1898. W. 40.
Zaterdag 2 April.
85ste jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
UIT DE OUDE DOOS.
Do uitgave dozer Courant geBciiisdt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke ncmmers 5 cent; mot bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de lie6ren Nijgh Va.n Ditmau te Botterdam aa vorder
bjj alle Book erkoopers em Brievengaarders.
Db prjji der gewone advevtentdën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend©
dankbetuigingen worden van 1—10 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen oxn en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
SiaaeitAfisa® wasi »Av©5,é«sa£'l'?® 9 uren ©9 #©a AAg der uit&f&ve*
GOES, 1 April 1898.
In het hoofdartikel over >1 e e r p 1 i c h t" in
ons vorig nommer is bij de correctie verzuimd eene
iniasschicg aan te brengen, waardoor nu de batee-
kenie van den zin eenigszins anders is dan bedoeld
werd. Daar staat aan het slot
»Wjj behoeven hierover verder niets te zoggen,
maar het komt ons voor, dat men ook van dio
(antirev.) zjjde blijkbaar den leerplicht niet wil en
dat dus vrjj wel het lot van het wetsontwerp te
voorspellen is."
Hiercp behoort te volgen: t>voor zoover het van
de stem van antirevolutionairen kan afhangen
De hoofdcommissie voor <2s herziening
van da belastbare opbrengst der gebouwde
eigend mn>"ia is thans ssaragesteld. Voorzitter is
mr. J. P. Sp-'enger van Eyk. Uit Zeeland hebben
als lid zitting d^ hh. M. d3 Jonge Jz. te Goes en
J. H. O. Hejjso te Middelburg.
Mrabbeudijke. Deze gemeente zal s. s. Dins
dag een bezoek van den Commissaris der
Koningin ontvangen.
Ook Waarde zal dien dag door den Commissaris
worden bezocht.
Waarde. De gemeenteraad stelde de jaarwedde
van den triefoonhouder vast op f 50. in dezelfde
vergadering werd de heer C. J. Vroegop ais telefonist
benoemd.
Het kohier van den hoofdelijken omslag voor dit
jaar bedraagt de som van f 1717,87 en dat der
hondenbelasting f 55.
lerseke. In da gisteravond gehouden raads
vergadering werd melding gemaakt van de
goedkeuring door Ged. Staten van het raadsbesluit
tot het aangaan eener geldleening van hoogstens
f64500.
Van Ged. Staten was 0. a. nog ingekomen een
missive naar aanleiding eener oproeping van onder
wijzers met landbouwakte voor school 1. Daarin
wordt het nut van landbouwkundig onderwas voor
Ierseke erkend, maar aanbevolen wordt het in de
uren voor het herhalingsonderwp bestemd, te geven.
Ook kan de te benoemen onderwijzer niet verplicht
wordeu tot het houden van voordrachten.
De Voorzitter (de Burgemeester), deelde daarna
mee, dat voor bedoelde betrekking zich nog geen
sollicitanten hebben aangemeld. Daarom stelden B.
en W., in overeenstemming met een verzoek van
het hoofd der school, voor, na 4 April een onder
wijzer of onderwijzeres op te roepen. B. en W. wer
den met algem. stammen gemachtigd in dien zin
te handelen.
Onlangs is door B. en W., daartoe door den
raad gemachtigd, een woonhuis gekocht om dit als
bergplaats voor een lijkwagen in te richten. Deze
koop, ad f 460, werd nu met algem. stemmen nader
goedgekeurd.
Daar de te koop aanbieding van straatmest van
de gemeente nog geen gevolg heelt gehad, werd
B. en W. machtiging verleend om tot verlaging
vac den pr|js over te gaan.
In de M. G. van gisteren werd geschreven:
»Nu de poldor vergaderingen allerwege
voor de deur staan, dient nog eens te worden ge
wezen op de circulaire van Gedeputeerde Staten
dezer provincie dd. 18/25 April 1896 no. 128, voor
komende in het Provinciaal blad no. 82.
Omdat de theorie, daarin verkondigd, zoo duister
was, wendde zich het bestuur van den GeneraleB
Prins Willem-polder tot het Gedeputeerd college om
nadere inlichtingen en ontving het tot antwoord,
>dat het algemeen reglement voor de polders of
waterschappen geene volmachten meer kent, zoedat
eene vertegenwoordiging krachtens volmacht niet in
overeenstemming met het reglement is."
Met allen eerbied voor ons hoogst administratief
College in Zeeland kan ik mg zoo schrgft een
onzer correspondenten met dat voorschrift niet
vereenigen, omdat do wet voor mjj hooger staat dan
een besluit van Gedeputeerde Staten en het de wet
is, die mg toestaat mjjne zaken door een behoorljjk
gevolmachtigde te doen waarnemen. Zelfs komt het
mjj voor dat substitutie uit krachte van een authen
tieke acte niet mocht worden uitgesloten, indien zjj
is in behoorlijken vorm, zjj het dan op zegel en
geregistreerd, onderhandseh of notarieel; hoe solieder
de waarborg des to beter, maar in verbieden zie ik
oen verkorting der rechten van hen, die in vreemde
rjjken of in onze koloniën verbljjven en bjj authen
tieke acte een algemeen gevolmachtigde achterlaten.
Volgens de beslissing van Gedeputeerde Staten zou
deze aan geen polder vergaderingen mogen deelnemen
en een ander niet mogen aaawjjzen om in zjjae plaats
op to treden. Begrjjpa wie het kar
In het nr. vas heden autwoordt hierop mr. Polman
Kruseman, griffier der Staten
»Doze btslissing is een gevolg van de wijziging,
welke art. 64 van het Algemeen reglement voor de
polders of waterschappen iu 1874 ondergaan het-ft.
Vroeger luidde de bepaling
»Ter vergadering van ingelanden kunnen stembe
voegden zich doen vertegenwoordigen door een ge
machtigde.
»De gemachtigden moeten van hunne lastgeving
doen blijken door eeae schriftelijke volmacht, die in
het archief van den polder of het waterschap wordt
nedergelegd."
Toen was dus vertegenwoordiging bij volmacht
toegelaten.
Thans luidt het voorschrift
Die zich wil doen vertegenwoordigendeelt schriftelijk
aan het polderbestuur mede de namen en de woonplaats
van den persoon, die voor hem optreedt.
Vertegenwoordiging bij volmacht is daardoor ver
vallen. Hg, die zich wil doen vertegenwoordigon,
heeft nu eene kennisgeving aan het polderbestuur
te doen. Zjj kan echter doorloopend zjjn, d. w. z.
tot wedtropzeggens toe geschieden, en levert dus
voor vreemdelingen geen noemenswaard bezwaar op.
Uw correspondent verliest uit het oog, dat ver
gaderingen van ingelanden een publiekrechtelijk
karakter dragen en dat publiekrechtelijke bevoegd
heden niet voor overdracht krachtens de privaat
rechtelijke overeenkomst van lastgeving volmacht)
vatbaar zijn, tenzjj staatswet of reglement dit in een
bjjzonder geval uitdrukkelijk toelaten, wat hier niet
het geval is.
Terecht stelt uw correspondent de wet hooger dan
een besluit van Ged. Statende door hem gewraakte
circulaire is echter niet in strjjd met de wetzjj is
er een uitvloeisel van."
Men schrijft san de Midd. Ct. uit Wesfcoljjk
Zeeuwsch-Vlaanderen
Het wetsontwerp tot invoering an leerplicht heeft
eei onzer roomsch-katholieke geesteljjken aanleiding
gegeven om Zondag jl. in een toespraak getrouw
schoolbezoek in bescherming te nemen.
Hjj raadde den ouders aan, van nu af de kinderen
al geregeld de school te doen bezoeken. Komt leer
plicht, dan is h3t schoolgaan een gewoonte gewor
den, en de scholieren zullen niet al te zeer in minder
gunstige conditie veikeeren dan zij, die onder leer
plicht kunnen profifeeeren van het onderwjjs.
Voorzeker een zeer goed woord.
In overleg met de Staatsspoorwegen zal door
de Stoomvaart-mg. Zeeland te Vlissingen een a b a t-
t 0 i r worden opgericht ten noorden van de buiten
haven op het stationsterreia aldaar, naar welke haven
vee per spoorweg wordt aangevoerd. Na het slach
ten zal het vleesch met sfcoombooten van de ge
noemde maatschappij, naar Engeland worden ver
zonden.
In verband hiermede worden de sporen en wissels
zoodanig ingericht, dat men aan de noordzjjde zal
kunnen lossen en er tevens ruimte voor benoodigdo
wagens besohikbaar zal zjjn, zoodat de aanvoer van
vee geregeld kan plaats vinden.
De Directeur-Generaal dor posterjjen en tele
grafie heeft het gevoelen gevraagd van de besturen
der gemeenten, waar telefoonkantoren zjjn
gevestigd over het voornemen om de diensturen van
alle telefoonkantoren op Zon- en feestdagen geljjk
te stellen, waartoe de keuze is gevallen op 121/2—1 Va
uren des namiddags, in te gaan 1 Mei a. s. Thans
moet er groot verschil bestaan in de opening der
telefoonkantoren op Zon- en feestdagen.
Bijjkens een telegram van den gouv.-generaal
van Nederl.-Indië, van 81 dezer, wordt de gouver-
nements-k offieoogst op Java voor dit jaar thans
geraamd op 183,657 pikols. (Stct.)
Op 18 Juli en volgende dagsn zal te 's-Graven-
hage worden afgenomen het eerste examen voor de
betrekking van surnumerair der directe
belastingen, invoerrechten en aecjjnzen, en wel
voor vjjf-en-twintig plaatsen.
De verzoekschriften om toelating tot dit examen
moeten vóór of uiterljjk op 1 Juni bjj het departe
ment van financiën zijn ingekomen, met eene ge
boorte-akte van den adspirant en het bewijs dat hjj
Nederlander is.
Om tot dit examen te worden toegelaten moet
men bjj den aanvang van 1898 den leoftjjd van 18
jaar bereikt en dien van 20 niet overschreden hebben.
Het Hbl. van Antwerpen meldt, dat de gouver
nementen van Fraukrjjk, Holland en Duitschland
zjjn overeengekomen voor een eenvormige
m e t i n g der b i n n 0 n s e h e p e n.
Zoover uit het door het Handelsbl. medege
deelde is op te maken, heeft, zegt Het Vad., onze
gezant in de zaak-I s r a 1 s niet de houding aan
genomen, óiö den vertegenwoordiger van een fier
en vrjj volk voegt. »Iu sommige bladen wordt te
kennt-n gegeven, dat de heer Israëis hem wel zeer
dankbaar mocht zija omdat hjj hem voor een uit
zetting heeft behoed. Ons komt het voor, z?gt het
Vaderlanddat het beter ware geweest het desnoods
op die uitzetting te hebben laten aankomen, dan
het hoofd t6 buigen voor de onbefcameljjke en on-
billjjke eischen vaa een Minister, die aan kleinen
zjjn kracht wilde doen gevoelan, maar zich wel
wjjseljjk heeft gewacht dus op te treden tegen de
correspondenten bjjv. van de Times en de Frankf.
Zeitung, die behoord hebben tot de scherpste en
meeöoogenlooste bestrijders der Fransche justitie.
De ernstigste grief tegen onzen gezant is wel
deze, dat hij blikbaar terstond tegenover den Fran
sche» minister do verbintenis hef ft op zich genomen
om den heer Israëis te ontslaan, zonder dat hjj zelf
zich vorgewiBt had van de juistheid der grieven
de artikelen van het Handelsblad kende hg niet
zonder dat hg den heer Israëis gelegenheid had ge
geven zich te verantwoorden, zonder dat hij hem
den tijd had gelaten te overleggen en te raadplegen
hen, die mede in de quaestie betrokken waren.
Het is misschien mogeljjk, dat de betrekking van
dagbladcorrespondent moeilijk vereenigbaar is met
eenige officiëole relatie tot een gezantschap, ook al
is de band zoo Iob als in casu bjj dezen geheel
honorairen titel het geval was. Maar hieraan was
bljjkbaar nimmer gedacht, ook niet door den gezant,
en het is daarom van zjjn zjjdo de handelwijze, niet
van e8n beschermer van de belangen zijner landge-
nooten, maar van een oogendienaar der vreemde
regeering, om bjj de eerste de beste moeilijkheid die
zich voordeed, op den hem gedanen eisoh, den heer
Israëis te straffen met ontslag.
Kleine natiëa kannen achting en eerbied afdwin
gen, als zjj ook tegenover machtigen hoog houden
de beginselen van vrjjhcid en recht. Maar als ze zich
laten vertrappen, wat wonder, dat men ze minacht."
De Ned. weeB er op, dat de zaak nog wel eens
aanleiding kan geven tot een interpellatie in de
Tweede Kamer, en voegde er bjjDat heb je nu
van al die »dure gezanten", kunnen dan de hseren
Staalman en Van der Zwaag zeggen, vergetende, dat
de haer De Stuers nog onlangs onzen kaasinvoer in
Frankrjjk gered heeft."
Dit laatste is zeker zeer verdienstelgk geweest
zegt de Zw. Ct., maar het moeBt hem 0. i. juist een
reden te meer geweest zjjn, om zich thans de kaas
niet van 't brood te laten eten.
(Men zie intusschen onder de rubriek Staten-Gene
raal." Uit het antwoord van den Minister bljjkt, dat
de zaak van niet zoo groots beteekenis is.)
Alleen zoetigheid.
Zooals tabakshandelaars op de zakken met hun
geurig kruid hun uithangteeken met of zonder onder
schrift plaatsten, zoo doet dit ook, geljjk wjj weten,
de Zoete Inval op den Opril der Markt. Men ziet
er een groot vat en een ventje, nu nog half zicht
baar, maar straks hals over kop in het vat gerold.
Wat er in het vat is, kan men wel afbidea uit den
naamzoete invalhet moet natnurljjk de eene of
andere zoetigheid zjjn, b.v. suiker of stroop. Op
sommige plaatsen want dit uithangteeken kwam
meermalen voor draagt het vat het opschrift
>het suikervat", zoodat we daar niet behoeven te
raden.
Te Goes is de Zoete Inval een brood- en koek-
bakkerjj, maar dat is het niet overal. In 't alge
meen is het uithangteeken te vinden op plaatsen,
waar suiker, Btroop ot honig gebruikt of verkocht
wordenbehalve by brood- en koekbakkers ook bjj
kruideniers en aan de zoogenaamde balletjesbuizen,
dat war en huizen, waar babbelaars of balletjes ge
bakken en verkocht werden.
Zoo vaak ik het prentje van den Zoeten Inval
zie, komt mjj een uithangbord van een Hollandsche
kroeg voor den geesthierop ziet men een man,
die een glas vasthoudt, en daarender het rjjmpje
>Drink ik, dan bederf ik Drink ik niet, dan sterf
ik; Doch het is beter gedronken en beiorven, Dan
niet gedronken en gestorven." Want het is wel niet
I tegen te spreken, dat de jongen, die zich met eeu
plons in een stroop- of honigvat laat vallen, be
dorven" is, al is dat dan ook in een andere betee
kenis dan de drinkebroer. Klaarbljjkeljjk wil de
bakker, of wie dan ook, die den Zoeten Inval tot
uithangteeken kiest, zoggen, dat bij hem ülles zóó
zoet, zóó lekker is, dat men er niet alleen tot over
de ooren in zit, maar dat bet zelfs een bedorven
pak en nog meer waard is. Met een kleine wjjziging
zou hij den jongen, die in het vat tuimelt, de woor
den van het medegedeelde versje ia den mond kun
nen leggen.
De producten van het bakkersbedrijf zjjn natuurljjk
onmisbaar voor iedereen, maar daarom staan zo niet
alle even hoog in eere. Bjj onze voorouders ston
den koek en bollen, warme bollen, het hoogst aan
geschreven. Ofschoon zo niet hetzelfde zjjn, noem
ik koek en bollen in ééa adem want de laatste
waren toch ook menigmaal >aangezoet" met een
schep uit suiker- of honigvat, waardoor het ver
klaarbaar wordt, hoe ook bollenbakkers >den Zoeten
Inval" tot uithangteeken konden kiezen. En van
deze bollen had de vallende knaap naar waarheid
kunnen getuigen eet ik ze niet, dan sterf ik. Voor
onze vaderen kon geen feestelijkheid bestaan zonder
warme bollen. Op Nieuwjaarsdag en op kormis,
op heiligen- en verjaardagen, bjj verhaizings- en
schoonmaakfeesteü, aitjjd moesten er bollen gegeten
worden. Maar men lustte de »afterlingen" ook wel
op andere tij den. En zoo was en bleef het dan
steeds een gewichtig oogenblik, als de bakker eiken
Zaterdagavond op de stoep van zjjn woning ver
scheen, den koehoorn aan den mond zette en uit
alle macht aan het blazon trok, om der hongerende
menschheid het belangrjjke nieuws te doen weten,
waarop zij al met ongeduld zat te wachten, nl. dat
de bollen zoo juist warm en wel uit den oven
kwamen.
Sommige bakkers stelden er zich niet mede te
vreden, om dit bericht alleen ia hun buurt bekend
te maken, zooals bljjken kan uit de volgende woor
den, die een bakker tot zjjn knecht richtte
Tsa jongen, blaas den horen wat
Blaas overhoop de heele stad.
Ga henen en roep wjjd en breed
Langs al de stratenbest l al heet
Hierboven noemde ik de bollen »affeerlingen", wat
een verbastering is van »achtelingen." En wat be
duidt dan dit laatste woord? Misschien kan de oude
geschiedenis ons helpen ter verklaring. Ten minste
de oude Bomeinen aten al bollen van acht Engelsche
duimen lang en breed, en de Grieken hadden er,
waarvan ze acht mondvollen konden nemen,® eer zjj
ze geheel naar binnen hadden gewerkt.
Toen het menscheljjk geslacht al meer begon ta
ontaarden" om met een geliefde uitdrukking
van onzen tijd te spreken vond men, naar het
schijnt, de bollen niet mear goed of niet meer zoet
genoeg, en bjj sommige gelegenheden werden ze
vervangen door koek, »zoetekoek" of >kleingoed."
Vooral was dit het geval met kermis en Nieuwjaar.
Zooals men weef, brengt het gebruik mee, dat iedere
boererjongen zjjn kermisvrjjuter een >zoetekoek"
cadeau doetmen ziet, dat dit gebruik niet van
vandaag of gisteren is, al moge er dan eenige ver
andering in de specie" gekomen zjjn.
Elkaar met Nieuwjaar koeken ten geschenke te
gever, is door oss wellicht van onze Zuidelijke bu
ren, de
koeken
men 0
en gro
nog ge
Eq eig"
baksel
Met ee
En e~
Hoog
Maar e
de hed
In d
38 j,
opzette
ten aar
J. G. v.
