1898. N°. 140.
Zaterdag 26 November.
85sle jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke ncmmers 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bij de heeren Nijgh Va.n Dithar te Botterdam en vorder
b| alle Boetverkoopera en Brievengaarder!.
Insendlnf wad
COURANT.
Dt. prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cti
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen word&a van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 et
Aanvrage» om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
ndveHeotl?» véef 9 oren «t» len dng der uitocmve.
Een edel drietal.
ir.
Iu dez* onze tweede schets zullen wjj de beide
wetsontwerpen, dio ons uu nog ter bespreking over
blijven, lezamen behandelen. Zjj htbben in hoofd
zaak betrekking op da b e 8 t r a t f i n g van j a u g-
dige boosdoenerB, en, voor zoover ze niet
wezenljjk gestraft worden, op hanne opvoeding, de
zoogenaamde dwangopvoeding, die zjj van
Staatswege verkrjjgen.
Dit deel is niet minder gewichtig dan de zorg
voor verwaarloosde ea verlaten klunen, ook omdat,
helaas, de kindermisdrjjven toenemen en omdat het
hier geldt het redden, voor een deel altlaars, van
wat reeds in den poel van het kwaad verzonken ie.
Ook het optredio van den Staat tegenover jeug
dige mislad'ger* mo9t noodwendig op oen anderen
voet worden geregeld. Ook hier is sprake van kinder
bescherming, door d-i kleinen, die zich reeds aan
eenig kwaad hebben Bchnldig gemaakt, zoo mogelgk
door verstandige tucht en opvoeding terecht te
brengen. Straf alleen zal oen kind in den regel niet
wazenljjk verbateren en kan het hoogstens eenigen
tjjd uit vrees terng honden van het kwadf. Het
verharde gemond en het booze karakter kunnea
slechts door verstandige leiding worden verzacht ea
verbeterd.
De eigenlijke kinderbescherming reikt in dit op
zicht thans m*ar tot het tiende levensjaar, want na
dien tjjd kan bet kind wezenljjk worden gestraft,
wanneer nameljjk bljjkt dat het besef had van zjjn
wandaad. Zoodra het kind den leef tjjd van ztstie i
jaren heeft bereikt, staat het met een volwassen
misdadiger geljjk en moet das altjjd voor het be
dreven kwaad worden g» straft.
Wordt hek. kind niet gestraft, dan kan het naar
•en Rjjks-op^OidingBgeiticht worden gezonden, en
op die wjjze desnoods onttrokken aan den invloed
vtn slechte ouders of van de bedorven omgeving,
waarin het verkeerdemaar dit kan slechts tot het
achttiende levensjaar en dan hondt de bescherming
op. Geene andere dwacg-opvosdicg dan in Rgks-
geBtichten is mogelgk.
Het ingediende wetsontwerp tracht in al deze
aangelegenheden de verbeteringen te brengen, waar
voor zjj vatbaar zijn.
Tegenover een kind pait een ander stelsel dan
tegenover den volwassene. Daarbjj mag in de meeste
gevallen worden ondersteld vatbaarheid voor dan
ztd djjken invloed der straf en van tocht. Maar het
is nimmer te voren uit te maken welke maatregelen
nuttig zjjn en daarom wordt voorgesteld, in alle ge
vallen den rechter vrjj te later, of bjj m'ont te
moeten straff»n, dan wel dwangopvoeding gelasten,
en hem zal die keus gelaten worden, tot het acht
tiende levensjaar van het kind, onverschillig of het
al of ni«t met oordeel dö3 onderschiids heeft ge
handeld.
De rechter zal ook de bevoegdheid hebben om
noch het eene nceh het andere te doen en het kind
eenvoudig aan zjjn natuurijjke verzorgers terng te
geven. Wanneer het niet bljjkt dat dis omgeving
voor het kind verderfelijk is, dan moet de Staat
niet tusschenbeida komen. Toch, we zagen het reeds
in ons eerste opstel, is het zeer wel mogelgk, dat
di ouders met een bunner kinderen groote moeite
hebben en dat de huiseljjke tucht ontoereikend is om
het ondeugende kind in den band te houder, i ai
zullen ze het recht hebben te verzoeken, dat het
kind wordt opgenomen in een tuchtschool,
mede een nieuwe instelling, inzonderheid beitemd
voor die kinderen, van wie men verwachten mag,
dat ze door een strenge leiding naar den rechten
weg zullen terugkeeren, dat ze vatbaar zjjn voor
den zedeljjken invloed der rraf.
De straf, aan kinderen opgelegd, zal meestal be
staan in de opzending naar znlk een tuchtschool,
minstens vooreen maand en hoogstens voor een jaar.
Maar ze kan ook bestaan in geldboete, wanneer het
nameljjk een kind betrelt, dat de boete uit de op
brengst van zjjn arbeid betalen kan. Over de vraag
of dit voor een kind een doelmatige straf is, bestaat
nog al veel verBehil van gevoelen en wjj gelooven
niet dat die straf, die wel in staat is den lust tot
arbeid te benemen, zeer veel zal worden toegepast.
De rechter kan het kind ook een flinke berisping
toediesen en het met tuchthuisstraf dreigen. Men
heeft in één woord den rechter volkomen vrjj willen
laten om naar bevind van zaken te handelen.
In gevallen van meer ernstigen aard kan dwang-
opvoeding worden bevolen. Dat wil zeggen, bet
kind kan worden opgezonden naar een der rijks
opvoedingsgestichten en, om het aan verderfelijke
invloeden te onttrekken, is het mogeljjk hot verblgt
aldaar tot aan de meerderjarigheid ts laten voort
duren. Deze opvoedingsgestichten, hoe noodzakelijk
ze ook zjjn, hebben toch dit bezwaar, dat zjj alle
kinderen, hoe verschillend ook in elk opzicht, aan
dezelfde ijzeren wet onderwerpen. Alles gaat er naar
vaste wetten en het kind leidt er een eentonig en
vreugdeloos bestaan. Dikwjjls zal het voorkomen,
dat plaatsing in e«ne andere omgeving gewenecht
schjjnt en wjj zullen zien, dat de mogeljjkheid daar
toe thacs ook geopend wordt.
Uit het bovenstaande bljjkt ons das, dat op zeer
oordeelkundige wjjze tegenover de jeugd, die zich
vergrepen heelt, zal woid n opgetreden. Berst wan
neer op die wjjze ernstig gestreefd zal worden na*r
beveiliging der maatschappij en behoud van wat te
behouden ip, eerst dan z»l de Staat zjjne zedeljjka
rorp ng in dezen naar e'sch hebben vervuld.
Het ia ons niet mogelgk, in alle bijzonderheden
van h t plan te treden, en dit is ook minder noodig.
Ia hoofdzaak nog het een ea ander over de op
neming en bet verblijf der kindoren in de gestichten
en over hst verband met particuliere instellingen
van weldadigheid.
De tegenwoordige vjjf Rjks-opvoedingsgestichten
big ven beBtaap, terwjjl tien tuchtscholen in het ge-
heele land znllen worden opgericht. De laatste zjjr,
zooals we reeds opmerkten, voor de minst bedorven
kinderen, en daarom kunnen de ouders er ook plaat
sing verkrjjgen voor kinderen, die bjjzonder strenge
tucht noodig hébben, al deden ze dan ook nog geene
strafbare daden.
In do opvoedingsgestichten bljjven de kinderen
zoolang als het bestuur meent dat noodig is. Te
voren kan dit nooit b'slist worden en toch wordt
tegenwoordig te voren door den r*chter uit
gemaakt, hoe lang het veibljjf duren zal, en wordt
bet kind dan ontslagen, dan trekt de Staat zich
gwheel terug. Dit is misschien nog wel het ergBte
van de tegenwoordige regaling, dat men de ont
slagen kinderen eenvoudig aan bun lot overlaat. Zjj
znllen onder de nieuwe regeling bjj een bo»r
of een werkbaaB in de leer worden gedaan, bjj wjjze
van proef. Dus bljjven zjj onder toezicht
van den Staat, en gaat het, dan weer verkeerd,
dan is terugkeer lot het gesticht onvermijdelijk.
Maar de Rgksgestichten zjjn, zo ia's we reeds
opmeikteü, niet voor allen verkieslijk. Misschien is
wel het tegendeel waar, en daarom kan het bestuur
overplaatsing gelasten ic een particulier gesticht,
dat daarvoor me^r geschikt schjjnt en dat dan ook
de bepaalde subsidie van veertig cents per dag voor
ds verpleging kan eischen. Ook de ouders, die wpI-
licht vaak aan een particulier g'-sticht van bepaalde
richting de voorkeur zullen geven, knonen die over
plaatsing vragen. Daar is te minder bezwaar in,
omdat die particuliere instellingen toch altjjd aan
z*kere voorwaarden zullen moeten voldoen, die door
den Staat worden gestald. Zjj zullen bepaalde voor-
schrften moeten nakomen omtrent onderwjjs, ge
zondheid en zedeljjkheidnatuurljjk ongeveer diz 'ifde,
die voor de Rjjksgestichten gelden.
Maar ook de particuliere gestichten weten met
een kind niet altijd raad; de opvoeding daar is
nafuurljjk niet zoozeer een dwangopvoeding, en er
zjjn gevallen van zoo ernstigen aard, dat do dwang
opvoeding in de Rjjks-gestichten wel degelfk nood
zakelijk is. Daarom hebben ook de besturen der
particuliere instellingen de bevoegdheid om voor hun
kweeklingen do overplaatsing in het Rgkiopvoe-
dings-gesticht te vragen, od, werdt dit to-gestaan,
dan heeft de opneming kosteloos plaats.
m
Wjj hopen door d»ze beknopte schets onzen lezers
de overtuiging te hebban geschonken, dat de regee-
ring met hare ontwerpen voortrtff>lgk werk heeft
geleverd. Reeds meermalen heeft zjj getoond een
op"n oog en een warm hart voor de behoeften der
volksklassen te hebben en ook door deze ontwerpen
bewjjst zjj weder dat de zedeljjke belangen van het
volk door haar ernstig worden behartigd. Zjj ver
dient dan ook den stenn van alle weidenkenden en
de jjverige modewerking van allen, die iets kunnen
bjjdragen om het ondernomen werk zoo spoedig
megeljjk tot stand te brengen.
GOES, 25 November 1898.
Men schrijft ons
»Een der burgemeesters van Zuid-Beveland heeft
■zich tot het departement van Handel, Waterstaat
en Ngverheid, afdeeling telegraphie, gewend met eene
klacht over de aanneming en verzending
van telegrammen^ die ook laügs telefonischon
weg de kleinere gemeenten moeten bereiken. Het
komt vaak voor, dat, als men in groote plaatsen,
zooals Amsterdam, Rotterdam en Den Haag een
telegram voor een telefoonkantoor aanbiedt, dit ge
weigerd wordt omdat volgens de ljjst van den
ambtenaar het telefoonkantoor gesloten ie. Drirgt
men op verzending aan on bewpe t men dat bedoeld
kantoor ook buiten sluitingstijd bereikbaar is, dan
kost het veel moeite om geloofd te wordt n, omdat
het cp de lijBt niet staat. Neemt de ambtenaar de
moeite en er zjjn er die dat doen om het
boekje op t* slaan, waarin alle kantoren van het
Rjjk staan, dan ziet bjj dat de afzender geljjk heeft
en bet telegram wordt verzonden.
Na is het duideljjk, dat een telegram niet ge
weigerd mag worden en wjj btgrjip.m niet waarom
ambteraren der groote kantoren dit wel doen en op
welke gronden. Daaruit toch spruit nadeel en moeie-
Ijjkheid voor den afzender veort, en al is een t e 1 e-
1 o e n kantoor slechts enkele uren open, het naastbij
gelegen telegraaf kantoor kan voor de verdere
verzanding zorgen, 't zjj per bode, 't zjj tot dit
kantoor op de opening van h*t telefoonkantoor wacht.
Ia ieder geval is, men verzekerde dit den burge
meester, die binnenkort driemaal den last van deze
handklwjjre aan de hoof1 bureaux ondervond, ieder
telegraafkantoor verpl.cht de telegrammen aan te
nemen en to verzender.
Nu maken, zoo ble*k ook, de ambtenaren der
telegraafkantoren nog gebruik van de oude ljjst,
waarep alle kantoren met de cr n staan; in die oude
ljjst vergat men voor verschillende kantoren aan te
geven dat deie ook buiten sluitingstijd bereikbaar
zjjn. Deze oude ljjst is echter vervallen en vervangen
door een boekje, waarin alles goed aangeteek^nd
8ta*«t. Dit b efej i is echter wal wat omelschtig fn lastig
voor de drukke kantoren om geraadpleegd te worden
derhalve wordt de oude ljjst, die naast het loket
van aangifte hangt, ingezien en els nn deze ljjst
niet bijgewerkt en dus onvolledig is, dan vloeien
daaruit de onaangenaamheden voort waarvan hier
boven sprake was.
Wjj weten dat op do klacht van den burgemees
ter een onderzoek gevolgd iB en wjj hopen voer alle
dorpsbewoners, die telefonisch aan het groote net
zjjn verbonden, dat de ambtsnarea der groota tele
graafkantoren ook hunne belangen niet te licht
zullen tellen".
(Kan in dezen niet aan een misverstand gedacht
worden, in dien zin, dat voor eene weigering wordt
gehouden wat slechts bedoeld wordt als eene op
merking, dat het kantoor van ontvang niet op«n ifl
en dus het telegram vertraging zal ondervinden?
Eene bepaalde weigering tot verzending toch klinkt
oes in dit gival wel wat kras. (Red O. Ct.)
Het aandeel der gemeenten in de lich
ting voor de nationale militie van 1899
bedraagt voor de navolgende gemeenten
Goes 16, Baarland 2, Borsele 3, Driewegen en
's-Heer Ab'skerke 1, Ellewoutsdjjk 2, 's Graven-
polder 2, 'e-Heer ArendBkerke 7, 's-R«erenhoek 3,
Heinkenszand 3, HoedekenBkerke 2, Ierseke 13, Ka
palle 4, Kats 1, Kattendjjke 4, Kloetincre 1 Koljjrs-
plaafc 5, Kortgene 3, Krabbendjjke 5, K^uiningen 9,
Nieuw- cn St. Joosland 2, Nisse 2, Oadelande 2,
Ond-Vosmeer 4, O/ezand 2, St. Philipsland 6, Poort
vliet 3, Rilland-Bath 3, Scherpenisse 3, Schors 2,
Stavenisse 4, Tbolen 9, Waarde 2, Wemeldioge 5,
Wies»kerke 7, Wolfertsdjjk 5.
Mot ingang van 1 Januari tot en met 31 Dec.
1899 zjjn benoemd tot assistenten van bet Ryks-
landb uwproef fation te Gops M. P. I. Klaver
weiden en C. F. van der Linder, beidtn
aldaar. (St.ct.j
Te Utrecht is geslaagd voor het cand.-ex men
theol. Ide heer J. Ossewaarde.
lereeke. G'steravood hield de gemeente
raad eeni vergadering. En de vorige wprd besla
ten tot verkoop van een stukje gemeentegrond bjj
de Postbrug aan den Staat.
Tegen dit besluit zjjn G*«d. Staten opgekomen,
niet omdat zjj bezwaar hebben tegen den verkoop
op zich zelf, maar ómdat daarbjj de weg, door de
wet aangewezn, niat is bewandeld. Het besluit moest
genomen zjjn behonidns hunne goedkeuring. Het
werd nu in gewjjzigden vorm opnieuw vastgesteld.
De commissie, belast met het nazien der reke
ning 1897 en der begrooting 1899 van het Borg.
ArmbfiBt., bracht verslag u t, en maakte omtreDt
de rekening de aanmerking, dat daarop het goed
Blot der rekening 1896 fs opgenomen, wat een jaar
te vroeg is. Dit is reeds 40 jaar achtereen gebeurd.
Er werd besloten het Armbestuur te verzoeken met
deze wijze van admiaistrenren te breken.
De behandeling der b»grooting werd aangehouden
tctdat een zekFr besluit van het Armbestuur door
Gsd. Staten zal zjjn goedg»keurd.
Bjj de laatste rondvraag werden door een paar
leden de loopende klachten overgebracht over bet
remmi igBwerk bjj den ingang der haven, en als
middel ter verbetering aan de hand gedaan om e n
tweede tij palm te p'aa'sm en daarrp em plank er
aan te brengen, waarover de vaartuigen kunnen
voortgetrokk< n worden tot zjj buiten zjjn.
De Voorzitter (de burgamp©Btt«r) deelde mee, dat
B. en W. het voornemen hebben langs het rem-
n:ing8w©rk esn touw te spannen, waarmee de vaar
tuigen zoo noodig kunnen voortgetrokken worden.
De heer Sinke herinnerde, dat dit nn de vierde
ingang is, en Bteeds weid er geklaagd. Het onde
was nooit goed en hot nieuwe veel slechter. Zoo
ook nn. Sprekers msening is, dat deze iDgang beter
is dan de vorige, maar als bjj sommige gelegenheden
de gewone b^manriBg van het vaartnig niet voldoende
is om dit bniten de haven te brengen, dan moet
de schipper voor mrer werkkrachten zorgen. Als er
een p'aakier gemaakt word*, mag do gemeente nog
wel 2 a 3 man aanstellen om te helpen trekken,
want liefhebbers om dit voor niemendal te doen
znllen er niet altjjd zijn. Overigens wil bjj, als
wethouder, gaarne tot verbe<eri?g meewerken.
De heer Muller stelde daar tegenover, dat de ge
meente verplicht is te zorgen, dat de schippers geen
averjj bekomeD, wat al meermalen voorgekomen is.
De raad van den voorzitter om de zaak eens aan
te zien voor tet andere maatregelen over te gaan
werd opgevolgd.
Een paar jaren geleden bevond zich in ons
land een buitenlander, die op veisohillende plaatsen
muskus trachtte te vervaardigen. Overal evenwel
werd hjj gedwongen zjjn bedrjjf te stakeu, wegens
den ondra^eljjken muskusgeur, welke nog op
verren afstand van zjjn bouten keet mrrkbaar was.
Toen hem zjjn bedrjjf op de Noord-Brabantscbe
en Drentcche heide onmogeljjk gemaakt werd, hnurd9
hij een oud schip, waarop hjj in het Slos tusschen
Walcheren en Zuid-Beveland zjjn bedrjjf ongestoord
voortzette.
De bodem van htt Sloe wordt grootendeels ge
bruikt voor kunstmatige mosselcultnur. En nu zjjn
sedert dien tjjd al de in het S'oe uitgezaaide mos-
selon öt doodgegaan öf voor den handel en het
verbruik ocg^Bchikt geworden.
Voor ds pachters of concessiehouders van deze
moBselperceelen is dit een zware slag geweestte
meer omdat vroeger de mossels, in het Sloe gekweekt,
tot de beste behoorden ea gereeden aftrek vonden.
De belanghebbende visschers allen te Philip
pine wonende hebben zich nu tot de regeering
gewend met verzoek om teruggaaf van de re?ds
betaalde pachten, omdat zjj in de laatste twee jaren
volstrekt geen voordeel van deze perceelen gehad
hebben.
Had zich ditzelfde verschjjnsel op de Ooster-
Schelde voorgedaan, dan zou de g^heele mossel- en
oeetercaltuur ootwgfelbaar vernietigd zjjn gewor
den. De schade alhoewel niet gering voor de ge-
trcff n visschers heeft zich thans slechts tot het
Sloe b'perkt. (Hbld
Men scbrjiit aan de Terneuzen'che Courant
o. a. het volgende
>Ik wil, afgaande op betgeen ik daarvan heb ge
lezen en ook heb gezien, niet ontkennen dat het
heilsleger wel eens ten goede werkt, dat er
wel eens een dronkaard of ander afgedoold schaap
kwade neigingen verliest Het is ook bekend, dat er
voor behoeftigon wordt gezorgd enz.
Niettegeastaaade al de drukte, die er over wordt
gemaakt h°t heilslege kan, Bchjjnt het, nu een
maal ni^t zonder drukte en reclame beteekeDt
de nuttigheid echter al zeer weinig of men moet
die nuttigheid vinden in het varschaffin van brood-
gevende baantjes aan een legertji van personen,
die veelal buiten het heilsleger zich met heel wat
minder zouden moeten tevreden stellen.
Telkens vooril in de laatste d*g»n worden
wij verraat door gedrukte bedelbrieven en al neemt
men nu eens alles aan wat tot toelichting wrrdt
gezegd, dan ia het toch een feit, dat Van al de
geschonken gelden geeuQrlei rekening en verant
woording wordt gedaan en dat nooit woidt mede
gedeeld hoeveel de lui van het legpr aan salaris
genieten, enzoovoort.
Op initiatief van den burgemeester van Sou
burg heeft zich voor de ontvangst, der leden van
de aHeeling Antwerpen van het Willemfonds, die,
zooals m«n weet, voornemens zjjn ter herd«nking
aan den 300-jarigen sterfdag vau Marnix van
St. A 1 d e g o n d e op het gedenkteek-n te West-
Souburg een lauwerkrans te leggen, een comi'ó
gpvormd.
Ook de gemeenteraad van Oost- en West-Souburg
zal deelnemen aan de batooging, welke nu nader
voorloopig bepaald is op Zaterdag 17 Decmber.
(M. C.)
Naar de N. Arnh. Ct. verneemt, kan de in
diening eener nieuwe boterwet spoedig wor
den verwacht
