1898. ND. 34.
Zaterdag 19 Maart.
85ste jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
Dn Tsïtgavs dozor OGursnt geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als bui ton G-osc, f 1,78
Afzonderlijke nommera 5 eont; mat bijblad 10 cout.
Behalve aan ons Bureau worde®. Abonnementen en Advertenties, voor dit blad
aangenomen bjj de hoeren Nijsk Yltx Bit&as te Sött ordaxa en verder
bfj allo Boslnerkoopors m Brievengaarders»
D'5 prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
8$ directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prg»
slechts tweemaal berekend.
{geboorte-, kuwelyks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 cï
affiïivragoa ohd oa vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
&n«<e»4ftftag wan adverbia* ISra vAoif 3 trren w» «iao der uitcave.
GOES, 18 Maart J89S.
»De handigheid, waarmede zjj do verschillende
vóór ben op een taf4 staande bellen of klokken
weten te grijpen en in beweging te brengen en
daarmede op yolnaaikt zuivere wyze an in de strengste
orde van inaat enz. grootere en kleinere muziek
stukken uit ?osren, is inderdaad bewonderenswaardig."
Met deze woorden konden wy in een vorig nummer
een bfzuek oan de Royal Hand-Bell Ringers tan be
velen en blijkens de uitvoering, die dit gezelschap
gisteravond voor eene stampvolle zaal in »de Prins
van Oranje" alhier gat, was daarmede wat het
klokkenspel betreft niet ti veel gezegd. De ver
wachting, die men daarvan koesterde, is niet teleur
gesteld en in dit opzicht hebben do klokkenspelers
hun ouden goeden naam gehandhaafd, ea over dit
instrumentale gedeelte van hot programma kan het
oordeel even gunstig zjjn als weleer.
Nog werden esnige vocale nummers ten gehoore
gebracht, bestaande uit solo's en kwartetten, waar
van het gemis niet sterk zou gevoeld zijn.
Ook zou hot offert der uitvoering zeker er bij
gewonnen hebben, indien de executanten zich wat
meer rustig bjj hun wf rk hadden getoond.
De opbrengst dezer uitvoering iB gedeeltelijk be
stemd ten vooideele van do HasgEohs Ccristolijke
Jongemannen-vereeniging, en daar het bestuur dor
Ohristeljjke Jongelings-vereeniging alhier de organi
satie dor uitvoering had op zich genomen, verkregen
de leden en begunstigers dezer laatste vereeniging
toegang tegen de helft van den entréi-prp.
Hadden wjj hier te doen met een gewoon
rondreizend gezelschap, dat op deze wijze aan den
kost komt, wij zond«n ons tot het bovenstaande
brpalen. Ma3r het geldt hier een eenigszins bijzonder
gezelschap, waaraan terecht of ten onrechte in
tegenstelling van die andsre gezelschappen pg hunne
vertooningen iets vrooms, iets christeljjks wordt
toegeschreven.
De Midd Ct. van gisteravond levert dan ook een
uitvoerige beschouwing naar aanleiding van de te
Middelburg gehouden uitvoering en het daaraan
gebracht bezoek, om aan te toonew, dat zij, die zich
zoo gaarne tooien met den naam van christenen en
die zich op dat punt zeker monopolie toeëigenoD,
wèl dergelijke vertooningea bjjwonen, maar weg
blijven, wanneer in dezelfde localiteiten emeerten of
voorstellingen worden gegeven, die uit het oogpunt
van beschavend en veredelend kunBtgenot veel hooger
staan dan wat de Bell-ringeis ten gehoore brengen.
De beschouwing der Midd. Ct is wellicht wat
scherp, maar wij kunnen haar niet geheel tegen
spreken. Ook bier was alles tegenwoordig wat anders
met zekere minachting den rug toekeert aan veel
hoogere kunstuiting Ook hier werd door oene gansche
schare van antirevolutionairen met belangstelling
geluisterd naar een werkelijk verdienstelijk samen
spel aan de ééae, maar tevens naar eene groote
hansworsterij aan de andere zjjde.
Een gedeelte van de uitvoering was, zooals de
M. Ct. terecht opmerkt, volkomen gelijk aan wat
men in een cajé-chantant te zien en te hooren krjjgt.
Een zangstukje over een verliefden smid, onder be
geleiding van een niet al te klankvolle pianinoeen
quartet over vrouwen, waarin de eene zanger
»a small wife" (een klein vrouw'j») de ander »a tall
wife" (eene lange vrouw), do derde >no wife at all"
(in 't geheel ge&na vrouw) verlangde en de vierde
bjj het door elkander rammelen van al deze >wifes"
de drie anderen uitlachte, ziedaar iets wat in een
gewoon café-chanfonfc verwacht kan worden en daarin
d m zeker geen hoofdnummer zou uitmaken. Als wij
hiïr te aanschouwen krijgen een als een hansworst
8pringenden directeur, die, vóór hjj begint, als een
echte sjouwerman voor een zwaar vrachtje, ia de
handen spuwtals wjj ons herinneren het vroeger
optreden hier van deze Bsll-riiigere, gekleed in deftig
zwart pak en aan wier uitvoering werkelijk iets
>gewijds", iets plechtigs niet kon ontzegd worden
en daarmede vergelijken de potsierlijk gekleede heeren
van gisteravond, aan wier plunje, althans van uit de
zaal gezien, eeno flinke wasehvrouw wei een duitje
verdienen mochtals wg in aanmerking nemen, hoe
er ja.cht werd gemaakt op wat kluchtigheid, totaal
in disharmonie met het pgewgde" tintje, dat aan de
muziek on het gansche optreden dar B.fll-ringers
sehjjnfc te moeten kleven, dan meenen wjj het recht
to hebben te sprekon van hansworsterij
En als wij nu nagaaD, dat deze hansworsterij werd
bjjgewoond door de fine fleur der orthodoxen, zoowel
uit Goes als van elders, dan pleiten wij gaarne ver
zachtende omstandigheden en nemen wij aan, dat zjj,
evenmin als wjj, het verwacht hadden, dat de deftige
BoJl-ringers van weleer hun schoon klokkenspel
grootendeels zouden doen ondergaan in of bedelven
onder eene dergelijke café-cbantant-vertoonicg. Wij
houden ons gaarne overtuigd, dat ook vele ontwik
kelder, die genoemde richting zjjn toegedaan, gister
avond geen onvermengd genot hebben gesmaakt.
Er is half en half sprake var, dat de vermaardo
zanger Messchaerfc en de pianist Kó'afgeu hier eane
uitvoering zullen komen geven. Wjj vreez.m zeer,
dat dan de zaal niet gevuld zou zjjn mot een publiek,
als gisteravond bij de Bell-ringers was opgekomen.
Toch zouden wjj dat publiek durven verzekeren, dat bjj
eerstgenoemde niet onder christeljjks vlag varende
kunstenaars een oneindig meer verheffend en ver
edelend, dus positief christelijk kunstgenot te smaken
zou vallen, dan bjj de »puritein8che" klokkenspelers
gisteravond het g6val was.
Zonder ons in een'.g opzicht in dezen partjj
te stellen vestigen wjj op verzoek de aandacht op
j de advertentie in dit no. betrekkelijk het adres tot
verzetting der kermis.
De bear N. Visser, opzichter van den
waterstaat alhier, wordt, ingaande 1 Mei a. s., als
zoodanig verplaatst naar Tolen.
De besturen der polders of waterschappen in
Zeeland ontvingen deze week van de Gedeputeerde
Staten een atdruk van een voorstel tot aanvulling
van art. 102 vaa het algemeen reglement houdende
bevoegdheid tot aanslag van vroonen en vrij-
landen in buitengewoon dljkgosohot voor het aan
brengen of wijzigen van kunstbedekking op wegen.
Bjj de toezending is de uitnoodiging gevoegd om
vóór 1 Juni het gevoelen van het bestuur en da
vergadering van Ingelanden omtrent het voorstel
medetedeelen.
Dit staat vermoedelijk in verband met een voor
stel van dhrHeysegesteund door 8 andore leden
van de Prov. Staten vaa Zoolaod om in de a. s.
zomerzitting eene wjjziging van art. 102 van het
algemeen reglement voor ds polders of waterschap
pen in Zeeland.
Bij de vaststelling van dit reglement, dat van
1872 dateert, schreven Gedep. Staten in de memorie
van toelichting
3>In de reglementen van Walcheren en Schouwen
is do bevoegdheid opgenomen, om ook het geschot
van de vrjj- en vroonlanden te verhoogen. Het is
wenscheljik voorgekomen om ook in dit reglement
die bevoegdheid tos te kennen, doch slechts ia
buitengewone gevallen. Het moge billijk zijn, dat
in 't algemeen do rechten der vroon- en vrjj las dan
op vrjjstelling of vermindering van het gesvoou
geschot verzekerd bljjven, minder rechtvaardig sehjjnfc
het, dat die voordeelea ook worden genoten in buiten
gewone omstandighedendoze waren ongetwijfeld
niet te voorzier, en daarop, evenmin als op een
buitengewone verbetering der uitwatering, viel te
rekenen, tijdens het verleenen der recht»-», zoodat
men mag aannemen, dat dezo niet met het oog
daarop zjjn toegekend. Bovendien kan men wol
aannemen dat den vroon- en vrijlanden is gewaar
borgd dat de gewone werken buiten hunne kosten
of een onveranderd geschot zullen in stand gehouden
worden, doch minder waarschijnlijk is het dat men
verplicht zou zjjn eene belangrjjko verbetering aan
te brengen zonder daarvoor van die landen eene
bijdrage te vorderen."
Hierop laat ds voorsteller nu volgen
Ia diezelfde lijn voortgaande kan voor belangrjjke
wegsverbetering door het aanbrengen b. van kuast-
bedekking, die een aanzienljjk off >r van ingelanden
eiseht, maar aan allen ten goede komt, Baar reebt en
billijkheid van allen zoadar onderscheid eene bgdrsge
geheven woiden. Zoo is dat ook hier en daar be
grepen, en heeft men in sommige polder3 eene ge-
schotsverhooging, die daarvan 't gevolg was, zonder
verzot o jk op de vroonen en vrijlanden toegepast
in het waterschap Ooster- en Sir Jansland is dat
zelfs 6 jaren lang, va» 1883 tot 1889, zonder eenige
oppositie van wien ook geschied. Onwettig kan
zoodanige aanslag na het bovengezegde aangaande
den geschiedkundigen oorsprong der vroonen zeer
zeker niet heeten, maar onbilljjk is het evenmin.
Integendeel juist de vrijstelling te dien aanzien
schept eene grove onbillijkheid en eene ongeoorloofde
bevoorrechting of liever eene ongepaste uitbreiding
der aloude bevoorrechting. Wat toch is 't geval
De meeste kunstwegen vervangen voormalige aarde
wegen, waarvan de onderhoudsplicht rust op de aan-
palenden zonder aanzien des persoons, d. i. onver
schillig cf de aangrerzende landerijen s hotbare
grondstukken dan wel vroonen zijn. Worden nu de
vroonen vrjjgesteld van eene bjjdrage voor belangrjjke
wegsverbetering, dan krjjgen de eigenaren niet alleen
kosteloos een groot voordeel, maar worden zjj boven
dien ontheven van d©D on'-erheudslast, die op hen
als aanpalende rust. De onbillijkheid springt in het
oog. Op al deze gronden ib de voorgestelde aan vulling
van artikel 102 van het Algemeen Reglement wen-
Echeljjk niet alleen, maar ook noodzakeljjk.
Galjjk over do opbrengst der Rijksmidde-
len in de maand JaD. kan men over die in de
j maand Febiuari tevreden zijn. In d© twee maanden
zjjn wy (zooals uit da opgaaf in ons vorig no. is
gebleken) bjj het vorige jaar f 1,575,000 vooruit.
Het is in beide maanden de suikeraeognB, die het
zoo goed maakt, en die, spijt de te betalen premie
een tjfdperk van bloei tegemoet schijnt te gaan.
In JaDtiari bracht zjj op f 1,435,230, in Februari
f 1,693,960, doch geljjk nu bljjkt zonder afirtk van
premiëa. Voor de som der twee maanden te zamen
staat echter genoteerd, na aft-rek van verleende
pramiëff 2,416,913, d. i., daar de raming van
f 10,400,000 ook onder aftrek van premie berekend
is, f 683,000 boven de raming. De premie bedroeg
dus tot nu toe f 112,267.
Niettegenstaande de suikeraccjjns in F*br. 1898
f 661,0C0 meer opbracht dan in Februari 1897, is
h*t totaalcijfer d^r maand slechts f 425,000 hooger.
Dat is voornamelijk daaraan toe te schrjjven, dat
het personeel veel minder gaf, wat niet dan natuur
lijk is, daar ver loden j*ar nog veel over 't dienst
jaar 1896/1897 te batalen viel, en thans bet nieuwe
dienstjaar reeds sinds twpe maanden was verstreken.
Toen f 332,000, nu f 47,000. De opbrengst van dat
middel o^er het dienstjaar 1897 is nu gtsteg6n tot
f 8,495,000. Ook de vermogensbelasting vloeide min
der ruim dan in Febr. 1897 en de bedrijfsbelasting
mede iets minder ruim. Over 't lonpendo dienstjaar
gaf tot nog toe de vermogensbelasting f 5,203,000,
de bedrijfsbelasting f 3,996,000.
Verdere middelen bleven st-jjgen, alleen het suc
cessierecht uitgezonderd, dat htt avans van Januari
weder moest prijsgaven.
Het Centrum ontving een klacht van een abonr.é
in Bussum. In een bouwland, meer dan 300 meter
van het als onveilig op de Bussumsche heide aan
geduid terrein, hoorde hg de kogels om de ooren
fluiten, die de Amsterdarasche infanteristen bij het
oefenen uit hun geweren schoten.
De abonré heeft or niets tegen voor het vader
land te Eneuvflen, maar dan wilde hg liever dat
geen Amsterdancsche kogel hem die beroemdheid
verschafte.
Met hot oog ook op het spoorwegverkeer
zal z^kor wel op deze opmerking door de bevoegds
autoriteiten worden gelet.
Da Tel. ontleent hot volgende aan het verslag
ovtf de begrooting van Landbouw in België, wat
betreft, het gesloten blijven der grenzen
voor Hoüand'ch wei- en fokvea. >De sluiting der
grens was allernoodigst om onzen veestapel voor
algaheele besmetting te vrijwaren, maar de grens
maz toch niet gausch toe bljjven.
Over de grens zijn toch alle beesten niet besmet
en wjj mosten magere beesten hebban voor de kweek
Hst Eng-dsche stelsel zou hier te pas komanacht
of tien dag»n de inkomende beesten aan de grens
ophouden, de gezonde magere beesten laten binnen
komen en de vette slachten."
Met 1 Mei zullen brieven van Enge
land voor Rotterdam en Amsterdam over den Hoek
van Holland ie plaats van over Vlissingen-Q leens-
borough verzonden worden.
Zaak-Hogerhuizen. Op het door ons uit het
Nieuws- en Advertentieblad van Heeren veen overge
nomen sohijjven van Paulus van Djjk ant
woordt mr. Troeletra in de Sociaal- Democraatdat
Van Djjk, indien hij, te geljjk met zijn briefje aan
het Heerenveenseha blad, tevenB oen briefje had
gezonden aan den officier van justitie te 's-Graven-
hage, waarin zijne aanklacht togen mr. Troelstra
wpgens smaadschrift was opgenomen, recht van spreken
zou hebben. Thans noemt mr. T. zjjn briefje niets
dan eene hanBwoJSterij, om het onnadenkend publiek
zand in de oogen te strooien en achter een vloed
van dikke woorden zjjne vrees voor eene openbare
behandeling dor zaak te verborgen.
Daar Van Dgk geen genoegen noemt met de
verklaring van mr. T., dat deze het geld voor zjjn
overtocht indien noodig zal bjjeenbrengen,
doet mr. T. nu een oproeping om bijdra .jen voor
hot »fonds-Hog0rhuis", welk fonds zal dienon om
do kosten te betalen van de getuigen in het proces,
dat togen hem zal worden gevoerd, zoodra Van Djjk
hem aanklaagt, mot bepaling, dat allereerst uit dat
fonds zullen worden genomen de kosten van het
ticket 2o klasse voor Van Dgk en esn waarborgsom
van 1375 te zjjnon behoeve.
Kleederen van hout zjjn het nieuwste
product van den nimmer rustenden uitvindenden
onzer eeuw. H^t deubasld om kleederen uit
hout te vaardigen, lag vrijwel voor de har.d, als men
weet dat web der spin, dat toch zeer stpvig elastisch
is, uit niets anders bestaat dan uit bout van een
plank of een balk, 't welk door bet irsect fijn ge
knaagd en in de fijn bewerktuigde maag verwerkt
wordt. Dat de houtvezels door haar stevigheid zeer
geschikt zijn tot vervaardiging var weefselp, bewjjBt
het best do omstandigheid, dat de bast van veel
boomsoorten gebruikt wordt als bindtouw, dat, zeer
sterk iB.
Nu kan de mecsch wel niet het procélé der
natuur op den voet velgen, doch met do wetenschap
van hed«n brengt hjj 't al een heel eind. Het spin
nen van garen uit. hout is eerst in de laatste jaren
in prakt jjk gebracht, nadat de ingenieur Claviez, te
Leipzig, patent bad verkregen op een procé le tot
h*t verspinnen van boutvezels Dit aanmerkelijk
verbeterd en voltooid systeem wordt thans geëx
ploiteerd door de Leipziger Kunstweburei, Claviez
Co., en genoemde firma is het, die op de Saksisch-
Tfcü ingsche industrie- en nijverheids-tentoonstelling
to Leipzig in een speciaal paviljoen de producten
van haar fabricage exposeerde, welke fc<-rfcht de
verbazing van alle bezoekerfi wekten. De vlag, die
van dat paviljoen woei, en de kleedere^, die de
machinisten en wevers d*r firma droegen, waren
van houtvezels gemaakt. Dat do gebruikte strffen
dengdelpk waren, leerde de osdervindinding, want
de vlag bletk tegen storm en regen uitmuntend
bestand, en do kleedingstukken, die herhaaldelijk
gewa88ohen werden, hielden zich zeer geed.
Een groot voordeel dezer stof, waarvan de ver
vaardiging en bewerking aanschouwelijk worden
voorgesteld, is haar goedkoopte.
In brieven uit Atjeh aan het Soer. Handels
blad komt o. a. het volgende voor over den tocht
der colone Krull, ter vervolging van Oe-
m a r
»Bij Liliep kroeg de colonne Morrees het eerste
vnur, dat vrjj hevig wasmen stond werkeljjk te
genover bonden van Oemar eu deze bleek uitstekend
geprofiteerd te hebben van zijn langdnrigen omvang
met ons zjjn troepen waren uniform donker gekleed
en volgden geheel onze vechtwjjze, d. w. ztirail
leurs uitgezwermd, soutiens, reserve en hoofdtroep,
terwjjl twee bevelhebbers te paard waren dan zag
men tandoes en een troepje achteraan, dat veel ge
lijkenis had met een vivres-trein. De vjjacd was
verder voorzien van een sabel, die volkomen over
eenkwam met die van de marechaussé zoo zelfs,
dat toen een gedeelte van de colonne De Jongh
die ondartusBchen op het vuur van die van Moorrees
naar dezen was toegesneld een aanval wilde doen
op een op de flrnk zich bevindende vijandelgke
bende, vele manschappen uitriepen»het zijn de
marrchausfés 1" en zelfs de overste Krul', misleid
door de overeenkomst van dat blanke wapen en de
uniform, ophouden met vuren" liet blazen. De
vjjand, dit als een voorbode van attaqueeren be
schouwende, koos onmiddellgk het hazenpad en wjj
bemerkten te laat onze vergissing."
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren zjjn aangenomen eenige
kleine wetsontwerpen. Door den min. van binnen-
landsche zaken werd eene nieuwe w ij z i g i n g der
boterwet aangekondigd. De heer Ferf trok zjjne
interpellatie betreffende de schildluis in wegens het
inkomen van een wetsontwerp aangaande die zaak,
dat heden zal onderzocht worden.
Omtrent het adres van de Nederlandse Vereeni
ging van meelfabrikanten, houdende verzoek
tot bet heffen van een tjjdeljjk inkomend recht op
tarwemeel, herinnert de commissie van rapporteurs,
dat aan dit adres zijn toegevoegd een nader adres
van gemelde vereeniging, adressen van de Kamers
van koophandel en fabrieken te Winschoten, Nij
megen, Breda en Njjkerk, benevens een adres van
bakkers en molenaars te Vaals en andere gemeenten
in Limburg.
Sedert de inzending der Nota van inlichtingen is
veel geschied wat grooten invloed heeft kunnen
oefenen en wellicht geoefend zal hebben op het oor
duel en de zienswjjze van regeering en volksver-
teg°nwoordiging.
Et;n ander minister van financiën is opgetreden,
dien men niet kan en mag aansprskeljjk stellen voor
den inhoud dor Notado spoorwegtarieven voor
meeluitvoer uit vele plaatsen van Duitschland naar
ons land zjjn lager dan die voor bet vervoer in om
gekeerde richting; de zones in Frankrjjk zjjn af
geschaft.
Met het oog op die en andera gebeurtenissen en
omstandigheden stelt de Commissie aan de Kamer
voor de stukken te zenden aaa den minister van
financiën, met verzoek óm nadere inlichtingen.
