1898. N°. 83.
Zaterdag 16 Juli.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel,
FEUILLETON.
HEIDER00S,
De uitgave dazer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavomd,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommer» 5 cantmet bp blad 10 cent.
Bahalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertontiön voor dit blad
aangenomen bp de boeren Nijgh Vin Ditmar te Botterdam e» verier
bij alle Boekverkooper» en Brieveagaardora,
vwtt a<3.ve*t«u*85a vfW? oren wp
Db prjjs der gewone advertentibn is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cti.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prps
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelpk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
A&rvrago* om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
«2»$ der uitgave.
o. a. bevattende het verslag van de zitting
der Prov. Staten, welk bijvoegsel spoedig
nagezonden wordt.
Plaatsvervanging.
Eenigen tjjd geleden maakten wp rends melding
van een kunstmiddel'je, in Noord-Brab int uitgevoa-
den om, terwjjl de plaatsvervanging is afgeschaft,
toch voortaan een plaatsvervanger te kunnen stellen.
De heer Coolen, notaris te Helvoirt, het ft van dit
middel de volgende uiteenzetting gegeven.
Overeenkomstig art. 11—14 der militiewet komen
de voor da militie ingtschrevenen, die zich voor de
loting als vrijwilliger aanmelden, in mindering van
het getal miliciens, welke elke gemeente te stellen
heef'. Moet bgv. de gemeente A. in zeker jaar 10
minc'ieft' leveren, en melden z:ch voor het houden
der loting 10 der voor de militie iDgeschreveren aan
als vrgwilliger, dan behoeft in die gemeente geen
loting gehouden te wordtn en behoeft dus dat jaar
niemand uit dia gemeente tegen zjjn zin te worden
ingeljjfJ. Z>u het nu niet mogelpk wezen, het in
vele, in de meeste gemeenten d9S lands daarheen te
leiden
Waarschjjaljjk wol, indien de ouders der inge
schreven militieplichtigan iets voor de zaak over
hebben. Gelpk tot dusver voor geld altjjd rempla-
sjinten te bekomen waren, zullen ook in de meeste
gemeenten voor geld steeds vrijwilligers te verkrjj-
gm zpn. Stel om bp het gekozen voorbeeld te
bljjven dat in de gemeente A. een premie van
f 400 noodig is, om bat vereisehte getal vrpwilligere
te lokken, dan geldt het alleen de quaestie, of bp de
gezamenlijke ouders en verzorgers der jongelieden,
welke in het bedoelde jaar militieplichtig worden,
de wil en bet vermogen worden gevonden, om een
bedrag van f 4000 bjjeen te brengen, ten einde daar
mee den diens-plicht van hun zonen of pupillen at
te koopen. Het spreekt wel vanzelf, dat, om de
zaak op eenigszins uitgebreide schaal, voor etn aan
tal gemeenten te regelen, de samenwerking van
velen, dus de stichting van ééu of meerdere ver-
eenigingen wordt vereiecht."
Met een praktisch woord, waarvan o. i. de juist
heid niet kan ontkend worden, behandelt thans
De Tijd de zaak. Het blad zegt, dat het zich de
werking van het stelsel nog niet goed kan voorstellen.
♦Is onze opvatting van de zaak juist" zegt de Tijd
>dan mosten, zal de zaak uitvoerbaar bljjken, twee
voorwaarden vervuld wezon
lo. Alle vaders of voogden van ingeschrevenen
voor de militie in eeu gemeente moeten medewerken;
2o. Er moet voor de uitgeloofde som een voldoend
getal vrijwilligers te verkrjjgen zpn.
Stel: in oen gemeente zpn vpftigjongelieden voor
de militie ingeschreven, terwpl de gemeente tien
lotelingen moet leveren. Wanneer na de vjjftig vaderB
gemiddeld ieder f 100 gever, en voor de zóó bijeen
gebrachte f5000 kan men tpdig tien vrijwilligers
vinden, dan marcheert alles naar wecscb. Er behoeft
in die gemeente niet geloot te worden, en iedereen
zal tevreden zpn.
Neemt men daarentegen het evenzeer mogelijke
naar het Duitsch van J. Berger,
Weken, maanden waren verloopen voor Rosa
in drukke studie. In haar dun wintermanteltje liep
zjj eiken dag tweemaal, met haastige schreden, als
een zwarte schaduw, noch rechts, ncch links kjjkend
door de lange straten naar haar school. Zjj werkte
dag en nacht. Hoe spoediger zjj rximen gedaan had,
hoe eerder zij het huis der booze, hardvochtige tante
verlaten kon, die niet te bevredigen was en voort
durend met bittere verwpten en ongegronde aan
merkingen haar het leven ondragelijk maakte. Toch
was Rosa Bteeds gewillig en onderdanig tegenover
haar. Zjj durfde en wilde zich ook niet verdedigen,
zjj kon geduid oefenen, en daarom hield zjj moed
op beter dagen.
Hare tante gevoelde instinctmatig, dat Rosa haar
geheel doorgrondde en dat vermeerderde nog haar
boosheid. Rosa bezat alles wat zjj zelf miste: schoon
heid, minzaamheid, en vooral zelf beheersching.
Rosa had te lang in een omgeving der warmste
teederite liefde geleefd om het onderscheid niet met
smart te gevoelen. Doch geen klaagtoon kwam over
hare lippen ook niet in de brieven, die zjj schreef
aan hare moeder, en aan barones Irma. Evenwel
«en trek van zwaarmoedigheid lag over haar bleek
geworden gelaifc en hare anders zoo levendige oogen
geval, dat van de vijft;g vadeis slechts vpf-er-twintig
tot 83men werking te bewegen zijn, en dat niet meer
dan vjjf vrjjwilligers onder de militieplichtigen in
de gemeente zijn te viudwr, dan zal, om het gevor
derde contingent te verkrijger, töoh een loting moeten
plaats hebben. En nu kan bet toeval willen, dat alle
zions van vade»s, die medewerking weigerden, vrjj-
loten en daarentegen vjjf zoons van betalende vaders
moeten dienen.
I Zallen, waar van aanwending van dwang geen
sprake kan en mag w*zen, wol in veel gemeenten
de veronderstel ia voorwaarden vervuld worden
Zullen, ah betrekkelijk velen zich onttrekken, de
overigen bereid worden gevonden vóór de loting
handgeld te betalen, daarbij kans loopenda dat zij
de vrijstelling bekostigen van zonen van onwillig?n,
terwijl ban eig9n zonen voor do kazerne zullen
worden opgeroepen
Eti iüdien in een gemeente algemeen groote te
genzin bestaat om te dienen, mag dan worden aan
genomen, dat ook voor geld onder de lotelingen van
hetzelfde jaar steeds een voldoend getal vrijwilligers
zal te vinden zpn
Ook moeten wp erop wjjzen, dat het getal deel
nemers betrekkelpk nooit zoo groot zal zpn als wij
veronderstellen. Vaders van zonen, die op grond
van lichaamsgebreken of om andere redenen op vrij
stelling rekenen, zullen Diet dan bjj uitzondering
ertoe te bewegen zpn, geldeljjk bp te dragen, om
anderen vrp te koopen."
De Arnh. Ct. en een inzender in de N. Rott. Cf.
betwisten het echter, dat het plan volgens de militie-
wet mogelijk zou zpn, en bet komt eerstgenoemd
blad wenscholpk voor, »dat de Regeering op eenigerlei
wjjzp, b. v. door eene aanschrijving aan de militie
commissarissen of aan de burgemeesters, het beslaande
misverstand zoo spoedig mogelpk uit den weg ruimt,
ware 't alleen om de ouders voor teleurstelling en
financieel nadeel te behoeden, die den door den heer
Coolen gewezen dwaalweg inslaan om voor hunne
zoons aan den persoonlijken militairen dienst te ont
komen."
Intusschen wordt gemeld, dat de beer Coolen reeds
een ontwerp van statuten gereed heeft. Daaruit en
eventueel uit de al of niet koninkl. goedkeuring
er?an zal vermoedelijk bljjken of het denkbeeld voor
verwezenlijking vatbaar is.
GOES, 15 Juli 1898.
Onder begunstiging van het voor zulk een
feest heerlijkst denkbare weder, bad gisteren dejaar-
lpkscHe tocht naar Vlissingen plaats van de kinde
ren der openbare scholen alhier, voor zoover zij
daartoe in aanmerking kwamen. Te half een trok
de stoet, uit ruim 500 kinderen bestaande, onder
geleide van onderwijzers en leden van het Comité
tot wering van schoolverzuim en voorafgegaan door
het muziekgezelschap Euphonia, onder begeleiding
van eene groote menigte, van de Markt naar het
station.
Per f xfcra-trein werden zjj naar de havenstad ver
voerd, waai zij te half 2 uur aankwamen.
Op weg van het station naar het badhuis voerde
Euphoniaonder leiding van zpn directeur, den heer
kregen iets mats en treurigs. De kleine mond scheen
voor altpd het lachen verleerd te hebbenhet vroe
ger zoo golvende haar was in vlechten aan het
hoofd gedrukt, slechts op het voorhoofd speelden
nog een paar wederspannige lokjes.
Doch over al deze koelheid en leegte zweefde als
een verkwikkende geur de vriendschap en liefde van
Silva. Als een schutsengel waakte zjj over het arme
meisje, altpd bereid baar lot te verzachten zonder
dat Rosa het wist, verpdelde zjj menig boos opzet
van hare moeder en wist zjj haar zoo te vrjjwaren
voor nieuwe aanvallen.
De beide meisjes arbeidden dikwpls samen, daar
Silva gaarne hare wetenechappelpke ontwikkeling
nog wat uitbreidde. In da vrjje uren maakten zjj
samen muziek of hielden zich met eenig handwerkje
bezig. Silva was nu niet meer alleen, het loven had
voor haar waarde gekregen.
Mevrouw Eva dacht er niet aan haar nicht in
de wereld te brengen. Zjj zou haar eigene dochter
slechts benadeelen ea het geld voor hare toiletten
zou slechts een nuttelooze uitgaaf geweest zpn.
Werden er in huis partpen gegeven, dan moest
Rosa wegens haar rouw haar zolderkamertje
opzoeken eu mocht zich niet laten zien. Zjj ver
langde daar ook niet naar. Wat zou zjj onder die
onbekende menschen doenzjj wilde liefst onop
gemerkt blpven om te kunnen arbeiden. Silva be-
npdde haar daarin, want ook zjj hield niet van bals
en soiró?s, maar mama wilde altpd dat zjj meeging
en zjj durfde niet weigeren.
De winter was voorbp en de lieve lente kwam
J. Kooiman, eenige nr miners uit, wat do opge-
wekthui niet weinig verhoogde.
Aan het stedelijk badhuis gekomen, kregen de
kinieren aan de aldaar op het terras gereed staande
tafe's do gowone vewerschingen. Natuurlijk ver
maakte de jeugd zich heerljjk aan bet strand. Van
twee tot vier uar werd door Euphonia in de mu
ziektent, zoowel aan het kleine als aan het groote
badhui», een matiiéo gegeven, waardoor aan de ve
len, die zich onder de veianda by vonden, eenige
aangename oogenblikken werden verschaft.
Te 7.10 werd de terugtocht aanvaard. Alles Hop
ook nu weer in de beste orde af, en te 8 uren
's avonds op de Groote Markt terug gekomen, moebt
de Voorzitter van het Comité, dat nu 30 jaren heeft
bestaan, er in het openbaar terecht op wij'en hoe
groote redenen van dankbaarheid er bestond voor
het heerlpk schoone weder, waardoor het genot van
dezon feestdag niet weinig verhoogd was geworden.
Hjj bracht ook een woord van dank aan de re
geling sc.mmissie, die eer had van de zorgvuldige
voorbereiding, aan de hoofden, onderwijzeressen en
onderwjjzers der verschillende tc'aolen, aan de
harmonie Euphonia en aan alle betrokkenen voor
hunne gewaardeerde medewerking, waarna de kin
deren hoogst voldaan huiswaarts keerden, terwpl
ook de groote menigte belangstellenden, niet karig
met woo-den van lof voor het comité, uiteenging.
Het volgende ietwat zonderlinge, en wat het
slot betreft vrjjwel ongemotiveerde stukje komt voor
in de Kampioen van heden
In Kampen of in Goes
Bondslid no. 6139 schrpft ons:
Vrjjdag was ik per fi«t.s te Goes en moest even in
de Papegaaistraat zpn. Bij 't begin van dit steegje
(want meer is hot niet), viel mjjn oog op een wit
bordje, waarop met sierlijke letters de volgende waar-
Bchuwiog prjjkte: »Verboden inrjj volgens artikel
18 der politieverordening."
Wat kon ik beter doen dan afstjjgen en naast mijn
fitts kuieren. Maar, o wee, midden in deze drukke
straat werd ik aangehouden door een politie-agent,
die vol dienst pver, mjj met dreinden vinger ver
wees naar bovengenoemd bordje. i> Het is juist daarom,
dat ik er naast ga", was natuurljjk mpn antwoord
op deze gebaren. »Ja mpnheer", sprak bjj, »maar
dat mag volstrekt niet."
Wat, in de Kalverstraat te Amsterdam, waar het
toob veel drukker is dan in jelui Papegaaistraafj»,
is dit riit verboden; en daü, waar moet ik met
mpn fi ts blpven zoolang het gemeentebestuur van
Goes aan 't begin geen fietsrek plaatst en een agent
om er op te passen
O mpnheer, dat is nog al eenvoudig, u hoeft niet
anders te doen dan zoo", en meteen omklemden zjjne
vingors de bovenhuis mpner fiats en tilde bjj haar
van den grond, of hp zeggen wou: »dan moet u
zo maar drogen."
Was het wonder, dat ik een ooienblik dacht in
Kampen te zpn, in plaats van te Goes. Ik kon dan
ook mpn lachen niet bedwingen en wees den agent
op 't bespottelijke van deza verordening.
>0 mpnheer", was zpn antwoord, »ik zou maar
zwjjgenals u geen vreemdeling wa», zou ik u nog
weder in het land. Over d*n tuin van den fabrikant
lag een warme gouden zonneschjjn, vogels zongen
in de frissche groene boomen en de vooijaars-bloe-
men verspreidden hare liefelijke geuren.
Rechts van het huis, geheel in dicht gebladerte
verscholen, Etond een klein paviljoen, zoover van de
straat gelegen, dat het geraas der rpiuigen er nauwe-
Ipks kon gehoord worden. Hier had Rosa- met haar
boeken een rustig plaatsje gevonden. Silva waB met
hare ouders naar Tegel geredei), waar een feest zou
plaats hebben, waaraan vele familiöa uit de hoogste
standen van Berlpn zouden deelnemen. Mevrouw
Eva had Rosa w 1 nitgenoodigd mede te gaaD, maar
op zulk een toon en met zulke woorden, dat deze
maar liever thuis bleef om z'ch aan hare studie te
wijden. Zjj had nu een schoonen, ongestoorden na
middag vóar ziehzjj gevoelde zich nu weer eens
vrp. Nadat zjj al haar opgegeven werk had afge
maakt legde zjj d9 boeken neder en verzonk in een
lichten slaap. De storke geur der bloemen en hft
zachte gegons der insekten had slaapverwekkend op
haar gewerkt. Op eens werd zij door den schellen
klank der huisbel opgeschrikt. Zjj zag dat Jan het
paviljoen voorbijging om nasr de deur to gain. Werk
tuigelijk leunde zjj weder iu haar stoel, en sloot de
oogen om verder in te sluimeren. Het was haar
geheel onverschillig wie er kwam zjj kende nie
mand en stelde ook in niemand belang.
Plotseling echter klonk een stem in haar oor, d'e
zp uit duizenden zou gekend hebbsn. Zij stond op,
haar hart klopte onstuimig; hare oogen staarden
door de groene bladeren zonder iets bepaalds te
meer zeggen." En bjj deze duistere woorden zette
hp zpn wandeling voort, mg de oplossing van dit
raadsel schuldig bljjvende.
's Middags vertelde ik mpn voorval aan eenige
Goesenaren en vroeg hun, of ze mjj ook konden
vertellen, wat die agent mg nog meer had kucren
zeggen: »Wel mpnheer", was hun antwoord, »dan
was hjj misschien gaan schelden."
(A's bet bericht waar is, komt het ons voor, de
zaak zelf daargelaten, dat de Gorsenaren, waarvan
hier sprake is, door zulk een antwoord eene onder
stelling uitten, waartoe gten aanleiding bestaat.
(Red. G. C.)
De heer K u y s t e r, telegrafist te Krabben-
djjke, wordt met ingang van 1 Augustus a. s. ver
plaatst naar Waalwjjk.
Met ingang van l Juli iB het traktement van
den brievengaarder te Krabbendijke met f75
verhoogd en dus gebracht op f 625.
Uit Ierseke meldt men aan de N. R. Ct.
De in de laatste jaren ?or menigvuldig op pan
nen-oesters voorkomende Phallusia of Cynthia (z.g.
manteldieren), die zich bjj voorktur hechten
aan kalkachtige voorwerpen, muren, schelpen of oes
ters, veroorzaakt ook thans aan de oesters op oude
pannen, aanslag 1896/97, veel schade, doordien zp
wegens hun feilen groei de ontwikkeling der oesters
tegenhouden. Trof men deze vjjanden der oester»
vroeger alleen aan op diepliggende, nu vindt men
ze ook op hoogere perceelen, overal waar slechts
aangeslagen pannen zpn. Een eigenaardigheid van
deze de oesters overvleugelende dieren is, dat ze,
wanneer men ze aanraakt of eenigszins drukt, met
een sissend geluid eenig vocht van zich afgeven.
Overigens ziet het er met den aanslag niet al te
best uit. Eerst deze week toch heeft men, hoogst
waarschijnlijk ten gevolge van de koude weergesteld
heid, den eersten broedval (oesterbroed aanslag 1898)
waargenomen, terwpl er nog vrees bestaat dat ten
gevolge van de lage temperatuur van het Schelde-
water de aanslag zich weinig ontwikkelen, misschien
wel sterven zal. Ook de kleine oesters in kweek-
bakken en de grootere op de perceelen groeien heel
weinig,
De wet, welke als hoofdbeginsel bevat
»Een ieder, die tot den dienst bij de militie wordt
verplicht, is, overeenkomstig de bepalingen dezer
wet, gehouden zpn dienst in persoon waar te nemen",
is in de Staatscourant van gisteren afgekondigd. Zjj
is door H. M. de Koningin-Regentes den 2den Juli
1898 te Soe8tdijk onderteekend en staat in het
Staatsblad no. 170. Zjj treedt op 1 September-1898
in werking.
Blijkens van den gouvernenr-generaal vau
Nederlandsch-Indië ontvangen telegraphische berich
ten is bp de jongste in Atjeh (Pedir en Edi) ge
leverde gevechten o. a. gesneuveld de ziekenoppasser
O. J. van H e 8 e.
Te Sandpoort is op 54-jarigen letf'jjd over-
eden de ook hier bekende directrice der kweekschool
kunnen onderscheiden.
»Is mpnheer von Berndt te huis hoorde zp
vrageD, waarna zjj het ontkennende antwoord van
den bediende vernam.
>Dat spjjt mjj. Ik zal morgen terugkomen, wees
zoo goed mpn kaartje af te geven," hoorde zp ook
zeggen.
»Wilt u misschien de juffrouw spreken, mjjnheer,
de luitenant?" vroeg Jan. »Ik bedoel niet juffrouw
Silva, die is medegereden naar Tegel, maar juffiouw
Vollmar. Zal ik den luitenant aandienen
Rosa hield den adem in. Zjj hoorde niets meer;
alles was stil. De officier overlegde wat bjj doen
zon. Daar sprak bjj weer In hare ontsteltenis ver
stond zij niet wat hjj zeide. Jan kwam baastig naar
het paviljoen geloopan. Zp was niet in staat instig
te blpven, zjj beefde als een blad.
>Er is een jonge luitenant", zeide de bediend*,
terwpl bjj een visite-kaartje overreikte. >Hjj laat
vraeen of u hem ontvangen wilt."
Rosa nam het kaartje aan; een lichte kleur kwam
haar op het gelaat.
Ta, neen, ik weet het niet", stamelde r/p verward,
doch antwoordde na een oogenblik van overdenking
Verzoek hem hier te komen
Een minuut later kwam Ulrich de laan door. De
onuitsprekelijke vreugde den gelbfde weer te zier,
dien zp dacht nooit weer te ontmoeten, overweld gde
haar zoo, dat zjj hem met een luiden kreet te gemoet
vloog en hem litfelgk lachende in het aangezicht
keek.
Ulrich, wist gp dat ik hier ben?''
