II
aw-iuiig 15 Juli,
I
86s" jaargau
6'
Kerknieuws.
Onderwijs.
Rechtszaken.
Gemengde Berichten.
if
De u-tgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Inzending van advertentiën vóór 2 uren op den dag der
uitgave.
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 et..
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald, 20 ct.
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Provinciale Staten van Zeeland.
Vergadering van Donderdag 13 Juli 1899.
Tegenwoordig de keeren Commissaris der Ko
ningin, voorzitter, 85 leden en de griffier.
Afwezig de heeren Kloppers, Maas, Vader van
's-Gravenpolder, Van Teijlingen, De Jonge, Noor-
dijke en Huvers.
De notulen der vorige vergadering worden gelezen
en goedgekeurd.
Allereerst is aan de orde de stemming over het
sub-amendement van den heer Moes, om aan den
Dreischorpolder f2500 renteloos voorschot te ver-
leenen voor wegsverbetering, waarover gisteren de
stemmen staakten. Dit wordt venvorpen met 18 tegen
16 stemmen. Over het voorstel-Van der Lek de
Clercq om f5000 te verleencn staken daarna de
stemmen.
(De heer Siegers onthoudt zich van stemming,
omdat hij de gisteren aangenomen motie-Fokker in
strijd met het reglement van orde en dus onwettig
acht.)
Daarna worden behandeld de algemeene verslagen
der afdeelingen betreffende
X. Voorstel om aan de gemeenten Duivendijke
Eikerzee en Ellemeet een renteloos voorschot te ver-
leenen tot een bedrag van ten hoogste f 6000 (de
helft van het gevraagde bedrag) voor het aanleg
gen van eene haven bij Kloosternol.
De heer Fokker zegt dat de stukken in orde
zijn bevonden en Ged. Staten toch slechts de helft
willen geven. Daardoor zal het aan deze gemeenten
onmogelijk gemaakt worden, het werk uit te voeren.
De gemeenten zouden volgens hun plan f12,000
moeten leenen dat zou nu moeten worden f 24,000.
De toestand der gemeenten laat dit niet toe. De
uitgaaf is niet alleen nuttig, maar noodzakelijk
de aflevering der producten gaat met ontzettende
bezwaren gepaard. Spr. stelt dus voor, de volle
f12,000 te verleenen.
De heer M. Bolle bestrijdt de meening in het
algemeen verslag, dat de ontvangsten te laag en
de uitgaven te hoog zijn geraamd. Uit cijfers van
de haven te Burglisluis, voor vijf gemeenten be
stemd, toont spr. aan, dat deze meening onjuist is.
Het maken van eene raming in dezen is zeer moei
lijk spr. durft echter wel verzekeren, dat het ge
raamde cijfer der ontvangsten in de eerste jaren
niet zal worden bereikt. De havenmeester zal krijgen
f 300 dat is niet te hoog, want hij moet ook het
geld bij de boeren halen, en hij moet den heelen
dag aan de haven zijn.
De heer Van der Have pleit niet voor zijne pa
rochie, als hij niet de overtuiging heeft, te pleiten
voor een rechtmatig belang, voor een billijken
eisch. Waar in de laatste jaren subsidiën zijn ver
leend voor zaken, waarvan het nut nog in de toe
komst moet blijken, zou hij het betreuren, indien
dit renteloos voorschot voor eene zaak, die reeds
morgen nuttig zal zijn, werd beknibbeld.
De heer Van Rompu acht het niet noodzakelijk,
dat de gemeenten in 20 jaar eigenaressen wor
den van de haven. Stelt men den termijn op 30
jaar, dan kunnen zij zich redden met de helft van
het gevraagde bedrag. Bovendien het werk wordt
zóó sterk gemaakt, dat in de eerste jaren geen on
derhoud zal noodig zijn. Toch wordt daarvoor f 300
geraamd, f 300 voor een havenmeester is te weinig,
zegt men er zijn echter in Zeeland 40 havens,
waarvan er maar 5 zijn, die den havenmeester f 300
geven. In Burghsluis krijgt de havenmeester 10 pet.,
in Duivendijke zou hij 15 pet. krijgen. Spr. gaat
verder de exploitatie-rekening na en toont aan, dat
deze onjuist is opgemaakt.
De heer Fokker meent, dat men zich in kleine
onderdeelen niet verdiepen moet. Wil men geen 20,
maar 30 jaar, dan vraagt spr., waarom geen 80,
geen 100 jaar Z. i. mag de termijn niet verlengd
worden, omdat na verloop van 20 jaar de groote
reparation te wachten zijn dan moet de eerste schuld
zijn afgelost. Het waterschap Schouwen moet eene
retributie heffen, omdat het alle havens op dezelfde
wijze moet behandelen. Indien al de toestand eenigs-
zins mocht meevallen, dan zal toch in geen geval
daardoor in een bedrag van f 12000 te voorzien zijn.
De heer M. Bolle bespreekt nader de cijfers door
den heer Van Rompu genoemd en bestrijdt diens
opmerkingen.
De heer Heijse toont aan, dat het voorstel luidt
teruggaaf in 20 jaar, en dat dus van teruggaaf
op langoren termijn geen sprake kan zijn.
Na repliek van den heer Van Rompu wordt het
amendementFokker, om f 12000 te verleenen, aan
genomen met 24 tegen 10 stemmen.
Het aldus gewijzigd voorstel van Ged. Staten
wordt daarna aangenomen met 32 tegen 2 stemmen.
(De heer Van Deinse heeft de vergadering ver
laten.)
XI. Voorstel om afwijzend te beschikken op
een verzoek van het bestuur der watering Cadzand
om een subsidie van f 12000, zijnde een derde der
geraamde kosten, voor het maken eener haven nabij
de sluis aan de Wielingen, omdat de haven ver
moedelijk voor het vervoer van iandbouwvoort-
brengselen miuder bruikbaar zal zijn en dus de aan
leg niet van overwegend belang kan worden geacht.
Voorlezing wordt gedaan van een nader adres
van het bestuur der watering Cadzand.
De heer Hennequin wijst er op, dat het spreken
voor zijn parochie een zeer natuurlijk verschijnsel
is zij, die in de streek wonen, waarvoor iets wordt
gevraagd, zijn het best op de hoogte.
Dankzeggende voor de overlegging van het rap
port van den hoofdingenieur, gaat spr. de geschie
denis der aanvraag na. Er is in de watering Cadzand
een net van harde wegen de hoofdwegen zijn met
behulp van renteloos voorschot, de secundaire uit
eigen kas gelegd. Tegenwoordig kost echter de
grind ongeveer f 5 per M3, zoodat, als nu een
haven wordt gelegd, men eene besparing op de
kosten van grindaanvoer krijgt en bovendien voor
ziet men in de behoefte eener groote streek.
Thans kunnen de bewoners alleen verschepen op
Breskens, waarvoor de afstand te groot is, en op
Sluis-Brugge, waar echter een groot recht wordt ge
heven. Men heeft daarom een uitvlucht gezocht
aan eigen kust. Wordt de aanvraag ingewilligd,
dan zal de Watering zelf voor ongeveer f 48000
aan wegen verharden. Daaraan zal ze echter niets
hebben als de haven er niet komt.
De bezwaren, tegen de haven aangevoerd, wor
den door spr. nader zeer uitvoerig weerlegd. Al
zijn zij niet weg te cijferen, zij kunnen toch geen
reden zijn tot afwijzing van het verzoek, waar de
hoofdingenieur inwilliging voorstaat.
Men heeft gevraagd of men met renteloos voor
schot niet even goed in de zaak zou kunnen voor
zien. Spr. wil niet zeggen, dat dit onoverkome
lijk is, maar subsidie, zooais ook aan Zaamslag en
Ierseke is verleend, is beter. Geeft de Provincie
geen steun, dan doet bet Rijk het ook niet, en dan
blijft de streek in hare afgezonderde ligging voort
leven.
De heer Heijse stelt voor, een renteloos voorschot
van ten hoogste f 12.000 te verleenen, onder ver
schillende voorwaarden.
De heer Hollestelle meent dat de behoeften van
Duivendijke en van Cadzand niet zooveel uiteenloopen.
Doch er is toch verschil, dat bij nadere overweging
zal blijken. Spr. wenscht daarom uitstel tot de
najaarsvergadering.
De heer Erasmus verklaart, dat lig met genoegen
met het voorstel van den heer Heijse zal méégaan
hij vertrouwt op de medewerking der vergadering.
De heer Siegers meent, dat het voorstel-Iieijse
geen amendement, maar een nieuw voorstel is, dat
eigenlijk niet mag behandeld wordeneerst moet
over het door Ged. Staten gedaan voorstel beslist
worden, voordat een dergelijk voorstel kan worden
ingediend.
De heer Hollestelle stelt voor uitstel tot de najaars
vergadering.
Bij discussie tusschen de heeren FruijtierUennequin
en Heijse blijkt dat eerstgenoemde waarborg wenscht
voor goeden aanleg en teruggaaf, hetgeen hij op
dit oogenblik niet kan beoordeel en.
Laatstgenoemde wijzigt daarop zijn voorstel in
dien zin, dat de voorwaarden daaruit wegvallen en
worden overgelaten aan Ged. Staten.
De heer Hollestelle trekt zijne motie in.
De heer Van Rompu merkt op, dat de aanvraag
van de Watering eigenlijk staande de vergadering
is gewijzigd. Het is iets nieuws, dat aan Water
schappen dergelijke bijdragen voor een haven wor
den verleend. Cadzand heft maar f 4 dijkgeschot.
Spr. zou willen voorstellen, nu het voorstel van
Ged. Staten aan te nemenhet Waterschap kan
dan officiéél eene nadere aanvraag om subsidie
j doen en dan kan worden overwogen, of er termen
zijn aan zoo'n grooten polder met zoo'n laag ge-
schot een bijdrage te geven. Er kunnen er dan
nog heel wat te wachten zijn.
1 ï)e heer Van Lijnden steunt het voorstel van den
heer Heijse.
De heer Hennequin merkt op, dat de heer Van
Rompu onjuiste voorstellingen geeft. De Watering
Cadzand is hier in de Staten niet aan het woord
alleen ieder Statenlid spreekt hier. Voorts heeft de
heer Van Rompu zich afgescheiden van het college
van Ged. Staten, door zijne uiting, dat over hun
voorstel moest worden gestemd.
De heer Van Rompu weêrlegt deze opvatting.
De hoer Heyse weerspreekt de meening van den
heer Van Rompu, door do mededeeling, dat her
haaldelijk is gehandeld als in deze zitting.
Het voorstel-Heyse wordt daarna aangenomen met
30 tegen 4 stemmen.
XII. Voorstel om alsnog gedurende twee jaren,
ingaande 1 Januari 1900, ten behoeve van een
stoomboot- en wagendienst WalzoordenVlake en
van een wagendienst WalzoordenHulst een subsidie
te verleenen van f 11500 per jaar.
Zonder beraadslaging of stemming aangenomen.
XIH. Voorstel tot verkoop van de Provinciale
stoomboot Wester-Schelde met machine, ketel en
inventaris.
Zonder beraadslaging of stemming aangenomen.
XIV. Voorstel om Gedep. Staten te machtigen
tot verhuring der booten van den Provincialen
stoombootdienst op de Wester-Schelde, indien de
dienst het toelaat en onder de door Gedep. Staten
te stellen voorwaarden.
De heer Van der Meer meent, dat door dit be
sluit, de verantwoordelijkheid wordt overgebracht
van Ged. Staten op Prov. Staten. Spr. wil daarover
niet uitwijden, maar hij wil een amendement voor
stellen, nl. om de booten niet te verhuren voor de
dusgenaamde »pleiziertochten op Zondag."
Spr. wil Ged. Staten de vrije hand laten en dus
geene andere uitzonderingen dan deze stellen.
Zjj moeten kunnen handelen. Maar juist deze
uitzondering wenscht spr., omdat, afgescheiden van
alle beschouwingen over heiliging van den Zondag,
Zondags/7*sZ moet worden gegeven. Spr. maakt zich
geen illusie, dat het op Zondag in onze steden
rustiger zal worden, maar wij geven althans dan de
gelegenheid niet meer tot uitspanning of uitspatting.
De heer Hennequin merkt op, dat nog kort ge
leden de Zondagsdienst is ingekrompen. Nu zal
men weer gelegenheid geven tot uitbreidingAan
de andere zijde geeft spr. toe, dat alleen op Zondag
velen kunnen profiteeren, en dat het niet aangaat,
dadelijk te beweren, dal dit leidt tot uitspattingen.
De heer Siegers rekent ook met de pogingen, om
den dienst der équipages op Zondag te verlichten.
Verzwaring van den dienst leidt tot verslapping in
andere opzichten. Spr. rangschikt echter onder het
amendement niet het inleggen van meer materiöel
op Zondag, indien dit bijv. door eene spoorweg
maatschappij wordt aaugekondigd.
De heer Hammacher zal tegen het voorstel stem
men, omdat we onze vloot noodig hebben voor den
dienst en haar aan de zwijnerijen" van pleizier-
tochtjes niet mogen blootstellen.
Wat de opmerking betreft aangaande Zondags
rust, het publiek stelt de beperking van den dienst
niet op prijs, maar legt er zich bij neer. En de
bemanning geeft er niets om.
Na repliek van den heer Siegers merkt de heer
Hombach op, dat de oppositie hem onbegrijpelijk
voorkomt. Het komt werkelijk niet zoo dikwijls
voor, dat de boot op Zondag wordt gevraagd. De
booten vergen aanzienlijke offers; deze kunnen ver
minderd worden door verhuring.
De heer De Veer merkt daartegen op, dat óf de
huur groot zal zijn en dan hebben de menscben
geen rustóf de menschen krijgen wèl rust, maar
dan zal de prov. kas er niet bij profiteeren. De
vorige spreker spreekt dus zichzelf tegen.
De heer Fruijtier merkt op, dat wij ondernemers
van den stoombootdienst zijn en dus het publiek
moeten gerieven. Geeft dat aanleiding tot uitspat
tingen, dat doen Zendingsfeosten ook. Spr. eer
biedigt de meening van anders denkenden, maar
daar moeten anderen niet door lijdenwaar gaan
we anders been Wij zijn geen zedenmeesters, maar
moeten rekening houden met alle meeningen.
De heer Hombach heeft liever een half ei dan
een leegeD dop is er wat te verdienen, dan moet
men dat waarnemen. In Vlissingen en in Middel
burg moet men trachten menschen te lokken.
De heer Van Waesberghe zegt, dat de booten
sinds lang verhuurd worden, maar dat de meerder
heid van Ged. Staten de bekrachtiging der ver
gadering wenscht.
De bedoeling is volstrekt niet, de booten meer
dan vroeger te verhuren de toestand zal eenvou
dig bestendigd worden weigering is ook wel eens
voorgekomen.
Uit eene lijst van verhuringen sedert 1894 toont
spr. aan, dat die verhuring niet zoo heel vaak
voorkomt en slechts zelden op Zondag. De bedoe
ling is, niet meer te verhuren dan tot dusver
zelfs niet lang geleden nog is verhuring geweigerd.
De heer De Veer verklaart zich door deze in
lichtingen voldaan. Waar echter die verhuring op
Zondag zoo zelden plaats heeft, kan er z. i. geen
bezwaar zijn tegen aanneming van het amende
mentVan der Meer.
De heer Van der Meer constateert dat zijne be
doeling niet is, uitbreiding van den gewonen dienst
tegen te houden, waar die noodig is, maar alleen
het verhuren der booten voor uitstapjes uaar Ant
werpen enz. aan pleizierreizigers.
Het amendement-Fa» der Meer wordt nu ver
worpen met 19 tegen 14 stemmen de heer Henne
quin was afwezig.
Het voorstel van Ged. Staten wordt daarna zonder
stemming aangenomen.
De] Voorzitter stelt voor de vergadering te sluiten en
de volgende vergadering te houden des middagshalf
twee. (Slot in een morgen verschijnend bijvoegsel.)
Doopsgezinde kerk.
Godsdienstoefening op Zondag 16 Juli des
voormiddags te 10 uren door ds. S. Spaans.
Ned. Hervormde kerk.
Beroepen te Noordgouwe dr. G. Nijhoff te
Wervershoof.
De Algemeene Synode der Nederl. Hervormde
Kerk zal Woensdag 19 Juli, in Den Haag, samen
komen tot het houden van hare 84e gewone ver
gadering.
Leden voor Zeeland zijn ds. A. Seholte, pred. te
Oostburg en dhr. G. J. Siegers, oud-ouderling te
Vlissingen.
Vaste leden met adviseerende stem zijn de hh.
L. Overman, secretaris te 's-Hage sec. C. F. Zee
man, pred. te Zonnemaire.
De leerlingen der R. K. School alhier maakten
heden onder geleide van het bestuur een rijtoer door
het oosten van Zuid-Beveland met een zevental rjj-
tuigen. Heerlijk weder begunstigde den toer.
Onder de geslaagden voor de eerste klasse
der Hoogere Burgerschool te Middelburg komt
voor J. C. van der Weele van Kolijnsplaat.
Heinkenszand. Gisteren legde J. A. Nieuwen-
huis alhier met gunstig gevolg het admissie-examen
af voor het Gereformeerd Gymnasium te Zetten.
De bijziende drogist, die aan de menschen in
plaats van valeriaan phenol leverde, is gisteren door
den kantonrechter in Den Haag veroordeeld tot
twee geldboeten van f 50 ieder, elk te vervangen
door 10 dagen hechtenis.
Aan de Koninklijke Academie van Seboone
Kunsten te Antwerpen is de eerste prijs voor de
beeldhouw-boetseerklasse behaald door L. C. W a 1-
raven van Goes.
's-Heei*enhoek. Hedenvoormiddag viel het
jongetje van P. de Jonge van een plank in een
sloot èen verdronk.
Krabbend ij ke. Een oppassend werkman had
deze week het ongeluk bij het ledigkappen eener
kar zich zoo ernstig aan het hoofd te bezeeren, dat
hij hedenmorgen onder hevige pijnen aan de be
komen verwonding is overleden.
Rilland- Woensdagavond woedde hier van 6
tot 8 uren een hevig onweder. De reeds op stollen"
staande karwij, die nog niet gebonden was, werd
door den harden wind omvergerukt, waardoor som
mige landbouwers groote schade lijden.
Uit Borsele ontvingen wij bericht, dat door
feilen regen en hagelslag belangrijke schade vooral
aan het koolzaad werd toegebracht.
Waarde- Op de gisteren gehouden verkooping
van den boereninspan van de erven Van Koeve-
ringe werden hooge prijzen besteed voor de paar
den en het hoornvee. De prijzen der paarden be
liepen door elkander f 510 de koeien werden ver
kocht voor f250 a f270. Een span paarden werd
verkocht voor f 1170, plus de onkosten.
Sedert Maandag zijn een 15jarige knaap en
een 14jarig meisje uit Rotterdam voortvluchtig.
De ouders verkeeren steeds in de grootste onge
rustheid omtrent het verblijf van hunne kinderen
en twijfelen of zij hen nog levend zullen terugzien.
Uit een dagboek, dat de knaap er op nahield,
bleek, dat hij dol verliefd was op het meisje, dat
nog op school was op het Van der Werfplein.
Zondag was de knaap met zijn vader aan het
strand te Scheveningen en vroeg hij in welke rich
ting Hoek van Holland lag en of men van daar
via Engeland naar Noord-Amerika kan komen, waar
eene tante van hem woont.
Maandag te half twee heeft hij een jonger broertje
naar school gebracht en na dien tijd is hg, noch
het meisje, meer gezien.
In een brief, dien beiden Maandagmiddag aan
hunne ouders zonden, verklaren zij dat zij zich van
het leven gaan berooven, terwijl in zijn dagboek
vermeld staat, dat zij in het bezit was van morphine.
De ouders hebben, met behulp der politie, allerlei
nasporingeu telegrafisch gedaan, terwijl de vader van
het meisje overal heen reist. Men vermoedt dat zij
