1898. N°. 124,
Donderdag 20 October.
85ste jaargang,
V2',;
De «ifcg.m- dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen,
pry* per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75,
AftGnderlykö aonmerc 5 centcaet byblad 10 cent.
Behalve aan oas Bureau worden Abonnementen en Adverfcentiön voor dit blad
aaagemomo» by do heeren Nijgh Van Ditmir tö Rotterdam vsrder
bj§ alle Bookverkoopsrs ea Brievengaarders.
l2afS«j&!S).5sa^ va» ®flv®irteaW35ai v&oar 9 uren den d»g der nltgnve.
Db prjiz der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer et*.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie vrordt de prjjs
ilocbts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoljjks- en doodberichten en do daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen word&n van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om e» vermelding van liefdegaven 5 cent por regel.
Adel en Ridderschap.
Ooder de artikelen der Grondwet, die de macht
der Kroon bepaler, is er een, dat aan h8t Hoofd
van den Staat de bevoegdheid toekent, adeldom te
verloenen en ridderordes te schenken. Hst is wel
licht eerigszins zonderling dat do constitutie van
het opnamen in den adaistaud spreekt, zonder te
bepalen, wat men onder adel to volstaan hef ft.
Daarom is het antwoord op de vraagwat is
adeldom? niet zoo gemakkelpk te geven. Men haalt
het Hoofd van den Staat de bevorgdhfid willen tos
kenner, om op bjjzondere wjj'.e van zijne guest en
erkenning van verdienste te doen bljjk^n, door het
recht te schmken tot het voeren van zekeren t'tel,
doch op zoodanige wjjze, dat daaraan geene rechten
of voorrechten, geljjk voorheen het geval was, ver
bonden zgn.
Het kaï weinig bezwaar ontmoeten, bijzo*. d>re
verdiensten, door den S^aat op bijzo.'idere wjjzen
te doen erkennen vooral niet, wan neer daard tor
geen verschil woidt gemaakt tus-cben dm eenen
burger en den anderen, maar de ge sdeldo alleen als
het ware aan tijdgenoot en nakomelingschap ten
vosrb99ld wordt gesteld.
Z kor is het, dat in vroegere tg len in dit opzicht
g hiel verk e 'de be^ripponhesrschteo, maar, dit is vol
strekt niet allaen ten opzichte van den adel het geval.
I ider mansch handelt dwaas en kortzichtig, als hij
z;ch laat voorstaan op de verdiensten van zjjn go-
■lacht en de onderscheidingen, daaraan in vroegero
tjjden do:r vorstengunst verleend. Maar al te vaak
waren die verdiensten aan gegronden twjjfel onder
hevig en maar al te vaak ook is de nakomelingschap
vergeten, wat zjj aan den groo en naam en de daden
har er voorvaderen verschuldigd is.
Daarom zegt ook een oude Fransehe spreuk
y noblesse oblige Dat wil zeggen Op den adel rus
ten plichten. Wie afstamt vau een groot en edel
geslacht, is verplicht de deugden van dat geslacht
te handhaven en zijn naam hoog te houder. Al is
dan ook de adel geen afzonderlijk menschenras, waar
hg op die wgze een bolwerk in den staat vormt
tegen da verlaging en da ontaarding van het m?n-
Bcheljjk geslacht, daar hebben wij voor de aloude
instelling den diepsten eeibitd cn erkennen wjj ten
volle hare waarde.
Alle weldenkende, ven welken rang ct stand ook,
ei kennen dat man niet uitwendig van anderen on
derscheiden behoeft te zjjn, om Loog te staan in zede-
Ijjkan zin. De besten en de edelsten van ons geslacht
waren en zjj a die strjjders voor waarheid en recht,
voor licht en orde, voor vrjjheid en ontwikkeling,
die dikwjjls met smaad werden overladen, die Jjjden
moeBten voor hunne overtuiging en nog in onz-n
tyd in ons aller midden worden gevonden.
Ea bovendien staat het vast, dat slechts een zeer
klein deel der aardbewoners gelegenheid heeft, zich
in het openbaar te onderscheiden. Van de meesten
onzer vloeit het leven in den dageljjkschen strjjd om
het bestaan schier onopgemerkt voorbjj. Wij komen
en gaan, zonder merkbaren invloed te hebben of
achter te laten op den loop van het groote rader
werk der samenleving.
Zouden wg daarom gesn roeping hebbeü, ons in
niets kunnen onderscheiden, niet kannen streven
naar hooger dan het alledaagsche, omdat we nu
eenmaal niet kunnen wjj zen op stamboom ea wapen
schild, op kroon of lauweren
Gelukkig, dat hot anders is en dat het ook anders
word' ing-zien. Er zjjn er altjjd geweest, die dan
adeldom vaa hart ea gemoed hebben weten te
waardeerer, en voor den nieuweren tijd was het
weggelegd, eau den eerljjken arbeid en aan iedere
gemoedeljjke overtuiging de eereplaafs toe te wgVo,
die bun toekomt in de menecheljjke samenleving.
Zoowel in vroegeren als in lateren tjjd heeft men
getracht den adel en den burgerstand, als onver-
eenigbare, als tegenstrijdige of vyandige elementen
der maatschappjj, tegenover elkander te stellen. Ook
in onze dagen spreekt men van aristocraten en demo
craten, als afzonderlijke meisohengroepen. Die be
schouwing is echter niet alleen geheel onjuist, maar
zeer botreurenswaardig, zoowel als iedere andere
willekeurige splitsing van dien aard. Adel en volk,
dat wil zeggen de hoogere, bevoorrechte familiëi en
de lagere rangen der natie, staan als zoodanig niet
tegenover, maar naast elkander. Aan beide zjjn
verschillende eischm te stellen, maar te zamen moe
ten zjj medewtiken tot eon en hetzelfde dool. Zoo
wel voor den adel als voor d«n burgerstand staat
in onzen tjjd de oude spreuk, hot noblesse oblige ge
schreven. De een moet trouw bljjven aan de groote
daden en beginselen van het verleden?, een opwek
kende kracht zjjn, een machtige heiboom in het
streven naar hooger; de ander behoort die deugden
en beginselen toe te passen in den kleinen, stillen j
kring, op het roemrgk strjjdperk van den eerlijken
arbeid, ir. het yveiig streven naar welvaart cn ont
wikkeling.
In de wereld cm ons hnoa is het 0"eral woeling
en gisting en stiijd. Voor de aanslagen van den
geest van wanorde en vernietiging zjjn noch hat
hoogere, noch h»t lagere veilig. Aan meerderen adel
heeft de wereld bebot-ftp, aan meer waardeering en
aan meer verbroedering Streven wjj allen, boven
alles, naar den adel der trouwe m bljjmoedige plichts
vervulling jegens elkander. Verbroederen wij ons in
dea Btrjjd tegen dtn geest der duisternis, die ons
belaagt.
In nauw verband mft het recht van het Hoofd
van den Staat om adeldom te verlcenr.n staat
zjjne bevoegdheid om ridderorden en dergelijke eere
teek en en te schenken, waar deze bjj eone wet zijn
ingpst'ld.
Wjj betreden hier een mesr practisch terrein.
Terwgl het verleenen van adeldom betrekkeljjk zelden
plaats heeft, is de benoeming tot ridder ig de eene
of ardere orde een telkens voorkomend verscbjjnsel.
De Staats-courant meldt ons gedurig dergelijke onder-
scheidingen, j het komt bij enkele gelegenheden
zelfs voor, dat geheele kolommen getuid zjjn met
de namen van hen of baar (want in den laatsten
tijd werd ook aan vrouwen die oer toegedacht), die
in h^t koninklijk gurstbetoon moebtrn deelen.
Nu de Grondwet eenmaal de instellingen van den
adel en de lidderschap erkent, hebben wij er van
zelf rekeaing mee te houian. Hoe men den adel
kan beschouwen, van welk oogpunt men met die
eeuwenoude instelling vrede kan hebben, werd reeds
door ons aangetoond.
Dut de instelling der ridderorden en de wgze,
waarop daarvan teu onzent somtijds gebiuik wordt
gemaakt, meer bedenkeljjk is dan die vau den adel,
ia meermalen, en niet ten onrechte, uiteengezet. Ook
mag die zaak met vrijmoedigheid worden besproken,
omdat het een staatsbelang geldt, en omdat het met
ontwijfelbare zekerheid vaststaat, dat bet gt rbié-
digd Hoofd van den Staat in dezen slechts kan
afgaan op do inlichtingen, die door de ambtenaren
aan de regeering woiden verstrekt. Deze ambtenaren
zga menscben. Het valt hun zwaar, de jaiste mate
van verdienste te onderscheiden; allerlei invloeden
zien zjj aanwenden, om zich den begeerden buit te
verzekeren Z3 zgn in de gelegenheid zich menigeen
tot vriend te maken, velen een persoonlijk genoe
gen te doen. Is het dan wor.der, dat zjj ni^t te
karig zjjn met bnnne aanbe /elingen en de kroon
in staat stellen cm met ruime hand de vervulling
te Fchenken van zoo menigon droom der eerzucht
Maar als men dan die lao re ljjsten van gerid-
derden aandcchtig beschouwt en geen vreemdeling
is in de gebeurtenissen der laatste tjjden, dan komt
vaak onwillekeurig een glimlach om de lipp n of
dwaalt de gedachte af naar zoo menigen man
of vrouw vau waarachtige verdienste, die nog geen
deel kreeg ia de surprise, door onzen dichter De
Genestet. zoo geestig ia zgn >Sint Nicolaasavond"
gehekeld.
Trouwers, ni^t het koninklijk gunstbetoon of de
koninkljjke erkenni??g van verdiensten zgn door den
dichter aan do kaak gesteld. Alleen het misbruik,
de j-cht naar ondu-scheiding zonder verdienste, de
belacheljjke, vaak ni?t geheel onschuldige praktijken
om een lintje machtig te worden.
Hoor, hoe schoon hij zegt van den Nederlandichen
leeuw
»'k Heb lief dat eermetaal op 't onverschrokken hart
Des jongen helds, die 't kccht met moed, met bloed,
met smart
Eu op de brave borst der burgers, die bun leven,
Hun rust of huu f >rtuin hun land ten beste geven.
Ea op het wambu's vau dan zoon der Industrie
Waar maar een harte klopt, een vonk gloeit van
genie 1
O, vorBten 1 wat noch goud noch zilver kan betalen,
Doe uw verlichte gunst uw volk in d'oogen stralen".
Wjj voer ons zouden de koninkljjke onderscheiding
nog niet gaarne willen misseD. Wjj zouden het toe
kennen van de ridderschap alleen willen beperken.
Zooals de instelling thans bg ons is geregeld en het
gebruik medebrengt, pfn gebruik waaraan de kroon
zich bezw&arljjk kaü onttrekkpp, is bet rgkeljjk ver-
leenen va~> ridderorden pn van peremedailles vöpI meer
eene beleefdheid van het Hoofd van den Staat, dan het
bawjj8 der erkenning van ware verdiensten. Ook de gp-
ridderde moet een man zjjn, of eene vrouw, die zich
zelf gaf, die gaven of talenten aanwendde tot beil van
land en volk, die zonder loon arbeidde ten bate van
het itcffelgk of zedeljjk do*d van staat en maatschappij.
Ook de geridderde moet reu man zgn, of eene vrouw,
die niet begunstigd wordt, maar waarachtig beloond
en ten voorbeeld gesteld voor tjjdgenoot en nakome
lingschap.
Adel en ridderschap meetor, zal hot wAl zjjn, in
stellingen WPZ6D, alle andere, in het belang van
land en volk, tot bevordering van het heil van den
staat. Té.! hebben zjj waarachtig reden van bestaan
dai hebben zjj wetkelgke, pvactische waarde.
GOES, 19 October 1898.
Onderwjjs voor vrouwen. In De
Huisvrouw wojdt een beroep op d© vrouwen gedaan.
Duizend gulden meer voor de industrieschool to
Rotterdam en duizend gulden meer ^oor de Industrie-
en Huishoudschool te Alkmaar. Tezamen tweedui
zend gulden. Dat is al het resultaat van de groote
belangstelling waarmede de minister bet verhandelde
op de congi'fss n van onderwjjs en vakoploiding ge
volgd heeft, en voor den diepen indruk, dien de
tentoonstelling op het politiek gemoed gemankt h^eft.
Het blad geeft een opsomming van alles, waar
mede de Regeering zich, ten aanzien van onderwjjs
voor vrouwen, niet bemoeit. Zjj trrkt zich niets aan
van het middelbaar onderwjjs voor meisje?. do vak
opleiding voor meisjes is gebrekkig en geheel on
voldoende, de ontwikkeling vaa het huishoud- en
kookonderwjjs gaat geheel buiten de R'gearing om
enz. enz.
L>8 begrooting voor het nieuwe dienstjaar is een
groote en grievende teleurstelling.
Aan de verschillende vrouwen-vereecigirgen thans
de taak om een adresbeweging door het g^heple Und
op touw te zetten, m t het doel om aan de Tweede
Kamer de wereehen der vronwer met betrekking tot
het onderwjjs kenbaar te maken. Een moester-petitie,
zooals van de Duitsche vrouwen uitging, toen bij den
Rjjksdag het ontwerp van een burgerlijk wetboek,
aachaDgig wap, moet, thans van de Ned°rlandscb0
vrouwen uitgaan. Zij zou indruk mak^n e»-> voor de
voorstanders der vrouwenzaak in de S aten-G neraal
een aanmoediging zjjn om tegenover de Regeering
de belangen dar vrouw met kracht te verded'gen.
De werklieden-vereeniging Eigen
hulpalhier hield gisteravond hare gewone driemaan-
delgkscbe vergadering, waarin o. a. verslag werd
uitgebracht over het derde kwartaal van dit jaar.
Hieruit bleek, dat de ontvangsten gedurende dat
tijd8 7erloop bedroegen f290,37, de uitgaven t 255,95,
waavonder f211 aan uitkeering wegens ziektp, ver
deeld over twintig personen. Buitendien werd nog
f 30 uitgekeerd aan eeDe weduwe, bjj hot overigden
van haar echtgenoot. Het kas-saldo bedroeg op 80
September 12676,53, dat der reserve-kas f 229,60.
De vereeniging teld* op genoemden datum 220 leden.
De drie bestuursleden, die met 1 Januari a. s.
aan de bsurt van aftreden warenJ. C de Beste,
M. Krjjg6r en P. Schrjjver Sr., werden met bjjna
algemeene stemmen herkozen en lieten zich deze
keuze welgevallen.
In do aanstaande najaarszitting van de Pro
vinciale Staten van Zeeland, welke ge
opend zal worden op den avond van Dinsdag 1
November, zullen worden behandeld verschillende
adressen, o. a. van den raad der gemeeote Hoede-
kenskerke om een renteloos voorschot voor wegs-
verbetering; van den heer A. Lantsheer c. 8. om
een subsidie voor een stoomtramweg van Vlissingen
naar Domburg, en van da raden der gemeenten
Veere en Nissp, om subsidie in de kosten barer
huishouding voor 1899.
Ook komt te* tafel het advies van Ged. Staten
omtrent bet vocrstel van den hcer I. H. C. fleijee,
lid der Staten, tot wjjziging vau art. 102 van h6t
algemeen reglement voor de polders of waterschappen.
Blijkens het advies van Gedeputeerde Staten om
trent dit voorBtel kan dat college in het algemeen
er zich mede vfreenigpnop éen punt acht het
eenige wjjziging wensclip'.jjk.
De voorsteller spreekt van >eene belangrijke wjgs-
verbetering door het aanbrengen of wijzigen van
bunstbedekking." De gecursiveerde woorden bevat
ten, naar het inzien van Ged. Staten, eene onbillijk
heid, daar wjjziging van kunstbedekkiog in de mseste
gevallen het gevolg zal zgn van onvoldoend of te
duur onderhoud vau de reels bestaande kucstbrdek-
king. Liet men de vroonen «n vrglandcn himn dea
len, dan zcuden zij onredeljjkerwjjze lubben bg te
dragen in den onderhoudsplicht, welke voor rekening
der onhoudspliebtigrD behoort te bljjveu.
Gedfpntcerde Staten herinneren, dat ook bjj h^t
verleenen van rentelooze voorschotten voor wegs-
ver betering door de Staten groot onderscheid ge
maakt wordt tnsschon het aanbrengen en veranderen
van kunstbed»kking.
Kon de heer Hejjse goedvinden zjjn voorstel als
nog in dien zin te amondeerev, dat dauruit weg
vallen de woorden »of wijzigen", dan meenen Gede
puteerde Staten aan de Provinciale Staten in over
weging te mogen geven het voorstel aan te nemen.
Ierseke. Maandagavond hield de gemeente
raad een vergadering, waarin behalve de gemeentc-
begrooting de volgende zak°n behandeld werden.
Voorgelezen worden antwoorden, dankbetuiging
behelzend?, op de adressen van hulde aan de Ko
ningin en de Koningin-Moeder.
De scheepstimmerman C. Sieroveld elhier
verzocht om afstand in huur of bruikleen van pen
stuk gemeentegrond groot orgeveer 242 M2. Dit
zal later worden behandeld.
Eön verzoek van rjjkswege om veikiop van een
strookje gemeentegrond groot 30 M*., benoodigd bij
het maken van een tweede doorvaart bg de postbrug
in het Zuid-Bevelandsch kanaal, werd toegestaan.
Do landbouwer A. Njjss^-n, die dezen grond sedert
1878 in gebruik heeft, werd op voorstel van den
ingenieur tot den verkoop gemachtigd. Op een kocp-
prjjs zal niet worden aangedrongen.
Bij de conversie der gemaenteschnld is gerekend
rp het aanleggen van een nieuwe of de overname
der bestaande weegbrug. B. en W. stelden voor
een aanbod voor het laatste tegen een som van f 700
aan te nemen. Hiertoe werd besloten. De weegbrug
zal njod'g zjjn bg de inning der kaairechten, welke
meereDdeels op het gewicht der goederen gebaseerd
zy-3.
Da voorzittpr (de bnrgemerster) deelde mee bet
aandeel van Ierspke in den afkoop der tollen op dtn
rjjksposfcweg en den VGravenpoldersehen straatwpg.
Een voorstel om deze sommen toe te staan werd,
na eenig verzat van den heer Muller, met algemeens
stemmen op 1 na aangenomen.
Bij de behandeling der bagrooting stelde de heer
Sauer voor een der twee kbrken ter secretarie af ia
schaffm en den andere f 100 verhooging te geven,
omdat hjj meende, dat ééa klerk voldoende was.
Hjj werd daarin vooral door den hesr Midler ge-
stt uud, doch door den voorzitter krachtig beBtreden.
De zaak bleef met 7 tegen 4 stemmen onveranderd.
Bij don post salaris vau den bode kwim een dien
dog ingediend verzoek van den bode J. Koster
om traktement8vprhooging ter Bprake, doch op voor
stel van B. en W. werd dit vau de hand gewezen.
Gunstiger werd e^a dergeljjk verzoek van d«u
gemeonfce-opziehter o at van gen. Deze, die
tot heden ongevesr t 350 verdient (f 200 vast), had
verzocht om f350 vast en 8 pet. van de aanbestede
werken en leveranciön, waartegenover andere per
centen zouden vervallen. B. en W. stelden voor f 300
en 21/2 pet., waarmee de raad zich met algemeene
stemmen op 1 na vereenigde. De tegenstemmer, de
heer Wesdorp, had nog al aanmerkingen tegen de
zen ambtenaar.
Naar aanleiding van een vroeger verzoek van den
beer Polderman steldm B. en W. voor f 150 te
bestemmen voor een tweede pomp, hetwelk
met, algemeene stemmen werd aangenomen.
Een verzoek van den lantarenopsteker
om hooger bezoldigirg werd van de hand gewezen,
nalat de Voorzitter zjjne ontevredenheid over dezen
had u tgesproken. De Voorzitter stelde zelfs voor
h-m met 1 Jan. te ontslaan en de straatverlichting
in eigen beheer te nemen. Op verzoek van den heer
Muller trok hg evenwel dit voorstel vooralsnog in
en zou hjj trachten nog wat geduld met den man
te oefenen.
E»»n herhaalde poging van den heer Sauer om één
der drie veldwachters op de begrooting te schrappen
leed schipbreuk, nadat de Voorzitter zich daar ern
stig tegen verzet bad.
Daarna werd de begrooting in ontvang en uit
gaaf op f 40087,661/2 met algemeene stemmen aan
genomen. Bjj de ontvangsten is gerekend op een
buitengewone rijkssubsidie voor het lager onderwjjs
groot f 1550.
Bg de rondvraag verzocht de heer Wesdorp, dat
bij de d' fiuitieve opneming der havenvergrooting
gelet zou worden op de onderloopsheid der nieuwe
djjken, en hij klaagde in 't algemeen over de gebreken
a&n dat werk.
De heer Sauer verzocht om verbetering der wa-
terloozing in Polen door een s'oot meer verval te
geven, hetwelk door verondieping met zand kon
geschieden.
Beide werken zoudeu ter haud worden genomen.
Daarna werd de openbare vergadering gesloten.
De reserve-sergeant J. ten Napel (van
Kruiningen) van hot 8ste regement infanterie, ge
detacheerd bg het 31 rogimeot infan'erie, 2e bataljon
te Middelburg, is te B<rgen-op Zoom g«slaag 1 voor
het examen vau vaandrig.
Bg de gehouden verkiezingen van den alge-
meenen Nederl. Wieiersbond werden voor 3
afgevaardigden voor het algemeen be tuur
in afd. IV, Zeeland, uitgebrac' t 79 geldige stommen.
Gakozeu werden de hh. M. J. Dooraobos te M ddcil-
burg met 76, J. Pilaar te Goes met 77, D. J. van
der Horst Serlée te Middelburg met 68 stemmen.
Voor de verkiezing» van 6 stemgerechtig
den warden von* die afdeling u'fg bracht 80 g3l-
