1898. N°. 151.
Donderdag 22 December.
85ste jaargang.
I
GOESCHË
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prys per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nosimer» 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentie» voor dit bied
aangenomen bjj do boeren Nijsh Van Ditmar te Sotterdam en vorder
b| allo Boekuerkooper» os Briavengaardcns,
IiMMKbUbS vara wrea ©eï «fi«a t5der «afit&ave.
COURANT.
Dt> prys der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cti
Bij directe opgaaf 7aa driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Asavrsges om ea vermelding vaa liefdegaven 5 cent per regel.
GOES, 21 December 1898.
Onder de vele plaatsen, dia dhr. W. Boeg-
n a c h op zjjn tourtés door ons land b zoekt met zjjn
daines-operetten-gezelachap (Bühne
ohne Êblimei) heeft hjj ook Goes de gelegenheid
aangeboden met dit aardig gezelschap kennis te
maken. Eergisteravond trad het alhier op in de
schouwburgzaal der sociëteit »V. O V." on velen
hebben van die gelegenheid gebruik gemaakt. Wel
niemand zal zich die kennismaking hebben bek'aagd,
want al kreeg men nu juist niet veel klassieks, of
artistieks te hooren of to zien, naar het scheen
amuseprde zich een ieden voortrt ffelyk mat dit
vroolyke, mat opgewektheid spelende troepja van
16 Wienerinnen, dip, waar let noodig is, ook z^er
goed de rol van Wiener weten te vervullen. Zjj
verplaatsten ons in de gedachte in een degelyk
café-chantant uit den ouden tijd, toea er aardig ge
zongen en gracieus gedanst w*rd. Men volgde met
gespannen aandacht de voorstelling, men applaudis
seerde aanhoudend, men riep de dames terug, in
ééa woord, de heele a rond was ééa succes. Ia sehcone,
irisBche costumes ga en de dames, begeleid door
piano-spel ren tweetal Duitsche operetten ea een
zang- en dans-divertissement en man zou al een eerste
»Nuikb" moeten zjjn om wat dt-z* 16 dames gaven,
niet aardig te vinden tn niet hoogeljjk te roemen
de voortreffelijke wijze, w&arcp deze vermakffjjke
stukjes werden opgevoerd en die voortdurend het
publiek in de meest opgewekte stemming hielden.
By het examen M. O. is gisteren te 's-Graven-
hage vcor Staatsinrichting geslaagd de heer L. van
Bruggen te Goes.
Wissenkerke. Jl. Vrjjdag werd aan de zuid-
zjjde van den Onrustpolder (Kamperland) ten westen
van het oeverwerk, tusschen de raaien 10 en 12,
eene oeverafschuiving ontdekt. By onder
zoek bleek, dat de lengte dier tfschuiving bedroeg
98 M., de breedte 42 Mde grootste verdieping
5.2 M., en dat de laagwaterlyn 80 M. landwaarts
was verplaatst.
»Wat Zaterdag in de He Kamer voorviel, zoo
schryft de Standaardis voor zoover we weten, ook
zelfs niet door Domela Nieuwenhuis vertoond, 't Was
de heer De Ras, de afgevaardigde van Maastricht,
die in dezen zelfs Domela Nieuwenhuis den loef af
stak. Zeker, niet ten onrechte toonde hij zich ge
belgd over een fout, gepit eaan het Departement
van Financiëo. Tot de pachters van de Rjjkstollen
in Limburg was n.m. in dan afgoloopan zomer een
aanschryving gericht om da automobielen vrjj door
te later, een aanachrjjvii g in stryd met de bestaande
voorwaarden. De tolgaarders rasenden nu door die
aanschrijving benadeeld ta zjjn ea vroegen daarom
schadevergoeding aan, wat zij ten koste van het
Rjjk verkregen. Dat de Minister van Financiëo daar
over werd gtïnterpelleerd, heel goed dat zelfs de
meening zou zjjn geopperd, dat die schadevergoe
ding, gevolg van een fout, door deu Minister zelf
en niet door het Ryk moest worden verstrekt, het
zou er ook nog door kunnen.
Maar beneden alle critiek is het, om aan den
premier van het Kabinet, aan den vertegenwoordiger
der Kroon de volgende woorden toe te duwen >da
heer Pierson sehjjnt erg vooruitstrevend te zjjn in
de politiek, maar ze3r conservatief waar het zijn
eigen zak betreft. Zjjn traktement als Minister is
groot genoeg om de schadevergoeding zelf te be
talen." Tot twee keer debiteerde hy die onhebbe
lijkheid, en tot twee keer werd hy door den voor
zitter tot de orde geroepen. Begrjjpeljjk, dat de heer
Pierson verontwaardigd was. Hy draaide zich rechts
en links in zjjn stool, wierp de pen een paar keer
op tafel met driftig handgebaar, en gaf nog op tal
van andere wjjzen uiting aan zjjn geraaktheid. Ge
lukkig misschien voor hem, dat het te laat was om
te antwoorden, dat hy eerst hedenmiddag half twee
aan het woord kwamanders had men niet onwaar-
gchjjnljjk oen nabootsing van de Pransche Kamer
beleefd.
Zoo ziet men, dat men nog niet in socialistische
werkliedenvergadering behoeft te zjjn om plomp
heden en grofheden te hooren. En op dit stuk, het
kan niet worden ontkend, heeft de heer De Ras
meermalen blyken gegeven het ver gebracht te
hebben. Voor de eer en de waardigheid der Kamer
is het te hopen, dat zulke dingen zich niet meer
herhalen."
Da heer De Ras nam gisteren hefgoen er in zjjn
toon en vorm kwetsends of beleedigends voor den
Min. was terug.
De heer De Ras zegt het Vad. kon toen
vernemen, dat zjjn beschuldiging allen grond miste.
De verklaarbare vergissing, door het Departement
by des Ministers afwezigheid begaan, toen de auto-
mobilen in Limburg van tolrecht vrygesteld werden,
2al niet ton Jasfe der schatkist komen. De kapitale
som van 125,50 wordt bijgepast, waarschjjaljjk door
de Antomobile-Club zelf. Het zou zeker van beter
manieren getuigd hebben, als de hser De Ras een
vraag gesteld had, in plaats van eeu onbehouwen
beschuldiging uit te spreken.
Te Voorhout wilden de ingezetenen gebruik
maken van het plan-Coolen. De gemeente
moest drie miliciens leveren. De ingezetenen lever
den zes militie-vrijwilligers, allen vooraf goedge
keurd door e6ü burger-geneesheer. Op de zitting
van den militieraad te Leiden werden alle zes af
gekeurd.
Daarentegen zjjn voor den militieraad, die te
's-Hertogenbosch zitting houdt, voor de lofcelingen
der gemeenten Helvoirt, Haare», RaveDStair, Alm-
kerk, Herpt, Oad-Heusden en fiedikhuizen zooveel
vrjjwilligers opgekomen, dat geen van die lotelingen
zal behoeven te dieneD.
Plan-Coolen. Naar men verneemt, is
tusschen belanghebbenden voor het. te leveren con
tingent der nationale militie voor Ravenstein, en de
te Nym geu zetelende militieveizekaring-mij. gecon
tracteerd, dat deze maatschappij op zich neemt de
te stellen vrjjwilligers volgees het plan-Coolen
te bezorgen tegen eene vergoeding van f 365 per
vrjj williger.
B. en W. van Middelburg stellen den gemeen
teraad vooi, naar aacRiding van hei adres van het
bestuur der afdscling Middelburg van de »Scc.-Dem.
Arbeidersparty", waarin verzocht wordt, dat van
gemeentewege voor alle kindereD, die kostelcoza
lagere scholen bezoeken, in de behoefte aan
voldoende kleeding en voeding worde voor
zien, aan adressante te kennen te gaven, dat het
verzoek niet voor inwilliging vatbaar is.
In een adres aan de Tweede Kamar dringt
het bestunr van het Landbonw-comité aan
op aanneming van de op de begrooting van Water
staat uitgetrokken som van f20,000 als bjjdrage in
de kosten voor eene waardige vertegonwoordiging
van de Ned. paarden- en veerassen op da Wereld
tentoonstelling van 1900.
Adressant acht ht>t vooral een eisch dat onze
Nederlan^'sche paarden als uit Nederland afkomstig
in Frankryk bekend worden en hiertoe kan voor
zeker door een9 flinke inzending do stoot gegeven
wordon.
Met ernst dringt het by de vergadering aan om
den landbouw de gelegenheid tot deelneming niet
te onthouden, en dit zal het geval zijn, wanneer dn
subsidie voor het onderdeel landbouw wordt besnoeid.
De naamloczo vennootschap sLacdontgin-
n i n g" te 's-Hage, onder directie van bet Kamerlid
mr. Kerdjjk, oogstte dit jaar van nieuw ontgonnen
gronden (vroeger heideveld) onder Jubbiga en Hoorn-
sterzwaag in de Friesche gemeente Sehoterland, ruim
350 H L. aardappelen per H.A. Een H.A. duive-
boonen, publiek op steel verkocht, bracht ruim
f 200 op.
Sedert eenige weken zjjn reeds arbeiders met
landontgincing op het terrein Helpt elkaar" onder
Oudekorne, toebehoorende aan den bekenden philan-
troop te Amsterdam, werkzaam.
Eerstdaags zullen er meer geplaatst worden. Het
zachte w«dor werkt de ontginning in de hand, hetgeen
voor de arbeiders van groot belang is, want. bjj
eventueele vorst zouden de werkzaamheden moeten
worden gestaakt.
De Schoterlandsche commissie hoopt in dit winter
seizoen het aangekochte terrein geheel in cultuur te
brengen. Waar vroeger niets dan heide te zien was
komt nu eene buurt van 13 gezinnen.
Gemiddeld krjjgt ieder bewoner (huurder) één
H.A. grond bjj zjjn woning, welke grond bjj het
ontginnen dadeljjk in staat wordt gebracht tot den
verbouw van vruchten voor eigen consumptie, terwjjl
teveES een deel wordt aangelegd tot kunstweide,
zoodat de huurder ook dadeljjk eene koe kan houden.
Door de goede bewerking en bemesting van den
grond toont deze zich zeer dankbaar.
Reeds hebben van de eerste huurders (1897) som
migen twee koeien op stal.
Het is, gelukkig voor beide partijen, tusschen
de directie der Nederlandsche Opera en de
koristen tot eeu bevredigende oplossing gekomen.
Dank zjj het bemiddelend optreden van een paar
burgerB, die der Opera een goed hart toedragen,
heeft de heer Van der Linden er ia toegestemd den
koristen 50 pCt. vaa hun toekomend loon uit te
betalen. De andere 50 pCt. kon hy niet geven, aan
gezien hy door hot niet-optreden der koristen Za
terdagavond en Zondagavond te Amsterdam en Maan
dagavond te Utrecht groote verliezen leedZater
dagavond doordat da voorstelling in het Arena niet
kon doorgaan, Zondag- en Maandagavond doordat
e»n groot deel van het publiek niet kwam, ia de
veronderstelling verkerende dat de voorstelling tcch
niet zou doorgaan. Toch zullen de koristen door
«leze regeling geen schade lijden. Zjj hebben cl. van
het publiek reeds een bedrag van f 250 ontvangen,
door onbekenden aan hun beschermheer mr. Van
Hall toegezonden. Van dat bedrag kon dus de overige
50 pCfe. worden uitbetaald.
De koristen vreesden, dat by een eventueele schik
king der zaak, eenigen hunner ais leiders der ver
gadering, in geen geval meer zouden worden aan
genomen. De heer Van der Linden heeft echter
allen weder aangenomen, zoodat de koristen nu feite-
ljjk weder allen als nieuw koor in dienst treden.
Inmiddels was er bij den heer Van Hall voor dé*
Koorvereeniging nog ontvangen f 50 van den heer
Rosenthal en had do heer M. de Hondt hun toe
gezegd om indien in hun toestand geen verbete
ring kwam ten hunner bate in het Paleis vcor
Volksvlijt" een voorstelling te geven van Bigoletto,
met Sgr. Lunardi in de titelrol.
Het foorstel om de begrafeniskosten van de
omgekomen brandwachts voor rekening
van de gemeente te nemen, gaf gisteren in den
gemeenteraad vaa 's-Hage aanleiding tot bespreking
van wat over den brand gesch even is.
De burgemeester zeidp, dat B. en W. in het bezit
waren van een rapport, hetwelk hun de zekerheid
had gegeveD, dat in dezen aan schuld of verzuim
niet valt te denken en men hier te doen heeft met
een betreurenswaardige ramp. Vooral ontried bij
eenige waarde te hechten aan eenig geechrjjf, omdat
hij geen ander resultaat kon mededeelen dan boven-
genoemden uitslag van het onderzoek. Iatussehen
voegde de burgemeester er bjj, dat de commandant
en 2 oader-commandanten van de brandweer uit
Amsterdam het terrein in lcco hadden onderzocht
en tot dezelfde conclude zjjn gekomen.
De commandant machtigde, van dezen brief, ge
dateerd 19 December, gebruik te maken. Het schry-
ven is boofdzakeljjk gericht ^egen enkele onjuiste
voorstellingen tn opvattingen van niet-deskundigeü.
In de eerste plaats betuigt schr. zjjn bewondering,
dat de Haageche bi afweer met een klein troepje
«n beperkte hulpmiddelen het »buskiuit", zooals
onze mannen graan noemen, wisten te blusschen en
zulk een reuzenbrand te beperken.
Verder verklaart schrjjver volmondig, dat om het
vuur to bestrijden het dak van het ketelhuis de
aangew-zen plaats was en <?e eindgevel alleen door
een bijzondere, niet te verwachten omstandigheid is
ingestort. Haf men daar geen manschappen geplaatst,
dan hadden zy ook niet in dan Gortmolen mogen
staan en had men de fabriek maar moeten laten
afbranden, waarmede g6en genoegen kon worden ge
nomen.
Bovendien, hoeveel ongelukken gebeuren niet in
plaatsen, waar de bi and weer uitstekend geregeld is
zooals o a. te Berljjn en ta Hamburg.
Zoo erkent de ervaren heer Proost, dat dikwjjls
slechts geluk voor or gelukken als hier gebeurd dient.
Volgens schrjjver heeft de commandant te 's-Gra-
venhage zich niets te verwijten.
De burgemeester wees op dat oordeel, a's dat van
een bij uitnemendheid bekend vakman.
Men kon dus gerust gesteld zijn.
Ongetwjjfeld als een gevolg der over deze zaak
in de Tweede Kamer gevoerde discussie, zjjn de
voorwaarden voor den verkoop der R y k s -
hengsten te Bergen-op-Zcom gewyzigd. BiDnen-
landsehe koopers krjjgen thane 40 pet. rabat in plaats
van slechts 15 pet., zcoals eerst was bepaald. De
verkoopdag is vastgesteld op 11 Jan. a. s.
Naar het Eaagsche Dagbl. verneemt, is het
bericht in een der bladen, als zouden de nieuwe
postzegels van f 1 jjn afgtkeurd, omdat H. M.
de Koningin Hdr. portret niet gelykend achtte, van
allen grond ontbloot.
Zieken van Pedir. Naar wjj tot ons
leedwezen vernemen, komen zoowel bjj de infanterie
als by de cavalerie, die kort geleden van Pedir
teruggekeerd zjjn, vele zieken voor en wijst alles
erop, dat de ontbinding van de «xpeditie ncodig
WfS. Mensehen, die gedurende den gansehen dnur
van den veldtocht by de pinken zjjn gebleven, hebben
het thans in bet garn:zoen afgelegd ea de meeaten,
die in het hospitaal zijn opgenomen, moeten voor
eenige maanden naar Soekaboemi, Tjimahi of Sin-
danglaya.
Het ziektecyfer is bjj sommige onderafdeelingen
zoo hoog, dat de dierst er onder lijdt, soms zelfs
moet gestaakt worden. (B. HbL)
Uit Bodjoncgoro b aan de Samar. Ct. geschreven
dat de ingenieur J. L. Prersoa, chef dar op last
van don minister van koloniën geschorste werken
aan de Solo-rivier, zjjn ontslagaanvrage
reeds hreft ingediend en zich opmaakt om naar
Europa te vertrekken.
Naar men aan het Bat. Nbld. meldt, zal van het
personeel, werkzaam in de Solo-vallei, tot wederaan-
vang van het werk, een sectie in dienst gesteld
blijven.
Zjj krjjgt de opdracht om machinerii ëa en gebou
wen te bewaken en tegen verderf of verval te vrjj-
waren en alles wat onderromen is en dringend moet
voltooid worden, af te werken.
Men hoopt zoodoende, dat, als over een paar jaar
het we k weder voortgezet wordt, alles ongeveer
in den staat wordt aangetroffen, waarin het ver
laten is.
Volgens de Soer. Ct. is aan het personeel reeds
de mededeling gsdaan, dat zy met ingang ven I
Januari 1899 uit hun betrekking zullen worden
gesteld. Het tjjdelgk personeel wordt ontslagen en
het vaste personeel komt op wachtgeld.
De zaak-Dreyfus. Het Petit Journal bevat een
zeer uitgebreid relaas van da bekentenissen (?)van Drey
fus. Het blad corstateert, dat de gansche geschie
denis van de bekentenis van Dreyfus by het groote
publiek nog niet bekend is. De namen van alle ge
tuigen, die deze bekentenis hebben gehoord, zjjn
nog nooit genoemd. Maar zegt het blad, het wordt
thans tyd de stilzwijgendheid te breken en alles te
zeggem.
Hot aantal dier getuigen is vrjj groot. Allereeisfe
de officieren, die uit den mond van den veroordeelde
zelf, 5 Januari 1895, eenige oogenblikken na de
degradatie, de bekentenis gehoord hebben.
Dan degenpp, aan wie deze officieren de bekente
nis onmiddellijk hebben herhaald, als kolonel Gnérin,
kapitein Barbade, kapitein Anthoine, de militairs
order-intendant P^yroJJe, generaal Risbonrg, de of
ficieren der garde-i épublicaine enz.
Dan degenen, aan wie deze mededeelingen nog
dienzelfden dag werden gerapporteerdgeneraal
Saussier, Piequart, commandant de Mitiy, tal van
journalisten enz.
En anderen, die den volgenden d&g deze mede
deelingen officieel hebben geverifieerd generaal Mer-
cier, generaal Gonsö enz.
Ea het blad gaat dan stuk voor stuk de verkla
ringen dier verschillende officieren na.
Aan het slot van het artikel wordt gevraagd
Is hff; niet waar, dat Dreyfus niet alleen tegenover
kapitein L^brun-Rsnaud en commandant d'Attel
heeft bekend, maar ook tegenover den gendarme,
die hem in den gsvangeniswagen bewaakte?
Uit de Fransche Kamer. Antwoordende
op een interpellatie van den heer Lazies verklaarde
de heer De Frpycinet, minister van Oorlog, Maan
dag, dat hij in het bezit is van het geheime dossier,
hetwelk stukken bevat, dis ds veiligheid vau den
Staat raken.
Dit dossier zal hy niet anders aan h«t Hof van
Cassatie overleggen dan onder de waarborgen van
volkomen geheimhouding.
De heer Lazies trok daarna zijn interpellatie in.
De heer Millerand interp fileerde daarna de regee
ring over het mededeelea van het geheime dossier
aan het Hof van Cassatie.
Hst Hof moest, zeide hij, onder eigen verant
woordelijkheid alle stukken kunnen onderzoeken.
Da heer Dupuy, minister-president, antwoordde,
dat de regeeriog een onafhankelpe justitie verlangt
en in beginsel is vóór het overleggen van het dos
sier, doch onder de noodige waarborgen. A1b deze
niet gQgoven worden zal de regeering geen mede-
deeling der in hot dossier aanwezige stukken doen.
Naar bet heet zou het Hof van Cassatie te Parys
gisteren ook den minister van oorlog, De Frtycinet,
gehoord hebben,
j De Agence nationale zegt: »Wy kunnen uit orbe-
I twistbare bron verzekeren, dat het hooggerechtshof
aan het ministerie van oorlog mededeelirg heeft ge-
I vraagd van het geheime dossier, of diplomatieke
dossier, ook het allergefaeimste dossier geheeten. Het
hooggerechtshof heeft den minister reeds in staat
gesteld, te constateer en, dat het met volmaakte
kieschheid en geheimhouding van het dossier zal
kennis nemen. Dezelfde kieschheid en geheimhouding
zullen in acht gonomen worden bjj het mededeelen
van het geheime dossier aan mr. Mornard."
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
I De begrooting van Financiën werd Maandagavond
mot 57 tegen 7 stemmen aangenomen. Tegen stem
den de heeren Troelstra, v. d. Zwaag, De Ras, Mer-
kelbach, v. Vljjmen, v. d. Kun ea v. d. Heuvel.
De Kamer begon daarop aan het algemeen debat
over de begrootiDg van Oorlog.
De heer Tro.Istra behandelde alleen dit thema:
