ingrijpen om de onderste lagen van zijn volk op te
helfen, gelukkiger te maken. De grondwetEn de
politieke kuiperijen Als hij het gekund had
Hij voelde veel voor zijn laud".
Tot zoover de T'elegraaf. Inderdaad het schijnt
wel, dat wij terugkeeren naar den tijd van Caesar
uit de Romeinsche geschiedenis, toen vorstenmoord
menigvuldig voorkwam. In latere tijden werd het
wat minder gevaarlijk eene vorstelijke waardigheid
te bekleeden, hoewel Hendrik III eD Hendrik IV
van Frankrijk toch niet de eenigen waren, die na
de kruistochten ondervonden, dat er nog altijd
vorstenmoordenaars bestonden.
Na 1600 kwam er wat verademing en het schijnt
inzonderheid voor onzen tijd bewaard om te doen
zien, dat het ras dergenen, die in het vermoorden
van vorstelijke personen heil zien voor de wereld,
nog niet is uitgestorven.
Alexander IT, Sadi-Carnot en keizerin Augusta van
Oostenrijk vielen onder de hand des sluipmoorde
naars. Op den prins van Wales werd kort geleden
een aanslag gepleegd, en nu viel een Vorst, zeer
19
Roman van Ida Boy-Ed.
Op zulk een onvrouwelijk optreden, op zooveel
razernjj en zooveel gebrek aan adel was Albert
niet voorbereid. Gustaaf trad van zijn vrouw terug
een diepe smart, een onbeschrijfelijk gevoel van
schaamte greep hem aan hij had wel kunnen wee-
nen. En Olga, die in stomme ontzetting op zijne
hoonend lachende vrouw staarde, wierp zich aan
Gustaaf's borst een groot medelijden met den
diep verslagene greep haar aan. Hoe in plaats van
de ellende van haar echtgenoot te begrijpen, in
plaats van hem onder tranen te verzekeren, dat,
wat er ook mocht gebeuren, zjj het moedig met
bem samen zou torschen, dacht Agnes slechts aan
haar eigen IK, aan haar van glans en praal be
roofd IK.
Een hevige toorn maakte zich van Albert mees-
ster stout trad hij op Agnes toe, die met vuur
schietende oogen en verwrongen trekken hem aan
staarde als een tijgerin, die tot den sprong gereed is.
t>Gij vergist u, Agnes," sprak hij, »ik kan en
zal Gustaaf niet redden. Gij staat voor een volko
men ondergang. Volslagen armoede staat u te wach
ten de toekomst van uw kind berust uitsluitend
op de vlijt van Gustaaf en op uwe zelfopoffering.
Gij zult dit huis moeten verlaten, uwe maatschap
pelijke positie moeten prijsgeven. Gij zult voortaan
slechts de vrouw zijn van een armen boekhouder.
Gij hebt niet langer gelegenheid om te schitteren
door pracht, maar ge kunt eeno verheffende levens
taak vinden door te schitteren door vrouwelijke
deugden."
Agnes staarde hem aan wezenloos, als ver-
geacht en bemind bij zijn volk, die steeds gepoogd
heeft ontwikkeling en beschaving in Italië te bevor
deren, de welvaart van zijn volk te doen toenemen
Kan men van zijn opvolger meer verwachten V
De meeste vorstenmoorden zijn onverklaarbaar,
vooral die in onze eeuw, tenzij men aanneemt, dat
werkelijk alleen haat tegen elk gekroond boofd,
hoop op uitwerking der vrees voor eigen leven bij
niet getroffen vorsten de redenen zijn. De moorde
naars hebben bijzonder weinig kans op belooning
tenzij met den strop en zij zijn in den regel
nooit in ecnige persoonlijke aanraking geweest met
dengeen, naar wiens leven zij staan. Het is niet
de persoon, de mensch, dien zij treffenbet is
het gekroonde hoofd. Het voordeel, dat zij kunnen
beöogen is uitsluitend het voordeel van anderen en
steeds is dat voordeel zeer problematisch. Immers,
verondersteld, dat de moordenaar erin slaagt allen
overblij venden vorsten een zoodanigen schrik op het
lijf te jagen, dat zij zitten te rillen op bun tronen,
wat is daarvan dan nog de invloed op de wetten
der landen Sedert de invoering van het parlemen
taire stelsel, sedert de in gebruikstelling der con
stituties is de persoonlijke invloed der vorsten
zoodanig verminderd, dat de meest welwillende het
in den regel bij vurige wenschen moet laten.
De deelname van het volk aan de regeering
die sedert de Fransche Omwenteling der vorige
eeuw in elk land zich in meerdere of mindere
mate, maar overal toch eenigszins op den voor
grond treedt maakt het voordeel aan vorsten
moord verbonden, geheel illusoir. De vorsten-moor
denaars van onzen tijd brengen dan ook alleen
droefenis en verontwaardiging te weeg. De oorzaak
van misstandon in de maatschappij wordt er aller
minst door weggenomen.
Be Nederlander schrijft
Gelukkig bereikte ons het nieuws, dat de R o t-
terdamsche werkstaking tot het verledeno
behoort, hoewel de naweeën zich natuuriijk nog
geruim en tijd zullen doen gelden. Yoor één ding
is het goed, dat de bootwerkersaangelegenbeden
tegenwoordig zoo onomwonden in de bladen be
handeld zijn, nl. doordien hun gezinnen nu zoowat
te weten zijn gekomen, op welk bedrag de gemid
delde verdiensten dier lieden kunnen geschat
worden, iets dat de bootwerkersvrouwen, naar mij
van doorgaans welingelichte zijde is meegedeeld,
meestal niet weten. Het sehijnt, dat de bootwer
kers over het algemeen zooveel persoonlijke be
hoeften hebben, dat zij daaraan een aanzienlijk
deel van hun wekelijksche uitkomsten moeten ten
offer brengen. Den goeden niet te nagesproken,
geloof ik dat bet een groote uitzondering mag
genoemd worden, wanneer het geheclo weekloon
ten bate van het huisgezin komt. En wanneer
zoo'n huishouden leeft, al is het dan ook bekrom
pen, van de helft of een derde van het verdieudo
weekgeld, dan bewijst dit feit m. i. daghelder,
steend. Zij begreep hem aanvankelijk in het geheel
niet toen langzamerhand eindelijk volledig.
Een kreet van wanhoop ontsnapte aan haren wijd
geopenden mond, toen stortte ze eensklaps neder,
in haren val een stoel met zich sleepend.
Daar lag ze schijnbaar levenloos de hooge leu
ning van gesneden eikenhout van den stoel had
haar het voorhoofd verwond, een dunne straal
bloeds vloeide langs de slaap op het tapijt neder.
Olga wierp zich naast haar op de knieën en boog
zich met gevouwen handen over haar heen. Gustaaf
snikte aan zijns broeders borst. Zijn huis en zijn
geluk stortten in puin.
»Laten we Agnes naar boven dragen en te bed
leggen", zeide Olga op zeldzaam kalmen toon. Ze
stond op en ging naar Gustaaf toe.
»Gustaaf", zeide ze, hem met beslistheid aan
ziende, «kom, geef me de hand. Ween nietwij
zullen het hoofd wel boven water houden, Hans
en ik. En werken kan ik ook".
Gustaaf nam het koude handje in de zijne. Al-
bert keek het meisje aan als in een droom. Onder
dezen blik vol diepe verbazing ging Olga voort
met een stem, die eenigszins beefde van ingehouden
weenen »Ge zult eens zien, Gustaaf, het zal keusch
zoo moeilijk niet zijn. Maar laten we Agnes toch
naar boven dragon
Als wezenloos volgde Albert hare aanwijzingen.
Olga riep Clementine, Olga liep vooruit om hot
licht aan te steken, Olga haalde azijn en water en
maakte compressen gereed en toon Agnes eindelijk
als eene doode op haar bod lag, legde Olga een
verband om het hoofd. Vervolgens drong ze er
kalm en rustig bij Gustaaf op aan, dat bij naar
haar kamer zou gaan, zij zou wel bij Agnes wa
ken, en meteen sneldo ze heen om haar nachtgoed uit
haar kamer te halen toen smeekte ze Albert zacht
om niet naar huis te gaan, maar bij zijn broeder
te blijvenbij kon toch op haar chaise longue
dat de 1'out niet ligt in de hoegrootheid van het
loon, doch in de treurige wijze, waarop het door
velen wordt besteed.
Menschen die eiken dag een paar maal een kroeg
kunnen binnentreden, ontzeg ik het recht, om over
geringheid van loon te klagen, of over zwakke
verdienstenelke op die wijze uitgegeven cent is
ontstolen aan hun vrouw en kinderen en ik heb
met de gezinnen dier menschen diep medelijden,
doch met hen zelf niet, want hoeveel komt er,
ook zelfs in andere dan bootvverkershuishoudens,
niet kijken aleer de kastelein een beurt kan krij
gen. Een sterk staaltje werd mij dezer dagen ver
teld Een bootwerker had, tengevolge van een
ongeval, het leven verloren en, daar hij een zwaar
huishouden naliet, bepaalde de cargadoor, voor
wien hij gewerkt had, dat zijn weduwe de helft
van 's mans weekloon zou blijven trekken. Daar
hij gemiddeld een f 24.per week verdiende,
stelde men der weduwe, de eerste week na het
overlijden, f 12ter hand, die met de grootste
verbazing werden in ontvangst genomen want zoo
lang haar man geleefd had, ontving ze voor het
geheele weekloon nooit meer dan f 10.En,
naar mijn zegsman mij mededeelde, behoorde dit
geval niet tot de uitzonderingen.
Mij dunkt, dat bier voor de vakvereeniging een
schoon arbeidsveld ligt en zoodoende practisch meer
voor den werkman te doen is, dan door het stellen
van allerlei overdreven eischen. Waar de werklui
controle en toezicht op elkander en hun patroons
willen uitoefenen, zouden de besturen hunner ver-
eenigingen een goed werk verrichten, door eerst
bovengenoemden misstand voor goed den kop in
te drukken. Wie slecht voor zijn huishouden is
en den zijnen het verdiende geld onthoudt, om
het te gaan verbrassen, heeft geen recht van mee
spreken, als het sociale toestanden en verbeteringen
geldt, doch heeft alle reden, om weg te schuilen
en zich bitter te schamen, zelfs om zich een ellen
deling te noemen.
In een Maandagavond gehouden raadsver
gadering te lerseke werd de gemeente
rekening over 1899 ingediend, bedragende in ont
vangst 40,288,38 bien in uitgaaf 39,321,33.
Het goed slot beloopt dus 967,05 i/s-
Tot lid vau bet burgerlijk armbestuur werd be
noemd do heer A. van der Burght met 5 van de
7 stemmen. De heer P. van Liere Pz., die met hem
op de aanbeveling voorkwam, verkreeg 2 stemmen.
Naar aanleiding van het aanstaand vertrek van
den heer W. van Oeveren Jr., die niet ter verga
dering aanwezig was, bracht de voorzitter (de
burgemeester) bij het einde der vergadering in
herinnering, hoe de beer Van Oeveren vroeger
als raadslid en wethouder, later ook als lid en
voorzitter van bet Burgerlijk Armbestuur in het
belang der gemeente was werkzaam geweest. Hij
betreurde zijn heengaan en hoopte dat hij in zijn
rusten. En intusschen riep ze telkens»sst, sst
opdat Hansi niet wakker zou worden. En bij dat
alles klonk hare stem zoo zeldzaam kalm en zacht,
zweefde hare gestalte als die van een goeden engel
door de kamer.
Gustaaf en Albert volgden zwijgend hare bevelen,
de een onderworpen tegenover alles „wat nog mocht
komen, de ander besluiteloos tegenover alles wat
hij zag.
Hoewel Agnes door sterke essences weldra was
bijgebracht, opende zij de oogen niet. Alleen hare
duidelijke en diepe ademhaling bewees, dat het
bewustzijn teruggekeerd was. Het trouwe dienst
meisje bracht een voorraad ijs uit de ijskast, Olga
klom op een stoel om de van den zolder afhangende
lamp aan te steken. Daarna trok ze haar japon uit
en haar nachtgewaad aan, stak de voelen in een
paar warme pantoffels en schoof een grooten leun
stoel bij het bed van Agues.
»Ge kunt nu wel heen gaan, ClementineAls ik
iets noodig heb, zal ik wel even roepen."
»Och, juffrouwis het nu toch heusch waar
»Wat
»Wel, Willem zeide het reeds een paar dagen
geleden, dat de boel hier op het springen stond",
zeide Clementine snikkend.
Zoo hadden dus de dienstboden reeds over het
onheil gemompeld, nog vóór zij zeiven het vermoed
hadden Olga sidderde, terwijl zo dacht over de
oneerbiedige uitingen, die vermoedelijk gedaan
waren.
»Ja, het is waar, Clementine. Gij zult allen
moeten heengaan," zeide Olga.
Clementine bracht haar schort aan do oogen.
»Acb, lieve God juffrouw, ik wil ook graag als
meid alleon bij u blijven op zoo ééu verdieping
is er niet veel werk."
»lk weet niet of we wel dienstboden zullen kun
nen lioudeu," sprak Olga geroerd.
nieuwe woonplaats de eer der menschen en den
zegen Gods zou mogen verwerven. De aanwezige
raadsleden stemden daarmee in.
Men schrijft ons uit Terseke
Ten gevolge van het langdurig warme weder is
de groei en de broedval der oesters zeer
gunstig te noemen. In het geheel zijn ongeveer
150,000 pannen gelegd, die allen reeds vol broed
zitten. (Hbl.J
Korïgene. Op het verzoek van de afdeeling
»Noord-Beveland" van den Bond van onderwijzers
om in de instructie der onderwijzers alhier school
vergaderingen verplichtend te stellen, is door den
gemeenteraad met op één na algemeens stem
men afwijzend beschikt.
Kolïjiisplaat. In de gisteren gehouden ver
lering van den gemeenteraad is de reke
ning dienst 1899 overgelegd, zijnde in ontvang
f 17691,87 V3» in uitgaaf f 16295,08, dus met een
goed slot van f 1396,79 1/2-
Wissenkerke. In de jl. Maandag gehouden
raadsvergadering werd, met algemeene
stemmen, besloten
lo. af te wpzen, het verzoek van de afdeeling
Noord-Boveland" van den Bond van Nederlandsche
onderwijzers, tot het invoeren van verplichte school
vergaderingen
2o. gunstig te beschikken op het adres van den
kerkeraad der Ned. Herv. gemeente alhier, om de
openbare school te Geersdijk, van tijd tot tijd te
mogen gebruiken tot het houden van godsdienstige
samenkomsten
3o. afwijzend te beschikken op een verzoek van
het gemeentebestuur van Kortgene, tot bet verleenen,
gedurende 10 jaren, van eone jaarlijksche bijdrage
van f 40 in de kosten van het plaatsen van een
ijzeren schering langs den Kaaidijk aldaar(enkele
leden orkenden wel, dat het plaatsen van zoodanige
afheining, de veiligheid zou bevorderen, maar
ontkenden dat daar ter plaatse daaraan meer be
hoefte bestaat dan op verschillende andere wegen,
ook in deze gemeenteen
4o. Burg. en Weth. te machtigen, om een ge
deelte der openbare dorpschool met speelplaats in
gebruik te geven aan bet Rjjk voor eventueel te
geven voorbereidend militair onderricht in deze
H. M. de Koningin heeft haren groot
meester, kolonel Sirteraa van Grovestins, opgedra
gen den Italiaanschen gezant bij ons hof, baron
Galvagna, Harer Mojesteits leedwezen te betuigen
over den op koning Humbert gepleegden moord,
met verzoek Haar deelneming over te brengen aan
de- Italiaansche vorstelijke familie en de bevolking
van dat koninkrijk.
De heer Sirtema van Grovestins heeft zich Maan
dagmiddag van deze opdracht gekweten.
»Maar u kunt toch onmogelijk den vuilnisemmer
zelf naar beneden brengen," huilde Clementine.
Olga moest lachen. »Dat zal alles wel terecht
komen ga nu maar."
Luid snikkend ging het meisje heen, en Olga
was in de schemerachtig verlichte ruimte alleen
met de doodsbleeke vrouw. Ze boog zich over
Agnes heen.
»Lievo Agnes," sprak ze liefdevol, »gord u aan.
Anderen is ook wel hotzolfde wedervaren, wat ons
thans overkomt, en zij zijn na eenigo jaren van
armoede weder tot aanzien en vermogen gokomon.
Niet waar, we zullen den armen Gustaaf deze dagen
verlichten door alles met vroolijken moed te dragen."
Agnes wierp zich op zijde zonder de oogen te
openen, en loonde daardoor duidelijk, dat ze n^tf
wilde toegesproken worden, noch zelve wilde sprelfc^
Zuchtend maakte Olga bet zich dus in den leun
stoel gemakkelijk, spreidde een deken over bare
knieën uit en steunde haar hoofd achterover. Zij
was zoo zeldzaam te moede volstrekt niet be
droefd, volstrekt niet wanhopend, maar gelaten
en kalm als aan het einde van een langen en zwa
ren strijd. Zij moest zichzelf telkens weder in de
hei'innering roepen, dat er werkelijk iets belang
rijks verloren was gegaan ze bad veeleer een ge
voel alsof zo veel rijker, veel gelukkiger was ge
worden. Ze peinsde en peinsde ze schrikte weder
op ze sloot do oogen, en deed zo kuipoogend
weder opentot eindelijk haar boofd op het kus-
son nederzonk en de zachte, regelmatige adem, die
over bare roode, half geopende lippen kwam, het
bewijs leverde, dat ze sliep. De stilte en de sche
mering in de kamer hadden over bare overspan
ning gezegevierd.
Agnes luisterde naar deze kalme ademhaling.
Ze opende de oogen en keek om zich heen. Daar
lag Olga in den ruimen stoel met hooge leuning
a sliep haar donkere haarvlecht viel over h lar