1898. Nü. 123.
Dinsdag 18 October.
85s"' jaargang.
Militair onderwijs.
Da litgavo dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommere 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertenties voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmar te Rotterdam «a vorder
bjj alle Boekverkoopera es Brievengaarders.
Dh prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ct«.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjja
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aaavragaa om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
vau vó©ar uren ©s» i«a der uitffave.
I)on jongelingen, die zich opgegoven hebben om deel te
nemen aan het voorbereidend militair onderricht, wordt hier
mede kennis gegeven, dat die lessen zullen aanvangen op
"WOENSDAG DEN 19 OCTOBER, voorloopig des namiddags
van 2'/o uur tut 5 uur en voorts elke week op WOENSDAG
en ZATERDAG op denzelfden tijd.
Goes, 17 October 1898.
De Burgemeester van Goes,
W ESSELIN K.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Ejn voor Frankrijk hoogst verontrustende ti
ding werd jl. Vrjjdag door eenige Pransche bladen
medegedeeld. De Matin zegt daarvan
»Een zeer ernstig gerucht heeft zich heden nacht
verspreid. Eenige militairen van aanzien zouden het
plan gemaakt hebben maatregelen te nemen om aan
de polemieken, die hun sedert vele dagen mishagen,
plotseling een einde te maken. Men sprak van een
duistere samenzwering, een komplot tegen de repu-
blikeinsche regeerir.g, een pronuociamento (een open
bare aankondiging van opstand tegen de regeering),
niet ten behoeve van den eenen of anderen troon
pretendent, maar met het doel om het regeeiend
personeel door anderen te vervangen, zonder nog
bet presidentschap der Republiek aau te tasten.
Donderdag gingen eenige politieke mannen Brisson
bezoeken en verwittigden hein van wat er zou kun
nen gebeuren. De minister-president luisterde aan
dachtig toe en beloofde aan zjjn bezoekers dat hg
doen zou wat nodig was."
De Matin voegt hieraan toe: »Wjj geven van dit
alles verslag zonder appreciatiemaar wjj weigeren
te gelooven aan een militaire samenzwering.
Op het laatste oogenblik wordt gemeld, dat de
minister van oorlog, generaal Chanoine, die zich
naar Cbft'.ons zou begeven, Parjjs niet zal verlaten."
Denzelfden dag echter werd dit alarmecrend nieuws
van allen grond ontbloot verklaard en geruststellende
berichten traden daarvoor in de plaats, volgens welke
er enkel sprake zou zijn van onvoorzichtigheden
door zekere generaals, opgewonden wegens aanvallen
tegen hun persoon in de polemieken naar aanleiding
van de zaak-Drfyfus. Zg zonden in particuliere
correspondentie onderling hun ontevredenheid hebben
uitgesproken in weinig gematigde termen en wel-
1 cht wat al te levendig het verlargm hebben te
kennen gegeven naar het einde van een dergelgken
toestand.
flet ministerie van oorlog sprak dan ook formeel
het bericht van een militaire samenzwering tegen.
Het gerucht maakte geen diepen indruk in de
staatkundige wereld. Men gelooft niet dat stappen
zjjn gedaan om de aandacht van Brisson op het
bestaan van een complot te vestigen, maar men
meent dat revisionistische dagbladschrijvers den
minister-president den raad hebben geg9ven om op
enkele generaals te letten.
De geruchten over een samenzwering zgn ont
staan ten gevolge van herhaalde samenkomsten te
Versailles van een generaal met pnter Dulac, van
een anderen generaal met Dé on ie en van een
derden generaal, die in het pree s-Zola was betrok
ken, met prins Napoleon te Brussel, aan wien deze
generaal geseind zou hebben. Men gelooft niet dat
de gesprekken met pater Dulac en Déroulèie van
staatkandigen inhoud waren.
Ia zekere kringen gelooft men ook dat de sccia-
listische bladen, die in de aanwezigheid der troepen
te Parjjs een beletBel voor de algemeene werkstaking
z'ea, de samenzwering hebben aangekondigd om de
terugzending der troepen te bewerken. Men gelooft
ook, dat de Droytus-bladea een denkbeeldige samen
zwering aankondigden, om een complot in de toe
komst onmogelijk te maken, omdat zg de stelling
vau enkele generaals zoozeer gecompromitteerd ach
ten, dat zg van huu kant een wanhopige daad
V eezen.
Volgens de Jour heeft het beBtuur der postergen
en telegrafn Donderdag aan het hoofd der politie
den inhoud medegedeeld van een telegram uit Ver
sailles aau den militairen gouverneur van Pargs.
Dat telegram luidde: »Tenez-vous p-èl pour terme.
Général." De politie waarschuwde daarop den mi
nister-president en van daar dat het gerucht omtt ent
een complot is ontstaan, een complot, aan welks
bestaan de Jour niet gelooft.
Zoo ergens, dan mag hier wel sprake zjju van
een loos alarm, voor het oogenblik althans.
De Débats zegt van de samenzwering
>Geruchten als deze komen slechts voor in een
toestand van ongezonde politiek wjj vreezen, voor
het oogenblik tenminste, niet voor een staatsgreep,
maar wg vreezen voor de gevolgen van het gerucht,
als dat te dikwjjls herhaald wordt.
De berichten omtrent de werkstakingen
luiden gunstig. Voor een deel moet dit daaraan wor
den toegeschreven, dat de stakeis, zooals gewoonlijk,
elkaar riet te best vertrouwen. Zoo ontstond er
onenigheid 07er de uitdeelicg van de onderstands-
gflder, sommigen boweerden dat de aardworkers
OQp-ör ontvingen dan dn anderen. De timmerlieden
hebben geweigerd zich bjj da beweging nan te sluiten.
De prebct van politie ontving van de aannemers
mededeeling, dat zjj borg staan voor da hervatting
van den arbeid onder da voorwaarden, die door den
gemeenteraad sfcn vastgesteld.
Aan de arbeidarsbaurs was het in de laatste dagen
vrij wat minder druk. De sloopers, die ontevroden
waren over de verkregen ondersteuning, wilden het
werk het eerst weer opnemen, daarna kwamen de
grondwerkers en eindelgk da metselaars. En zoo
eindigt de strjjd bjj gebrek aan strjjders.
Voor het ministerie Brieson zou het een groot
geluk zgn als de werkstaking geheel geëindigd was
vóór de opening der Kamers op 25 dezer. De pre
mier kan bet natunrlgk niet helpen, maar toch wordt
hem de schuld gegeven althans van de staking is
een wapen gemaakt om hem te bestoken en hem
voor te stellen als onbekwaam de orde te handhaven
en de rust te verzekeren.
Terwjjl de staking in de bouwvakken aan het af
nemen is, heeft thans het syndicaat (bestuur) der
spoorwegen tot een algemeene werkstaking besloten.
Zelfs spreekt, men van een gewelddadige staking
met onbruikbaarmaking der spoorwegen en daarom
meent men dat de commissarissen van politie, die
bjj den ïecfct^r van instructie ontboden zijn, huis
zoeking hebben gedaan in het gebouw van het
syndicaat.
De stations te Pargs en in vele steden zijn thans
door troepen bezet, en overal worden maatregelen
srpBcmen om den geregelden dienBt te verzekeren.
Te Lyon en Grenoble is bevel gegeven om alle
troepen in de kazerneB gereed te houden.
De Raad van administratie van de spoorwpgen
heeft Vrijdagnacht op de muren van Pargs twee
biljetten laten aanplakken het eene is gericht tot
de werklieden, het andere tot het publiek.
In het eerste zjjn de condities opgenomen, waarop
het werk hervat kan worden. Deze worden gevolgd
door de woordonGeon uitspattingen, geen geweld.
In het tweede verklaart de Raad dat, wanneer
Frankrjjk gevaren mochten dreigoD, alle werkstakers
onmiddellijk bun posten weer zullen innemen.
De Vuitsche Keizer hef ft zjjn reis naar Pales
tina aanvaard, ooi, zooals bjj onhngs aan zgn groot
moeder, Koningin Victoria schretf, d9 heilige plaat
sen te bezoeken met gedachten van vrede en vriend
schap voor alle menscdn en m^er in het bjjzonder
voor de >edele natie" onder het bestuur van zgn
bewonderde en geliefde grootmoeder. De reis zal
vjjf weken duren. Ia het gevolg des Keizers bevin
den zich alle hoogste botdignitariesen, de minister
van buitenlaadsche zak in, graaf Von Bulow, een
professor en tal van autoriteiten.
Te Kamenz, waar de Keizer Woensdagmorgen
vroeg aankwam, woonde hjj de begrafenisplechtig
heid bjj van Prins Albrecht van Pruisen en vertrok
daarna naar Venetië, waarheen Koning Umberto en
dietiB gemalin zich hadden b geven om hem te be
groeten. Vandaar vertrok hjj naar Konstantinopel,
waar de Sultan groote feesten aanricht ter zjjner
eere en ca die te hebben bjjgewoond wordt de reis
naar Palestina voortgezef. De touristen-firma Cook
heeft gezorgd voor meer dan 100 tenten en 1500
muildieren en traLsportpearden. De Sultan geeft
den Keizer een sterk militair geleide mede en een
aantal beambten. Te Jeruzalem wordt voor den
Keizer een kamp opgeslagen, dat uit honderden
tenten beBtaat, die op Duitsch grondgebied zullen
geplaatst worden.
De vredesconferentie te Pargs schjjnt den vrede
tusscben Spanje en Amerika niet best te
kunnen vinden. Slechts een week is zg bjjeen en
de leden van beide lauden hebben reeds ernstig ver
schil van meening over de ontruiming van Cuba.
De AmerikaanBche gedelegeerden hebben een termjjn
van 45 dagen voor die ontruiming gesteld, doch de
Spaavsche achten dien tjjd te kort en tevens kunnen
zij het niet eens worden over de uitlevering van
het oorlog8materieel. De Amerikaansche gevolmach
tigden hebben van president Mc Kinby de opdracht
ontvangen de onderhandelingen onmiddelljjk af te
breken, indien de Spiansche zich ongeneigd toot en
de voorwaarden der Vereenigde Staten aan te
nemen. Dit geval doet zich thans voor en met
belangstelling ziet men te gemoet of zg zgn vol
macht letterljjk zullen uitvoeren en of de SpaanBohe
onderhandelaars zich zullen voegen naar de Ameri
kaansche voorwaarden, voordat de onderhandelingen
worden afgebroken. Dit verschil ontstond over de
ontruiming, dat men reeds voor goed afgestaan achtte,
want te Havana, zoowel als te San Juan hebben
zich commissies gevormd om eene regeling daarvan
voor te bbreiden. De conferentie te Parjjs behoefde
dus sPchte voort te bouwen op den arbeid dier
gemengde comuai<isn8het thans ontstane «eschil
zal dus w.iarschguljjk ook wel worden bjjgelegd,
zooder dat het tot. ten uiterste komt.
Ernstiger kan het, geschil worden over de Philip-
pjjnon. Ad m raai Dewey heeft een breedvoerg rap
port daarover gezonden naar Washington, dat ook
aan da conferentie te Pargs is overgelegd. Ia dat
rapport wordt evenwel geen meening uitgesproken
07 r de vraag of de Wreeirigdo Staten da Poilip-
pgnen willen b-'houden of niet; Daw.y zegt slechts
dat de bezetting vau Manilla noodzakelgk is, indien
de Vereenigde Staten de eilanden-groep willen be-
heerFchen. Zonder het bezit van het gtheele eiland
Lnipn is een sterke vloot noodig en een krachtig
leg«r om Manilla alleen te behouden daarom wordt
te Washington aangedrongen op den afstand van
Lu9m, indien tenminste de geheele archipel niet
wordt gfëiecht.
Mc. Kinley hefJt reeds zgn meenirg uitgesproken
omtrent de wijze, waarop de nieuwe bezittingen
zullen beheerd worden. Ee»st moeten zjj een tjjd
lang onder militaire conti ö!e staan. Tegenover de
inlandern zal een verzoen&nde staatkunde worden
toegfpast. Tolrechten en administratie zullen zoo
weinig mogelijk worden gewjjzigd, leger en vloo1
zullen worden uitgebreid, waarvoor vermoedeljjk
nieuwe belastingen zullen moeten worden ingevoerd.
De Amerikanen eischen bovendien zekerheid voor
de Cubaanscho schuld Spaüje daarentegen verlaDgt
teruggave van de kanonnen, wapenen, munitie en
alle dingen van waarde, die op Cuba zjju achter
gebleven.
Zoodra het d fi litieve traktaat onderteekend is,
zullen de Cortes weder geopend worden om aan het
kabioet-Sagasta gelegenheid te geven rekenschap af
te leggen van alles, wat met den oorlog of met den
vrede in verband staat. Langdurige en stormachtige
day en woiden tegemoet gezien en de regeerirg zelve
stelt den duur der zitting op zeven maandenvan
begin December tot Juli. Gelukkig, dat de vtede
zoo niet in naam dan toch inderdaad gesloten is.
In tegenstelling met zgn gewoonte van dralen
heeft de Sultan van Turkije zich nu eens vlug
getoond. Nog geen week lang was hem door de
vier mogendheden de bekende nota betrtff nde Creta
toegezonden of hjj hef ft er reeds op geantwoord en
nog wel in vrjj gunstigen zin. Hij heeft de daarin
gestelde voorwaard-n goedgekeurd, behoudens enkele
wenscben, die bp daaiomtrent heeft uitgesproken.
De Porte heeft reeds bevel gegeven, dat de Turksche
troep n hpt eiland binnen een maand moeten ver
laten, maar de Sultan heeft de voorwaarde gesteld,
dat diie versterkte plaatsen, nl. Kanea, Kandia en
Rethymc, van voldoende bezetting zullen worden
voorzien tot bescherming der Mohamedanen en tot
de verdediging der Turksche suzereiniteit. De Sultan
neemt dus weer met de eene band teiug, wat bjj
met de andere geeft. Het is ni9t te verwonderen
dat de mogendheden met wantrouwen, zoowel de
toezegging van den Sultau als re benoeming van
twee commibBarissen, hebben oat.vangen. Mochten
echter de Tuiksehe troepen niet binnen een maand
het eiland hebben verlaten, dan zullen de drie groote
havenplaatsen worden gebombardeerd. De admiraals
zijn echter vau een ander gevoelen dan de mogend
heden en zij verwachten dat de ontruiming op vrede
lievende wijze en zonder geweld zal plaats hebben.
De Moharaedanon zuller, in verhouding tot hun
aantal, bjj de bezetting der openbare ambten worden
vertegenwoordigd.
GOES, 17 October 1898.
Ook de N. Sprokkelaar herinnert er aaü, dat
Ketelaar boven Pierson verkozen werd,
toen beiden in heistemming kwamen. Het blad schrjjft:
»Dat men Pierson niet wilde, kunnen we plaatsen,
maar dat men Ketelaar meer gewenscht achtte, komt
ons voor een politiek te zjjn, waarover de Christen
zich schamen moet. Trouwens, wie herinnert zich
niet meer het: »Heldt in geen geval 1" toen in
Friesland de keuze stond tusscben dezen en Domela
Nieuwenhuis. Wjj zouden ook Heldt niet helpen
kiezen, maar zulk een n anoeuvre als waardoor
Domela Nieuwenhuis werd aanbevolen, kan alleen
plaats hebben bjj alle verloochening van het Christe-
ljjk beginsel.
Denkt hierbjj nu aan de teidere zorg, door De
Zeeuw en De Graat schapper, twee trouwe volgelingen
van De Standaardgewjjd aan den domir ó-socialist
Melchers te Zuid-Scharwoude, die volgens De Sociaal-
Democraat bjj de jongste OrarjJeesten zooveel te
ljjden heeft gehad, zoodat dronken lui zelfs des nachts
Oranje-liedjes voor zijne deur durfden zingen, en
waarbjj genoemde bl »dnn een voorbeeldige straf eisch-
ten voor de misdadigers, nog eens, wie plaatst dan
niet een erus'ig vraagte» krn, wanneer bij zulke anti
revolutionairen sprake is van liefde tot Oranje Let
er ook op hoe brutaal een wjjzen op zulke onchriste
lijke sympathieën voor de mannen der revolutie in
de partjjorg3öen wordt doodgezwegen, dan vragen
wjj welk vertrouwen zulke anti-revolutionairen ver
dienen. Laten alle waarljjk Christel jjk-Historischen
aan zulke feiten, die met de Obristeljjfee beljjdenii
vloeken, met nadruk herinneren. En dat niet alleeD,
maar laten zjj ook de grootste voorzichtigheid ge
bruiken ten opzichte van de eventueele candidaten
van de Standaard-partij. Zullen dan de goeden het
misschien met de kwaden moeten ontgeldeD, aan wie
de schuld ND.)
Het voorbereidend militair onderricht
in Zeeland zal, deze weck te beginnen, door officieren
en onderofficieren uit de garnizoenen Middelburg en
V)is«ingen omgeven worden te Goes en te 's-Graven-
folder op Woensdag en Zaterdag.
Jl. Zaterdag werd in tegenwoordigheid van
het bestuur der Bouw vereening »Help U Zeiven"
alhier, door den voorzitter, den heer A. Matthijssen
de eerste steen gelegd van de 11 te stichten wonin
gen, ten dienste barer leden, in den Heer Nisseweg
(zoogen. Bergpad). Eeu oorkonde in looden buis,
vermeldende den datum en de namen der bestuur
der?, zoomede als horinnering aan H. M. Wilhelmina's
ki oningFjaar, eene kroningsmedaille en een paar thans
in gang zjjnda muntstukjes, werden bggevoegd.
Na het volbrengen dezer taak werd de voorzitter
door den bouwmeester, dhr. L. B. Mudde, geluk
gewenscht en door dezen de wensch geuit dat de
vereeniging onder het bestuur der tegenwoordige
leden nog vele jaren moge bloeien.
Hierna voegde ieder der bestuurders eeu Bteen
aan den eersten toe, en nam de Becretaris M. Bar-
ielse het woord, die in korte woorden herdacht den
tjjd, dat in Goes bestond eene vereeniging voor
Volksbelangenhoe daaruit ontstaan waren Volks
voorlezingen, Leeszaal, Volksvermaken en ook de
vereeniging »H. U. Z."; hoe deze bloeide, maar ork
hoe zg, door da veifUuwde werkkracht of door
andere oorzaken daar buiten staande, als het ware
evenals de eerstgenoemde dreigde onder te gaan.
Het nieuwe bestuur bad nieuw leven gebracht en het
hoopte door medewerking der leden dat ook deze ge
bouwen eenmaal als het zuiver eigendom der leden
zullen kunnen beschouwd worden hg wees verder op
hst verderfeljjke anarchisme, dat in andere rgken vor-
steljjke familiën en landen in rouw dompelt, en hoe ook
in sommige plaatsen van oeb eigen vaderland, door
socialist.sche beginselen, opruiingen tot werksta
kingen plaatshebb n, die den werkman niets dan
nad'.el brengen, en vergeleek daarmede het kleiLe
Goes, waar door wilskracht en spaarzaamheid de
werklieden zoo gelukkig waren eigen woningen te
veikrjjgen. Ten slotte spoorde hjj de werklieden in
hun eigen belang aan leden dezer soliede en nuttige
vereeniging te worden.
Hiermede de plechtigheid afgeloopen zjjnde, werden
de werklieden door den voorzitter onthaald.
Jammerzoo schrijft de inzender V3U dit be
richt dat door den regen der laatste dagen het
terrein, maar vooral de weg daarheen, zeer morsig
waslaat ons hopon, dat door de zorgen van ons
alleszins degeljjk gemeentebestuur in die woningrgke
buurt mede een straatweg worde gelegd.
Waarde. De gemeenteraad besloot jl. Zaterdag
bjj te dragen in de afkoopsom der tolhef
fing op den rjjksweg no. 3 en den pro ziccialen
weg van Goes naar VGravenpolder.
(Indien dus bjj de volgende stemming van den
gemeenteraad van Rilland-Bath ook die gemeente
in geljjken geest besluit, dragen alle gemeenten
van Zuid-Beveland bjj
Op de voordracht voor gemeente-secretaris te
Schiermonnikoog staat no. 3 de heer J. R jj p m a
te Ierseke. RN.)
Wïssekerke. Gistermorgen overleed, na eene
slepende, zjjnn krachten langzaam ondermgnende
ziekte, dr. Quirinus Johannes Marina
JanBsen, geboren te Goes den 13 Juli 1827. Hjj
studeerde te Utrecht en behaalde aldaar den 17
Juni 1854, den 23 Juai 1855 en don 3 Dec. 1857
de 3 diploma's van Medisch, Cairurgisch en art.
obst. Doctor en vestigde zich den 6 Dec. 1854 in
deze gemeente, alwaar hjj zich spoedig ea voortdu
rend in eene drukke prakfjjk heeft mogen verheugen.
Den 12 Dec. 1886 benoemd tot plaatsvervangend
lid van den Geneeskundigen raad van Zeeland, werd
hjj den 18 Dec. 1895 bcnoemd tot en wsb sedert Lid
van den Geneeskundigen ra>d van Zeeland en Wes
telijk Noord-Brabant.
In 1867 als liberaal volksman gfkozen tot lid vr.n
den gemeenteraad nam hg in die betrekking steeds
levendig deel aan de bespreking en behartiging der
hem toev-rtrouwde belangen en wjjl, bjj aftreding,
ziju mandaat telkens werd hernieuwd, bleef bjj, niet-
