1900. N°. 38.
Donderdag 29 Maait,
87sle jaargang.
Vaccineeren en Hervaccineeren.
a FEUILLETON.
Ouder de Bocrenvlag.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bijblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
VRIJDAG 30 MAART a. s. des namiddags te
2 uren zal in het Gasthuis gelegenheid gegeven
worden tot het doen
De ingezetenen worden in hun belang uitge-
noodigd van deze aangeboden gelegenheid gebruik
te maken.
Zoogenaamde trouwboekjes moeten worden mede
gebracht.
Goes, 27 Maart 1900.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINK.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
GOES, 28 Maart 1900.
Deprijs der suikerbieten. Aan het
bestuur der Vereeniging van landbouwers, die suiker
bieten verbouwen, is onder dagteekening van Maan
dag, namens de suikerfabrikanteu door den admini
strateur, den heer Van Nunen te Breda, het vol
gende schrijven gericht
>Er gaat bijna geen dag voorbij, of deze of gene
Landbouwvereenigiug deelt ons hare teleurstelling
mede, dat de prijs der beetwortelen is bepaald op
slechts negen gulden. Het is niet mogelijk al die
missives te beantwoorden en wij richten het ant
woord dientengevolge tot u.
Het kan u niet onbekend zyn, dat die beetwor-
telprijs verband houdt met de zooveel hoogere
steenkolen- en cokesprijzen, met de rijzing van
bijna alle magazyns-artikelen, met de voortdurende
daling der premie en vooral ook met den suiker
prijs, welke op dit oogenblik op het volgend sei
zoen slechts f 111/4 noteert, dat is een halve gulden
lager nog dan verleden jaar. Onze hoop kan dan
ook alleen gevestigd zijn op een beteren suikerprijs,
maar bij de wisselvalligheid vooral van dit artikel
is het slechts een hoop, een verlangen en niets meer.
Bovendien is de betrekkelijke waarde van dien
prijs voor ons af hankelyk, behalve van het seizoen,
van de hoegrootheid der campagne, zoodat het ons
tot ons groot leedwezen op het oogenblik onmoge
lijk is daarin nog eenige verandering te brengen.
Echter hebben wij, ten einde zooveel mogelijk
aan de bestaanbare bezwaren van den landbouw
tegemoet te komen, alsnog eenige faciliteiten in
de leveringstermijnen aangebracht, waarvan wij
heden onze agenten kennis gaven."
In verband met bovenstaande verwijzen wij naar de
oproeping voor de vergadering van de Vereeniging
van landbouwers die suikerbieten
verbouwen, welke te Goes gehouden zal worden op
Zaterdag 31 Maart a. s.
Wij vernemen thans ook, dat de Bond van Fa
brikanten het gehalte van 13 pet., dat de bieten
moeten bevatten bij vroegere levering dan in het
contract bepaald, teruggebracht heeft op 12 pet.
Leerplicht. De heer A. van Schelven te
Goes schrjjft in het Schoolblad 0. a. het volgende
omtrent Leerplicht, die reeds langer dan 40 jaren
in den Wilhelminapolder bestaat, en dat, hoewel
bekend, nog wel eens in herinnering mag worden
gebracht.
Toen het tegenwoordige hoofd der school, de heer
C. Snyder, in 1866 zijn betrekking aanvaardde, vond
hy daar reeds Leerplicht.
Thorn was bjj den heuvel gekomen, sprong van
zyn paard en trad op den by hem staanden ouden
Jacobs toe.
»Goeden dag, oom Jacobs, goeden dag vader Hal-
den en juffrouw Halden, ik breng daar oen reis
gezelschap mede. Wy gaan naar Potchefstroom en
Pretoria, wij komen van Oranje. Ik trof hen onder
weg aan zij reizen door Griqua om te jagen."
>Zoo, wat zyn het voor landslui vroeg Jacobs
op ongerusten toon.
>Het zyn Engelschen drie mannen en een vrouw,
oom Jacobs", hernam Thom.
»Zoo, nu, wat heb ik gezegd, Halden Als men
van den duivel spreekt, boort men zya staart ram
melen," bromde de oude Jacobs toornig.
»Het zijn fatsoenlijke lui. Ik ben reeds een week
lang met hen onderweg en heb geen reden gevonden
om het tegendeel te vermoeden. Zij verzoeken hier te
overnachten, om morgen verder te reizen. Hoe
denkt gjj daarover, vader Halden
>Wat zou hy denken, Thom," nam de oude Jacobs
opnieuw het woord>tot hiertoe genoot de arme,
aoowel als de ryke, gastvrijheid en zoolang wij
De toenmalige directeur van den uitgestrekten
polder, waartoe ook het Sas van Goes gerekend
wordt, de heer I. G. J. van den Bosch, had dien
ingevoerd zyn zoon en opvolger, de heer G. J.
v. d. Bosch, heeft er stipt de hand aan gehouden,
en door den tegenwoordigen directeur, den heer
Hanken, wordt nog altijd gezorgd voor geregeld
schoolbezoek.
Alle kinderen moeten de school bezoeken. Na
tuurlijk zyn de ouders van uiteenloopende richting
op godsdienstig gebied (roomsch-katholieken vindt
men er niet)toch zitten de kinderen »broederlijk
bijeen op de schoolbanken der openbare school",
zonder dat men ooit eenige klacht beeft vernomen.
Wanneer een leerling zonder wettige redenen de
school verzuimt, is het voldoende, dat het hoofd
der school den directeur daarmede in kennis stelt.
Ouders of voogden worden door den directeur ge
waarschuwd, en wanneer daarop geen beter school
bezoek volgt, krijgen deze eenige dagen geen werk.
Het polderbestuur is eenig eigenaar en oenig
werkgever. Wordt dus een vader met inhouden van
werk gestraft, dan kan hij zich tot niemand om
werk wenden, want niemand in den polder kan het
hem verschaften.
Niettegenstaande dien schynbaar ongunstigen toe
stand, zijn de arbeiders in den polder in uiterst
gunstige conditie in vergelijking met die uit andere
streken. En hoogstzelden behoeft tot den strengen
maatregel van onthouding van werk, ten gevolge
van schoolverzuim der kinderen te worden over
gegaan in den regel is een eenvoudige waarschu
wing voldoende. Het grootste deel der werklieden
is evenwel aan Leerplicht gewoon men weet niet
beter of 't behoort zoo, en daarom is een thuisblijver
eene hooge uitzondering onder de schooljeugd.
In het drukke van den oogst (de geheele be
volking is bij deü landbouw betrokken) wordt
vacantie gegeven. Slecht weer bij verren afstand,
ziekte der kinderen, ziekte der ouders, als de kin
deren thuis niet gemist kunnen worden, veront
schuldigen natuurlyk schoolverzuim.
Op 13-jarigen leeftijd doen de leerlingen ten over
staan van het bestuur van den Wilhelminapolder
een examen in al de vakken, die daar op de school
worden onderwezen. Die weinig of geen verzuimen
hadden, wier gedrag goed is geweest en wier vor
deringen voldoende worden bevonden, krijgen prijsjes
(boeken, naaidoosjes, e. a.) en kunnen de school
verlaten. Wie verzuimden en wier vorderingen dien
tengevolge te wenschen overlaten, moeten nog
oenigen tijd de school blyven bezoeken. By wei
gering (die bijna nooit voorkomt) volgt de gewone
strafgeen werk voor ouders of voogden.
Het schoolgeld is zeer laagvoor minvermogenden
miniem on vermogend en gAan gratis.
Uit de gemeente, die voor een zeer groot gedeelte
uit veldarbeiders bestaat, zyn een groot aantal jon
gens werkzaam als machinist bij de Staatsspoorwegen,
andere zijn in dienst bij het wapen der maréchaus
see, nog andere zijn jachtopzieners enz. Enkelen
dat zyn meer gegoeden hebben hunne studie
voortgezet aan de ryks-winterlandbouwsehool te
Goes on zyn thans in betrekking bij de Nederland-
sche Heidemaatschappij.
Een groot deel van deze verblijdende uitkomst
durf ik op rekening van Leerplicht stellen.
De katholieken en de leerplicht.
De heer Nolens, afgevaardigde ter Tweede Kamer
voor Yenloo, heeft in het algemeen debat over
onder de Boerenvlag leven, zal dat zoo blyven.
Een ander antwoord kunt gy toch niet verwach
ten. En wild om te jagen is hier genoeg om ge
heel Engeland te voorzien. Onze Lieveheer heeft
hier een ryke tafel gedekt. Ga hun dat maar ver
tellen."
»Wat het zendelingshuis kan aanbieden, zal ik
geven, Thom" aprak Halden nu, en zeide toen tot
zyn zoon »Otto, zend een bode naar het dorp
hierbeneden en zeg dat men zich gerust stelle.
Het zijn goede vrienden, die hier zijn aangekomen.
Gy, Anny, maak de vreemdelingen-kamer in orde."
Pit Thom was weder op zyn paard gesprongen
en reed in galop naar de wachtenden terug.
»Een flinke jongen," zeide Jacobs tot Halden,
»eike spier als staal. Ja, ja, zoolang wij zulke
jongens bezitten, zal onze vlag niet neergehaald
worden. Ik kan echter toch maar niet begrijpen,
wat die Engelschen hier te jagen hebben. De Kaap-
sche leeuw is hier een zeldzaam wild en naar de
Zambesi is de weg wat lang. Het zullen wel weer
diamanten zijn, die zjj jagen willen. Heoregod,
die rijkdom is toch een waar ongeluk voor ons."
»Nu, nu," hernam Halden, »sedert den jongsten
oorlog zal het wel niemand meer in den zin komen
ze met geweld in bezit te willen nemen."
*Ha, dat geloof ik niet, beste Halden, en myne
zes jongens ook niet, en wij verloeren het gebruik
leerplicht gezegd »Ik wensch als inijn overtuiging
hier openlijk uit te spreken, dat leerplicht in be
ginsel ij iet indruischt tegen de Katholieke leer,
ook niet bij een onderwijstoestand zooals die thans
bij ons bestaat."
Over deze uitspraak door Maas- en Roerbode lastig
gevallen, heeft de heer Nolens aan dat blad 0. a.
geantwoord »dat niet enkele, maar vele, zeor vele
zijner medeleden zijn (door dat blad) bestreden
meening deelen."
Wij behoeven de beteeken is van deze verklaring
wel niet te doen uitkomen. Zij vindt trouwens be
vestiging in de bouding van den heer Schaepman,
wieDs stem ten gunste van leerplicht wel niet in
strijd zal worden geackt met de Katholieke kerkleer.
Tevens wijzen wij op de verzekering van Het
Centrumdat met zjjn verdediging van leerplicht
in de Katholieke pers nagenoeg alleen staat>De
leerplicht zal onze scholen niet in slechter conditie
brengen. Daarvan zyn wij overtuigd."
Begrijpelijk is ook de verbazing van dat blad
over de woorden van De Tijddie het »voor de
hand liggend" vond dat juist de gematigdheid van
het ontwerp voor (de Katholieken) een reden be
hoort te zyn om den daardoor in te voeron wette-
lyken maatregel te krachtiger te bestrijden".
Hieruit kan slechts volgen dat gematigdheid bij
een wettelijke regeling voor de bestrijders juist een
reden is om haar te verwerpen. >Leve de intran
sigent zegt Het Centrum ironisch. Zij zal
het vaderland bepaald ten goede komen
Het zou ons dan ook niet verwonderen, dat onder
onze Katholieke medeburgers dt meesten over het
leerplichtontwerp evenzoo denker als de minderhoid
der Katholieke Kamerleden en in de Katholieke pers.
(Hand.)
Als reden waarom de heer T ij d e n s de
vorige week tegen herhalingsonderwys
heeft gestemd, zonder van die houding in de Kamer
zelf rekenschap te geven, is later medegedeeld dat
deze afgevaardigde overtuigd was van de juistheid
der bezwaren die tegen het verplicht stellen ervan
op het platteland bepaaldelijk in zijn district (Win
schoten) kunnen worden aangevoerd.
Wy lezen nu in de Winscïwter Courantdat »men
tot dusver in het district Winschoten bitter weinig
de bezwaren van herhalingsonderwys heeft gevoeld,
wanneer de zaak goed wordt aangepakt. Moeilijk
is het te begrijpen hoe een verplichting om tot het
15de jaar eenige maanden des jaars, in 't geheel
gedurende 96 uur, onderwijs te genieten, in deze
omgeving zoo groote moeilijkheden kon veroor
zaken Had de heer Tijdens, die in 1897 zoo
gaarne de toestanden over de grenzen ons ten voor
beeld stelde, ook in dezen in Duitschland zijn licht
maar opgestoken.
De W. Ct. betreurt het dat de heer Tijdens zijn
stem niet in de Kamer heeft gemotiveerd, maar wil
het oordeel opschorten tot de afgevaardigde aan
zijn kiezers de toelichting heeft gegeven, waarop
zij recht hebben.
Ter openbare civiele terechtzitting der Ar-
rondissements-Rechtbank te Middelburg van heden
(Woensdag) is de heer mr. J. A. Heijse, gebo
ren te Zierikzee, wonende te Middelburg, als advo
caat en procureur by voornoemde Rechtbank be-
eedigd.
Middelburg. Tot lid der Prov. Staten in de
vacature-H. M. Kloppers, aftreding in 1901, werd
onzer geweren niet. Ik weet zeker, dat binnen
korter of langer tijd ieder van ons weer voor zyn
vrijheid zal moeten vechtenGod geve dat die
dag nog verre af iswy hebben al zooveel bloed
moeten vergieten, maar moet het zoover komen,
sapperloot, eer zij ons Jacobsdal ontnemen sterven
zeven vrije Boeren, ik en myn zes jongens en voor
ieder van ons vallen zeven maal zeven Engelschen,
dat is zeker. Daar komen ze."
De wagens waren nader gekomen en hielden
stil aan den voet van don heuvel, de ruiters echter
waren van hun paarden gestegen en kwamen te
voet den heuvel op. De eerste van hen was War
ning. Hoestend en kuchend kwam hy boven aan
en trad op Jacobs en Halden toe, terwijl hij uit
riep >God zegene onze Koningin dat wij uit
dat beroerde grasveld gekomen zijn. Het heeft
niet veel gescheeld, of ik had als dappere onder
daan van Hare Majesteit en als oud-gediende
bij het regiment der Hooglanders, mijn leven
moeten laten door die vervloekte Kaffers. Veer
tien van hen heb ik naar den duivel gezonden.
God zegene onze Koningin, dat wij weder onder
beschaafde menschen zyn. Warning heet ik,
Edward Charles Fredly Warning, een zoon van den
beroemden Peter Thomas Warning, denzelfden, die
lange jaren, zooals ik, zyn zoon, Hare Majesteit
onze goede Koningin by de Hooglanders diende.
gisteren gekozen dbr. mr. P. Dieletnan (anti-rev.)
m et 1452 van de 2857 geldige stemmen. De heer
H. P. den Bouwmeester (lib.) verkreeg er 1405.
Te Middelburg (stad) haddon de heeren Bouw
meester en Dieleraan respectievelijk 968 en 627
stemmen. (Opmerkelijk mag het wel genoemd wor
den dat te Middelburg ook in 1898 de anti-rev.
candidaat mr. A. A. de Veer, mede een niet zit
ting hebbend lid, 627 stemmen verkreeg.)
Tolen. In dit district is in de vacature-Van
Buren tot lid van de Prov. Staten gekozen de heer
G. Boliei* Azn. (anti-rev.) met 850 van de 1410
stemmen. De heer C. A. H. Waghto (lib.) had er 560.
Benoemd tot rijksontvanger te Terneuzen de
heer J. van Pienbroek te Gorredijk en te
Zieriksee de heer L. Janssen te Doesburg.
Het Ned. Dagblad deelt mede
De regelingscommissie uit het hoofdbestuur van
het Zuiderzendingsfeest heeft verlof van
de Regeering ontvangen om op den 2den Woens
dag in Juli van dit jaar het schoone Liesbosch by
Prineenhage te mogen gebruiken. Bij goed weder
een kostelijk terrein.
Als sprekers hebben zich reeds verbonden
Voor de openingsrede ds. G. J. A. Jonker van
Haarlem; verder zondeling L. Tiemersma van "West-
Java, ds. F. J. J. Loeff van Breda, ds. B. J. Swaan
van Haarlem, dr. L. H. Wagenaar van Middelburg,
ds. W. Hoek van Brussel, ds. J. van Leusgen van
Goes, afscheidsrededs. G. F. Hasselt van Kralin
gen, slotrede.
Ook zal, naar men hoopt, zendeling W. L. Jens
van Nieuw-Guinea optreden.
Borsele. Maandag behandelde de Dijkraad
voor de waterkeering Ellewoudsdy kB 0 r-
s e 1 e de begrooting voor het dienstjaar 19001901.
Zij werd vastgesteld op een bedrag van f 51078,17 1/2-
Aaugezien een verhoogd dykgoschot ad 5 pet, en
de bijdragen van de aangrenzende polders voor-,
eerst niet noodig zijn, besloot de Dijkraad het dijk-
geschot van het waterschap Eilewoudsdyk vastte-
stellen op f 22138,85 i/a en dat van den polder
Borsele op f27477,35.
De Berlynsche correspondent van de N. R. C.
bericht
Volgens een telegram uit Oberhof aan de bla
den hier ter stede heeft Koningin Wilhel-
fflina tegen 15 Mei kamers besproken in het
Hotel Wünscher. Oberhof, op een na het hoogst
gelegen plaatsje in het Thuringerwoud, is zeer ge
zocht om zyn gezonde bergluchtde Duitsche Kei
zerin heeft er eenige jaren geleden met haar kinderen
vertoefd. Het gehucht, aan alle zijden door bos-
scben omriügd, ligt op een vlakken bergtop (ten
Noordwesten van den Schneekopf, dus in de na
bijheid van Zella en Limenau).
Mej. Blanche M. Vilain heeft berust
in het arrest van het gerechtshof te 's-Hertogen-
bosch, waarbij zij wegens meineed veroordeeld is
tot acht maanden gevangenisstraf, doch heeft aan
H. M. de Koningin een verzoekschrift in
gediend tot kwijtschelding van straf.
Noordbrabanter
Men meldt uit Ruhrort, 26 Maart
Steenkolen. De afgeloopen week bracht geen
verandering, de aanvoer van de kolenmijnen was
nog al belangrijk en er kon zoodoende nog al wat
En de hoeren, die daar aankomen, zijn do waarde,
zeer vermogende heer Hapmnn, benevens mevrouw
Hapman en de voorname zeer invloedrijke dokter
Jameson. Jameson, een speciale vriend van den
beroemden heer Cecil Rhodes, een intieme vriend
van onzen heerlijken, grooten Chamberlain. Nu,
mijneheeren, met uw verlof zal ik mij neerzetten
om wat op mijn verhaal te komen en daartoe ont
breekt mij nu niets dan een Eugelscbe plumpudding
en roastbeef."
Zonder eenig antwoord af te wachten zette hij
zich neder en veegde zich het zweet van het door
zijn druk redeneeren verhit voorhoofd. Oom Jacobs
stond met open mond hem aan te staren, want zulk
een merkwaardig mensch, die hem in dit korte
oogenblik meer vertelde dan dc Johonnesburger
krant in een jaar, had hij nog nooit ontmoet.
De eerstvolgend aangekomene was dokter Jamescn
en terwijl hij den zendeling Halden en den nog
altijd sprakeloozon Warning aanschouwde en oom
Jacobs de band bood, zeide hij »Neemt ons niet
kwalijk als wij u om uwe gastvrijheid verzoeken.
Men is werkelijk blij na zulk een lange reis de
vermoeide ledematen weder onder dak en beschut
ting rust te kunnen geven. Mijn naam is Jameson
en de daar aankomenden zijn mijnheer en mevrouw
Hapman. Wo zijn alle drie te Londen woonachtig en
voor eonigen tyd op reis in Zuid-Afrika om land.
