1898. N°. 132.
Dinsdag 8 November.
85s,e jaargang.
I
De uitgave dezer Courant geichisdt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke ncmmers 5 coatmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Rotterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers qu Brievengaardere.
Dt prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing dorzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgka- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dit *3taanbiedingen, met meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inienjlfiai vah advertences uren ep den der nftfave.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Htt nieuwe Frantche ministerie is jl. Vrijdag
voor de Kamer verschenen en heelt daarin o. a. de
belangrijke verk'aripg afgelvgd, dat het burgarljjk
gezag in de r« publiek do hoogste plaats imieemt,
wat evenwel niet wegneemt, dat da reg'erirg be
sloten is de aanvallen tegen het leger tegen te gaan
hos ministerie stelt bet hoogste vertrouwen in het
leger en is besloten do aanvallen van hen, die het
willen beleedigen door het solidair te verklaren met
z kere personen, te bestrjjdeD. Ook verklaarde de
premier, Dupuy, dat hat de phcht van het ministerie
is de uitvoering te virzekeren van de vonnissen der
jostitie en ten opzichte van de staatkunde, dat dezo
zal berusten op de belangen dss lands. Een motie
van vertrouwen in het ministerie werd met 429
tegen 64 stemmen aangenomen.
Omtrent de herziening van het Dreyfus-proces
valt weinig te melden. Het H f van Cassatie zal
morgen in vereenigde zitting van alle Kameis den
oud-minister van oorlog hooren. De president der
strafkamer, Loew, het ft verklaard, dat tjjdens den
loop van bet onderzoek, welka duur op omstreeks
twee maanden btgrtot wordt, generlei mededeeling
dienaangaande dcor htm of zijne medeleden zal
worden gedaan. Voor een nauwkeurig onderzoek
meent men, dat Drryfus zelf eveneens zal moeten
worden gehoord.
De vrers voor oorlogsgevaar, lusschen Frankrijk
en Fngeland, die in het begin der vorige week
vrjj groot was, is than3 beduidend minder, ofschoon
tcch niet geheel geweken, want zoolang nog ééa
man in Pransche uniform overbljjft, die de Fransche
vlag bewaakt, heeft Engeland reden tot protest.
Hoewel het vertrek van Marchand niets h?eft ver
anderd aan den stand van zaken, tchjjnt dit toch
het punt van uitgang geweest te zjjn voor nieuwe
onderhandelingen. Maar met de ontruiming van
Fashoda is de quaostie niet ten einde. Frankrjjk
gaeft nu slechtB toe om later meer recht van spreken
te hebben. Als Marchand zich zoover heeft terug
getrokken als Engeland het verlangt, zal Frankrijk
de onderhandelingen openen over de Ngl-quaestie
en daarbjj zal het zich niet, zooals bjj de Niger-
qua-»stie tevreden stellen met een min of meer vage
grensbepaling, maar het gehsele geschil in Egypte
aan de orde stellen.
Da bekorting van de reis van Keizer Wilhelm
naar Palestina, die eerst werd toegeschreven aan
v«ron'rustende tjjdingen over de betrekking tusschen
Frankrijk en Engeland, moet dan ook haar grond
vinden in de buitengewone warmte in Palestina,
waaronder mensch en dier ten zeerste hebben te
ljjden.
De politieke barometer gaat dus ten opzichte van
de Fashoda-quaestie vooruit", doch met betrekking
tot de vreQfS-onderhandelingen tnsschen Spanje
en Amerika is hp terug gegaan en staat nu op
veranderlijk". Te Washington en te Madrid ba-
waart men er nog eenigszios het stilzwijgen over,
maar alB het waar is wat uit Parjjs wordt bericht,
ziet het er voor het koloniaal bezit van Spanje niet
gunstig u"'t, zelfs zoo ongunstig, dat een krachtig
protest van de Spaansche regeering tegen de eischen
van de Unie wordt te gemoet gezien en dat men
de regeering te Madrid het plan toeschrijft zich te
zullen wenden tot de beschaafde mogendheden em
dia ta wjjzen op de machts-overschrjjding der Ver-
eenigde Staten, waarvan Spanje het slachtoffer is.
Tjt voor eenige dagen heette het, dat, Amerika
voornemens was de Püilippgaen voor geld te kcopar,
doch later is bekend geworden, dat het die eilanden
wal wenscht in bezit te nemen, maar zonder er iets
voor te betalen.
President Mc. Kinlty zou tot de overtuiging ge
komen zjjn, dat er onder het Amerikaansche volk
een strooming heerscht ten gunste van de annexatie
van de gehesle eilandengroep, en de wil van het
volk is voor d*n president wet; het rtcht van den
sterkste zal ook hier wel zegevieren.
Men gelooft echter niet dat Sp3nje zich zal neder-
eggen bjj onwettige of onrechtmatige eischen en
daurom heeft Mc. Kinley reeds plannen gereed ge
maakt voor een aanvallend optreden in geval Spanje
weigert een vredes-verdrag te teekenen, waarin zulk
een eifch is opgenomen.
Men onderstelt in Amerika dat Spanje een for-
meele weigering zal overhandigen cm de Philip-
pjjnen in hun geheel af te staan en nieuwe vre
desvoorwaarden zal verlaDgen. Deze weigering zou
een manoeuvre zgn, die berust op het feit, dat in
Amerika dezer dagen de verkiezingen voor het
congres plaats hebben en dat de uitbreiding van
grondgebied, o. a. door de annexatie der Philip-
pynen, een der verkiezingsleuzen i', doch slechts
van de minderheid. De meeste republikeinen hebben
verklaard, dat stemmen op democraten geljjk zal
staan met het prjjs geven der Philippjjnen en krg-
göc de democraten de meerderheid, dan hopen de
Spanjaarden op eene vermindering der eischen van
Amerika. Het is dus verklaarbaar, waarom de Spaan-
sche afgevaardigden in de commissie de besÜEsing
nog eenigen tjjd op sleeptouw houden.
De Figaro gelooft dat de twee commissHS het
heel raoeiljik eens zullen worden, ook niet op het
punt tener financ:ëel9 schadevergoeding, die de Ver-
eenigde Sfaten voor den gehaelen ststand dsr Phi
lippgnen zouden willen geven. Worden de ccmmissiëe
het echter op dit punt niet eens, dan zouden zjj
de onderhandelingen afbreken en Parjjs verlaten.
De teleurstellende resultaten van de vredescom-
missie doen intusschen in Sparja den reeds vollen
beker van ontevredenheid overloopen. Wordt de
vrede niet spoedig dtfiaitief ge;loten, dan vreest,
men dat de oorlog opnieuw zal uitbreken Er zjjn
zelfs geruchten in omloop, dat de Amerikaansche
minister vsn marine in den ministerraad plannen
heeft ingediend tot een vloot-demonstratie aan de
Spaansche kust.
Dit alles wettigt het vermoeden dat in Spanje
een revolutie te wachten i», waarvan men echter
gelooft, dat zjj spoedig na het uitbreken weer zal
worden onderdrukt, voornamelijk omdat de iepubli-
keicsche partij niet voldoende georganiseerd is en
Onder hare leden weinig of geen invloedrijke mannen
tel', msar de voornaamste hinderpaal voor het wel
slagen van een staatsgreep is wel de onderlinge ver
deeldheid der republikeinen z^lf, die in niet minder
dan vijf of zes groepen verdeeld zgn. Maar al komt
«en i evolutie den republikeinen niet ten goede, ook
de Oarlisten zitten niot stil en zullen op een hun
geschikt oegenblik evenmin nalaten de vaan des
oproers te ontrollen en een poging te doen om zich
van den troon meester te maken.
En mocht het zoover komen, dat het door Amerika
gevormde plan, om zoo noodig de Spanj »arden op
hunne eigene kusten ui te vallen, woidan uitge
voerd, dan voorzeker zullen daze in een positie ge
raken, waaruit zjj zich door eigen kracht wel Diet
zullen kunnen reddeD ©n waarvoor, mieschien nog
moer dringend dan voor Creta, de hulp dor Earo-
peesche mogendheden zal moet n w ïrden ingeroepen,
opdat de Amerikanen hun voet niet komen zetten
in Europa.
Uit Griekenland korrrn weer tgdingen, die doen
vermoeden, dat een gunstige oplossing der Creten-
zer-quaestie te wachten is, en te danken zal
zgn aan Keizer Wilhelm. Nu hg een bezoek brengt
aan Koostantinope], overtuigt hjj den Sultan opeens
van de noodzakelijkheid om aan de geschillen een
einde te maken. Uit vrers voor vermeerden» g van
Duitschlands invloed in het Oosten bracht Wilhelm's
woord den Sultan er too de eischen der mogend
heden in to willigen en zelfs zgn toestemming te
geven tot do benoeming vaö prins George van Grie
kenland tot gouverneur van Creta. De K-izer wist,
den Sultan te overtuigen, dat door deze benoeming,
die velen vorsten aangenaam zou zgn, de souverei-
niteit van Turkjje gewaarborgd werd en het Hel-
leensche volk zich bevredigd zou gevoeleD, waar
door hot van verdere agitatie zou aftien. Zoodra
een werkeljjke re^eering op het eiland is ingesteld,
zal Europa zgn troepeD terugtrekken en is wedt-r
rust te wachten in dat deel van h8t Ottomanische
rjjk.
De Porte heeft aan de vier mogendheden de nota
modegedeeld omtrent hare bedongen eiscben en wor
den deze aangenomen, dan zal de Sultan de candi-
datunr van prins George in gunstige overweging
nemen.
De KoniDg van Griekenland heeft zyae toestem
ming tot bmoeming van den gouverneur reeds ge
geven eo ook de mogendheden hebben die candi-
datuur goedgekeurd. Te Konetantinopel vindt de can-
didatuur weinig bjjval en zoo de Sultan de benoe
ming goedkeurt, zal dit alleen geschieden om den
Czaar ter wille te zgn. De Prins is voornemens zich
naar Konstantinopel te begeven om \ai den Sultan
de investituur (bekleading van macht) te ontvangen.
Mccbt deze zich legen de benoeming bljjven ver
zetten, dan zal de Prins dcor de Europeescbe admi
raals worden gOistalleerd, Rusland krjjgt dus ook
bier weer zgn zin.
GOES, 7 November 1898.
In de rubriek >Van dag tot dag" leest men
in het Hbl. met het opschrift »De vriend van den
Sultan" o. a.
>De Dnitsche Keizer wjjdde een kerk in
voor zjjne gereformeerde onderdanen aan zjjne
katholieke onderdanen gaf Z. M. een stuk gronds
genaamd la Dormition de la Sainte Viergewaar vol
gens de overlevering de moeder van Christus woonde
met Johannes, den apostel, dien Christus lief bad.
De eerste Christenkerk heeft eens daar gestaan. En
van het geven van dit stuk gronds] gaf Z. M. den
Paus kennis in deze woorden
»Ik ben gelukkig aan Uw Heiligheid te kunnen
med deelen, dat, dank zij der welwillende tusschen-
koinst van Zgn Majesteit den Saltan, die niet aarzelde
mjj een b; wjjs van zgn persoonlijke vriendschap te
goven, ik in staat bsn geweest in Jeruzalem dit stukje
gronds vror mjjn Katholieke onderdanen te ver
krijgen".
En wat krggen nu de Israëlietïsche onderdanen
tao Z. M. dachten wg bg het lezen van de klin
kende woorden, bstrtfferd^ de p3isoonlgka vriend
schap, waai mede do Sultan, de verschrikkelijkste
vgand, welken de Cciislerheid in deze eeuw had,
den Kruisvaarder van dezen tjjd vereert.
Wg hoopten te lezeü, dat de Duitsche Israëlieten
v<?rbljjd zouden worden met de goede tjjding, dat
door den machtigen invlo^drgken Ks-izer voor het
arme huls van Israël, in het land Kanraa zgn erf
deel, het medelgden en de gerechtigheid van zgn
Turkschen vriend zou zgn ingeroepen.
Al W3re de outzettende belasting op de olgf boomen
slechts opgeheven, welke de arm© Joden dwingt hun
olgfbocmen te kappen en de bergen tot een wildernis
te maken, omdat ze do zware belasting niet kunnen
opbrengen, die vaak meer dan de oogst bedraagt
Maar netn de hand van den Turk bljjft lood
zwaar drukken op het huis van Israël, ook nadat
Zion is witgepleisterd rIb een graf.
En wie Syrië kent, en de Turken aan het werk
zag, durft voorspellen dat de kosten van de ontvangst
van den Keizer niet door den millioenen-rgken
Snltar, des Keizers vriend, maar door de uitgemer
gelde bevolking zal worden betaald.
Na het bezoek aan de plaats, waar eens de Tempel
stond, ging de Keizer naar het graf van David, dat
op den berg van Zion verigst.
Goen Iariëdet mag het graf van den grooten
Koning zgner vaderen aanschouwen. De Joden worden
er even stieng van geweerd als de Christenen. De
Imaumdie den Duitschen Keizer ontving, herinnerde
Z. M. hieraan, zeggen ie: »Voor den vriend van den
Sultan slaan al de instellingen en heiligdommen van
den Muzelman open."
Maar het graf van Koning David is meer een
heiligdom van het volk van David, dunkt ons, dan
van de Muzelmannen en van den Duitschen Keizer.
Het bezoek van den Keizer bracht geen lafenis
aan de Joden, die als wachters van het Oude Testa
ment in het land hunner vaderen leven en Igden.
Neen, het bezoek van den Duitschen K»izer aan
den Sultan en Z. M.'s luid geproclameerde vriend
schap met den dwingeland in Yildiz Kiosk verderven
den indruk van Z. M.'s zaligspreking van ChriBtelgke
lielde en vrede.
Als do Keizer vertrokken is, worden van de oude,
grauwe muren van Jeruzalem de kunstbloemen en
de kleurige linten weder afgenomen als de
zware winterregen valt, zal het pleister atschilf-ren
van de zwarte huizen van Zion de hand van
den Turk zal zwaarder dan ooit drukken op het
sombere volk in de donkere bergstad, die moest
fl mkeren als de hooge lichtstad der wereld, de hulige
stad van het Oude en Nieuwe Verbond.
Het Ned. Dagblad schrgft
Met veel genoegen hebben wg gezien, dat er in
Rottei dam eene beweging op touw iB gezet om de
patroons van handelsbedienden te overreden die be
dienden weer op hunne kantoren terug te nemen,
wanneer zjj hunnen dienstplicht persoon-
1 jj k hebben vervuld. Goede wetten baten niets, zon
der goede zeden en de Nede.landsohe zeden moeten
zich nu ten opzichte van den dienstplicht wjjzigen.
Elk patroon moet het zgn bodier.den zoo gemakke
lijk mogelijk maken die plichten te vervullen. Dat
is eene daad van oprechte vaderlandsliefde en van
oprechte liberaliteit. De openbare meening moet
de patroons veroordoelan, die anders bandeleD. In
Duitschland en in Frankrjjk gelooven wjj niet, dat
een patroon het meer wagen zal ondergeschikten
voor goed weg te zenden, omdat zjj moeten gaan
dienen, en ofschoon de algemeens dienstplicht de
verwezenlijking onzar denkbeelden gemakkelijker
maakt dan de persoonlgke dienstplicht alleen, achten
wg toch eene wgzigiog onzer zed^u ook nu reeds
mogelijk.
De kommiezen bjj' 's rjjks belastingen J. van
Rooié te Heink-nszand en J. de Brujjne Az.
te Goes zgn bevorderd van de 2e tot de le klasre.
Ct.)
I De kapitein P. G 1 e r u m van het Se reg.
infant., thans gedetacheerd bjj de Koloniale Reserve,
wordt voor 5 jaren gedetacheerd bg het leger in
Ned. Oost-Indië en zal 14 November e. k. per stoom
schip Prinses Sophie zjjne bestemming volger.
De toestand van het Tweede-Kamerlid mr. A.
van Delden te De renter is Zaterdagnacht zeer
verergeid. De patient is zeer zwak geworden en erg
benauwd op de borst en mist de kracht om rp te
hos8ten. NB. Ct
De Standaard betoogde onlangs h^t volgende
»In ons isolementin onze zeljttandigheidin onze
beginselvastheid ligt onze krach t."
»Dit belet niet srm nwerking met andere partjjen.
»Want," zpgt Groen, juist om de onwrikbaar
heid van een standpunt, dat men niet verlaat, kan
aan anderpgozindsn, zonder vrees van msdegesleept
te wordt n, met aantrekkingskracht, de hand worden
gereikt."
Hierover neemt De Nederlander het blad van dr.
Kuyper d faire. >1®, zoo vraagt het blad van den
heer Lohman, die zelfstandigheid, die beginselvast
heid, die calvinistische onwrikbaarheid wel bewaard,
toen men in en na 1894 volksmeetings hield met
de rad calen toen men zelfs aan radic.l»n boven
beproefde antirevolutionairen bjj verkiezingen de
voorkeur gaftoen men, om hen te ontzien, zelts
het gemeenschappplgk gebed naliettoen men, in
strjjd met eigen beginael, hsil zocht in het telstelsel,
en de hand reikte aan de voorstanders van een kies
recht, dat wonderwel op bet algemeen stemrecht
geleektoen men in verdere ontwikkeling van het
liberale kiesstelsel, zooals die door rar. Tak was
voorgesteld, het middel zag om ocs »uit het moera»
te verlossen
»Is er, vraagt nog De Nederlandervan die on
wrikbaarheid veel overgebleven, toen men, stilswjj-
gend, den stfun der R.-K. party aanvaardde, onder
de duidelijk uitgesproken voorwaarde van terzijde
stelling van het beginsel van den psrsoonljjken dienst
plichten daarmee aan het afgetreden Kabinet-
Mackay, dat om de trouw aan dat beginBel zgn
leven had opgeofferd, als het ware een slag in het
aangezicht gaf?" [Ned Dbl)
Den 15en Dec. zal het 800 jaren geleden zgn
dat Marnix van St. Aldegonde overleed.
De burgemeester van Oost- en West-Sonbnrg ont
ving volgens de M. Ct. Zaterdag een schrijven van
den socretariB der afdeeling »Antwerp«n" van het
Willem Fonds, waarin wordt medegededd dat eenige
vereerders van Philip van Marnix van St. Aldegonde
voornemens zgn op 15 December a 8. eene lauwer
krans te komen neerleggen op het gedenkteeken te
West-Souburg.
Tevens wordt in dit schrijven gevraagd of het
gemeentebestuur van Souburg zich bjj die betooging
zou willen aansluiten, om dan gezamenljjk de plech
tigheid te regelen.
Naar het Fad. verneemt, is door den minister
van jnstitie een commissie benoemd, bestsande uit
de heeren mr. Sajjder van Wisspkerke, raad-adviseur
aan het departement van justitie, mr. Kist, procu
reur-generaal te Amsterdam, en de hoofdcommissa
rissen van politie te Amsterdam, Rotterdam en
's-Gr3vechagp, die tot taak beeft het doen van voor
stellen tot betere regeling van de bevoegd
heden der verschillende autoriteiten in zake po
litie en tct meerdere verzekering van openbare
orde en veiligheid, vooral wat het toezicht op vreem
delingen betreft en den verderen opsporingsdienst.
Het bestuur der Nederl. Maatschappij tot be
vordering der geneeskunde heeft eene commissie
benoemd, ten einde een ondersoek in te stellen naar
de inrichting van ziekenfondsen en vast
te stellen aan welke eischen een fonds behoort te
voldoen.
Naar het Ned. Dagbl. verneemt is op de Re m-
brandt-tentoonstelling een zeer betreu
renswaardige onvoorzichtigheid gebenrd met een der
doeken. De schilderjj »Estber, Haman en Ahasve-
rus", toebehoorende aan Z. M. don Koning van
Roemenië, heeft ernstige schade bekomen, doordat
een haak in den wand der tentoonstellingszaal door
een der zoo sprekende cogen van den Ahasverus is
gedrongen. Den vorsteljjken eigenaar is f 5000 schade
vergoeding toegekend, doch bet biboeft geen betoog,
dat de ol hei stelbare schade den inz nder blgver-den
spjjt zal doen gevoelen over zjjne imdewei king. Wel
zal het oog zoo zorgvuldig mogelgk worden bjjge-
weikt, maar kenrers vreezen, dat na luttele jaren
de gerepareerde plaats zich zeer scherp op het dot k
zal onderscheiden.
Plan-Coolen. Vrjjdag werd te Tilburg
eene bjjeankonust gehouden van een 20tal belangstel
lenden, om te overleggen wat er te doen stond, nu
h«t besluit van den gemeenteraad om f 80 bg t9
dragen voor eiken vrjj williger, geschorst is.
Er werd gewezen op het voordesl de zaak dit
jaar tot stand te brengen, daar dan de gemeente
zeer zeker volgende jaren minstens dezelfde toelage
zoude vei leer en. Ook zoude de regeerirg zoo
meende men z'cb wel 2 maal bedenken, voor rij
het besluit, vernietigde, als niet zjjnde in het alge
meen belang.
Ook meende men, dat de belanghebbenden in h«t
eerste jaar vele moeiljjkhsdeit moesten te bovea
