1898. N°. 134.
Zaterdag 12 November.
85s"' jaargang I
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Os uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen,
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke ncmmors 5 coatmet bjjblaö 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bg de heeren Ni/gh 7a.n Ditatak te Rotterdam cn vsrdsr
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Db prjji der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct»
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjj»
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen werden van 110 regels a f 1,berekend.
BieattaanbiedingeE, met meer dan 4 regels beslaande en conti nt betaald 20 ct
Aanvragen oh» ea vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Insenllis van 8 uren den day der uitgave.
ONZE TIJD.
ii.
Het is een zeer opmerkeigk, hoewel niet geheel
onverklaaibaar verschijnsel, dat ook bg de jeugd
ze8r veel ruwheid en driestheid worden gevonden
en dat zjj bg verschillende gelegenheden cp'reedt
met eene zekere besliste brutaliteit, die men somtjjds
nauwMgks bg ouderen zou vermotden.
Wg zeiden dat dit verBchjjnsel niet onverklaarbaar
is, en men zal het ons toestemmen, wanneer men
bedenkt dat de jeugd in die lagen der BamenleviDg,
die wg vooral op het oog hebben, mser ziet en hoort
dan in andere kringen. Het voorbeeld dar ouderen
moet hier dus ongunstiger werken. Toch geldt de
opmerking ook wel dtgeljjk voor de jeugd uit de
meer ontwikkelde Btanden. Het verschil is dikwjjls
meer in den vorm dan i j bet wezen der zaak gelagen.
Letttn wg op de oude, maar altgd nieuwe waar
heid, dat in bet kind de man of de vrouw der toe
komst ligt, dan is het duideljjk, dat het hier ten
vraag geldt vau onderwijs en opvoeding en dat men,
om verbetering te brengen, van onder op beginnen
moet.
Het is er verre van verwjjderd, dat wg den stand
der onderwgze; s zouden willen beschuldigen van
eene verwaarl oziag zjjner verhevene taak op dit
punt. Doch, waar de tjjd zich kenmerkt door buitenge
wone vtischgcselen, daar zouden wjj willen, dat de eer
bied voor het gezag, dat juiste begrippen van vrjjheid
en orde, meer opzettelgk door gepaste middelen aan
de jeugd warden ingeprent, vooral op de lagere
Bchool, die immers een plaata van volksopvoeding
bg uitnemendheid is. Volgt, zouden wg met be
scheidenheid willen vragen, het enderwgs wel eens
niet te veel de richting van het hoofd en daardoor
te weinig die van hart en gemoed? Wordt het wel
altgd voldoende in het oog gehouden, dat het kind
een toekomstig staatsburger is
Goede voorbeelden in onze omgeving zjjn ons wel
bekend, maar zoo gaarne zouden wij wenschen, dat
ze algemeen navolgiüg vonden, en dat alom een
opzettelgk streven werd waargenomen, om het kind
gezonde begrippen te schenken omtrent de maat
schappij, die het eenmaal als medelid zal opnemen
omtrent de verschjjoselen, die de samenleving biedt
degelgke kennis van al da wanbegrippen, die er
heerschen en van de volksondeugden, die haar onder
mijnen.
Kennis, algemeene ontwikkeling, ze zgn zeker
noodzakelijk, en in onzen tijd niet het minstmaar
een goed besef van plichten, een gezonde wereld
beschouwing niet minder. Vergeten wg toch nim
mer dat het kind eens in verschillende kringen en
onder verschillende omstandigheden zelfstandig zal
optreden, en dat opvoeding en onderwijs zullei be
palen, hoe dat optreden wezen zal.
Opvoeding en onderwijs, zeggen wg want het
spreekt wel van zelf, dat wg de eerste niet verge
ten en dat zjj niet uitsluitend da taak van d6n on
derwijzer, maar veel meer die der ouders is. Zoowel
ouders als onderwjjzers hebben er voor te zorgen,
dat het kind niet alleen veel leert en goed ont
wikkelt, maar vooral ook dat het gewend is aan
oida en tucht, dat het ontzag heeft voor hat hooger
geplaatste, dat het de kunst verstaat om te gehoor
zamen, dat het een gevoel bezit van ridderlijkheid
voor de vrouw, dat het de vrijheid van anderen
weet te eerbiedigen.
Dat nu de opvoedende kracht van het ouderhuis
vooral in de kringen, welke wij op het oog hebben,
bij de verouderde maatschappelijke toestanden niet
gewonnen heeft, behoeft geen betoog. Er heerscht,
ook waar de verdiensten onvoldoende zjja, een be
trekkelijke weeldemen leeft veel buiten's huis
men bezoekt vergaderingen en meetingsde vrouw
wordt meer en meer a3n haar gezin onttrokken,
om bjj te dragen in het onderhoud ervande
kinderen worden vroeg uit school gehaald of dik
wijls thuis gehoudenzjj hooren er al vroeg de
politiek en het streven der volksleiders bespreken
zjj ontvangen allerlei verkeerde indrukken en nemen
allerlei wanbegrippen aan. Zjj worden dikwgls vg-
anden van de maatschappij, omdat zg als het ware
opgevoed worden in haat tegen alle gevestigde in
stellingen, in haat vooral Ugen het kapitaal, in
ontevredenheid met bestaande toestanden. Zóó wor
den zg bezield met de welbekende zucht naar ver
zet, naar verandering en omkeering.
Maar ook elders zien wg soms dezelfde uitkom
sten, omdat de opvoeding niet genoeg rekening houdt
met het natuurlgk gevoel, dat in eiken mensch aan
wezig is, voor iets anders en hoogers dan het bloot
stoffeljjk leven, vooral wat edel en rein mag heeten.
Wat wg in den laatsten tjjd vernamen omtrent
de verfoeilijke handelingen der anarchisten, lieden die
geen beginsel hebbl n en geheel doelloos, zelfs zonder
eigenbaat, uitgaan op vernietigipg, ja als wilde dieren
slachtoffers zoeken voor hnn blinden baat tegen de
bestaai.de orde van zakcD, is vol \an leering. Doch j
dit zgn lieden, die van der jeugd af aan hebben
verkeerd in omgevingen, waar revolutie en vernie
tiging gepredikt worden. Ook zij zjjn wellicht slechts
begonnen mit ongeloof in den goeden geest van
orde, waarin alleen ware vrjjheid mogeljjk is en
welvaart kin tieren. Ook zg zgn wellicht slechts
aangevangen met baldadigheid op straat en verzet
tegen de wettig gestelde mrcht.
Hoe verschrikkelijk moet d*n de verantwoordelijk
heid zgn van die volksleiders, soms de blinde leids
lieden der blinder, soms helaas erger dan dat, dia
het volk naar meeting en vergadering lokken en daar,
in opgeschroefde taal, niet of half begrepen, hnn
stelsels prediken, die een hemel op aarde beloven,
maar intusschen den toestand verergeren. Inzonder
heid de geschiedenis der werkstakingen heeft de
waarheid hiervan herhaaldelijk aangetoond.
Tot eendracht op te wekken, te vereenigen wat
verdeeld is, dit moet het streven van alle wei
denkenden zgn. Kapitaal en arbeid moeten gezellen
zgn bezittenden en niet-bezittenden broeders; werk
gever en weikman vrienden, opdat allen te zamen
in den groofcen wedstrgd van het leven kunnen
najagen het ware en groote doel der samenleving
de bevordering van stoffelijke en zedeljjke welvaart.
Wanneer de minder bevoorrechte standen minder
luisteren naar de verleidelijke stemmen, die twee
dracht en verdeeling bedoelen, dan zal de fcympathie
met bun lot sterker spreken en dat zal gunstig
werken op de ontwikkeling onzer wel wat trage
wetgeving, die, het moet volledig eikend worden,
in de behoeften der minder bedeelde klassen niet
kan voorzien.
Tweeërlei is in dezen de roeping van den Staat
en zjjn wetgeving.
Eenerzjjds, wij spraken er reeds van, de aanvul
ling en voltooiing der sociale wetgeving. Wat msch-
tfclooB is zicb zelf te helper, moet geholpen worden.
In de behoeften van ouden en ongalukkigon moet
worden voorzien, het arbeidscontract moet worden
geregeld, het aimbestunr en het volksonderwijs moe
ten indeidaad voorwei pen van aanhoudende zorg zjjn.
Maar rai moeten wetgever en bestuur ook met
onverbiddelijke gesfrergheid optreden tegen alle mis
bruik van vrijheid, die in geen enkel opzicht on
beperkt of ongeregeld mag zjjn dan moet alle
verstorng van openbare orde, alle aanranding van
de veiligheid en de onbelemmerde beweging worden
geweerd en zonder genade behandeld.
Met een enkel woord mogen wjj er hier ook wel
op wjjzen dat, met het oog op dit tweede gedeelte
der Staatstaak, dringende behoefte bestaat aan eene
algemeene en grondige regeling van de samenstel-
gipg en t3ak der politie, eene regeling, waardoor
eenhfil wordt gebracht tusschen hare verschillende
deelen, die waarborgen geeft voor een deugdelijk
gehalte der ambtenaren van de openbare macht en
dezen in staat stelt om naar eiBch hun gewichtige
taak ter beveiliging van het maatschappelijk leven
te vervullen.
Alles wel bezien behoeft bet gebouw onzer staats
instellingen en van onze wetgeving, op hoe deugd-
zamon grondslag ook gevestigd, menige kostbare
herstelling, zal het waarljjk een gebonw zgn dat
allen herbergt en allen beveiligt. In een weJgeor-
denden staat mogen er ook in zeduljjken zin geen
dakloozen wezen. Gien offers mogen ons daarvoor
te groot zgn. Daarvoor moeten allen strgden, ieder
op eigen gebied, in eigen kring, ieder met eigen
krachten en gaven. Bovenaan de pers in haar Echoone,
wel eens miskende roeping; de pers met haren grooten,
soms ook wel eens misbruikten invloed.
Wjj erkennen niets nieuws te hebben neerge
schreven, en dat onze beelden, gegrepen uit bet
publieke leven en zgn behoeften, in onzen veel be
wogen tjjd slechts onvolledig waren. Toch zullen
zjj voldoende geweest zgn, om ons zeiven en dit
is van tjjd tot tjjd zoo noodig weer eens te
bepalen bjj die plaatsen in de groote stad der samen
leving, waar duisternis heerscht en het licht moest
schjjnen in vollen glans.
Laten wjj allen bedenken dat licht licht geeft en
dat, waar ieder het zjjne schenkt, de duisternis ten
slotte wjjkt.
GOES, 11 November 1898.
Bjj de behandeling van hoofdstuk IX der
Staatsbegrooting in de afdeelingen der Tweede Ka
mer, is ook de post ter sprake gekomen voor de
aanstelling eener adjunct-inspectrice van
den arbeid.
Sommige leden wensehten omtrent de motieven,
welke den Minister tot het voorstel geleid hebben,
nadere inlichtingen te ontvangen. Zal zich de werk
kring van dpzo ambtenares bepalen tot bet toezicht
op vrouwpna'bffd, dan had men daartegen geen
bezwaar. Maar is de bedoeling, dat zjj geheel geljjk
zal staan met de adjunet-iasprc'eurs, zoodat haar
werkkring zich ook zou uitstrekken tot fabrieker,
waar uitsluitend mannen werken, dan zou men daar
tegen overwegend bezwaar hebben. Ia de eerste
plaats achtte mm eene vrouw hiervoor minder ge- j
schikt. In de tweede plaats wenBchte men op geener
lei wjjze in te stemmen met de denkbeelden over
gelijkstelling van vrouwen en mannen, welke onder
andere uiting vonden op de congressen der onlangs
te 's-Gravenbage gehouden tentoonstelling van vrou
wenarbeid. In geen geval behoorden, naar men
meondp, betrekkingen, die tot nog toe door mannen
werden vervuld, aan vrouwen te worden opgedrager.
Anderen kodden zich met het voorstel des Minis
ters, wiens bedoeling bljjkens do Memorie van Toe
lichting eenvoudig is met de aanstelling eener ad
junct-inspectrice eene proef te nemen, zeer goed
vereenigen.
Op de in ons vorig no. uit de N. R. Ct.
overgenomen vraag van den heer R. Wiersma, ant
woordt onze stadgenoot de heer Ter Haar in het
zelfde blad het volgende
Volgens beschikking van dsn minister van W.
R. en N. is voor ieder stuk vee een afzonderlijke
verklaring noodig, die alleen mag worden afgegeven
door een geëxamineerd veearts.
De verklaring behoudt haar w arde slechts gedu
rende dun dag van onderzoek en de daarop volgende
twee dagen.
De koBten van onderzoek komen ten laste van den
b- Linghebbende. Hoeveel die mogen bedragen ver
meldt de desbetreffende verordening niet.
E«n model-certificaat is opgenomen in het Nederl.
Landbouwweekblad van 5 November jl."
Wjj m enen, dat dit antwoord niet geheelslnit op
de vraag. Bovenstaande bepalingen zün bekend en
door do gemeentebesturen bjj pubiicalii aan belang
hebbenden medegedeeld. De vraag was of men ook
kan volstaan met voor eiken waggon ééa certificaat
te geven, waarop dan elk stuk vee afzonderlijk staat
vermeld.
Van groot gewicht Ijjkt ons de zaak niet, maar
een maatregel als deze zou wellicht een middel
kunnen zgn tot vereenvoudiging, iets wat bjj der
gelijke formaliteiten altgd gewenscht is.
Zoolang echter geen nadere bepalingen gemaakt
worden, honden wg het met de opvatting van den
heer Ter Hsar, dat eene afzonderlijke verklaring voor
elk stuk vee noodig is.
De gemeenteraad van Middelburg verwierp
Woensdag het voorstel der raadsleden Van Dunré c. f.
tot verlaging van den gasprgs op 7 cent
en invoering eoner straatbelasting met 9
tegen 8 stemmen.
Met 9 tegen 8 stemmen besloot de raad tot op
neming van bepalingen betrtffende minimum
loon en maximum-arbeid in de bestekken
van de gemeentewerken.
Holijnsplaat. Sedert jaren was er hier naast
den toenmaligen zandweg langs den oo9teljjken koren
molen een smal molenpad, dat door den mole
naar nu en dan opgehaid en door ham geregeld met
zjjoe kar gebruikt werd. Toen nu vóór eenige jaren
genoemde zandweg begrint werd, werd dit molen
pad niet meer door den molenaar gebruikt en ging
hg het betelen met verschillende gewassen.
Daar de gemeente den molenaar het recht van
eigendom er op betwist, zjjn Woensdag 11. twee
leden van Gedep. Staten bier geweeBt, om te onder
zoeken, wie de rechtmatige eigenaar van dit wegje is.
Als algemeen voorzitter der Maatsch. tot
Nut van 't Algemeen is opgetreden de heer
dr. J. W. R. T i 1 a n u s.
Ter vervanging van de heeren mr. W. Boot en
mr. H. Sonenge, die op 1 Juli a. s. als hoofdbe
stuurders moeten aftreden, en van den heer H. J.
Steghgers J.Hzd., die overleden is, zgn onderschei
denlijk opgemaakt da volgmle dubbeltallen: W.
Spakler en L. Serrurier, te Amsterdammevr. C.
Goekoop De Jong van Beek en Donk, te 's-Gra-
venhage en P. M. Keiler van Hoorn, te Dordrecht
jhr. mr. D. R. de Mrrees van Swinderen, te Gro
ningen en Herman Snjjders, te Middelburg.
De Amst. Ct. deelt het volgende mede
De Rembrandttentoonstelling heeft als eerste ge
volg van bljjvende waarde, dat ons land weer een
schilderjj van Rembrandt rgker is ge
worden.
Wg vernemen toch, dat dr. A. Bredius voor de
som van 200,000 francs de rchilderg David, harp
spelend voor Saul, van dan tegen woordigen eigenaar,
den heer Durand Ruel, te Parjjs, heeft gekocht.
Deze f-cbilderg (in den catalogus der Rembrandt
tentoonstelling no. 118) is omstreeks 1665 geschil
derd en is een der groote doeken van den meester.
Het ie 1.305 M. hoog en 1.640 M. breed en geeft
de levensgroot,e, tot aan de knieën zichtbare figuren
van David en Saul te zien.
Het stuk baviadfc zich in goeden toestand.
Door den minister van oorlog zgn, met he^
oog op de afschbffiDg van de dienstvervanging bjj
de militie, de voorschriften ter verdere uit
voering van de wet betrekkelijk de nationale m i -
litie herzien.
Dr. Kuyper bericht aan de Standaard, dat
zijn voornemen om tegen half November terug te
zijD, onuitvoerbaar is gebleken. De afstanden zj'n
daarvoor te groot, en de plaatsen, waar bg moet
optreden, t9 vele. Pella en Orange City alleen vor-
dpren een geheele week. Orange City is van New-
York driemaal zoo ver als de afstand van Amsterdam
naar Berljjn.
Kerknieuws
Ned. Hervormde kerk.
Bedankt voor Wilh«Iminadorp door den heer
A. J. v. d. Zee, cand. te Eiburg.
Ierseke. Bjj de gisteren gehouden verkiezing
voor 3 notabelen is herkozen de beer D. Vogel en
gekozen de heer P. van de Werke. Vcor de derde
vacature moet herstemming plaats hebben tusschen
de heeren P. Huisson en D. Commee.
Eén notabele had bedankt, een [ander is naar
elders vertrokken.
Men Fchrjjft uit Zuid-Beveland aan de Nederl.
Na de prachtig uitgevoerde restauratie der kerk
gebouwen te Kapelle en te Wemeldinge, onder lei
ding van den bekwamen architect J. Verheul Dz.
te Rotterdam, begint bjj meerdere kerkvoogdgen op
dit eiland de goede lust tot navolging te ontwaken.
Kerkvoogden te Kloetinge zgn vast bpgoncen met
aan genoemden aichitect de restauratie van het
fraaie kerkgebouw aldaar op te dragen. Binnen enkele
weken zal met het werk worden begonnen.
Gereformeerde kerken
Beroepen te Arnemuiden de heer Chr. Bruins,
caud. te Scherpenzeel.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg
In de zitting van heden zgn veroordeeld
G. de W., 21 jM. v. H., 20 j0. de V., 19
j., arbeiders te 's-Heer Arendskerke, wegens stroo-
perjj ieder tot f8 b. of 8 dagen hechtenis; J.
J. P., 2i j., vracht» jjdersknecht te Hansweerd, we
gens huisvredebreuk tot f3 of 3 dagen hechtenis;
L. V., 22 j., werkman te Goes, wegens in dron
kenschap de orde verstoren, wederspannigheid, be
dreiging met eenig misdrjjt tegen het leven en be-
leediging ambtenaar, tot 3 dagen hechtenis en 3
maanden gev.straf.
In zake H. v. G., 23 j., arbeider te 's-Heeren-
hoek, in verzet gekomen van een vonnis van voor
noemde rechtbank waarbg hij in hooger beroep werd
veroordeeld wegens overtreding der jachtwet tot
2 maal f 10 boete of 2 maal 8 dagen hechtenis, zgn
de veroordeelende vonnissen vernietigd en opnieuw
rechtdoende is opposant vrijgesproken.
Ter openbare terechtzitting der Arrondisse
mentsrechtbank te Middelburg van Vrjjdag den
25 November 1898 zal worden behandeld de zaak
tegen
G. W., 57 j onderwjjzer, geboren te Oostkapelle,
wonende te Wissenkerke (Kamperland);
ten einde te worden terechtgesteld ter zake dat
hij in den zomer van het jaar 1898 in de gemeente
Wissenkerke op verschillende tijdstippen onzedelijke
handelingen he«ft gepleegd met een 10 jarig meisje
en zulks op de wjjze breeder bij dagvaard omschreven.
In deze zaak zgn van wege het Openbaar Minis
terie 5 getuigen gedagvaard.
Door den kantonrechter te Zieriksee is, wpgens
het bevi8schen der Schelde en Zeeuwsehe stroomen,
S. P., 39 jaar, visscher te Ierseke, veroordeeld tot
f 3 boete snbs. 2 dagen hechteniB.
Het O. M. bg de Rechtbank te Amsterdam
vord rde Woensdag 14 dagen gevangenisstraf tpg«n
den heer Snijder, lid der R.-K. Kiesvereeniging,
wegens het, tjjdens de jongste verkiezing voor twee
leden der Prov. Staten in district VI, doen uitdeelen
van strooibiljetten in het verkiezingslokaal. Bekl.
deelde biljetten nit ter aanbeveling van de heeren
Waterschoot en Van Eeghen. Bekl. zeide niet ge
weten te hebben, dat zjja daad strafschuldig was en
dat niemand op die misdaad had gewezen. Uitspraak
a. s. Woensdag.
