1900. N°. 30.
Zaterdag 10 Maart
87sle jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binner als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bjjblad 10 cent.
Inzending van advertentie» vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel nreer 10 ct.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent, per regel.
OPENBARE VERGADERING
van den
BAAD der fiemeente GOBS,
op DINSDAG 13 MAART 1900,
des avonds te 8 uren.
Goes, 8 Maart 1900.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van behandeling
1. Resumtie notulen der vorige vergadering.
2. Ingekomen stukken.
3. Verzoek G. J. Hollestelle om grond te mogen
koopen van de gemeente gelegen aan den
Weifcwal.
4. Verzoek van K. de Buck om een sloot te
mogen dempen aan den Bergweg.
5. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
omtrent het geven een er gratificatie aan de
ambtenaren ter secretarie.
6. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
omtrent eene uitnoodiging van den Minister
van Binnenlandsche Zaken tot inrichting van
arrestanten-lokalen.
7. Voorstel van Burgemeester en Wethouders
omtrent verhuren van het huis A 64, be
woond geweest door wed. Swart.
8. Wijziging begrooting ichutterjj voor 1899.
9. Af- en overschrijvingen op de gemeente-
begrooting voor 1899.
10. Rekening gildefondsen.
11. Afschrijving en restitutie van gemeente-be
lastingen.
GOES, 9 Maart 1900.
Het Vaderland schrijft in zijn Tweede-Kamer
overzicht van jl. Woensdag over bet verhandelde
in zake leerplicht o. a.
De beer Troelstra beklaagde zich, dat de
Minister veel meer zijn best had gedaan te werken
op de gematigde liberalen en de rechterzijde, om
zoo het kon daar nog zieltjes te winnen, dan om
te trachten de bezwaren der socialisten te onder
vangen. Wjj vinden dit op zichzelf nogal natuur
lijkzij, die met het beginsel van een ontwerp
ingenomen zijn, gaan gemakkelijker mee, ook al
kunnen zjj niet krijgen al wat zij begeeren, dan
zij die voor het beginsel nog gewonnen moeten
worden. Bovendien zijn do verlangens der socia
listen in amendementen geformuleerd, zoodat de
gelegenheid zich nog aanbieden zal daarover in
bijzonderheden te spreken. Maar mcnscheljjk is het
zeker, dat het den heer Troelstra hinderde, dat
schijnbaar weinig notitie was genomen van de ver
langens, opgerezen uit den boezem van hen, die
het meest door de wet zullen worden bezwaard,
en dat te meer, omdat in vroeger jaren ook liberale
strijders voor leerplicht toonden te gevoelen voor
den eisch om de armen schadeloos te stellen. Dat
de stem der socialisten bepaald zal worden door
het lot hunner amendementen, werd vrij duidelijk
door den heer Troelstra gezegd. Intusschen lag er
in zijn toon en zijn uitdrukkingswijze blijkbaar een
neiging om zich, zoo het maar eenigszins kon, tot
voorstemmen te laten bewegen, 't Mag een vinger
wijzing zjjn voor hen, die de wet willen, om ook
hunnerzijds tegemoet te komen, zoover zjj kunnen.
Overigens, zoo de heer Troelstra ook uit de ge
schiedenis dezer wet, waaruit hij alweer aanleiding
nam met welbehagen over het verbond tusschen
conservatieven en vooruitstrevenden uit te weiden,
opnieuw een argument wil putten voor een poli
tiek, die op algemeen stemrecht aanstuurt, dan
zouden wjj het toch voor hom geraden achten voor-
loopig maar aan te nemen, wat hij van de tegen
woordige meerderheid krjjgen kan, want, als een
goede leerplichtwet moet wachten op het algemeen
stemrecht, nu, wjj zullen maar niet ramen, hoe
veel jaren hjj dan nog zal mogen wachten
En het Handelsblad schrijft
»Bet ontbreken van elke bepaling omtrent het
verschaffen van voedsel en kleeding of de erken
ning van het recht op schadeloosstelling, doet de
sooialisten aarzelen in het bepalen hunner stem.
Zjj doen hun best tegenover het volk duideljjk te
maken, dat wanneer zjj tegenstemmen, dit niet hun
schuld, maar de schuld is van de kieswet. Het zal
er nu wellicht op aankomen of er oenig amende
ment wordt goedgekeurd, waardoor op eenigerlei
wijze de wenschen van de socialisten worden ont
zien. De Kamer zal dus bjj sommige stemmingen
in een zeer moeiljjke positie vorkeeren. De leden
zullen misschien hebben te overwegen welk bezwaar
zjj het grootste achten de vrees dat de socialisten
hunne stem aan het ontwerp-leerplicht onthouden,
dan wel het toegeven aan eischen, die ongetwijfeld
een zeer gevaarlijken kant hebben.
De socialistische eisch omtrent voedsel, kleeding
en schadeloosstelling is een zeer onrechtmatige
eisch, en kan voor de ontwikkeling des volks zeer
bedenkelijke gevolgen hebben. Wie een gezin vormt
dient te beseffen dat hjj daardoor verplichtingen
op zich neemt tegenover de kinderen. Het gaat
niet aan de middelen tot ondorhoud van het gezin
te vinden door de exploitatie der kinderen. De
ouders mogen hun kinderen nu reeds geen indus-
trieelen arbeid laten verrichten vóór den 12-jarigen
leeftjjd. Niemand heeft er in 1889 bjj het tot stand
komen der arbeidswet aan gedacht daarin een
motief tot schadeloosstelling te zien. Den onder
houdsplicht hunner kinderen van de schouders der
ouders weg te nemen en op de publieke kas te
leggen, zou ongetwijfeld een zeer bedenkeljjke, een
zeer beduidende stap in de richting tot het socia
lisme zijn."
Wjj zjjn bet met deze beschouwing geheel eens.
Merkwaardig mag het heeten, dat, waar de Regee
ring de weldaad van onderwijs tracht te brengen
ook bjj de in dat opzicht geheel misdeelden, de
tegenstand der socialisten zjjn grond vindt in de
omstandigheid, dat zjj het goed© niet aanvaarden
zoolang zjj het in hun oog betere niet kunnen
krjjgen. Zij vergeten, en de socialisten niet alleen,
dat er met dit wetsontwerp reeds zooveel zou ge
wonnen zjjn, dat elk kind zes jaren lang de school be
zocht, terwjjl nu vele kinderen van onvermogenden
haar, na 2 of 4 jaren ongeregeld bezoek, reeds voor
goed verlaten. Wat er van die kinderen wordt is
meestal hoogst treurig, ook omdat zjj niets weten,
aan hetwelk zich ook de geringste verdere ontwik
keling aanknoopen kan.
Het is waarschijnlijk, dat de 4 socialistische
leden der Kamer het lot der wet voor een deel in
handen hebben. Stommen zjj er tegen, dan is althans
de kans grooter, dat de wet valt en dan zullen
er weer verscheidene jaren verloopen eer een nieuwe
poging tot invoering van leerplicht wordt beproefd
en in al die jaren zullen weder een groot aantal
kinderen geheel of grootendeels van het meest
elementaire onderwjjs verstoken bljjven. Het aantal
proletariërs, tengevólge van onvoldoend onderwjjs
in het allerdringendst noodige, zal toenemen en
dan zal dat de schuld zjjn niet van een gebrekkig
kiesrechtmaar mede van de 4 socialistendie reeds
gekozen zijn Stemmen ze voor, lan is de aanneming
der wet vrjj zeker.
In do zitting van gisteren heeft de minister bjj
zjjne repliek den voorstanders verzocht kleine ver
schillen prijs te geven. Instelling van schoolraden
zou bij in overweging nemen, en hjj herhaalde, dat
de geheele regeering by het lot van het ontwerp
is betrokken. Tegenover den heer Troelstra bleef
de minister er op wjjzen, dat gemeentebesturen
bevoegd zjjn gelden voor voeding en kleeding ter
bevordering van getrouw schoolbezoek toe te staan,
en hjj uitte de hoop, dat niet de gebeele rechter
zijde de wet zou afstemmen, ook omdat christeljjke
onderwijzers niet tegen leerplicht zjjn.
Het algemeen debat eindigde daarmede.
Art. 1, dat het leerplicht-beginsel inhoudt,
werd daarop afzonderlijk in stemming gebracht en met
52 tegen 37 stemmen aangenomen. Met de linker
zijde (waaronder ook de socialistische leden) stemden
de heeren Schaepman en Kolkmanbeidon katholiek,
vóór met de rechterzijde stemde de heer Pijnappel
liberaal, tegen, terwijl de heer Bastert en de heer
De Visser afwezig waren. Van de linkerzjjde waren
afwezig de heeren Van Kerkwijk, Tak van Poortvliet
en Rink, meest waarschijnlijk voorstanders der wet.
Hoewel dit een tameljjk gunstig begin is, zoo
vloeit daaruit nog niet voort de aanneming van do
wet, want al is men voor het beginsel, dan sluit
dit, geljjk men weet, nog niet in zich, dat men
zich met de toepassing van dat beginsel door dit
wetsontwerp vereenigt.
Middelburg. In eene gisteravond gehouden
vergadering van de liberale kiesvereeniging »Een-
dracht maakt Macht" werd tot candidaat voor de
Prov. Staten van Zeeland voor de op 13 dezer te
houden verkiezing candidaat gesteld de heer H. P.
den Bouwmeester, wethouder van Middel
burg en voorzitter van het polderbestuur van
Walcheren.
De centrale anti-rev. kiesvereeniging te Middel
burg heeft den heer mr. P. Dielem&n, advocaat
en procureur aldaar definitief candidaat gesteld.
Man schrijft ons uit Middelburg i
Den 17 Februari werd door het polderbestuur
van Walcheren aanbesteed lo. het maken van twee
nieuwe hoofden aan den Wostkapelschen
zeedy k en 2o. het maken van een nieuw met
steen bezwaard en met paalijzer bezet ryshoofd op
het zuiderstrand der Noordwatering.
Voor het eerste perceel was het minst ingeschre
ven door den heer C. de Wilde Az. te Kattendjjke,
voor f 16956 en voor het tweede perceel door den
heer W. Dekker te Voere, voor f 7695 te zamen
bedroegen dus laagste inschrijvingen van beide per-
ceelen f 24651, terwijl de raming f 23000 was. In
eene gisteren gehouden buitengewone vergadering
van het polderbestuur werd nu besloten de uitvoering
der werken niet aan de laagste inschrijvers te gun
nen, doch het geheele werk onderhands op te dragen
aan den heer A. Prins Tz. te Sliedrecht, voor f23000.
Kolijnsplaat. Onder begunstiging van goed
weder had Donderdag 11. de intrede en instal
latie van den nieuwen burgemeester, don heer
R. van Ham, alhier plaats.
Nadat in den voormiddag eene broodbedeeling
aan de armen van alle gezindten gehouden was,
werd het feest om 10 uren geopend door het fan
faren-gezelschap »Wilhelmma" alhier met een wan
deling door het rjjk met vlaggen versierde dorp,
onder het spelen van vaderlandsche liederen, mar-
schen enz. Daarop kwamen de volksspelen, zjjnde:
zakloopen met turfdragen en sprietloopen. Vooral
het laatste viel zeer in den smaak van do talrjjke
toeschouwers en van de deelnemers. Mooie, gepaste
prijzen werden daarop aan de gelukkigen uitgereikt.
Om 1 uur 's nam. vertrok de feeststoet van het
hotel »De Patrjjs" om den heer Van Ham aan de
grens der gemeente zjjne opwachting te maken,
terwjjl een rjjtuig met een wethouder en een raads
lid zich wat vroeger naar den Kortgeenschen steiger
begeven hadden om den burgemeester af te halen.
Daar werd de Burgemeester door den voorzitter
der feestcommissie gecomplimenteerd en werd hem
door den oudsten commandant dor eerewacht (on
geveer 45 ruiters) den heer J. J. Snjjder, in wel
gekozen bewoordingen het eeregeleide aangeboden.
Nadat eenige corporaties, na behoorljjke voorstel
ling, bjj de kom der gemeente in den stoet waren
opgenomen, trok deze door het dorp onder het spelen
der muziek tot aan het raadhuis in deze orde
a. 2 voorrjjdersb. de gymnastiek-veroeniging
»Sparta" alhier met haar vaandel, alle leden in hun
net costuum c. het fanfaren-gezelschap »Wilhel-
mina" alhier, voorafgegaan door zijne banierd.
vaandeldrager van de voorhoede der eerewacht met
het wapen der gemeente e. voorhoede der eere
wacht; eerste rjjtuig der feestcommissie, geflan
keerd door de adjudanten de heeren A. Hanson en
W. do Regt Mz.g. rijtuig van den Burgemeester,
geflankeerd door de commandanten de heeren J. J.
Snjjder en P. de Looffh. tweede rjjtuig der feest
commissie i. achterhoede der eerewacht, en j.
versierde en not opgetuigde boot met varensgezellen,
voorstellende de scheepvaart.
Aan het Raadhuis gekomen, ging de Burge
meester door den opgestelden stoet heen en opende
al spoedig de oudste wethouder, de heeriK. Schip
pers, do gemeenteraadszitting, waar de Burgemees
ter onder een toevloed van belangstellenden plechtig
geïnstalleerd werd.
Daarop nam de heer Van Ham het presidium
over en sprak den leden met een korten welkomst
groet toe, waarin hjj meedeelde zjjn vertrouwen
aan de raadsleden te schenken, hopende weder-
keerig ook hun vertrouwen te zullen erlangen. Te
vens dankte hjj in hartoljjke bewoordingen voor
de aangename wyze, waarop hij hier ontvangen werd.
Daarna trokken een 70-tal leerlingen der twee
hoogste klassen, voorafgegaan door »Sparta" en
»Wilhelmina", uit do school door de recht sierljjke
oerepoort naar het raadhuis. De beide oudste leer
lingen, de jongejuffers N. M. van Langeraad en P. J.
v. d. Weele, allerkourigst in 't wit gekleed, elk met
een smaakvol bouquet, openden den kinderstoet.
Op het raadhuis boden ze den burgemeester haar
bouquet allerliefst aan en zongen de kinderen een
drietal gelegenheidsgodichton, ter eore van den
burgemeester vervaardigd, waarvan een afschrift
in het net, door den leerling J. A. W. Vermeulen
gemaakt, ook door hem den heer Van Ham werd
aangeboden. Ook werden nog eenige Transvaalsche
liedereu lief door de kinderen gezongen. De bur
gemeester dankte allen voor hunne beleefde attentie
en beloofde den schoolkinderen een aangenamen dag.
Van 56 '/s uur gaf Sparta" vele fraaie oefe
ningen op eene groote estrade in de Voorstraat,
terwjjl de jongejuffer E. P. M.Vermeulen, na eene
toespraak van don voorzitter der feestcommissie den
jjverigen directeur, den heer G. Fran^oijs, eene mas
sief zilveren medaille met toepasselijke inscripties,
voor zjjn gezelschap bestemd, omhing.
Nadat de gemeenteraad den burgemeester als
zjjn gast een diner had aangoboden, werd de ge
heele Voorstraat met de sierlyke eerepoort schoon
verlicht, gene a la giorno, deze met vetglazen in
diverse kleuren.
Om 7 uren gaf »Wilhelmina" in vereeniging
met de Zangvereeniging »Polybymnia" alhier een
schoon conceit, onder grooten toevloed van het pu
bliek, terwjjl beide voorzitters evenals bjj »Sparta"
eene dergeljjke massief zilveren medaille op soort
gelijke wijze ontvingen.
Van 99 Va uren gaf »Sparta" met zjjne oudste
leden schoon e groepen te zien, door Bengaalsch
vuur opgeluisterd, die algemeen in den smaak
vielen.
Om 10 uren werd het vuurwerk voor de school
ontstoken, zeer ten genoege van het talrijk publiek.
Zoo eindigde deze feestdag recht aangenaam in
de beste orde, dank zjj den goeden geest der in
gezetenen en het rijke programma der feestcommissie.
De 8e Maart 1900 zal lang in aangename her
innering blijven bij velen alhier, niet 't minst bij
de jeugd, die gewis het hare heeft bjjgedragen tot
verhooging der feestvreugde.
De voorjaars- examens van den Nationa-
len Bond van Handels - en Kantoorbe
dienden in Nederland zullen bjj voldoende deel
neming plaats hebben te Amsterdam op 11 en 12
April a. s.
Aanvraagbiljetten zjjn verkrijgbaar hjj den heer
W. O. de GraafF, 2de Jan Steenstraat 107 to Am
sterdam.
Naar de Z. Ct. verneemt, wordt het nieuwe
bureau der S. S., aan het hoofd waarvan do
heer jhr. de Jonge, als ingenieur komt te staan,
te Zutphen gevestigd.
Aldaar worden de zaken bohandeld betreffende
het seinwezen en de gasverlichting der stations.
Do hoofdinspecteur van 's rijks waterstaat,
de heer Leemans, is naar Bucharest vertrokken, in
opdracht van onze RegeeriDg.
De N. R. Ct. verneemt, dat deze reis in verband
staat met een geschil op technisch gebied tusschen
Frankrjjk en Rumenië, waarbjj ook N ed er la n d -
sche belangen betrokken zjjn.
Hoewel de plaatsvervanging is af
geschaft blijkt het toch mogelijk dat de eeno lote-
ling voor den andere onder de wapenen blijft. Yoor
4 maanden dienst, yan April tot Augustus, wordt
voor die dienstvervanging als minimum f 150 bo-
taald.
Omtrent de viering van den negentig
sten j aardag van den Paus schrijft de Tele
graaf
»De altijd opmerkzame keizer Wilhelm o. a. zond
het volgende telegram »Ik bied Uwe Heiligheid
hierbij mjjn warme gelukwenschen op ziju 90en
geboortedag, met mjjn meest oprechte wenschen
voor Zjjn voorspoed en gezondheid, en bid God
dat Hjj Uwe Heiligheid al zijn zegen moge schen
ken."
De Paus antwoordde daarop »In de gelukwen
schen, die Uwe Majesteit ons op onzen 90en ge
boortedag wel wil doen toekomen, zien wjj met
bljjdschap een nieuw bewijs van Uwe vriendschap
pelijke gevoelens. Dat Uwe Majesteit onzen dauk
aanvaarde, met de wenschen, die wjj van onzen
kant tot den Almachtige opzonden voor den voor
spoed en de gezondheid van Uwe Majesteit en de
geheele keizerlijke familie".
Het was een goede dag voor de armen, aan wie
in het lokaal del Belvedere, in het Yaticaan, een
feestmaal word aangeboden. Er waren 26 tafels,
elk met 56 plaatsen. Drie koks, drie hofmeesters en
30 liefdezusters zorgden voor de distributie der
levensmiddelen, waarvoor waren ingekocht niet
minder dan 250 kilo vleesch, 100 kilo Macaroni,
40 kilo rijst, 75 kilo piselli(erwten), 350 liter wjjn,
250 kilo brood en 900 maritorzi. Van 11 uur af
was het een aanhoudend binnenstrooraen van armen,
mannen en vrouwen, van welke velen de sporen
droegen betere tjjden gekend te hebben een
deerniswaardig schouwspel inderdaad.
Ondanks den stortregen begaf zich een enorme
menigte naar San Pietro, om het plechtig Te Deum
aan te hooren rjjtuigen, omnibussen en trams wa
ren stampvol, terwijl oen onafzienbare rij voetgan
gers zich daartusschen voegde, zoodat omstreeks
3 uur de ruime tempel reeds geheol was gevuld
met een menigte, zooals gewoonljjk bestaande uit
de meest heterogene bestanddeelen, nieuwsgierigen,
elegante dames, vromo zielen, priesters, klooster
broeders en nonnen, en w'ereldljjke personen.
Tegen 5 uren begon een zacht ruischende orgel
muziek en kwam uit de Sacristie een processie.
Voorop do leden van al do clerical e vereenigingen
van Rome, daarachter de geestelijkheid in volgorde
van rang, en eindelijk kardinaal Rampolla. Toen
allen zich voor het hoofdaltaar hadden opgesteld,
hieven de zangkoren het Te Deum aan, plechtig,
majestueus, de groote kerkruimte vullende en op
stijgende in do reusachtige cupola, een artistiek
effect te weeg brengende, zooals op geen andere
plek ter wereld bij mogelijkheid zou kunnen worden
gecreëerd"
