1898. N°. 142,
Donderdag 1 December,
85ste jaargang.
Dö Uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- e& Vrjjdagavo&d,
uitgezonderd op feestdagen.
Prg» per kwartaal, zoo binnen als buiten Coos, f i,?5.
Afzoaderlyke ncmtners 5 centmet bjjbla'd 10 coat.
Behalve aan ons Bureau wordon Abonnementen en Advertenfciüa voor dit blad
aaageaome» by de beeren Nijgh Van Ditüak te Botterdaiu m verder
hg alle Boek^erkoopers ëjs Brievengaarder*.
Dt> prjjs Öer gewone advertentiën is van ï-5 regels 50 cent, eiken regal meer 10 ct«
B$ directe opgaaf driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt da prijs
slechts tweemaal berekend.
GsV-rtc"* buweljjlrij- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Diea^taasbiedingen, niet cieer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 t
Aanvragen am oh vermelding van liefdegaven 5 cent p©i regel.
AdvertenflS«i WAOF 8 aren eoj» 3©® £©2; der ufitgjave#
Nog iets over de H. B. School quaestie.
Na wat wjj daarover in het kort, maar zoo 7a-
krljjk mogelyk, in ons no. van 17 Nov. jl. zeiden,
meenden wjj op do qua? slis van de beweerde i c-
menging *aa d.n inspecteur ia de zaken
onzer H. B. School niet meur te moeten t»iu<-
k 'in^n, vooral ook niet, omdat de Raid, kitsch-
h iishalve, de bewuste zaken in eene sitting mi t
gesloten dfU'ea had b handeld *-n dus de volko
men rechtvaardigheid van de door de
overgroot" meerderheid vaa df-n Raad in dezen ge-
nomoa besluiten niet in het volle licht kon gesteld
worden.
Dutom hebb n wjj ons ook niet gemengd iu dn
polemiek, hierover door >eoa vriend der school'*
en X. in de Midd. Ct. gevoerd, ea waardoor do
vriend" der school zich een zeer onhandig vriend
van don betrokken leeraar h?eft betoond, wjjl nn
zaken psibüfk iijn gr worden, welke de Raad bjtor
vond in h»<t openbaar niet ts b'isp'fke*.
Na est ma 1 die op-m baarheid bestaat en de Midd.
Ct het deb/it in bate kolommen gesloten heeft, na
tuurlek onbewust ervan dat zjj het laatste woord
liet aan erne zeer eeezjidige en onware voorstelling
door chn zoogeca-rniea vriend" der school, waarbij
ra ook vooral de Raad het moet ontgelden, moPisen
wij een woord van protest tegen eenigo ponten ia
dat Latste art'kel niet te mogen terughouden.
D-j vriend" zegt o. a.
De Minister h<eft gewild, dat een eir.de zou
kernei aaa den tijdelijken toestand, voor zoovar
het de Staatainrichtirg betreft. Aan dien eisch
is niet voldaan. Da tijdelijke toestand is besten
digd door de b- noeming vaa een ander onbevorgde."
Onwaar! Nadat tweemaal, op verzoek vrn
den Raad, dan onbevoegden leeraar in qaaestio door
din Minister gedurende een j »ar vergund was het
bewuste vak te doceeren, telkens onder de bekende
voorwaarde, werd dit, toen het tec derden male door
dsn Raad gevraagd werd, slechts toegestaan tot 15
Juli jl. Er was hierbij geen sprake van een Ijjde-
ljjken toestand; de Minister heeft in het belang van
bat onderwijs in het algemeen in verband uiofc
de wettelijks grondslage-, waarop de ba«o*gdh<?id
tot hot g«v»-n v*n otderwjjv rustin moetblikbaar
gunnend dit precedent niet te kannen doen voort
duren. Ware hier alleen sprake gewc-st van een
e'rnda aan een tjjdidgken toestand" ta maker, de
M nister hadde zsker niet toegestaan, dat opnieuw
se i oobnvoflgde, onder dezelfde voorwaaide als de
vo-.ige leoraar, werd toegelaten.
Dat de zaak trouwens niet zat ia bezwaar tegrn
esn tijdelijke!i topstard is ongetwijfeld ook bewezen
uit de omstand'gheid, dut do Minister tot driemaal
tos voor dm vorigen leeraar do b^kando vergunning
gif. En is het nu billyk, die faciliteit alleen voor
dozin laatste te bleven eischeii, nadat bij herhaling
ni t aan do gestelde voorwaarde was voliaari
Maar de friend" had waaischgalyk deze onware
voorstelling noodig om het te doen voorkom w, als-
of groot onrecht j g«ns dien vroegcren leeraar pi tats
had, ter wjjl toch niet is tegen ta epr koc, dat van
alle zjjd n do grootste welwillendheid is betoond
gewo'dön, dio eenter mat het oog op wettelijke be
palingen en grondslagen aan zekere grenzen is g-i-
b mden. Waarom voizwjjgt do vrtand" dat, terwijl
hij den Raad en don Minister indirsct van inconse-
qnantio ei van knecbtschep ten opzichte van dan
inspecteur beschuldigt
Waarop wèl bij dio gelegenheid aangedrongen
rrr&rA, was, dat do tjjdeljjk9 toestand, waarin het
outarwjjs ia de geschiedenis sinda een paar jaren
aai twee verschillende loeratrs opgedragen zou
eindigen fü dat maatregelen zouden genoomn wrr.len
om dairncê) éói leeraar te belaster, die dan tevens
het vacante vak in staatB:nr;chting km geven. Ea
hiermede is vaa zelf ook de vraag beantwoord,
yvaarom do leeraar uit Bergea-op-Zoom, wien dit
-ook slechts tot 15 Juli jl. door d?n Minister ver
gund was, niet meer voor een gedeelte van hot vak
G.-schiodenis kon benoemd worden.
Da tweede, nu meor eenzijdige voorstelling betreft
den anderen leeraar, in wiens positie eoaige veran
dering werd gemaakt, tengevolge van het brengen
van het vak Gaschiedenis in óéne hand.
De vriend" zegt:
»Noodig was hst nisfc den leeraar, benoemd voor
Geschiedenis en Nedarlandsch, het eerste vak te
ontnemen."
Neen, noodig was dit niat, maar had rasn dezen
leeraar het Nederlandsch ontnomen, dan zou de
vriend" waarschgnlgk precies ketzvlfde omtrent dat
vak h^bbsD gezegd. Beide vakken geheel kon hg na-
itnurljjk niet doceeren. Voorts mtrkon wij op, dat deze
Itaaraar ook niet voor Geschiedenis en NederlandBch
w»b benoemd. Hg is primitief benoemd als leeraar
in de G^scbiedecis all-enop eece ja^rwadde ^an
f 1300. La tor hoeft man hem het NederUrdïch
trj bij opgedragen, to2H dat. vak vcceerd?, maar om
die opdracht ta kunnen vo/voq^pö, werd hij toen be
reide van een gedeelte der Geschiedenis ontheven, ouid.-.t
het, aa-ntal lesuren anders ta groot w^s. Vandaar*, dat
met hot ontnomen gedeelte ern loera«r uit B.-o.-Z,
werd belast. Sinds dien tgd had da Gossche 1-eraar
bot gehele vak Nederlandsch en slccbis eon ge
deelte Gaschiedenis. Was b«t, nu onjuist gezter, hem
het vair, dat bij x u geheel gaf, te laten en hem
liever t« onth. ffm van bet vak, dat hg slechts meer
voor een g«.d<-elte gaf? Bjvendian had deze regeling
dit voor, dat zjj de gelegenheid vergemakkelijkte om
de fteanoieel nadeelige gevolgen dar reorganisatie
poor dazen leeraar zoo gied a's geheel te nemen,
terwjjl hij belangrijk minder lesuren kreeg.
Eme bemerking, door dezen leeraar torrcht te
maker, zou kunnen zjjp, dat hg riet om minder
U'on bdd gevraagd, maar waar do R-»ad hiprbij ge
toond heeft de biügkheid te willen betrachten pü
door di toekenning eener persoonlgk9 toelage niet
heeft opgezien teg1 b »oen beo'jo geld", daar blgkt
h<t oven tuiend, dat voor de, der school zeker niet
ten g'ieda kooiende insinuatie van don vriend", als
zonde da positie van de leraren not twee of moor
vakken aa« de Goesc're H. B. School, na het b«-
wusto raadtb fluit, gsvaarlyk zgr, gp-sa gror.d be
staat. Die positie kin alleen gevaailgk zjjr, wanneer,
om welko redenen dan ook, de voorwaarden, waarop
d« benoeming geschied is, door den betrokkane niwt
kuanea worden nagskomva. Mst uitzondering van
tgdelgke regelingen of opdrr>chten, hangt voor hen,
die aan do voorwaarden voldoep, hst defi dti»v© dt-r
bonoemirg sf vsn ben zelf, en ondanks e^k
ouden dag" (?j kan de >7ri8r,d" gerust er op zyn,
dat de bsterkenis van dit woord nog dezelfde is al*
pl. m. 40 jaren geleden, toen hij nog slechts een
knaap was.
Terwjjl verschillende andere insinuatiöa van den
vriend" »an bet adres van don Raad, in het boven
staande saau gevat, resds weerlegd zgn, will n wjj
nog even wgz»n op ecne bewering, di© de vriend,
teg'.n b ter weten in, miakt. Hg z-igt
Als ik me niet -ergis, hetf-. men één der leer
aren f 100 gekort voor elk uur, dat hij nu m:nder
geeft dan vroegor, terwijl de verord uing K"g', dat
de leeraren voor elk uur boven z> ker maximum
f 50 per jaar oatvangea. Waarom dan ook niet
met f 50 per lesuur minder het tractement ver
minderd
Hij woet wel beter. Voor gr en enkol leeraar is
do jaarwedde per lesuur bepaald. Er wordt eene
jaarwedde voor het vak gegeven en in de verorde
ning is voor elk vak een m ximusa lesuren vastge
steld. Wordt door omstandigheden dat m -x mum
overschredendaa ontvangt de leeraar voor die uren
f 50 p-r lesuur meer.
Den leeraar in quapstie nu werden niet enkele
overuren ontnomen, maar hij werd ontheven v«n
een gehe*l vak, de S'aatsterichting, ea hjj behield
aardrijkskunde, ecbrjjran ea Staatsbuishcndkunde.
Nu was aardrjjkekunde (12 uren) en schrgven (1 uur)
bij de voorlaatste regeling bezoldigd met f 1000.
zooiat do bedoelde leeraar, die mst de S aatsweten-
sohappen erbjj f 1800.genoot, voor 2 uren Staats
huishoudkunde en 5 uren Staatsinrichting (waarvan
2 aan de Burger-Avondsebool) f 800.— had. Door
dien hjj nu van hnt ODderwjjs ia laatsfgenoemd vak
ontheven werd, behield hij van de Staatsweten
schappen slechts do 2 uren Staatshuishoudkunde, en
aangezien zjjn salaris op f 1400.— werd g-bracht,
geniet hg dus nu voor die 8 uren f 400.ter wijf de
vermindering voor de 5 uren Stattsinrtahting
evenzeer sl chts f 400.bedraagt
En als wjj nu nagaan, dat deze leeraar voor 15
lesuren p<>r week (12 aardrijkskunde, 1 schrjjven en
2 Staathuishoudkunde) f 1400.'sjiars heeft be
houden en daardoor de, in verhouding tot de urp.n,
hoogst bezoldigde leeraar aan onze school is, dan
vragen wjj wat er over blijft van de voorstelling,
alsof de Raad in dezen eene onbilljjkheid had begaan
Hot lust ons niet, verder op de voorstellingen
van den >vriend" der Bchool in te gaan. Na de
uitvoerige wedtBrleggingea door X in de Midd. Ct.
meenen w|j het bovenstaande teraanvullicg voldoende.
Alleen nog deze vraag: Kan de onbekende schrg-
ver zich workeljjk een vriend ♦der tchool" noemen
Is het de houding van een ♦vriend" als hjj al
de belangpn zijner vriendin als 't ware op één per
soon zet Wjj herhalen hot gaarnedo loop der
zaken doet ons voor den betrokken leeraa1*, om zijn
persoon, groot leed. Maar aan wien de schuld
Toch niet aan den Raad, die naar zijne overtuiging
niet anders handebn kou. Evenmin aan minister of
ia6p,'cteur, wanneer zij maonsn, dat dit precedent,
im Vf i band met do wettelijke bopaDr-gou ea eiscben
vaa bevoegdheid ni-rt voortduren meent!
Zidts al ware eenigo verkeerdheid begaan wat
wij pvrtinpnt tegenspreken is h"t dan da houding
van e n vriend dar school, als bij, dit alles u-etende09a
vuurtj i blgft stoksa, dat stachts ton nadoelo der
school kan strekken en wanneer hjj 8venfnö lo sol-
licilaaten raar eerige leeiaaisbetrekking aan ouzo
school tracht te wnrau, althans vrees iuboezamt door
do bawLrini", dat do leeraren niet z»ker zgo van
hunne positie, eene bewering, waarmede de Raad
©en niet geringe blaam wordt opgelegd
Ons dunkt en wij constateeren he>- met leedwezen
die main heeft op den eeretitel, wolken hjj zich ?e!f
gefft, geen recht, of hij is ook tegenover de school
slechts een onhandig vriend.
GOES, 30 November 1898.
Aan de Memorie van Antwoord op
de begrootipg voor Binnenlandpcha Zikon ontleonea
we het volger.ae
D vraag, of aart den burgemeester eene oi bep a kte
bevoegdheid toekomt otn troepen to vorderen tot
handhaving der operbare oid^, beantwoordt de mi
nister out kunnend. Eea vaste regel daaromtrent is
febter met gesteld, pq de uitottetung di«>r b'-ivofgd-
hp.id is oan bet beleid van den burgemeester overge
laten, behoudens natuurlgk hfit toezicht d; r regeerirg.
De Minister het-B zich pnrsoonlyk door een onder
zoek ter plaatse vergewist, dut de behoefte am eon
geschikt en braadvrjj lokaal voor bat archief te
M dd' iburg niet te weerspreken is.
Herziening van de wet op de ecbuttergen ligt
niet in het voornemea d-r regopring. In vtiband
met bsi'a plaaaon, met betrekkisg tot de militie, zal
naar alle waarschijnlijkheid ren voorstel wordm aan
hangig grm-akt tot atschaffijg d?r schutterijen.
Eeae wij'.igiag der w<t op het hoogor ooderwgs,
die tot oph'ffiag vaa e^u of con-pr der uai rersiteiten
zoude leidnp, is vsa den min niet te verwachten.
Do Minister m^ent dst de r-sultaten van het
oedfcrwijs aan de hoogere burgerscholen op ztah zelf
nog niets teg«n het onderwgs op de hoogfre burgor-
scbob-n bewijzen.
Het denkbeeld ora de t >".lat,5ngs-« xrmets der
hoogere burgeracholsu f icabatief te stallen en aan
do hoofden van lagere scholen de bevoegdheid te
vorleeaen don leerlingen, die huano schco1 hebben
afg«loopen, eene verkl ring van bekwaamheid af te
geven, waarop deze tot de hoog're burgerscholen
zouden moeten worden toegpla'en, zal de aardach'
va^ d 'O minister blijven bezighouden.
De wenschalgkh id d«r aanstelling van een in
specteur vaa het middelbaar onderwijs, belast met
het toezicht op ambachtscholen en daaraan ver
wante Reholer, zet de Minister nad«r uiteen.
De Minister wenscht de aan9tellinte bevorderen
van een icsp cteur, die uit p-i»soonlgke ervaring de
btao f'.ea van het ambacht en de eisch en var do
opteiding vaa dpn ambachtsman kent en in zake bet
ambrcatsond' rwijs bewezen heeft orgauis; erend ta
lent te bezitten.
Eene verhooging van het subsidie van f 8500 voor
de hoogere burgerschool te Goes met f 1000 wordt
voorgedragen
Zoodia m~g'Rk na afdoeoin'g van het wetsont
werp op den lamplicht wenscht do Minister eece
wjjzigiog van sommige b palingen der wet tot rege
ling van het leger onderwijl waaronder eene her
ziening der regeling van de onderwijzers jaar wedden,
aanhangig te m>k<n.
Do Mia. is met zjjn amb-gvpool: voor Rmvc i in
beginsel tot overeen stemming g* komen ten aanzien
vaa eene regeling van d>* p'n»ionceericg van op n-
bare en bijzondere onderwgzers aan lagire scholen
en hunne weduwen en weezen. Tnans zal worden
getracht de denkbeelden daaromtrent in een wets
ontwerp te formuleeren.
Hat is niet roodiakaljjk voorgekomen om ter fcf-
strjjding van het alcoholisme door middel van de
school eeu nieuw leervak op de Echool in te voeren.
Voldoende is hef, dat bjj het onderwijs in de be
ginselen der kennis van do natuur of bjj andere
vakken ^onig onderricht in die richting worte ge
geven en wel voornam*ljjk in dien zin, dat de nood
lottige gevolgen van het misbruik van Bterk'drank
in het licht worden gesteld.
Vermindering van het aantal x unon-commisrëa
zal bjj de wjjziging dor wet op het L. O. een punt
van ernstige overweging uitmaken.
Het tegengaan van vogelmoord wordt door de
Regeering van groot belang eikend.
Maandag vergaderde do Raad van 'w-©raven-
polder. De birgemooBter bood namens de ont
bonden feestcommissie e^ne photographie in ljist aan
van de groep, die op 9 S ptimber vuu de fe .tcem-
nrssia met de jonge dames, die de rchool versierder, *n
het muziekgezelschap van WeraMdinge op de ♦Fa
vorite" gemaakt is, welk soavenir eeae goede plaats
op het gemeentehuis verkreeg; in het archief werd
gedepo leerd een pakket, inhoudende de rekening en
verantwoording der bedoelde commissie, de notulen
en hut feestverslag.
Ingekomen waa een brief van burgpnaeester en
wethouders van Ovezaud met het vooistel om met
nog e^niga gemeenten bg te dragen in de kosten
van onderzoek voor den aanleg van een tram Goes
Eltewoudsdijk, het zooveclste plan, nu van den heer
Holland te Rotterdam. De Raad b?sloot met alge-
meene stemmen op het verzoek niet in te gaan
komt er wezenljjk een tram, dan zal aan de gemeente
wel ecne subsidie gevraagd worden, en iemand, wi^n
het ernst is met het plan, moet de voorloopige kosten
voor eigen rekening nemen.
Di rekening van het bnrgerljjk armbestuur wri
goedgekeurd m ontvang op f 2940,3b 1/2» in uitgaaf
op f 2665,25 1/3, sluitende mat eon batig slot groot
f 275,11. Ook tegen de begrooting voor 1899 van
dit middpl had niemand bezwaarzjj werd vast
gesteld op f 2656,87 in ontvang en uitgaaf met
f 335,07 voor onvoorziene uitgaven. Tot lid van het
armtes'üur werd herkozen I. Butijn Sr.
Ten slotte, en dit was ds hoofdzaak, wer tan be
handeld en aangenomen de nb-uwe verordeoingen
op k' fïïug en inning hocfdelgken omslag, ingevolge
de wet van 1897. Alvorens met da behandel'ng te
beginnen maakte de voorzitter de l»den opmerkzaam
op hst geringe vei schil tussehen de ouda en de
ni-uwa verord?ning. Werd tot nu toe door den Raad
f 300 van ieders aanslag afgetrokken voer noodzake
lijk levensonderhoud, voortaan zal ieder belasting
plichtige dit zs'tf doeü, voordat hjj de klasse op
geeft, waarin bjj behoort; vervolger,8 mng ieQijr
f20 voor elk eig6n kind van 3 tot 15 jaren aftrek-
kpn. Vier percent werd aangenomen voor mog«lfcke
oninbare posten ea da wisselvallige inkomsten wor
den berekend naar het gemiddelde over de laatste
drie jarer, als voor da bedrijfsbelasting. Het mode),
door de Staten van Zaeland aasgpgover, was verder
gfheel gevolgd, waarvan al de teden vaa den Ra^d eea
exemplaar ontvingen. Ook was door don burgemeester
ecu primitief kohier naar de nieuwe verordening uit-
gerrksmd, waarop al de personen wqo> kwamen, di» dit
j »ar op bet kohier staan en wsarbg hetzelfde bedrag
als voor 1898 genomen was. Hieruit konden da
lfidea zien dat er weinig verschil b-staat tusschrn
de beide verordeningen ook io do aanslag»-:c. Zjj
warden dan ook met algemeens stemmen aangenomen
Biolijnsplaat. Dinsdagnamiddag W3rd dr. A.
A a 11 s z met zyn gezin hier, na eene noodwendige
afwezigheid van ruim 2 maanden wegens ziekt",
teruggekeerd, eene aangename ontvangst in deze
gemeente berete. Bg het inrijden in de Voorstraat
stond krt onlangs opgerichte fai-faron-gezelEchap
Wilhelmina" om zijn vaa: del grsi baard met de
D'den der mede j ugdige py-nnastiek-vorFeniging
Sparta" ou die der aspiranttn-club in hunne rette
costumes, ond8r bun dir'ctour den heer G. F<ar 9 jjs,
en Het zijne opwekkende tonen booreo. Spelende
g ng de stoet voort tot aan de mot, eene sierljjke
eer» poort voorziene wooing van d n dokter.
Na comjl menteering van den algemeen beminden
dokter door don directeur, den beer I. D. v. d Weel,
en den voorzitter, den h^-er J. Buisson van ♦Wil-
belmina" en dankbetuiging van den heer Aaltsz ver
wijderde zich.de muziek spelende, mot de turneis en
deed nog eene tourr éi door het dorp.
Een en andir moge mede don dokter de over
tuiging geven, hoe noodo m°n hem hirr miBte en
op hoe hoogen pvgs min zgo k-rakter en agce kun
digheden stelt.
Naar men aan De Nederlander meldt, zjjn tot
leden der Alg"meene Commissie van Advies
der vrfj- antirevolutionaire party ge
kozen de hceren P. A. baron v. d. Borch v. Vorden,
lid d"r Prov. Staton v. Gelderland, te Vorden; mr.
A. H. Brandt, burgemeester van Rheden, te Velp
mr. W. K. F. P. graaf v. Bylandt, lid der Twe-°dq
Kamer, te 's Gravennageds. S. Djjkstra, te Hil
versum; B J. Gerretpon Jr., lid v. den gemeente
raad te Ritterdam; A. J. Hoogenbirb, te Amsterdam
H. L. Hortensiue, te IJebpImonden?r. J. W. M. H.
v. IiBinga, te 's-GravechogeF. Kalsbeek, te
WoerdenC E van Koetsveld, te GoesH. M. J.
van Lermep, te Haarlem J Piazier, te Goesjhr.
mr. J. H. J. Q iailes van Ufford, lid der Prov. Staten
v. Znid-Holland en burgemeester v. Noordwjjkjhr.
mr. A. F. de Savornin Lihman, lid der Tweede
Kamer, te te-GravenhagoJ. E. N. baron Sobim-
melpenninck van d"r Oye van Hoevelaken, Dd der
Eerst9 Kamer, te Hoevelaken mr. J. J. Tilanns, te
Tielmr. R. van Veer, te Groningerp of dr.
S. D. van Vscn, te Utrecht; E. Visch Hzn., ta
