1898. N°. 52.
Dinsdag 8 Mei.
85ste jaargang.
II WEN van ÜOtfS.
L A M M E REN.
Do uitgave dszsr Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Gcas, f 1,75.
Afzonderlijke nommera 5 cent; met byblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bg do heeren Nijgïï Ya.n Ditmüb te Rotterdam ea verder
b$j alle Boskverbooperj ea Brievengaarders,
SïtsffirzSflaas ioï 9 uren ep deas davder uitgave.
Db prjjz der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cfc».
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen wordon van 110 regels a f 1,berekend.
Dieastaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en content betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
OPENBARE VERGADERING
va.n den
RAAD der e m e e u t e GORS,
op DON TEE DAG den 5 MEI 1898,
des avonds te 8 uren.
Goes, den 30 April 1898.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Punten van behandeling
1. R-sumtie notulen der vorige vergadering.
2. Ingekomen stukken.
3. Benoeming leden stembureau voor de verkie
zingen voor da Provinciale Staten.
4. Vprzoek wed. C. E. M.j.saee.
5. Wgziging besluit tot uitg fte in erfpacht.
6. Wgziging begroeting Gasthuis 1897.
7. Afschrg vn^an Plaatsriyke belastingen.
8. Kohier Hoofdelgken Omslag voer 1898.
Burgemeester an Watbouters van Goes gaven
kennis a?n de belanghebbenden, dat voor de ge
wone ond^hiudsworken de haven van Goes zal
gesloten zgn
van Zondag 19 Juni 's namiddags 8 uur
tot Zondag 88 Juni 's namidd. 8 uur*
en het water in de haven den 87 of 3§ Juui'
e. U, weer op het gewone peil wordt gebrachten
dat wegens bet lichtsn van Basdenran gedurende
het dan nog oveige gid8dlte d«r maand Jani en
da maand Juli niet geregeld kan worden ge
schut.
Goes, den 30 April 1898.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELTMK
D*. S««etan*.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
Ia bewaring zijn genoaen twee opgevangen
De rschthebbenie lan «Lze opvoiderca ten bureele van Poli
tie t'gen betaling dar koileu van voeding.
Heeft deze opvordering niet plnat* gehad vc'ór Woensdag
avond a s of zijl de lammeren drie dagen na de opvordering
niet afgehaald, dm zallen zij worden ve-kocht
Goes, 2 Mei 1698
Burgemeester en Wethouder1» van Goes,
J J. RA MO N UT, 1. b
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Toftn da oorlog tusschen Tnrkjje sn Griekonland
begon, las mon aanhoudend van overwinningpn, die
de Grieken zouden hebben behaald. Er had geen
ontmoeting inet den vijand plaats of zij te-hielden
de overhand, doch bij slot van rekening tebben zjj
het toch moeten afl ggen en bleken al hun over
winningen slechts in eigen verbeelding te bestaan.
De moeilijkheden, waarin zjj thans rog verkeeren,
zullen bun nu wel duideljjk hebben dren zien, dat
met leugenachtige berichten niets wordt gewonnen.
Datzelfdo spel met valsche, alt hars tegenstrijdige
telegrammen zten we thans herhaald omtrent don
8<* 1 tusschen Spanje ei Amerika. Elke kogel
ran de Amerikanen is raakelke kogel van een
Spanj »ard gaat hoog over een vijendig schip heen
of vliegt eenige wijlen op zjj. Aan welke zfjda de
waarheid is valt moeilijk uit te maken, doch wan
neer het den Amerikanen ?oi voor dan wind ging,
z^u er in den boezem dt r regeering te Washington
niet zooveel verdeeldheid zgn. In plaafs van de zoo
hoog noodige eenheid, die vooral in oorlogstjjd zoo
wenschelgk is, neemt de verwarring met d°n dag
op bedenkelijke wijze too pn wordt het voortdurend
meer duidelijk, dat voor de Vereenigde Slaten do
oorlog een misrekening is gewre t. Met den loop
van dm strjjd is tot nog toe niemand in Amerika
tevreden, in de eerste plaats de president zelf niet.
Noch de scharmutselicgen met de forten, ncch de
kapergen van Spaansche schepen komen met zgn
plannen overeen. Hjj acht. het opbrengen van Spaan
sche koopvaarders door de vloot beneden de waar
digheid der marine van een grooten staat en noemt
het een geschikt middel om Amerika te vernederen
in de oogen der beschaafde wereld. Deze meening
is aan den admiraal der vloot, Sampson, medege
deeld en tevens is hem last gegeven van verdere
kaperg af te zien, tot de tarmgn van dertig dager,
door den presi'ent aangegeven, ig gfö.ndigfl. De
re gearing is evenmin met den loop der zaken in
genomen. Da staats secretaris van buitonlandsc're
zaker, Sherman, heeft zpn onslas? genomaü, omdat
hg z ch met de staatkunde van Mc Kinl< y niet kon
vereGBigen en, ga'oovntee dat niet Spatje, maar
Engeland de vganl der Unie is, wilde hg ook ri ts
weten van eenige toenadering tot L inde.», en nauwe*
ljik3 is Sherman keprgcgaan of ook de minister van
oorlog, Alger, ia voornemens zgn ontslag te vr»gnn.
Tevens wordt gemeld, dat de openbare meenisg zear
vertoornd is tegen generaal L°p, die door zgn be
wering dat Caba binnen veertien dagen ge-heel ver
overd zou kunnen zgn, aanleiding heeft gagaven tot
bet uitlokken dar oorlogsverklaring. Da kalm ra-
denkende organen galooven nog steeds, dfct de oorlog
ontjjdig is aangegaan en dat de Vereenigde Staten
te laat zullen inzieü, dat zij voor den strgd niet
gereed warc-n.
Hoe het volk der Vereenigde Stater», de eenvou
dige, krachtige, arbeidende en denkende bevolking
over den oorlog denkt is voldoende op te maken
uit betgren de Nation zaidn
>De bewjjzen zjjn ovarwi ldigend", zegt dat blad,
»dat in deze gematigde politiek het, volk op de hand
is geweest van den president en tegen de congresleden,
die den oorlog begonnenTe zegger, dat onze eer
vordert dat wjj Spanje bevechten, is onzinnig. Hat
is evon dwaas als een gespierde vuistvechter be
weerde, dat zjjn »eer" hem gebood, met een tengeren,
aan tering Igdenden jongen man zich te meten.
Spanje daarentegen vertoont ons een heel ander
beeld. Daar beerscht een eenheid, die bewondering
afdwingt. CarlisteP, republikeinen en conservatieven
reiken de liberale rrgeering eendrachtig da hand om
het bedreigde vaderland te redden. Een miniBte-
ïiërie crisis, waarvoor vóór den oorlog gevaar be
stond, werd voorkomen. De grootste eft rs worden
gebrachtde nationale inschrijving heelt to Madrid
in vier dagrn twaalf millio-n peseta's opgebracht
en meo rekent op een opbrengst van honderd mil-
lioen in het geheele rjik. In geheel Spar ja heerscht
geestdrift; teder Sparjaard acht zich diep gpgriefd
doode houding van Amerika en zoowel de Regen
tes als haar geringste onderdaan toonen den ernst
van het oogen blik te beseften. Alle krachten worden
ingespannen om den vjjand bet hoofd te bieden,
doch al mocht het in den strjjd van het rogenblik
ook al eenig voordeel behalen, het is niet aan te
nemen, dat op den duur het arme Spanje zou op
gewassen zgn tegen bet rjjke Amerika. Mocht echter
Spanje zoo ongelukkig zijn, dat hot met verlies
zijn r zelfstandigheid zou bedreigd woidan, din zul
len de Europoescbe mogendheden tjjdig tusschen-
beide komon om dit te beletten. Euiopa heeft tot
plicht Spanje te behoeden vcor morrelen, fi an-
ciëelen of politikken ondergang. Crispi het f', gezegd:
>Deze ooi log is Sparje's einde." De groote mogend
heden zullen waarFchgrljjk wel zorgen, dat het
woord van den Italiasnschen staatsman niet bewaar
heid wordt. Een Duitsch diplomaat te Parjjs heeft
Vr'rk'aard, dit na de eerste ernstige ontmoeting
Europa een einde zal maken aan den strgd en de
onderhandelingen daarover zgn reeds begonnen. Er
wordt reeds verz'kord, dat, wanneer Engeland stenn
mocht verleenen aan de Vereenigde Staten, Spanje
op een geljjken steun van Rns'and zou kunnen
rekenen. Een Spaausck-Russisch verbond zou dus
gpplaatst worden tegenover een Engelsch-Ameri-
kaanscb.
Tot dusverre heeft de oorlog Dagenoeg geen inci
denten opgeleverd en wat er nog gebeurd is, be-
teekent niet veel. De laatste berichten loopen voor
namelijk over het bombardement van Mataczas,
maar zjj zjjn zeer tegenstrjjdig. De Amerikanen be
weren, dat zg de versterkingen van dez9 vesting
totaal hebben vernietigd en de Spanjaarden vele
■dooden en gekwetsten hadden, maar zg niet één.
Van Spaansche zjjde houdt men echter vol, dat er
bjjna geen verliezen zgn geleden alleen hebben de
Amerikanen geou bok, maar een muilezel geschoten,
waardoor zg een veel gekker figuur maken din
wanneer zjj niets geraakt hadden.
Het nadeel kan voor do Spaarj ïarden niet zoo
groot zjjn, want aardewerken, die in aanleg zgn,
kunnen heel wat verdragen en zelfs kan de schade,
die over dag er aan is toegebracht door een hevig
bombardement, gemekkeljjk 's nachts weer hersteld
worden.
Voor ons Nederlanders is aan Matanzas nog een
historische herinnering verbonden, een herinnering
aan de dag^n, toen wjj groot waren. In cte baai
van Matanzas heeft Piet Hein in 1622 de Spaansche
Zilvervloot veroverd I j
Een strgd, waarin wel niet geweer en kanon hun
stem doea hooren, doch nn en dan de vuist toch
dienst doet, wordt nog steeds gestreden in de Oos-
tenrijksche Kamer. De vorige week werd weer
een ïumoerige zitticg gehouden. In de eerste plaats
was aan de orde een voorstel der Duitsche linker
zijde, strekkende om het voorstel tot het in beschul
diging stellen van graaf Bideni, den gewezen premier,
wegens diens optreden in de vorige zitting der Kamer
te \erwjjzen ua«ir etn commissie van 36 leden. Dtze
motie werd aangenomen met 1?5 tegen 167 stemmen.
Daarna werd de opheffiog der taal'?erordenin«en
besproken. De minister-president, graaf Thun, meikte
op dat ce partjjen voldoening aan haar streven ver-
la igen, ter wjj 1 de regeering deze voldoening shchts
als een doel van hare taak beschouwt. Zij blgft bg
haar voornemen om de taal-quaestie langs wette-
ljjken weg te regeltn en echt ue taalwetten van het
Kabinet-Von Gautsch enkel voorloopige verordenin
gen. Er zal een taai-commissie worden benoemd,
waarmede de regeeiiug wil medewerken en deze zai
rekening moeten houden met de belargm dor min
derheid. De taalv^rordeningen zouden opgehe\ei
kimien worden, zoodra de beginselen der taalwet
door de comm ssie zouden zgn vastg- sbeld.
Do Minister eindigde zjjn breedvoerige en loo
dachtig aangehoorde toespraak met er cp te wgzen,
dat waar alle landt n vooruitgaan, de monarchie als
het ware verlamd is door den Btrijd der nationali
teiten. >Daaraan moet een eicdr komnn 1 Indien wjj
daartoe mede wei ken, zal de toekomst zoowel als hut
heden ons daarvoor dankbaar zgn 1
Na deze belangrgke verklaring van don minister
president werd do zitting opgeheven, daar de partgen
naar gedragslgn moeten vaststellen. Ook werd in deze
zitting het vergelgk met Hongarge behandeld. De
Duitsche en S aviscbe partger, anders zoo weinig
eendrachtig, zijn let op één punt eens geworden,
nl. dat het vergeljjk, zooals het door Badeni is ont
worden, nooit mag worden aangenomen. Badeni, die
zoo goed de kunst vtrs*aan heeft om de scheuring
tusschen die beide natiën te vergrooten, heeft hen
in die zaak onbewust en tegen zijn bedoeling nader
bg elkaar gebracht.
Nog steat de regiering voor eene and»ra moei
lijkheid. Ta Weenen is een pers prcces begonnen,
dat een enormen wei rklank zal hebben De eigenaar
van de Reickswehreen der cfBcieuse bladen van
graaf Badeni, had met de regeering onder Badeni's
b e schappg een contract gesloten, waai bij zjj z:ch
verplichtte jaarlgks aan het blad een tegemoetkoming
in de uitgaven te schenken van 300,000 fl. Na het
aftreden van Badeni weigerde de nieuwe regeering
aan de bepalingen ven het cintractte voldoer, waar
door het proces ontstond. De zaak wordt nog merk
waardiger, doordat de regiering voor subBidiën aan
de perB in haar geheel slechts 100,000 fl bjj Iraagt.
De foiten, die bg het instellen der gortchte.gke ver
volging zgn bekeud geworden, hebban een dar so
cialistische afgevaardigden aanleiding gegeven om
nog een twteie voorstel tot kbeschuldigingstelling
van graaf Badeni bjj de Kamer in te dieaen.
GOES, 2 Mei 8198.
Uit Madrid wordt van 29
April gemeldMan maakt zich vrooljjk over de
Amerikaansche berichten over het bombardement
van Matanzas. In de Kamer bevestigde do minister
van oorlog in antwoord op verschillende vrsgen, dat
hftt bombardement van Matanzas geen enk^l slackt-
cff r maakte, behalve een muilezelDaarentegen be
kwam een Amerikaan?eh schip averjj. De opstande
lingen waren het met de Yankee's eens, want tgdens
het bombardement ïukten zij op in de richting van
Matan?as. Zg werden echter totaal verslagen. Het
was voor Spanje een roemrgke dag.
Madrid» 29 April. Er wordt beweerd, dat Ma
nila onneembaar isalle forten zgn met kanonnen
voorzien, hoofdzakelj,k K-uppkanonuen. Men ver
moedt, dat de vjjand geen aanval zal durven wagen.
Te Havana heerscht groote geestdrift wegens het
óshrc, dat de Amerikanen te Matanzas geleden hebben.
Mey West, 29 April. Een hier ontvangen tele
gram meldt dat een matroos aan boord van den
Amerikaan* ehen monitor Puritan op verraad is be
trapt en door een krggsraad in kort geding tot den
dood door den kogel veroordeeld. De matroos zou
een Sp»rj*ard zgn. Hg werd betrapt, terwgl bjj aan
het slot van het kruitmagazijn vg de.
Washington, 29 April. Het Huis heeft de wet
tot voorziening in de oorlogskosten aingenomen met
181 tegfn 129 stemmeD.
licy-West, 30 April. Het vlsggescbip New-Yorlc
hf ©ft onlangs de kust ten westen van Havana ge
patrouilleerd om de bewegingen der Spanjaarden
waar te nemen. De New- York wierp drie granaten
tegen eenige werken, die ter verdediging schenen
te etrfkken, dertig mglen ten westen van Havana;
maar daar er g^en antwoord kwam, hield het schip
op met vuren. Dit voorval wcr't door sommige be
richten opgeblazen tot een bombardement van fort
C >banas."
Te K y-Wïst vreest men dj.fc dit punt hot eerst
door de Spaansche vloot zal worden aangevallen.
Vele menschen zeggen dat de Vizcya en de Oguendo
alleen Kcy-WeBt binnen weini&e uren zouden kun
nen nemen. De kolen- en marine-voorraden daar
zouden van onberekenbare waarde voor de Spanjaar
den zgo. Een aantal vrouwen heeft K y-West reeds
verlaten, anderen bereiden z:ch voor om te vertrekken.
I De Westminster Gazette verneemt, dat de sigaren
fabrieken te Havana gesloten zgn. De sigarenmakeis
zjjn onder de wapens als vrijwilligers.
Het Duitsche stoomschip Rhenus heeft to Santiago
de Cuba 441 Duitvcbe, Engelsche, Cubaansche en
Amerikaansche vluchtelingen opgenomen en raar
Kiigston (Jamaic?) overgebracht. De kapitein had
hen uit barmhartigheid aan boord gsnomenbet
zgn meest vrouwen en kiüd ren. Zjj vertellen dat
dj Spaarsche overheid te Santiago alle levensmidde
len voor het leger in teskg genomen heeft20,000
menschen Jgden volslagen gebrek. Ook moeten de
opstandelingen reeds pogingen doen om de uiterste
verdedigingswerken van Santiago te vermeesteien.
Madrid, 1 Mei. Bg Manila is een zeeslag
geleverd.' Het Amerika mach eskader leed aanzienlijke
verliezen twee Spaansche schepen bekwamen lichte
averjj,
E n particular telegram uit Manila meldt dat
het Amerikaansche eskader zich te vjjf nur in den
ochtend Vf r toon de voer do baai van Manila en een
levendig kanonvuur opende op het Spaansche sraal-
de 1 en de forten. De Spaansche kruiser Don Ju%n
bekwam zware averjjde commandant sneuvelde.
Een schip verbrandde. Hat Amerikaansche eskader
meest zich met zware averjj terugtrekken.
De correspondent te Madrid van het N. v. d. D
schrijft
»Ik zal wel nalaten voorspellingen te doen over
den uitslag van den aanhangigen strgd,
maar 't Sïbjjnt mg toe, met eenige kennis van de
Amerikaansche en van de Spaansche toestanden, dat
Noord-Amprika niet zoo sterk en Spai ji nift zoo
zwak is, als velen Bchgnen te gelooven. 2te!fs indien
Spar je verslagen wordt, zal het Amerika tcch voor
geruimen tjjd kreupel bijten. Men spreekt veel over
de reusachtige slagschepen, die Noord-Amerika börit,
maar gij hebt reeds gelezen wat een eerlijke zeeman
in het Congres heeft gezegd over drie dier schepen,
n.l. dat zg roo goed als niets waard zgn. Men heeft
hem natuurlijk een slecht vaderlander genoemd, een
landverrader. Dat is zoo de tactiek dier lieden, die
de vaderlandsliefde monopoliseren en haar verwar
ren met dolzinnig geschreeuw. Maar zelfs wanneer
Noord-Amerika al sterker is in dood* strjjdmacht,
waar zgn zjjne admiraals, waar zijne ervaren offi
cieren, waar zgne gedisciplineerde matrozen en zee
soldaten Dezen bszit Spanjo in overvloed: de
Spaansche soldaat is misschien de beste van Europa,
omdat hjj de soberBte is, omdat bg gewoon is aan
da uiterst0 krachtsinspanning met een minimum van
voedse1. Weet ge wat het volk hier eet, ik bedeel
op het land Rauwe aardappeler, rauwe kruiden,
droog brood, roode p*per, omlaag gespoeld door een
drODk water. Kom met dit voedsel eens aan bjj
Angelsaksers, de vletsch-eters bij uitnemendheid.
Terwgl da Spaansche soldaten onder een strenger
tucht staan en zch daaraan als goed geottende sol
daten onderwerpen, is nu reeds een Amerikaansch
regiment aan het mn't n geslagen, omdat het niet
cp zyn tijd zgn potje gekookt vond. Dit verschil is
van groote bateekenis en 2a' verklaren waarom de
Spanjaarden, overwinnend of overwonnen, als sol
daten bewondering zullen afIwingen van ieder, wien
het gegeven is dezen strjji met onprrtjjdige oogen
aan te zien.
H.t Vaderland ziet iets verbazend kunst
matigs in de beweging, die mm nu sedert 1889
weder tegen ons onderwjjs op touw zet.
Toen was mpn al kiel b!jj wat subsidie te erlangen
voor de vrjje school en was men bereid aan de voor
waarden van de wet te voldoen om die sufcs'die te
krggen. Ja, m9a vond niet alles opperbest, maar
van de enorme grieven, thans zoo breed uitgemeten,
werd weinig vernomen.
Maar dit geloove min: »ook vele voorstanders
der op inbare school hebben op het onderwijl wel
het een en ander arn te meiken, en zijn zelfs ge
neigd toe te geven, dat er in de denkbeeld m van
de voorstanders der vrjje schot 1, zioals die zich
thaDB ontwikkel, wel iets bruikbaar kan zjjn.
Maar het is allerminst noodzakeljjk, om ter ver-
wesenlglting daarvan ons gausche stelsel 't onderst
boven te keeren. Waarom zou meD, zoo dit gawnscht
is, den invloed der ouders op de school niet kunnen
uitbreiden
Z o 't onderwjjs te »schl^4bloneEartig,, 's, geljjk
de Standaard meent, waarom zou men het niet
meer aan de omstandigheden kunnen aan assm?
Zoo 't er op aangelegd is halve geleerden" a n te
kweeken, eene uitdrukking niet vrg van er ig over-
dijj'ing (een 12jarige kleuter, die van de openbar*
