1898. N°. 131.
Zaterdag 5 November.
85sle jaargang.
Verhuizingen.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
i>e uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woeasdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke ncmmers 5 centmet b|jblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiëa voor dit blad
aangoHomea bji de heeren Nijgh Vlr Ditmar te Rotterdam «ja verder
bjj nils Boekverkoopers sa Brievengaar dor^
Ii»K«NBidfiv{f -rrora v<£«*jr 9 urf« 3©* d«»r uitetve
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets
Bjj direct9 opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweJjjkfi- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
DieRBtaanbiedingea, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Burgemeester en Wethouders van Goes
herinneren de ingezetenen aan de bepaling a van art. 6 der
Verordening op de verdeeling der gemeente in wijken en de
verhuizingen, luidende a's volgt:
ter secretarie van de gemeente moet binnen acht dagen
kennis worden gegeven
■a van vihuizen binnen de gemeente, met opgave van da
•letters en nummers der vsrlateu en der betrokken woning
-b van de veranderingen in h*t personeel van het gezin
(inwoornde die st- en werkbiden daaronder begrepen)
Het hoofd van het gezin of, is dit niet aan te wijzen, het
•oudste lid in jaren vau het gezin is hiervoor aansprakelijk.
Alleenwonende personen, dienst- en werkboden zijn boven
dien voor zich zeiven tot de aangifte binnen gelijk tijdsverloop
•verplicht,"
terwijl in art. 9 de overtreding dezer bepaling n wordt straf
baar geBte'd met geldfcorte van tan hoogste TIEN GULDEN.
Zullende tegen de ndatigen proces-verbaal worden opgemuakt.
Goes, 2 November 1898
Burgemeester en Wethorders van Gces,
WESSEL1N K.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
GOES, 4 November 1898.
Men schrift obb
Een teragblikNu de afkoop tollen in Zuid-
Peveland een9 beklonken zaak is ea nu weer tot
maatstaf der verdeeling van de op te brengen scm
de bevolking genomen is, nu blijkt uit de vergelij
kende staten dat de bevolking van Zuid-Baveland
in de laatste 25 jaren met 7810 zielen vermeerderd
is, waarvan Ierseke alleen met 3300voorts Goes
met 500, Wemeldinge me? 650, Kruiningen en Krab-
bendjjke met elk 800, Rilland met 400, Kloetinge
150, 's Heer Arondskerke 350, Kapalle 300 en Wol-
fu-tsdjjk met 200 zielen meer dan in 1873. Alleen
Heinkenszand is met 80 personen verminderd en de
overige gemeenten zjjn ongeveer op dezelfde hoogte
gebleven.
Had de commissie bjj de huidige verdeeliDg alleen
de bevolking tot maatstaf genomen, dan voorzeker
waa er eene groote fout begaan ten oprchte van
die gemeenten, welker zielenaantal toegenomen is. De
grootte, in hectaren uitgedrukt, is nu mede in aan
merking genomen en de verdeelirg in klassen >veel
belang", belang" en minder belang" geeft elke
gemeente juist wat haar toe komt en wjjst haar met
stiptheid hare plaats aan.
Heeft de commissie zich alleen tot die poldeis
gewend, door welke de rijksen prov. wegen looptn,
om eene bjjdrage in den afkoop en niet tot andere
polders, zoo heeft zg bij de class ücaering der ge
meenten alleen die gemeenten in de l9te klasse
gebracht, door welker kom de we^en loopec. Derhalve
staan Goes, Kloetinge, 's-Heer Ar ndskerke en Ka-
pelle voor den ryksweg en 's-Gravenpolder voor den
prov. weg in de lste klasse; dan volgen de gemeen
ten, die over de wegen moetan om Goes te bereiken
en wel die, welke het metst belang bjj die wegen
hebbenvervolgens de gemeent^r, die ver van Goes
liggen en deBnoods de wegen of groote ged elten er
van zouden kunnen vermjjden.
AI de gemeenten betalen beduidend minder dan
de laatste 25 jar8n, alleen 's-Heer Abtfkerke betaalt
f6 meer dan vroeger, dank zjj hare uitgestrektheid
doch deze gemeente, die fiiacciëel niet zwak is, be
taalt slechts f41.
Goes betaalt f 400 minder en heeft dus het
grootste aandeel in de vermndering 'i-Heer Areuds-
kerke en Kipelle elk f 100 en Heinkenszaod f 170
minder. Alleen Wolfertsdjjk betaalt dezelfde som
als vroeger en is zoo eerljjk om hetgeen het van
de polders ontvangt direct aan »afkoop" uitte-
geven de meeBle gemeenten betalen f 60, f 50 of
i 40 minder, bjj enkele is het verschil geringer.
Belaalt nu 's Gravenpolder voor den prov. weg
f 16 meer dan vroeger, daarteganover staat dat zg
voor den rgksweg f 54 minder te voldoen heeft.
Voor den rgksweg betaalt geene enkele gemeente
me&r dan voorheen (uitgezonderd Woifertsdgk, dat
een vast bedrag heeft voor de beide weger), voor
den prov. weg batalen behalve VGravenpolder zes
gemeenten iets meer, doch deze bedragen zjjn zoo
garing en de winst op den rgksweg is zoo groot,
dat er geene bamerking kon gemaakt worden. Nu
de polders gezamenljjk f 1579 bgdragen, hebben de
gemeenten slechts f 1396 in plaats van f 2975 te
betalen, een groot verschil dus bjj vroeger, een ver
schil dat in waarde geljjk staat met de billjjke ver
deeling der gemeenten in klassen.
Eenmaal van het ide9 uitgaande dat die gemeenten,
door welker kom de wegen loopen, in de lste klasse
behooren, kon het niet anders of Goes, Kloetinge en
andere moesten, wat den prov. weg betreft, in de
tweede klasse komen, en omgekeerd vielen Ijrstke,
'B-H<er Abtskojke en 's-Graverpolder in da 2de
klasse van den ïjjksw^g.
25 jan n geleden werd eene gemeente, die voor den
rgksweg in de Ute klasse boorde, ook voor dan prov.
weg ia die klasse gebracht. Daardoor verviel de
j t eumalige commissie in onbillijkheden, die nu ver-
j mfden zjjn.
Van de leden der toenmalige commisno zjjn er
slpchts twee m^er in leveD, v*n wie één in de
tegenwoordige commissie herkozen is. Zjjn de tollen
over 25 jaar nog ci^t geheel nfgerchaff, dan hopen
wjj dit geacht lid weder in functie te zien.
Ter plaatsing werd ons toegezonden een op
roeping oin »een Bond te stichter, waarvan de leden
de veipNchting op zich ntmen: noch op adressen
voor bmnenlandscbe brieveD, noch op naamkaartjes
vrepmde woorden te gebruiken en zich ver
binden zich niet te voorzien bjj hen, die hunne
diecsten en waren in on-Nederlandsche woorden
aunbieden."
Wel mocht daarboven het opsehiift geplaatst wor
den >nationaal". Want typisch Nederlandech is het
stichten van een Bond als »bet, meest afdoend mid
del" geljjk ook in dezen weder wordt verzekerd
om het beoogde doel te bereiken.
De Arnh Ct zegt hiervan terecht
Ook wjj gevoelen sympathie voor het streven om
onze ta 1 van uitbeemsche bjjmengselen vrjj te hou
den, de kleingees'igo gemaakthfH te bestrijden en
sommiger zucht om de Franscben na te apen. Maar
is nu ook daarvoor weer een Bord noodig met den
d^ftigan omslag van een algemeenen voorzitter, secre
taris en penningmeester, van afdeelingen en afdee-
lingsbesturenDit is inderdaad nog belacbeljjker
dan bet euvel, dat, de Bond zou moeten bestrjjden
en dat, naar de bewuste oproeping niet zonder
schromeljjke overdrjjving zegt, >getuigt van geringen
natiooalen trots en van een nog steeds gebukt gaan
onder hot sinds lange jaren afgeschudde gehate
Fransche juk".
Dat alle Nederlandeis zich bejj veren hunne taal
zuiver te houden, uitstekend Maar zich door een
gflofre te verbinden om niets te kor-pen bjj iemand,
die zich van een vreemd woord bedient, er is
nog op velerlei gebied zoo ontzaglgk veel te do m,
dat de Nederlanders zich eerst nog wel voor betere
dingen onderling kunnen aans'uiten.
Door zes-en-dertig leeraren in de geschiedenis
aan de H. B. scholen mtt 5-jarigen cursus is bij
de Regeering een adres ingediend, waarin wordt
gevraagd
lo. de eischen, in het programma van bet alge
meen reglement voor de eindeiameDB der Hoogere
Burgerscholen met vjjljarigen cursus, vc-r de ge
schiedenis, in dier voege te willen wjjzigen,
dat voortaan, zoowel voor de algemeene als voor
onze vaderlandsche en koloniale geschiedenis, slechts
worde gevraagd: kennis van den tjjd sinds 1789
(resp. 1795) als hoofdzaak, en van het voorafgaande
sinds 1713 als inleiding;
2o. in het eventueel vast te stellen uniform leer
plan voor do Rijks Hoogere Burgerscholen de thans
voor de hoogste twee klassen vereischte algemeene
herhaling der geschiedenis te doen vervallen en uit
sluitend behandeling van de nieuwste geschiedenis
(als boven bedoeld) te verordenen.
De Kamer van Koophandol te Dordrecht ver
zond aan den raad van administratie der Hollaodsehe
Spoor een missive, waaiin verzocht werd terug te
komen op den maatregel, waardoor kilometer-
boekjes niet meer gelden op hare treinen op
gemeenschappelijke ljjnen. Op dit 6chrjjven is van
den raad van administratie een brief ingekomen van
den volgenden inhoud
»De veronderstelling, dat het allerminst in onze
bedot ling kan liggen om vexatoire maatregelen tigen-
over het reizend publiek te nemen of te handlaren,
is volkomen juist:. Het verbod om de houders van
kilometerboekjvs in onze treinen toe te laten, is bet
gevolg van het opzeggen van een overeenkomst, die
nadealig voor onze Maatschappij bleek te zgn. Onze
voorstellen voor het sluiten van een nieuwe over
eenkomst, volgens welke de kilometerboekjes weer in
onze treinen zouden worden toegelaten, mochten de
goedkeuring van de M&at&chappg tot Exploitatie
van Staatsspoorwegen niet verwerven. Intusschen
zjjn nieuwe onderhandelingen geopend en verwach
ten wjj dat deze een bevredigend resultaat zullen
hebben."
De Dordtsche Kamer besloot een afwachtende
houding aan te nemen.
In den loop van December e. k. zal gelegen
heid worden gegeven tot het afleggen der eximenp,
vermeld in art. 16 der wet van 25 December 1878
(Staatsblad no. 222) en ait. 12 van bet kon. besluit
van 12 Februari 1879 Staatsblad no. 36), ter ver-
krrgïog van een getuigrcbrift als vroedvrouw.
Zjj znlloa worden afgenomen te Amsterdam.
Zjj die tot, die n mens wenschen te worden toe
gelaten, wordeu uitgeioodigd daarvan vóór 15 dezer
schrif'eljjk opgave te doen aan don inspecteur voor
het geneeskundig staatstoezicht voor da provincie
Noord-Hollard, dr. J. P. Dozy, te Amsterdam.
Zie verder Stct. no. 257.
Over do beslissing van hot Hof van cas
satie in zakeDrpyfus, schrjjft^bet Weekblad
van het Recht
Rechtskundig belang hoeft, dit zeer sober gemoti
veerde arrest niet, feiteljjk dts te meer.
Rechtens is bjj het gewezen arrest alleen de ont
vankelijkheid der voorziening uitgemaakt. Verder is
het arrest, zuiver préparatoir, het beveelt alleen een
nader onderzoek; maar in de gegeven omstandig
heden, die ieder nu heeft kunnen leeren kennen,
inzoover hij er vroeger niet reeds made bekend was,
uit het uitgebreide rapport van den raadsheer Bard,
»e«m model van duidelijkheid", zooals men ons
uit Parjjs schrjjtt is de bevolen supplementaire
instructie van het uitere'e gewicht.
Wsarljjk, er was nu reeds stof genoog tot vernie
tiging van het in revisie aangevallen vonnis, met of
zonder verwgziog raar een anderen krjjgsraad. Nieuwe
feiten waren in het rapport en hot requisitoir vol
doende in het licht gesteld. De twjjfol, om er niets
meer van te zpggen, door nadf-r gobleken om
standigheden opgowokt 8ftn d0 juistheid van het
advies van de meerderheid dor schriftkundigen van
1894, de bekentenis vau den falsaris Heniy, de nu
Btellig gebleken omstandigheid, dat bjj het was, die
in 1894 het »borderel" had aangebracht, zonder den
agent te noemen, van wien hjj het zonde hebben
gekregpp, dit alles en nog meer maakte bet vunnis
van 22 December 1894 verdacht in die mate, dat
Let, si werd het dan ook rog niet dadelijk vernie
tigd door het hoogste Gerechtshof, niet kan blijven
bestaan. Maar alvorens die vernietiging uit te spreken,
hoe it het Hof het volle licht willen doeu opgaan
ook over de nu nog verborgen schuilhoeken van dit
gerechtelijk drama, zonder iemand ot iets te sparen.
Ieder, die jechfc en gerechtigheid lief heitt, moet
zich verheugen over deze préparatoire beslissing van
het Hof van cassatie. Dat ?.jj de waarheid eindeljjk
ten volle zal doen zegevieiec, achten wjj nu reeds
zeker.
Eerst dan, het zal, naar bet zich laat aanzien,
niet larg meer duren, zullen allen voor wie er geen
recht is buiten de waarheid, verlost van de nacht
merrie, die hen reeds zoolang benenwf, met een vrjj
gemoed kunnen zeggen Tandem bona causi tri-
urn phat. Eindelijk zegepraalt de goede zaak
Karkniiaiws.
Ned. Hervormds kerlc.
Bedankt voor Staverrsse door
borgk te IJhorst en de Wjjk.
E. H. L m-
Onderwijs.
misse. Tot onderwijzer aan de oprnb lagore
school alhier is benoemd dhr. M. C. van den Ende
te Wolfertsdgk.
Door het eervol onfslngen hoofd der school te
Loo, den he8r C. J. v. Rijn, is pen uitvoerig adres
met 17 bglagen aan H. M d'e Koningin ge
richt, om vernietiging te vragen van het besluit van
Gedep. Staten vaD Gelderland, van 11 Oct. jl., op
grond van art. 166 der p-ovirciale wet, omdat daar
door in strijd met het algemeen belang zon gehan
deld zjjn.
Ter beschikking van den gouverneur-generaal
van Nederlandsch-Indië kunnen worden gesteld vjjf
onderwjjzers, om te worden benoemd tot onderwjjzer
3de klaBBe bjj het openbaar lager ondervejjs voor
Europeanen en daarmede geljjkgestelden daar te lande.
Zie verder St.-ct. do. 257.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In de zitting van b don zjjn veroordeeld
1. P. de K., 51 j., landbouwer, 2. A. de K. Pz
25 j landbouwer, 3. J. de K. Pz22 j boeren
knecht, de le wonende te 's-Heer ArpndBkerke, de
2e en 3e wonende te Heinkenszand, wegens mis
handeling de le tot l maand, de 2e en 3e tot 14
dagen gev.straf; W. Z., 22 j schippersknecht te
Kruiniagen, wegens mishandeling tot t 3 of 3 dagen
hechtenisM. S., 23 j., arbeider te Goes, wegers
openbare dronkenschap en weerspannigheid tot f 3
of 3 dagen hechtenis en 3 maanden gev.straf.
Vrijgesproken werden
L. de K. Pz., 20 j, boerenknecht te's-Heer
Arendskerke en J. H., 29 jarbeider te Wissen-
kerk°, beiden beklaagd van mishandeling.
Ter grif&e der Arrondissements-Rechtbank te
Middelburg is door P. F. de K., oud 45 jaar, ge
meente- tevens onbezoldigd rijksveldwachter f® Hon-
tenissp, hoogsr beroep aangeteekend tegen net'ren
zjjnen laste op den len dezer door voornoemde Recht
bank gewozen vonnis, waar bjj hjj ter zake van mis
handeling, begaan door een ambtenaar, die daarbjj
gebruik heeft gemaakt van een middel, hem door
zjjn ambt geschonken, werd veroordeeld tot zes maan
den gevangenisstraf met ontzetting van het ncht om
bjj de gemeente- of rijkspolitie eenig ambt te be-
kleeden gedurende den tjjd van drie jaren.
Gemengde Berichten.
Te Zaam8lag overleed Zondag de oudste be
woonster van Zeeland, nameljjk Mecbelina Leunis,
wpduwe van Hendrik Moecs Zij is den lOen Jali
1796 op het Zaamslagfcho Veer geboren en bereikte
dus den zeldzamen oudeidom van 102 jaar 3 maan
den en 20 dagen.
Haar echtgenoot, die den leeffcjjd van 82 jaar be
reikte, is in 1872 overleden en was beurtschipper
op Rotterdam.
Uit hun hnweljjk ontsproten 13 kinderen, waar
van thans nog 8 in leven zjjD. Het oudste thans
levende kind is 75 jaar, het jongste 55. Er leven
thans 18 kleinkinderen, vele achterkleinkinderen en
een achter achteikleinkind.
Gaarne zou da overledene nog een paar jaar ge
leefd hebben cm, zooals ze zei, te kunnen zeggen
»ik heb in drie eeuwen geleefd".
Een huwelijk tooneel'j}. In de B*nksfraat ta
Utrecht woont iemand, die vroeger kamorbehanger
was, maar zichzelf nu gedegradeerd heeft tot straat-
vontrr.
Dinsdagavond had de vrouw zich even verwjjdard
en bleef wat lang weg naar de meening van den
man. Toen bedronk hjj zich. De vrouw kwam thaia.
Ruzie ontstond. Daarna trok de man naar bovea.
Hjj ging wat. dutten. De vrouw sUepte nu alles
het huis uit, kinderen en huisraad en al dies mper.
En alles werd het achterdeur!]9 uitgedragen. Ten
slotte was het bed aan de beurt, waar de man op
sliep. Men legde hem op den grond. En ook het
bed verdween door het achterdeurtje.
Het huiselijk tooneeltje was afgespeeld.
Nu namen de straatjongens steecen op en zg
wierpen de ruiten in. XJtr. Dbl j
Zaaien met een plank. De zaaimachine it eene
der vele nieuwigheden, welke onder de landbouwers
in het Oldambt en waar niet in orzen tjjd
veel opgang heeft gemaakt. Oader hen, die het land
bewerken moeten, zjjn nu al velen, welke de kunst
van zaaien uit de hind, het zoogenaamde breedwor-
pig zaaitn, niet moer verstaan, of liever nooit heb
ben leeren verstaan. Het zaaien op rjj"n levert in
vele opzichten dan ook groote voordeelen op Al
was het alleen maar, om da goede gelegerheid tot
8chcouhou^eu choff len) welke het geeft.
T^ch wil men nog niet per sé van het breedwor-
pig zaaien afstand doen. Ook dit heeft zjjn voordee
len, vooral waar men met wintergraan, dat zich zeer
uitstoelt, te doen heeft. In de rjjen staan de plan
ten te dicht opeeü, ook bljjffc juist in de rjjen vrjj
wat onkruid staan. Men ziet dan ook enkelen de
machine al gebruiken, zonder de voordeelen van
breedworpig zaaien te verliezen. Onder den zsadbak
is een hellende plank aangebracht. De pjjpen zjjn
weggenomen. Het zaad valt op de plank en daaraf
op den grond.
Een Drnjfu8proces in 1766. In Nederland
schrijft prof. Jan ten Brink een aitikel onder boven
genoemd opschrift over een proce0, dat zeer veel
overeer kornet heeft mot het proces-Drryfus. Het is
dat van don stafofficipr gra>f De L )lly-Talfendal,
dat g'ëindigd is met de veroordeeling van den be
klaagde en zijn terechtstelling na den dood van den
ongelukkige is zjjn onschuld vastgesteld, waarbjj
Voltaire de rol heeft gespeeld, die Zula nu vervult.
Dinsdagavond hadden eenige personen in d«n
laatBten trein van Rotterdam naar Amsterdam de
aardigheid, om vuurwerk in den waggon af te ste
ken, en dit in andere afdeelingen te werpen, met
het gevolg dat de jas van een medereiziger in brand
geraakte. Ofschoon er ook door andere reizigers ge
wezen werd op het brandgevaar, gingen zij toch
nog voort met hunne aardigheid. De stationschef te
Haarlem werd met het gebeurde in kennis gesteld
en een beklag ingediend. Deze seinde naar Amster
dam, waar een der lastige en gevaarljjke grappen
makers door de politie werd opgewacht en in arrest
gesteld.
