1898. N°. 133.
Donderdag 10 November.
85ste jaargang.
Paardenkeuring.
LOTING
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afeonderljjke acmmers 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentie voor dit blad
aangenomen bjj de hoeren Nijgh Van Ditmar te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers ea Brievengaarders.
InnendSas van
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, 6lken regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk»- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, met meer dan 4 regelB beslaande en contant betaald 20 c:
Aanvragen ona en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
9 uren iea dag der uitgave.
advertent!?*
Op DINSDAG 15 NOVEMBER a. s. des voormiddag»
11'/» ur* t*Q Ra&dhniae dezer goraaeate, tea overata&a raa
het Gemeeuteoestuur wordea gehouden eeae
ouder d» paarden, die bij de keuring op S3 Meijl., geschikt
ztyn bevonden voor dea militairen dienst, ter beptliag van de
volgorde waarin zij eventueel voor levering moeten worden aan
geboden.
De eigenaars der paarden zyn gerechtigd in pTscon voor
hunne paarden t» loten zijn zij niet tegenwoordig, dan loot de
Burgemeester voor hen.
Na alioop der Loting kan omwisseling der volgnummer»
plaats hebbea, heeft deze plaats tusschen paarden van verschil
lende eigenaais, dan moet de schriftelijke toestemming aan den
Burgemeester worden vertoond.
Goe», 8 November 1898.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINK.
De Secretari»,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
ONZE TIJD.
1.
In de burgermaatschappij zeiden wjj in ons
artikel »Ontwapening" zien wg niets dan elkaar
kruisende stroomingen en richtingen, door verschil
van belangen, van meeningen, en van vat niet al,
ontstaan.
Het ligt dus geheel in de natnur der dingen, dat
in het openbare leven storing en wanorde telkens
Voorkomen, en, daar jniBt de orde, waaruit alle
welvaart ontspruit, het doel der gevestigde samen
leving is, spreekt het evenzeer van zelf, dat er een
gezag moet wezen, machtig genoeg om die orde te
handharen.
Maar het ligt niet alleen in de monschelgke na
tuur, zich min of meer te kanten tegen datgene
wat zjj boven en over zich ziet grsteld, menigmaal
ziet zg ook in Btoring en wanorde haar belang.
Vandaar bandeloosheid, brutaliteit; vandaar dat ge-
welddad g optreden van hen die, in den naam der
vrjjheid, de vrjjbeden en rechten van anderen aan
tasten.
Bandeloosheid en baldadigheid, ze komen zeker
hit meest en in de ernstigste vormen voor, in de
groote middelpunten der samenleving. Toch is het
v ricbijnsel volstrekt niet van plaatseljjken aard.
Integendeel, het is vrjj algemeen, en bjjna overal
virneemt men klachten over den ernstigen aard,
waarin het zich in onzen tjjd vertoont.
We rekenen odb allerminst tot ben, die alles
g09ds in het verledene en in het heden niets dan
kwaads zien. Toch mag niet worden ontkend, dat
veranderde maatschappelijke toestanden en omstan
digheden andere denkbeelden en gewjjzigde levens
vormen met zich hebben gebrachtdat minder dan
voorheen eerbied en ontzag voor de gestelde machten
wor it gevonden; dat bg het minBte dat de gemoederen
ontstemt, veel ontevredenheid aan den dag komt en
het volkskarakter zich van minder gunstige zjjden
doet kennen.
Het iB een stellige waarheid, dat de geheele uit
wendige gedaante der maatschappij iets zenuwachtigs,
iets overprikkelde, iets ongewoons heeft. Het gebouw
der samenleving ljjdt aan verschillende gebreken en
de lucht, die het bevat, is niet zuiver.
Vele maatschappelijke vraagstukken zgn op den
voorgrond getreden en naar hunne oplossing wordt
met kracht gestreefd. Dit is ODgetwjjfeld zeer goed;
maar de wijze van opvatting dier vraagstukken, de
wyze, waarop men ze behandelt en bespreekt, beeft
iel» ongezonds. Men is niet kalm, men ifl buiten
sporig in zgn wenschen en onredeigk ia zjjne ver
wachtingen, men spreekt in opgeschroefde taal, men
is 0verdreven en opgewonden.
Met andere woordenmen weet zich zelf weinig
in toom te houden men verlangt iets met ongeduld,
desnoods door geweld, door de ruwe kracht dus
maar men weet niet ernstig, met kalm overleg en
met krachtigen wil te streven naar een ideaal, dat
alleen langs dien weg bereikbaar i 1.
Inderdaad is dit niets anders dan bandeloosheid,
dan gebrek aan tnchtmisbruik van vrjjheid.
De voorrechten, die wjj genieten als burgers van
eau land, waar de vrjjheid steeds hoog in eere werd
gehouden, en dat in vele opzichten door milde
Staatsinstellingen en nog milder toepassing daarvan
uitmunt, hebben dit met alle voorrechten gtmeen,
dat zjj hunne waarde slechts aan een ordelgk en
matig gebruik kannen ontleenen. Slechts dan zgn
zg voorrechten, wanneer zg het gemeen goed van
a len zgn en er geen gebruik van gemaakt wordt,
in strjjd met de belangen van anderen.
Misbruik van voorrechten, van rechten en vrjj-
htden ligt altgd min of meer in de menBchelgke
aatuur eu het il zeer goed te verklaren dat dit
misbruik grooter wordt in een tgd, waarin de toe
neming d r bevolking, niet gepaard met eon even
redige uitbreiding dor middelen van bestaan, den
levensstrijd zwaarder doet zjjn, de rangen en stan
den der samenleving scherper tegenover elkander
staar, bat volk in het algemeen veel meer dan
vroeger aan het openbare leven deelneemt.
Maar al is het verschjjnsel te verklaren, daarom
is het nog niet goed te keuren. Met een juist begrip
der vrgheid is het toch in strjjd en, wetgeving en
bpstuur, onderwijs en literatuur en al wat het open
bare leven bestuurt en leidt, moeien er wel degeljjk
rekening mee houden. Het volk mopt meer door
drongen worden van het beaef, dat er grenzen en
regelen mceten zjjc, overal en io alles; dat orde en
gezag er sl< chts zjjn voor het algemeen welzjjn
dat het laatste steeds bg alles den doorslag moet
geven dat alle wetten en alle maatregelen, die onze
woorden en daden binnen zekere perken houden,
voor de algemeens Btofbljjke en zedelgke welvaart
onmisbaar zgn.
Het openbare leven is, vooral bjj de minder ont
wikkelden, dikwjjls zeer woest en ruw, zoowel bg
jongfren ais bjj ouderen. Woorden en gebaren,
houding en dadeD, geven ons geen hoog begrip van
de zedelgke volksontwikkeling en bewjjzen voldoende,
dat de tegenwoordige samenleving zeer gevaarlijke
elementen bevat.
Men wjjsfc er dikwgis op, dat ernstige aanrandingen
van eer, leven of vrjjheid, in vroegere tjjden immers
goen zeldzaamheid, bjjna niet meer worden aange-
trc ff.m mea vergeet echter da', zonder het gezag
dat de orde handhaaft en zooveel beter dan vooi been
is samengesteld, de vergelijking wel eenB minder
gunstig zou kannen uitvallen.
Daarbjj komt dat baldadigheid, brutaliteit, ruw
heid en dergeljjka ondeugden me r van algemeenen
aard zgn en, v&ar zjj ook voorkomen, een groote
plaag zgn voor den rustigen burger en voor het
openbaar gez g.
De beschuldiging, dat het openbaar leven z;ch in
onze dagen niet gunstig ondescheidt, valt inzonder
heid terug op die lagen der maatscbeppy, die wg
gewoon zgn het volk te noemen. Dit kan ook wel
niet anders. De zoogenaamde werkmansstand is het
talrjjkstdaar is de strjjd om het br staan veelal
het zwaarst; daar word* het minst genoten van
onderwjjs en opvoeding. Armoede en bsstaansstrgd
kweeken vjjandscbap tegenover de bezittende klassen.
Toch is cok daar wel beschaving, maar veelal te
oppervlakkig om te leiden tot gezonde begrippen
en zelfstandig handelen. Ia onze dagen valt, zoowel
als in vroegere tjjden, het volk het meest in handen
van slecht gezinde of eerzuchtige volksleiders, die
den minder ontwikkelde maken tot een spsclbal
hunner onedele bedet'ingen.
Juist om'at de lagere volksklassen uitteraard in
een minder gunstige stelling verkeeren, hebben wjj
een open oog voor hare belangen. Waar wg wjjzen
op de schaduwen van onzen verlichten tgd en wat er
gedaan kan worden om ze minder zwart te doen
zgn, is het niet fcet minst met den blik op die
belangen.
Trouwen0, h*t is er ver V3n verwgderd, dat wg
zooveel wat onze tgd te aanschouwen geeft van
treurigen cf bedenkelgken aard, dat wg bjj voor
beeld het toenemend misbruik van de persoonlijke
vrgheid, dat wg ontevredenheid en verzet, wanor
delijkheid, aanranding der openbare zedelijkheid,
uitsluitend op rekening der volksklasse zelf zoudin
willen stellen. De schuld ligt ook elders Een ern
stige waarheid is het, dat men te weinig let op
de bijzondere behoeften van hen, die in bjjzondere
omstandigheden verkeeren.
Gelukkig komt dsarin verbetering. Ttlkens wordt
met meer kracht aangedrongfn op het tot stand
komen eener volledige, zoogenaamde sociale wet
geving, dat wil zeggen, een reeks van wetten, op
zettelijk in het belang van hen, die door de bij
zondere tijdsomstandigheden in eene minder gunstige
stelling zgn geplaatst. Ten dee Ie zgn die wetten
reeds voorbereid voor een klein deel zgn zg reeds
tot stand gekomen. Men denke aan de bepalingen
op den arbeid van kinderen en vrouwen, aan
die omtrent beveiliging in fabrieken en werkplaat
sen, aan de instelling der kamers van arbeid, enz.
Zeer, zeer veel valt in die lichting nog te doen,
opdat de oorzaak worde weggenomen van d» niet
aitjjd ongegronde beschuldiging, dat de belangen der
niet-bezittende klassen te veel uit het oog worden
verloren.
De sociale wetgeving, indien zjj werkeljjk goed
is ingericht, zal op den langen duur een betere stem
ming onder het volk doen ontstaan en de volkswel
vaart doen toenemen. De scherpe kanten, die wg
telkens in de onderlinge aanraking der standen ge
voelen, zullen meer worden afgerond. De dwaze strjjd
tuaschen kap'taal en arbeid, een strjjd tusechen broe
ders, zal, zoo niet ophouden, dan toch veel van zjjne
felheid verliezen. Ook de vei houding tusschen wei k-
gever en werkman zal er stellig in goeden ziu door
gewjjzigd worden.
Op die sociale wetgeving hopen wg wel eens
meer in bijzonderheden de aandacht te vestigen,
Wttlke zg overwaard is. Wat ona tegenwoordig onder
werp betreft hopen wjj er in een volgend artikel cp
te wjjzen, hoe ook in andere opzichten kan worden
gewerkt, om vet betering te brengen in de gebreken
van het openbare leven, die in onze dagen zoo scherp
uitkomer.
GOES, 9 November 1893.
Wanneer wg het concert der Arnhem-
sche trio-vereeniging, gisteravond in de
schouwburgzaal der socië'.eit V. O. V. alhier gegeven,
vergsljjken met dat, hetwelk den 29 Sept. j). plaats
had door het trio Orelio—Mann—Wolters, dan zgn
er vele punten van overeenkomst bjj slechts weinige
van verschil te bespeuren. Vervangt men den naam
van Orelio door dien van Emma de Jong als alt-
zangeres, van Gottfried Mann door Marie M. Che-
vallerau als pianiste en van M. Wolters door Robert
Collin als violist en voegt men daaraan toe dien van
Wilhelm H. Heucberoth als solo-violoncellist, dan zou,
zonder de waarheid geweld aan te doen, de beo rdee-
ling van het concert van gisteren vrjj wel eensluidend
kannen zgn met dat van toen. Hoewel wg van mee
ning zpn dat het trio van gisteien het vorige zrk*r
niet overtreft, zoo mag hot toch ook zeer geroemd
worden. Mej. Emma de Jong beschikt over een
zuivere, krachtvolle, heldere stem, gepaard a n oen
dnideijjke uitspraak en een levendige, sympathieke
voordracht. Dhr. Robert Collin toonde zich een
meester in het vioolspel. Mej. Marie Chevallerau,
ofschoon slechts de bescbeiden iel van accompagnooren
vervullende, deed zich als een uitstekende pianiste
kennen. Al noemen wg dhr. Heuckeroth het laatst, het
iB niet uit geringschatting, hg droeg als violoncel
list een go^d aandeel bg tot het welslagen van dit
conceit. Ook hg toonde het volkomen meesterschap
te bezitten over dit altgd Bchoone en zoo dankbare
instrument.
Bewonderenswaardig is het ensemble, dat in dit
trio te bespeuren viel, een samenspel, dat alleen
door langdurige studie en oefening te verkrjjgen is,
en waardoor zooveel kunst aan den dag wordt ge
legd als wg gisteravond kregen te genieten.
Dat hot concert het publiek volkomen bevredigde
en dit dankbaar stemde bewezen de langdnrige toe
juichingen, die zonder uitzondering na eik nummer
werden gehoord en waardoor de txecutantm ook
telkens werden teruggeroepen. Na het einde van
haar taak werd door mej. Dd Jong een extra-nummer
gegeven als bewjjg hoezeer zg deze big ken van te
vredenheid van hst publiek apprecieerde.
Dat men echter van het goede ook te veel kan
krjjgen, meenden wjj aan het einde van het concert
opnieuw bewezen te zien. De uitvoering, die eerst
te elf uren was afgeloopen, duurde enkelen van het
toch al niet talrjjk publiek blykbaar wat lang, zoo
dat zg zich vóór den efknp verwgderden, terwjjl
de aandacht bjj anderen wel eenigszins scheen te
vei H m wen.
Mochten zjj, die openbare uitvoeringen geven,
steeds willen bedenken, dat kwaliteit en duur niet
met elkander in onmiddelljjk verband zgn en dat
een groot gedetlte van het publiek een uitvoering
liever wat vroeger geëindigd ziet.
Door den Minister van Binnenlandsche Z»ken
is aan dr. Z. Tb. Diehl op zijn verzoek eervol oct-
slag verleend als lid der plaatnelgke commissie van
toezicht op de Rpkslandbouwwinterschool te Go s,
eu tot lid dier commissie benoemd H. A. Hanken
te Wilhe'minadorp.
Terwjjl de cellulaire gevangenis
te Goes ten vorigen j ire omstreeks dezen tgd
gevuld wa°, telt ze op dit oogenblik niet meer dan
een 10-tal gedetineerden. Het is dus niet waar,
dat alle gevangenissen overvol zgn, zegt het R. Nbl.t
waaraan wg dit bericht ontlemen.
Bg onderzoek is ons gebleken, dat dit bericht niet
geheel jnist is. Wel zgn er verscheidene cellen on
bezet, doch het aantal gedetineerden is grooter dan
het bovengenoemde, terwjjl het binnenkort wed^ r zal
toenemen.
In de N. Rott. Ct van beden woiden door
den beer R. Wierema, onder dagteekenirg van heden
lit Goer, de volgende vragen grdaan
Zou iemand niet zoo goed willen zgn door middel
van uw blad de volgende vragen te beantwoorden,
ten einde aan willekeur en verwarring in deze den
pas af te snjjden
lo. Is 't noodig, dat voor elk stuk vee, dat, naar
Belg uitgevoerd wordt, een ahonderljjk certificaat
wordt overgelegd, of kan men ook volstaan met
voor eiken waggon een certificaat te geven, waarop
dan elk stuk afzjnderljjk staat vermeld?
2o. Mag een keurmeester voor het verstrekken van
zoo'n certificaat iets vragen, en zoo ja, hoeveel
Te VGravenhage slaagde voor klerk der
posterijen en telegrafie mejuffrouw M. J. G i 1 j a m
van Middelburg.
In het afdeelingsonderzoek van het hoofdstuk
Justitie in de lie Kamer vroeg men of niet eerlang
zou kannen overgegaan worden tot opheffing van
de rechtbank te Zieriksee. Dit arrondisse
ment zou dan hierbjj geheel bjj het arrondissement
Breda, hetzjj gedeelteljjk daar bjj en voor het andere
deel bg het arrondissement Middelburg knnnen
worden gevoegd.
Mr. A. van Delden is Maandagavond te
Deventer overleden.
In ruimen kring zegt de N. R. Ctzal
deze mededeeling met oprecht leedwezen worden
vernomen vooral in de woonplaats van den over
ledene, maar ook door velen daar bniten.
Aan een welbesteed, zeer werkzaam leven, in
verschillende betrekkingen aan de openbare zaak
gewjjd, is door den dood van dezen 70-jarigen een
eind gemaakt.
Van Delden behoorde ook als Kamerlid niet
tot de veel sprekenden maar zjjne bekwaamheden
werden door zjjne medeleden op hcogen prjjs gesteld,
getuige 0. a. het rapporteurschap over tal van ge
wichtige wetBvoordrachten, dat hem werd opge
dragen. Hg stond bekend als een voorz:chtig fiaan-
cier en zjjne adviezen, niet het minst op financial
gebied, werdon zeer gewaardeerd.
Van 1872 1874 maakte hg d^el uit van het
ministerie Geertsema—Van de Putte, dat in laatst
genoemd jaar bg de mislukking van bet wetsontwerp
tot censusverlaging aftrad.
In den Tilbnrgschen gemeenteraad werd mede
gedeeld dat de Commissaris der Koningin zich ver
zet had tegen het raadsbesluit, strekkende o. a. om
over het dienstjaar 1898 een bedrag van f 6400 uit
de gemeentekaB beschikbaar te stellen voor toe
lagen aan v r jj w i 11 i g e r 8 bg de militie. De
heer Kerster.s deelt mede dat de plai n°n toch door
zullen gaan. Er zal te Tilburg een vereeniging ont
staan, welke de f 6400 bjjeen zal brengen. Mocht
later door hocgere hand bet door het gemeente
bestuur genomen besluit goedgekanrd woiden, dan
kan de gemeente de f 6400 terugbetalen. De ver
gadering stemde hiermede ir.
De heer G. O. W. van Gegtenbeek, pröd. bij
de Herv. gemeente te Tilburg, plaatst in de N. R.
Ct een ingezonden stuk naar aanleiding van het
ook door ons daaruit overgenomen bericht omtrent
het plan Coolen. Daarin wordt mi 6 gedeeld, dst
ook aan hem het verzoek zon worden gericht, geljjk
werkeljjk heeft plaats gehad, om als eerelid op te
treden. Ds. Van Gegtenbeek stelt er pijjs op te
verklaren, dat hg, als beslist voors'ander van per
soonleken dienstplicht, natuu ljjk voor die er
heeft bedankt.
Naar aanleiding van het reeds door ons ge
melde bericht dat ook te Voorhout het plan-
Co 01 e n tot verwezenlijking schjjnt te zullen ko
men, merkt de Arnh. Ct. op
Voorhout is eeu kleine Znid-Hollandsche gemeente
met 1200 inwoners, dus beeft slechts een klein mili
tie contingent te leveren. Te Tilburg zal 't dan ook
niet zoo gemakkeljjk zjjo als in sulke kleine gemeen
ten, om het noodige geld bjjeen te kggen ter ont
duiking van de wet op den p-usooaijjken dienst,
maar dit mag, zooals wjj in de vorige werk reeds
zeiden, voor de Regeering geen reden zgn om stil
te zitten. Ook op kleine schaal mag niet worden
toegelaten, dat openljjk en onder de bescherming
eener voor een anderen toestand geschreven wetteljjke
bepaling, gespot wordt met het in 't belang van
land en leger beide gegtven voorschrift, dat door
hen, die de wet daartoe aanwijst, de militaire dienst
persoonljjk zal worden verduld.
Bg kon. besluit iB benoemd tot ridder in de
orde van Oranje-NasEau S. H. B u j t. e n d ij k
predikant bjj de Ned. Herv. gemeente ie IJsselstein.
Het plotseling overigden van den gevierden
opperrabgn T. Tal aldus schrgft m°n
aan de Arnh. Ct. brengt menigeen tefc de ge
dachte op welke wjjze het aandenken van dezen ge
leerde kan worden levendig gehouden. Een derk-
beeld, dat zeker veel iastemming zal vind n, is dat,
door den heer G. Koster, loeraar bg de Ned Israël,
gemeente te Arnhem, ontwikkeld, om een Jo03sc'a
Genootschap op te richten, aan geschiedenis en let
terkunde gewjjd en dat den naam van »Tobi&8 Tal"
zal dragen. Een oproeping io dien geest, is tot alle
studenten en oud-studenten van bet Ned. Israël,
aeminarium de wereld ingezonden.
