1898. N°. 46.
Dinsdag 19 April.
85ste jaargang.
GOËSCHE
Oe uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woemdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prfj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Dituab, te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarder!.
Insendlav van
COURANT.
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ctl.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrokking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 ct
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel,
advertentiën vó®p uren op Aen dag der uitgave.
OPENBARE VERGADERING
van DBn
11AAD der Gemeente GOES,
op DINSDAG den 19 APRIL 1898,
des avonds te 8 uren.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Goes, den 15 April 1898.
Punten van behandeling
1. Resumtie notulen der vorige vergadering.
2. Mededeelingen.
S. Ingekomen stukken.
4. Verzoek L. de Jonge om grond in erfpaebt.
5. Idem van J. Verboom.
6. Idem van J. an W. Brouwer.
7. Wjjziging begrooting Armbestuur 1897.
8. Gasfabriek 1898.
9. Afschrijvingen plaatselijke belastingen.
10. Af- en overschrijvingen Begrooting 1897.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Evenals indertjjd da oorlog tusschen Turkjje en
Griekenland bjjna alle beschikbare ruimte der bladen
in beslag nam, zoo is het tegenwoordig de spanning
tusschen Spanje en de Vereenlgde Staten,
die stof te over get ft om de kolommen, beBtemd
voor het buitenland, te vullen. De vraag>zal er
oorlog zjjn of vrede?" is tot hiertoe onbeantwoord
gebleven, doch afgaande op de vele en velerlei
berichten, die tot ons kwamen, is de kans niet ge
ring, dat binnen een niet ver verwijderd tjjdstip de
oorlog zal losbarsten.
Het is aan te nemen dat president Mc Kinky
met zjjn Boodschap aan het congres een poging haelt
willen doen tot bahoad van den vrede, doch zjjn
bedoeling schjjnt slecht begrepen. De gevoelens in
Kamer en Senaat zjjn zeer verdeeld en ademen een
oorlogzuehtigen geest. Terwjjl de Kamer bet alleen
noodig acht dat de president zorgt voor bet terug-
keeren der rust op Cuba, voor de staking der vijan
delijkheden en voor de vestiging van een vaBto en
onafhankeljjke eigen regeeringterwjjl dus van af
stand doen door Spanje van de souvereiniteit op
Cuba niet wordt geproken, wordt dit wel geëischt
door den Senaat, die bovendien verlengt, dat Spanje
zijn strijdkrachten te land en te water op en om
Cuba terugtrekt. De resoluties van Kamer en Senaat
moeten dus zóó tot eenstemmigheid gebracht worden,
dat beide liehamen zich daarmede kunnen vereenigen.
Daarna moet de president de genomen besluiten
goedkeurenbjj kan ze.fs tien dagen wachten, met
het geven van zjjn beslissing.
En daarna zal dan waarschjjnljjk nog een ulti
matum aan Spanje gesteld worden, wat niet alleen
•enigen tjjd zal kosten, maar het zal niet zoo heel
gemakkelgjk vallen de reden voor bet stellen van
zulk een ultimatum aan te geven. Staking van de
vjjandeljjkheden op Cuba kunren de Vereenigde
Staten nog eischen, want daarbjj ajjn ook de belan
gen van vele Amerikanen betrokken, maar in naam
zjjn zjj gestaakt, de wapenstilstand is afgekondigd,
de reconcentrados, met wier gruweljjk lot men in
de Vereenigde SUten zeer begaan is, zjjn nu weer
▼rjjhoe zal dus Amerika zjjn tusrchenkomst nog
rcohtvaardigen En wanneer het berieht juist bljjkt,
dat de hoofden der opstandelingen zieh onderworpen
hebben, dan zonden er geen reden zjjn om op te
komen voor de mishandelde Spaansebe onderdanen.
Intusseben zal de regeering, of liever bet congres,
dat de macht in handen neemt, zieh door dergeljjke
overwegingen wel niet laten terug houden.
En ondanks dit alles bestaat er nog kans, dat de
vrede niet zal worden verstoord. De Spaansche regee
ring is voornemens de toebereidselen tot den strjjd
door te setten, maar niet tot eenige feitelijkheid over
te gaan, voordat de Vereenigde Staten de stellingen,
in de Boodschap uiteengezet, zullen trackten uit te
voeren in de werkelijkheid, doch het is volstrekt niet
zeker dat dit gebeuren zal. De Daily News ontving
uit Washington het beiicht, dat, naar men in toonge
vende kringen gelooft, het congres zich ten slotte zal
nederleggen bjj een bemiddelend voorstel en indien
Spanje voortgaat een vredelievende houding aan te
jemen, zal de oorlog worden vermeden. Zoowel da
Enropeesche mogendheden als Mc Kinlfy zullen hun
best doen een oorlog te voorkomen. De beslissing echter
bljjft ten slctte aan den president, want alleen als
twee derden der beide Huizen zieh tegen het besluit
van den president verklaren, wordt het vernietigd,
#n dit is onder de tegenwoordige omstandigheden
zeer onwaarschjjnljjk.
Hoe gaarne Spanje echter zou toegeven aan de
«iechen van Ameriks, het heeft rekening te honden
met personen en partgen. Sagaita heeft onomwonden
verklaard, dat hg de leer van Mao Kinley betreffende
de interventie niet kan dulden en dat Spanje bereid
is zjjn rechten op Cuba tot het uiterste te band
haven. De regeering heeft ook rekening te houden
met de openbare meening en met de Oarlisten, die
reeds dreigden met den burgeroorlog, indien de
regeering verdere toegefelökheid met de Unie be
toonde. Sagasta erkende, dat de toestand hoogst
ernstig is, dat Spanje zeker is van zijn rechten,
gereed is zjjn eer en zjjn grondgebied te verdedigen
en alle gebenrlgkhedei^ onder de oogen te zien. De
regentes heeft reeds hét beslnit geteekend, waarbjj
een infchrjjviog wordt geopend voor de uitbreiding
der vloot. Generaal Wfyler is te Madrid aangekomen
en verklaarde zjjn diensten aan Spanje aan te bieden.
Hg acht een oorlog onvermjjdeljjk, indien Spanje
Cuba niet verliezen wil, en zelfs oordeelt hjj een
oorlog verkieselijk boven de voortdurend gespannen
verkonding tusschen Washington en Madrid.
Mocht het resultaat van alle onderhandelingen en
beraadslagingen toch oorlog zjjn, dan kan Spinje
zich nog troosten met de wetensohap, dat zjjn eigen
zelfstandigheid geen gevaar zal loopen. Uit Rome
toch wordt bericht, dat in geval van oorlog Europa
wel absolute onzgdigheid '/al handhaven, maar tegen
bet einde der vjjandeljjkheden zullen, in geval Spar je
bet onderspit delft, de mogendheden beletten dat
het bestaan van dit land wordt bedreigd. In geen
geval zal Spanje worden overgelaten aan de genade
van Amerika.
Du laatste berichten (van gisteren) u't Washington
luiden
De Sensaat heeft mat 67 tegen 21 stemmen het
rapport van de meerderheid der commissie voor
bnitenland8che zaken aangenomen, benevens een
amendement van senator Davis, waarvan de strek
king is te ontkenner, dat de Vereenigde Staten het
voornemen hebben om eenige sonvemniteit, juris
dictie of eont ö'e over Cuba uit te oefenen, behalve
om den vrede te herstellen. De Vereen'gde Staten
zgn besloten om, zoodra dit doel is bereikt, de re
geering en de controle over het eiland aan zija be
volking over te laten. De aanneming van de untie
in den Senaat, die in elk geval aanleiding geeft tot
langer uitstel, schijnt een factor te ziju ten gunste
van den vrede.
Bjj al de aandacht, die bovengenoemde quaestie
tot z^'ch trekt, worden andere verschijnselen aan den
politieken hemel niet geheel en al vergeten en wordt
ook nog steeds het oog gericht op de Cretenze»
aangelegenheid, die nog altjjd verre van haar einde,
doch in den laatsten tjjd weder een sfap daarheen
genaderd is en wel door bemiddeling van den Czaar
van Rusland, die thans het oogenblik gekomen acht
om met succes te kunnen tusschenbeide komen. Het
groote bezwaar om alle geschillen uit den weg te
ruimen was tot hiertoe dat de Turken weigerden
Thessalië te ontruimen, wanneer de voorwaarden,
waarop dit zou geschieden, niet in alle deelen naar
den zin van den Sultan waren. Thans echter is de
hoofdquaesfie, nl. de fiianc ë^le regeling voor Grie
kenland, ia orde, en de Turken zgn bezig uit Thes
salië te vertrekken, zoodat men nu den Sultan een
vroeger door hem niet gewilde oplossing kan voor
leggen. In overleg met de regeeringen van Engeland
en Frankrjjk is door graaf Murawief een organiBa-
tie-ontwerp voorgesteld, waaraan de Ozaar reeds zgn
goedkeuring heeft gehecht. Het doel van dit ont
werp is de invoering van de autonomie op Creta
met prins George van Griekenland als gouverneur.
Verder is voorgesteld dat alle openbare betrek
kingen en ambten op het eiland door inboorlingen
zullen worden vervuld; de gendarmerie zal uitslui
tend bestaan uit Oretenzers, zoowel Muzelmannen als
Christenen. Slechts in den eersten tjjd kan de gou
verneur hiervan afwgken door voor enkele takken
van bfstuur Europeesche specialiteiten aan te stellen,
die belast zullen worden met de reorganisatie van den
dienst. De gouverneur, bjjgestaan door een Raad, zal
'teiland beboeren, er zal een afzonderlijk departement
van marine worden ingesteld, dat belast is met kust-
politie, kustvaait, havenrechten en havengelden. De
gouverneur zal den titel dragen van »regeerend
vorst", dfch omtrent de erfopvolging zullen geen
bepalingen worden gemaakt. Aan Turkjje zal niet
de minste inmenging in de Cretenzer zaken worden
toegestaanslechts de buitenlandsche aangelegen
heden zullen, voor den vorm, aan de goedkeuring
van de Porte worden onderworpen. Ten Blofcte zal
Creta aan den Sultan een jaarljjksche schatting be
taler, waarvan het bedrag dorr de groote mogend
heden zal w rden bepaald. Daar de geldmiddelen
van Creta in een zeer desolaten toestand zgn, zal
Rusland een leening van SO millioen Turksche pon
den trachten te doen garandeeren. Wearschgnlgk
zullen de overige drie groote mogendheden, Duitseh-
land, Oostenrgk en Italië, zich bjj deze regeling
neerleggen. Komen al deze plannen tot verwezen
lijking, dan is het nog slechts noodig te bepalen
wanneer prins George als vorst van Creta zgn in
tocht zal doen in Kanea. iHet ware te wenschen
voor Creta dat dit schoone doel Bpoedig werd be
reikt, docb, geleerd door de ondervinding, mag daar
op niet al te zeer gerekend worden. Het stelsel
van dralen en uitstellen zal de Sultan nog wel niet
>\.rle*rd zgn.
Het is opmerkeljjk, dat dngeland zieh in den
laatsten tjjd zoo gesoleerd houdt. Dit bljjkt vooral
in China, waar het gehetl op den achtergrond ge
raakt en door Rusland wordt verdrongen. Gaarne
zouden de Russen zien, dat de invloed der Engel-
schen daar geheel verloren ging en om dit doel te
bereiken kwam een der grootste Russische bladen
dezer dagen met het voorstel om een verbond in
het leven te roepen tnsschen Rusland, Frankrjjk en
Duitschland. Dit voorBtel beeft zeer de aandacht
getrokken en men ziet er den geheimen wenech in
van de Rnssische regeering, die voortgaat in China
vasten voet te krjjgen en haar leger daar op in het
oog vallende wjjze versterkt. Toch valt het te be-
twjjblen of zulk een verbond ooit tot stand zal
komen, want zoolang men in Frankrgk nog droomt
van een herovering van Elzas-Lotharingen, zal een
verbond tusschen de beide staten aan weerszjjden
van den Rgn wel tot de onmogelijkheden bebooren.
Bovendien de belangeh van Duitscbland zjjn niet in
strjjd met die van Engeland noch met die van Rus
land en waarom zich dan aan te sluiten aan een
d*r mogendheden, die in China ljjnrecht tegenover
elkander staan 'i Daarbjj komt nog, dat Engfland
voor Duitscbland ter zee een zeer te duchten vjjand
is en omgekeerd een niet te versmaden bondgenoot,
terwjjl de onzekere vriendschap van Frankrijk voor
Duitschland weinig beteekent. Ook Keizer Wilhelm
heett meermalen getoond, dat hg den Engelschen
geen kwaad hart toedraagt en dat hg zich meer
getrokken gevoelt naar een samengaan met Enge
land, dan naar een Driebond, zooals het Petersburger
blad dien voorstelde.
GOES, 18 April 1898.
Men schrjjtt ons
>De besturen der gemeenten, behoorende tot het
rjj ks-kiesdistrict Hontenisse, ontvingen dezer dagen
van het gemeentebestuur van Hontenisse, hoofdplaats
van bedoeld district, het verzoek om als aandeel in
de kosten der stembiljetten voor de verkiezing van
een lid der Tweede Kamer in 1897 en de daarop
gevolgde herstemming, zeker bedrag aan den gemeente-
ontranger van Hontenisse over to makm.
OtBchoon de kosten riet hoog zjjn, veroorzaakt
het groote aantal stembiljetten ten behoeve van al
de betrokken gemeenten, voor Honteciase toeh nog
eene lastige uitgaaf. Niet ten onrechte zegt men
evenwel: Mm is daarvoor dan ook hoofdplaats, ter
wjjl deskundigen beweren dat de kosten van stem
biljetten, bedoeld in art. 70 d«r kieswet, niet op
de onderkiesdistricten mogen verhaald worden."
(Welk voorrecht het opl«37ert hoofdplaats van
een kiesdistrict te zgn is ors niet recht duidelgk,
en ot het »niet ten onrechte" is, dat de hoofdplaats
van het kiesdistrict de stembiljetten ook voor de
onderkiesdistr'cten betalen moet, zullen wg in
't midden laten, maar de bedoeling van art. 70 der
kieswet is nibt anders en er zgn reeds ministeriele
beslissingen, waarbjj dit is U'tgemaakt. Red. O. Ct
Eergisteren had ten gemeentebuize alhier de
inschrjjving plaats naar eene staanplaats voor één
stoomcarou88el en ééa byppodrome gedurende de
aanst. kermis Het resultaat wasdat aan Karei
Bennerte Roermond, ali hoogsten inschrjjver, de
plaais voor een stoomcaroussel werd gegund voor f §10
boven het gewone marktgeld.
Voorts was ingeschreven door J. Wolfs te Roer
mond voor f 700, mej. Elis. Wolf» aldaar voor f 600
en door wed. Schildmeger te Edam namens mej.
8 M. van Renterghem voor f 240 (deze laatste met
inbegrip van het nrarktgeld).
Voor een byppodrome waren geene inschrijvingen
ingekomen. Leze kunnen dus nu niet meer op deze
kermis worden toegelaten.
Tegen 1 Mei zgn in Zeeland de volgende kom-
miezan bjj 's rjjks belastingen verplaatst
(Het cjjfer achter den naam wg t aan de klasse,
waartoe elk der genoemden behooit.)
P. Verslag a 2e van Hoedekenskerke naar
TolenM. C. Commelin le van Aardenburg
naar HoedekecskerkeI. P. van O o 81 le van
Ellewoudsdjjk naar Hoedeke skerke S. A. I b u r g
le van Hoedekenskerke naar Elh woudsdjjk P.
van Wouwe 4e van Oisendrecht naar Hansweerd.
Hoedebrniherbe. Op de kiezersljjst in
deze gemeente komen voor 147 kiezers voor de 2e
Kamer, 147 kiezers voor de Prov. Staten en 146
kiezers voor den gemeenteraad.
Vergeleken met het vorige jaar is dus het aantal
verminderd met 20.
Door den Raad dezer gemeente is in zjjne verga
dering van jl. Vrijdag besloten, gedurende de eerst
volgende 25 jaren jaarlijks f 22,35 te betalen voor
afkoop van tolheffing op den weg Goes 's-Giaven-
polder.
Tot gemeente-geneesheer te Wemeldinge is
benoemd de heer P. J. A. Krugsse, tbars te
Axel.
Kolijngplaat. In het bericht van de alhier ge
vormde feestcommissie voor het inbuldigingsfeest,
voorkomende in het no. van Zaterdag 11. is vergeten
te melden, dat de heer W. F. J. W a g t h o bjj
acclamatie tot eere-voorzitter werd gekozen. Tevens
kan nog gemeld worden, dat alle ieden der feest
commissie de benoeming hebben aangenomen.
Bjj Koninkl. besluit is een pensioen van 1400
verleend aan T. Mouthaan, ocderwjjzer aan de
openbare lagere school te Koljjnsplaat.
Wiesenkerke. Men behoefde nog niet eens
»Papa de Pruttelaar" uit het album voor Krakatau
te zjjn, om bij 't binnentreden der openbare fchool
alhier, op jl. Zaterdagavond te mopperen, >is dat
nu een opkomst voor een doel als 't hier gold
bespreking of door feestviering in deze ge
meente van ingenomenheid met de optreding van ons
Prins sje als Koningin zal worden blijk gegeven.
Ten slotte kwamen tcch 27 menschen op, w. o. 1
van Kamperland en geen enkel van Geersdjjk. Waar-
Igk een bemoedigend vooruitzicht voor ben, die,
als Commissieleder, de inschrjjvingsljjsten zullen heb
ben te pre8enteeren En wat is daarvan nu de oor
zaak De uitkomBt zal moeten bewjjzen cf 't als
getuigenis van weinig ingenomenheid met deze feest
viering moet worden opgevat, dan wel of wederom
de oude plattelandsche redeneering van voch dat komt
toch wel terecht, al ben ik er niet bjj" voor de
wegbljjvers heeft gegolden.
in 't vertrouwen dat 't laatste het geval zal zgn
werd, na een kerte toespraak door den burgemees
ter, tot benoeming van eene commissie voor de
viering van 't kroningsfeest bfsloten. In
aansluiting met den wenscb van ds. Snoep om
daarbij al wat den schjjn gaf van officiësle bemoeiing
te laten wegvallen en alzoo de eommissie te doen
zgn eene commissie door- en uit bet volk gekozen,
werd bepaald dat dio commissie zou bestaan uit 10
leden voor de kom van het dorp, 7 voor Kamper
land en 4 voor Geersdgk met den burgemeester tot
eere-voorzitter.
Uit d-r daarop gehouden stemming bleek dat met
de meeste stemmen waren gekozen
Voor de kom van het dorp, de heeren A. T. C.
Swenne, G. L. v. d. Hejjde, C. N. v. d. Hejjde, T.
Swart, A. van Damme Sr., ds. Snoep, R. A. Gaan-
derse, J. W. de Neve, J. van Pagee, Adr. v. d.
Maas Ez. en B. A. van de Vaat», de laatsta in de
plaats van ds. Snoep, die te kennen gaf, wegens
vertrpk, de benoeming tot zgn leedwezen niet te
kunnen aanvaarden.
Voor Kamperland, de heerenA. van Hee, J.
L. Marcu8se, Marius Schipper?, A. Heule, J. M.
Noordhoek, M. Goudswaard en J. Robjjn.
En voor Geersdgk, de heeren M. Maris, J. Otf-
nekes, St. J. de Regt en H. Meulenberg.
Ten slotte werd wegens het vergevorderde uur
besloten, in een door die commissie te houden ver
gadering, de veidere uitvoering te bespreken.
Naar de M. Ct. verneemt is de commifsie van
toezicht op den Provincialen stoomboot-
dienst op de WeBterscbeldein een bijeen
komst, gehouden met haren deskundige, den heer
W. Fenenga te Amsterdam, tot overeenstemming
gekomen betreffende het te bouwen, nieuw stoom
schip voor dim dienst.
Aaa de maatschappij de Maas te Rotterdam is,
als minste inschrijver, de levering gegund; bahou-
dens nadere goedkeuring door het Gedeputeerd
college.
De aannemingsjm bedraagt f 118.080.
Zaterdagavond is de burgemeester van 's-Gra-
venbage, jhr. mr. B. Pb. de Beaufort, zacht en
kalm te Meriëndal bjj Arnhem overleden aan de
gevolgen van longontsteking, waardoor hg was aan-
gtast.
Slechts zeven maanden was het den overledene
gegund als hoofd van het gemeentebestuur van de
residentie werkzaam te zgn. Hjj was slechts 45 jaar
oud.
De begrafenis zal Donderdag in het familiegraf te
LenBden plaats hebben.
HH. MM. de Koninginnen worden in de
eerste helft van Juni in Nrd^rland terugverwacht
en zullen zich dan rechtstreeks begeven naar Soi st-
djjk, waar zjj tot in de laatste dagen van Augustus
zullen verbljjven.
Dientengevolge zal de verj mrdag van 11. M. do
