1898. N°. 65.
Zaterdag 4 Juni.
85sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjja per kwartaal, zoo binnen als tuiten Does, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advert entiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Vlh Drraatt te Rotterdam sa verder
b$ alle Boekwerkooperi en Brievengaarders.
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe 'opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buwelyka- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aaavragan om ea vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
SaaöaaflSLagr vóoï 9 uren es» «S«a da* dep uitg&ve.
GOES, 3 Juni 1898.
De Midd. Ct. van heden bevat het volgende
bericht
„tioer. In overleg met de door den raad be
noemde commissie is door de firma wed. J. C.
Mas ee Za. eea gewijzigd verzoek om gemeente
grond ingediend. Daaibjj worden 80 centimeter
breedte minder aangevraagd, zoodafc de weg 4.50
meter breedte zou behouden."
Ernst of kortswijl? zjjn wij geneigd te vragen.
Indiei toch dit bericht waarheid bevat, dan zal de
grootmoedigheid, waarmcö de meerderheid van don
Raad aangeboden heeft om met de firma te gaan
onderhandelen, al zeer magei beloond zijn.
Op het a. 8. Zomerfeest van de C h r.
Jongelingsvereon. op Zaid-Be/eland »Ring
Goes", dat mon van plan is te houden dea 30 Juni
a. s. op een weide vau dea heer M. de Bokx te
Goes, hopen als sprekers op te traden dhr. J. L.
Zegers, lid ho f ib. st. van het N^.dcrl. Jongalings-
verfcoid, ds. S. O. Los, Garef. pred. te De Lier,
ds. J. H. Schr^uier, Herv. p-ed. te Ovezand en wel
licht ook ds. A S. Talma, Huw. pred. te Arnhem.
De openingsrede zal worden gehouden door ds.
C. R. van Le!y /eli (eer -voorz.) ea de slotrede waar-
Bcbgnlijk door ds. R. J. v. d. Veen, beidan te Goes,
tmwjjl ds. J. W. Drost van Wemoldinge ea ds. Van
Leussen van Goes de sprekers hopen ia te leiden.
Ook hebben het harmoniegezelschap >Ho-aaca"
van Goas en de zaagvereeniging Crescendo" van
Kloetinge hunne meiewerking toegezegd.
'««Gravenpolder. Ook deze gemeente zal Maan
dag 6 dezer te half 3 den Commissaris der
Koningin in zjjn midden zien, nadat hjj Hoede
kenskerke zal bezocht hubbfn.
De paardonk curing liep oader een regen
bui goed af; van de 46 paarden werd éóa paard
voor trekdier goedgekeard.
De beproeving van de brandspuit had op den-
zelfden dag plaats ea moest gestaakt worden door
den Pinkstervloed.
Bij Koninkl. b sluit zjjn benoemd: tot lid
van het bo&tuur der waterkeering vaa den calami-
teusen Annapolder, L. M a a s tot gezworen van
den polder Ooster- en Sir Jansland, J. Zeyler.
Kolijitspiaat. In de Dinsdagnamiddag gehou
den raadszitting werd op de aanvrage van Ged.
Staten besloten de gemeentel jjke toelage van f 50
's j^ars voor den Prov. veearts te bestendigen.
Er is weor volop werk aan de maatschappij
De Schelde te VÜEsingen. Zoowel de maatschappij
Nederland" als de Rotterdamscho Llcyd hebben
haar don bouw van een nieuw schip opgedragen
voor de maildiensten op Java.
Aan den Minister van Binnenlandsche Zaken is
door den Gemeenteraad van Bergen-op-Zoom een
verzoekschrift gericht om de Rjjks H. B. S. mot 3-
jarigen cursus te doen veranderen in een 5-jarigon.
In de memorie van toelichting wordt niet alleen de
groote ie ver.8 vatbaarheid aaugetoond, doch ook het
bewjjs geleverd, dat de ligging van Bergen-op-Zoom
de zoo begeerde uitbreiding ten zeerste rechtvaardigt.
Bjj kon. besluit is J. D r a b b e, te Domburg,
met ingang van 1 Juni 1898, benoemd tot school
opziener in het arrondissement Middelburg.
Bjj kon. besluit is goedgekeurd dat het onder-
wjjs in de Hoogduitsche taal en het schoonschrijven
aan de rjjks hoogere burgerschool te Winterswjjk
gedurende den cursus 1898/99 zal worden opgedra
gen aan mejuffrouw J. C. de Bruin, onderwijze
res te 'a-Gravenhage.
Bedriegen wg ons niet dan is dit de eerste lee-
rares aan eeno Hoogere Burgerschool voor jongens.
Naar men verneemt, zullen de vjjf vorsteljjke
personen, tot de verwanten bahoorende van H.H.
M.M., die de inhuldigingsplechtigheid van H. M. de
Koningin zullen bjj wonen, zjjn de Prins en Prinses
Von Wied, de Groothertog van Saksen-Weimar met
den erfprins, en de Groothertog van Luxemburg. De
booge gasten zullen hun intrek nemen in het paleis
op den Dam.
Intusschen bestaat er wel vrees dat da Groot
hertog van Luxamburg de plechtigheid niet beleven
zal. Zjjn toestand baart nog al bezorgdheid; bjj de
djjbsenbreuk zjjn complicaties gekomen. De patiënt
ljjdt veel pjjnde dokters durven met het oog op
zjjn hoogen leeftjjd (80 jaar) geen operatie aan.
De erfgroothertog en zijne vrouw zjjn voortdu
rend bjj het ziekbed van hun vader.
Nadere tjjding zegt, dat de wonde ernstiger bljjkt
dan aanvankeljjk gevreesd werd en dat het leven
van den Vorat m gevaar ia.
De eindstemming in de He Kamer over den
persoonlijken dienstplicht, waarvau wjj
den uits.ag reeds meiddor, was eergisteren natuur
lijk het gewichtigste feit van dien dag. Zij liep zoo
gO*d als parallel met de stemming over art. 1, dat
eigenlgk de heele Wtt bevat. »Zooals wij verwacht
hadden", aldus scbijjit het Vaderland»st mde de
heer Schafpaaan vóór de wet, evenals voor art. 1.
Dit zjjn voornemen lag reeds opgfsloten in de strek
king zeiler verklaring van Donderdag 11terwijl
hjj volgens de Handelingen zelfs bepaald heeft ge
zegd wjj hadden het Diet dus verBtaan »bjj art. 1
niet te hebben gestimd voor of tegen dan p^rsoonlgken
dienstplicht, maar eenvoudig voor de wet en de daarin
vtrvatte ontbu ffingen." De overige Katholieken stem
den natuurljjk allen tegen en allen waren opgekomen
behalve da he^r Vermeulen, die nog ongesteld is.
De anti-revolutionairen stemden allen voor ook
de heer Kuypsr was opgekomen bshalve de heer
Van Dedtfm, die, tot genoegen zeker zjjner kiezers,
ditmaal »le courage de son opinion" had en tegen
stemde. De h8er Van der Zwaag was niet opge
komen. Verder ontbraken de heeren Fokker en
Macaié, waarschjjnljjk elders beziggehouden, Tak en
Bastert. (De heer Pjjnacker Hordijk ontbrak nataur-
lflk ook, terwjjl er één vacature is, van den heer
Bahlm&nn.)
Zoo zagen de Ministers Eland en Borgesius met
72 tegen 20 stemmen een wefc aannemen, waar-
raar het leger tientallen van jaren heeft gehaakt,
waarvoor da liberale partjj onafgebroken heeft ge
streden. Aan het wjjze inzicht om ai hun krachten
op deZ3 hervorming te coccentreeren en aau do met
de jaren veel verbeterde part jj-discipl ine in de Ka
mer, die niet meer op kleino verschillen groote
maatregelen laat afstuiten, is dit schoone resultaat
te danken. En alzoo zal met 1 September de plaats
vervanging tot hit verledens bohooren, als, waaraan
niet te twjjfelen is, de Eerste Kamer het voor
beeld der Tweede volgt. En cok de Katholieken
weten wei, dat zjj zich met gerust göweten bij
de hervorming kunnen neerleggen, nu hun geeste
lijken en ordebroeders de voortdurende vrydom ver
zekerd is. En zoover zij er niettemin afkearig van
bljjven, die afkeer zal wel slgttn en de wet zal,
zoo zjj nog geen nationale wet re, wel een nationale
wet worden."
De Tijd schrift over dr. Sehaepman's
stemmen vóór de wefc op den persoonleken dienst
plicht
»Wat de stem aangaat, door dr. Sehaepman ten
gunste van het ontwerp uitgebracht, in6n zal ons
veroorlover, die meer nog dan elke andere
te betreuren. Vooral bij de heiinnering aan betgpen
door den wel spreken den afgevaardigde voor Almelo
op de bjjeeDkomst te Utrecht ten aanzien van den
persoonlijken dienstplicht werd in het midden ge
bracht, hadden wg gemeend te kunnen verwachter,
dat de katholieke afgevaardigden, voor zoover aan
wezig, eenstemmig tegen het ontwerp derregeerirg
waren opgetreden. Dat dit niet het geval was, wij
maken daarvan niemand een verwijt. Iedereen moet
stemmen ten slotte geljjk bjj voor zijn geweten z>ch
verpl cht acht te doen. En wg kunnen ons over
wegingen voorstellen, die dr. Sehaepman deden be
sluiten, hier tegen het eenparig votum zgaer katho
lieke meduled'n in te gaan. Ze hier aan te gever;,
achten wij weinig voegzaam. Misschien hebben wjj
dienaangaande een openljjke toelichting van dr.
Schaepman-zelvon te verwachten. Maar zelfs ook
waar die toelichting oos overtuigde van eenige nood-
wrndigboid, die zich hier deed gelden, van mogeljjk
belangrjjk voordeel voor land en volk, dat nasr zjjn
schatting door zjjn stem viel te bereiken, wjj
zouden daarin maar moeiljjk kunnen berusten bjj
de gedachte, met hoeveel geharrewar van allerlei
aard zjjn votum het katholieke Nederland alvast
bedreigt."
De Maa'bode zegt er van
»Onze overtuiging is, dat de heer Sehaepman
ernstig tekort is geschoten in de naleving van het
Program der katholieke staat spartjj, dat hg zelf te
Utrecht heeffc helpen tot stand brengen."
>Het bekende spreekwoord: Napels zien en
dan stervenberust op een misvatting. In 't Itali-
aansch luidt bet»Vedi Napoli e poi Mori", wat
bateekent»Zie Napels en dan Mori", nl. een heer-
Ijjk gelegen dorpje in de nabjjheid der Btad. Van
den plaatsnaam Mori heeffc men muori gemaakt, dat
>sterfl" beteekent, alsof men, na Nap?ls te hebben
gezien, gerust zich kan laten begraven, omdat men
niets schooners kan te zien krijgen."
Bovenstaand bericht komt in verscheidene bladen
voor. Wjj meenen, dat het spreekwoord een andereu
grond heeft, dien wjj zalf te Napels vernamen en
later ook elders vermeld vonden. Toen te Napels de
straatverlichting werd ingevoerd, waB dit weinig
naar den zin van het vrjj groot, aantal bandieten,
die destjjds Napels onveilig maakten. Er werd hevig
tegen geprotesteerd, waarom aan een welsprekend
prif8t.fr opgedragen werd over het nut dier verlich-
tirg eer.e openbare redevoering te houden. Ia deze
rede nu stelde de priester Napels met en Mori zonder
verlichting tegenover elkaar en zeido kg: Zie Na
pels en dan Mori" om een denkbeeld te geven van
het verschil tusschen eeno verlichte en eene niet
verl chte plaats. De beteekecis dhr uitdrukking is
dus minder verheven dan beweerd wordt. Trouwers
het aantal manscnen, dat, na Napels gezien te hebben,
zou willen sterven, zal wel zeer gering zijn.
De gewezen President; van den Orarjc-Vrijstaat
R e i t z is tot staatssecretaris der Zuid-Afrikaansche
Republiek benoemd.
Aan de Daily Mail wordt uit Kaapstad geseind,
dat deze b noeining algemeen verbazing wc-kfc.
Inmiddels hei ft rechter Reitz do benoeming aan
genomen.
OorlogEen telegram uit Havana gedagteekrnd
1 Juni meldt, dat bet volgende offic.ëde rapport
over het gevecht voor Santiago, wa&rvan wjj in ons
vorig nr. mededeeling deden, aldaar verspreid is:
»De Amerikaan8cbe vloot, bestaande uit de Iowa
MassachusettsBrooklynTexas, New-Orleans, Marble-
head, Minneapolis, nog een andere kruiser en zes
kleine vaartuigen, nam 31 Mei stelling aan do
we8tzgde van den ingang tot de haven van Santiago.
E^rst openden vijf schepen het vuur. De Spaansche
kruiser Colon lag geankerd op da hoogte van het
fort Punta Gorda en was van zee u:t te zien. De
batterjjen Morre, Sorapa en Punta Goida met de
Colon beantwoordden het Amorikaacscbe vuur. De
Amerikaanïche schepen losten zeventig pchotm,
voornamelijk zware proj ctieler, zonder ecbtf r eenige
schade aan te richten. Het bombardement duurde
negentig minuten, waarna de Amerikanen zich terug
trokken. Een hulpkruis'-r was beachadigd.
»Hek was zichtbaar dat twee granaten sprongen
op het achtf/dfk van de Yowaer brak brand uit
aan boord van een ander slagschip. Een groot aantal
projectielen vielen binnen do haven in de nabjjbeid
der Spaanecbe oorlogsschepen. Groote geestdriit
heeischt te Santiago."
Een ander telegram uit Port-au-Prince meldt, dat
de Spaanscbe batterijen een hevig vuur onderhielden
gedurende twintig minuten, waarna de kanornade
van dezen kant verzwakte. De Amerikanen concen
treerden daarop een hevig vuur op het kasteel
Morro, dat geheel verwoest werd. De Amerikanen
hielden op te schieten om vier uur. Er is chter nog
gepn cffic ëel bericht door AmerikaaDSche advies
jachten aan gebi acht.
Itfew-Yorlf, 2 Juni. Volgons een telegram aan
de Evening Wo^ld uit Port au Prince heeft het
Amerikaansuhe eskader den aanval op deftrtenvan
Santiago hernieuwd. Geljjkfcijdig vielen drieduizend
insurgenten d9 stad aan. Het verwoede gevecht
dunrt nog voort.
Principes.
Wanneer een redenaar t«r vergadering begint met
te vertellen, dat hij het »iri prin ipe" geheel eens
is met den vorigen spreker, dan kan men «r zeker
van zjjn, dat bij eeu van de grootste bestrjjders zal
blgken van de plannen, voorstellen, enz. dror dien
vorigen, geachtea spreker te berde gebracht.
Dat komt omdat er heel weinig principes zjjn .en
bet getal der zoogenaamde stellingen, op die prin
cipes gebouwd, tot in het oneindige kan voortgezet
worden precies als men op twee geheel geljjke en
gelijkvormige fondamenten gebouwen kan zetten,
die zoo hemelsbreed in voorkomen verschillen, dat
de wandelaar het efn vooreen paleis aanziet en het
ander nauwelgks als pakhuis noteert.
Ia princips het eens zga gaat. meestal gepaard
met doodeljjke vjjandschap in de uitwerking van
het beginBG
Men mei kt dat op in de politiek, waar do par-
tyon zoogenaamd gibazoerd zjjn op princip ëele over
eenkomst omtrent de belangrgkste zaken men ziet
het in de geleerde wereld, waar de eene professor van
hetzelfde beginsel uitgaande als de andere, volhoudt
dat de aarde van binnen gloeiend vloeibaar is, ter
wjjl do tweede alleen aan gassen en waterdamp
dec ktmen ziet het in de geneeskunde, als de eene
dokter u warme en de andere om dezelfde reden koude
baden voorschrjjftmen ziet het bjj den handel in
eff eten en men hoort het op den preekstoel.
Het meest hoort men het uit den mond van
men8chen mit veranderlijke principes.
Het is waarschijnlijk om die red-m, dat Multatuli
zoo sterk tegen principes isof'c'ioou het niet valt
te ontkennen, dat bjj in zjju strjjd ertegen esn eigen
aardige botöaköiiis aau het woord vastkoppelt en
eigenljjk ze beschouwt als gelegenheidsargumenten.
4i£,»Ik zou u gaarne helpen, mijn waarde vriend,
maar do wjjz°, waarop gij dat van mjj verlangt,
strijdt tegen mjjn principe van nooit op t* traden
als aandeelhouder". Die uitdrukking en zulke
principes hekelt Mul'atuli is ir> 99 van de 100
gevallen eenvoudig een uitvlucht. Die man wil niet
help»n en toch >de mooie man" blijven. In principe
is hij voor bet verleenen van hulp aan memchen,
die op de een of andere wijze steun noodig hebben,
maarvoor de gQvolgen van het principe deinst
hjj terug, ziedaar alles Hij wil in geen geval hel
pen, maar daar het in dit bjjzondere geval, waarin
hij schijnt aangezocht te zijn als commanditaire ven
noot of zoo iets, niet noodig is alcehee'.en onwil te
betuigen, verzint hjj een gelegenheidsargument en
noemt dat principe, om zjjn onwil te verbergen.
Zulke princip s van het oogenbhk zjjn middelen rm
te verbergen, dat mfn aau een werkeljjk principe
waarmede men gaarne pronkt, niet wenscht te ge
hoorzamen.
Valt het aan den eenen kant niet tegen te spre
ker», dat op deze wjjze aan de befeekenis en du
kracht van het echte woord principe wordt te kort
gedaan, aan de andere zjjde valt niet te loccheneD,
dat van de 100 als principe uitgestalde gedaehier,
minstens 80 van den door Multatuli veroordeelden
aard zjjn.
Wie uit principe zich t gen de een of sndeie
zaak vei klaart is een man, die zoo hoog staaf, dat
men hem verder met rest behoort te lat n
of is een man, die zoo laag staat, dat geen rtdenee-
ring hem kan overtuigen dat bargt maar af van
de b8teekeniF, die hg zfif tan het woord principe
hecht.
Men redeneert bjj wjjze van aardigheid wel eens
over do vraag, wat er eer geweest isde kip of
het ei. Er is een andere vraag, dis pr' cies op h-1-
zelfde neerkomt, namelijk die, wat er eer geweett
ish^t principe of de zaak. Evenals de kuikens,
uitgebroed uit het ei, zfker later ter wereld kwam-m
dan het ei, terwijl de kip, welke het ei legde van
vroegeren datum is dan haar legsel, eveneens is
het met principe en zaak. Er bestaan geen principes,
die niet ontleend zjjn aan eigenschappen van een
bestaande zaak en er zjjn zeer vele zaken, die een
voudig ontstaan zjjn raar aanleiding van reeds ge
formuleerde prirc'pes. Em piiccipo is eenvoudig
een waarheid, afgeleid uit een axioma, aan de natuur
der dingen ontleend. En dat axioma is geeo ander
dan datwat is, moet zijn. Hieruit volgt onmid
dellijk, dat gewelddadige omverweiping van het be
staand", in het geheel geen principe en dus elk
denkend meDEch priccifiëel tegea revolutie is.
En er zjjn wjjzer, die spreken van het prin
cipe der revolutie, terwjjl zjj elkeen dwaas noemer,
die niet gelooven aan bun redeneering. Iu principe
zijn zjj het met iedereen eens; zeker: wat is, moet
zjjn maar men moet zich niet verbissen in hetgeen
werkelijk is. Wat is, zeggen zjj, beteekent volBtrekt
nif-t, wat gjj mot uw verkeerde beginselen gemaakt
hebt van wat was; gjj hebt den boel bedorver, door
dat gjj niet begreepf, wat er nu eigenlijk was en
zoodoende hebt gjj iets gemaakt, wat niet moet zijn
en daarom enz. de rest volgt, van zelf.
In principe o ja, maar in de afleiding, owee
Dat zij één ding vergeten, bedenken zjj niet
M. ar laten wjj niet op dien toon voortgaan, die zoo
diepzinnig Ijjkt. Ik houd meer van gelijkenissen. De
lezer misschien ook.
Er was eens een kip, een echte deugdeljjke, goede
zwarte kip. En de eigenaar van die kip, een op zjjn
maaier ernstig nat uuronderzoeker, greep de gelegen
heid aan om nu een juiste definit e van een kip
te geveu. Hij toekende en beschreef het dier met
merkwaardige b kwaamheid, zoodat ieder, die later
wilde onderzoeken of een gegeven dier een kip was,
hot zeker kon thuis brengen.
Die kip legde eieren naar kipp mgewooate en de
eig3nsar permitteerde haar die eieren nit tebroedfn
en uit de eieren kwamen te gelegener tijd kuikentjes
en dtie van die lieve diertjes waren pikzwart
als mama, vier waren bont en twee zelfs geel: de
rest stierf.
De zoen van den eigenaar, gewapend met de
beacbrgviag van een kip, door papa gemaakt, ging
later eens kjjken, hoeveel kippen bjj had. Hjj vond,
er drie: de zes and<?r^,, bonte en gele dier'j'8 ge
leken wel veel op kippen, maar geheel aan de be
schrijving voldeden zjj niet; immers een kip, zeido
beschrjjving, is een zwart dier.
Da zoon een wjjsgeer van niet geringe betee-
kfniB in zijn eigen oogon redeneerde
feitelijk zijn die oneigenlijke kippen tcch voortgekomen
uit kippeneieren, dus behoorden zij kippen te zjjn
maar ze zjjn het niet; ik heb dus, wil ik wjjs en
verstandig, naar de natuur der dingen handelen, te
zorgen, dat het knoeiwerk dier kip-mceder vevbotad
