1898. N°. 31.
Zaterdag 12 Maart.
85stc jaargang.
Bij dit 110. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrydagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prg» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangeMomen by de heeren Nijgh Va.n Ditx&b te Botterdam on verder
bjf alle Boekverkoopera en Brievengaarders*
Dt, prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelgk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvrage» om on vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
v&ow 9 uren 09 <a«m der uitgave.
Uitbreiding van het kiezerscorps
In verband met wat wij in ons vorig no. schre
ven over de weinige animo, die er by de lagere
klassen beBtaat, om zich aan te melden voor het
kiesrecht, merkt men ons op, dat de animo
voor de uitoefening van het kiesrecht, bljjkens de
resultaten al even onbetekenend is en dat er zoo
weinig werkelgk kiezende kiezers zjjn.
En inderdaad, als men nagaat het groot aantal
van hen, vooral in de groote Bteden, die bjj ver
kiezingen eenvoudig thuis big ven, en hoe oen ge
deelte van de opgekomonen slechts op aansporing
van kie8vereenigingen of van verkiezingsagenten
naar de stembus als 't ware worden gedreven, dan
is het in het algemeen nog treurig gesteld met het
politiek gevoel van zoovelen en ware het te wen-
sohen, dat het aantal van kiezende kiezers in ons
land grooter werd.
Intusschen is het bij deze blgkbare gerirge be
langstelling opmerkelijk, dat sommige zeer bekwame
mannon nog altjjd voordeel voor het land meenen
te zien in uitbreiding van het kiezerscorps en de
vraag dringt zich op, wat zjj zich van die uitbrei
ding voorstellen.
Wij kunnen gerust aannemen, dat zjj, die op die
uitbreiding aandringen, heel goed weten, hoe eene
verkiezing in haar werk gaat en dat het aantal
kiezende kiezers uiterst gering is.
Een kiezende kiezer is 0. i. een zoodanige,
die met kennis van zaken en met oordeel des onder-
scheids uit alle voor verkiezing in aanmerking ko
mende personen eene zelfstandige keuze doet. Een
groot aantal der kiezers doet echter niets anders dan
eene stem uitbrengen en zij doen dat op aandrang,
bjjna onder suggestie van een klein aantal leiders
en agitators, al behoeft men dit laatste woord nu
niet in ongunstigen zin te nemen.
Om eene juiste keuze te doen behoort men te
weten welke eischen aan een vertegenwoordiger van
het volk of van de burgerjj te stellen zjjn, in verband
met het werk, dat van hem gevraagd wordt, en men
behoor! door onderlinge vergeljjkiDg te kunnen con-
cludeeren tot de meerdere of mindere geschiktheid
van de candidates om eerst daarna te beslissen op
wien men zjjne stem zal uitbreDgfn.
Hebben zij, die nog maar altjjd aandringen op
verdere uitbreiding van het kiezerscorps, nu verbete
ring van het gehalte der kiezers op het oog of is
alleen vermeerdering van het aantal stemmachines
de bedoeling Meerdere zekerheid, althans meer
kans om bij verkiezingen zich zelf of een geestver
want gekozen te zien
Het is begrjjpelgk, dat men van een zekere party
zooveel mogelgk vertegenwoordigers in de Kamer of
in den Raad wenscht te brengen, ten einde daar
door invloed to kunnen uitoefenen op den loop der
zaken van land en gemeente. Tegen het volgen van
dien weg ia nit een politiek oogpunt niets te zeggen
alleen is het te wraken, wanneer de aldus rede-
neerende uitbreiders van het kiesrecht zich uitslui
tend beroepen op liefde voor het volk, op zorg voor
de rechten van het volk.
Het willen der uitbreiding is nog niet juist een
bewjjs van demccratisohe gezindheid en constateert
geene bezorgdheid voor de rechten der kleine lui
den". De democraten b. v, willen uitbreiding van het
aantal kiezers, omdat zjj eene volksregeering willen
en gesu recht erkennen om iemand buiten te slui
ten maar wanneer de kiezers, die zjj scheppen willen,
niet tot juist oordeelen in staat zjjn, wat zal dan
het resultaat zjjn? Wij willen ditmaal buiten bespre
king lat9n wat b. v. mannen als dr. Kujjper ver
mogen op eene niet tot juist oordeelen in itaat
zjjnde massa. Wjj willen de zaak voor de agitators
van den gunstigstan kant bezien, en er op wjj-
zen hoe 0. a. voor mr. Kerdjjk en zgne vrienden
elke uitbreiding van het kiezerscorps een nadering
is tot hun ideaalalle burgers van tjjd tot tjjd eene
stem te laten uitbrengen, opdat zjj door die stem
invloed hebben op de regeering des lands.
Men kan dit ideaal hoog noemen, maar het is
het niet wanneer niet tegsljjk het nog meer ver
heven doel wordt nagejaagd om de opvoeding der
kiezerB ter hand te nemen.
Nog verdere uitbreiding van het kiezerscorps zonder
die opvoeding komt ons niet voor ia het belang van
het land te zijn. Men stelle zich ten taak aan da
opvoeding van de tegenwoordige kiezers meer en
allereerst de hand te slaan, het aantal der werkelgk
kiezende kiezers uit te breiden. Dan zal de on
verschilligheid en de traagheid wgken van zoovelen,
die nu het kiesrecht niet wensohen of er geen ge
bruik van maken. Eu die vertegenwoordiging, die
regeering zal de beste zjjn en het meest ten nutte
van land en volk kunnen uitwerken, die de vrucht
ia van de welgevestigde overtuiging van de groote
meerderheid der kiezers.
GOES, 11 Maart 1898.
Wjj vestigen de aandacht onzer lezers op da
advertentie in dit nr., waarin aene uitvoering wordt
aangekondigd door de Rcyal Hand Bell Ringers
directeur Duncan S. Miller, a. s. Donderdagavond
in »de Prins van Oranje" alhier te houden. Deze
BelUriDgers, die 8 jaar geleden ook optraden voor
H.H. M.M. de Koningin en de Koningin-Regentes,
zjjn hier geene onbekenden. Reeds vroeger traden
zjj hier op en lieten zij de beste berinneringen achter.
Hun spel bestaat nit 181 klokken van verschillende
grootte, waarmede zij muziek van elk karakter voort-
brecgen. Dit hebben zjj alleen kunnen bereiken door
jarenlange geduldige oefening, en zjj hebben het zoo
ver dasrin gebracht, dat zjj van de wals tot de
strengste klassieke stnkken ten gehoore brengen.
Door zuiverheid van klank en samenspel is hun
de warme lof van groote muzikale autoriteiten ten
deel gevallen. De handigheid, waarmede zjj de ver
schillende vóór hen op eene tafel staande bellen of
klokkpn weten te grjjpen en in beweging te brengen
en daarmede op volmaakt zuivere wjjze en iu de
strengste orde van maat enz. grootere en kleinere
muziekstukken uitvoeren, is inderdaad bewonderens
waardig.
Wjj durven een bezoek dan ook met alle gerust
heid aanbevelen.
Bij beschikking van den minister van binnenl.
zaken is, met ingang van 1 April, aan M. A. C. F.
B 0 1 0 m e y, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend
als assistent aan het rgkslandbouwproefstation te
Goes. (Stct.)
Eene commissie is gevormd, die aan ambfge-
nooten, vrienden en oud-leerlingen van den te Buiten
zorg overleden Groningschen prof. P. C. Plagge
eene circulaire heeft gezonden met het doel, gelden
bjjeen te brengen voor het oprichten van een be
scheiden gedenkteeken op het graf daar van den
betreurden geleerde.
8cIiore. Woensdag zjjn hier de eerste pogingen
gedaan om tot een feestviering te komen bjj
gelegenheid van de inhuldiging der Koningin. Ruim
een 60tal personen had aan de oproeping gevolg
gegeven, die na hot zngen van 't Volkslied tot hun
bestuur kozen da h.h. P. Janse, Cs. Glerum, L.
Polling en P. Molhoek, respectievelijk als voorz.,
vice-voorz., penningen, en secretaris. Voorts werden
aan dit bestuur nog toegevoegd één lid van den
gemeenteraad, één uit den kerkeraad, 2 uit eiken
tak van nijverheid, terwjjl de burgemeester, dhr.
J. G. van Nieuwenbnjjzen als eere-voorzitter benoemd
werd. Na een couplet van het oude Wilhelmus"
te hebben gezongen sloot de voorzitter deze zeer
opgewekte bijeenkomst.
Kelijoffplaat» In de vergadering van het
Nutsdepartement >Noord-Beveland" Woens
dag U. alhier gehouden en de laatste in dit seizoen,
droeg de heer J. Vermeulen »Het diakenhuisman
netje vertelt zgne historie" van Hildebrand voor,
de heer A. T. C. Swenne »Het boek Hail" en de
heer G. N. v. d. Hegden »De gevallene" van Adr.
de Vrjje, terwjjl de heer J. Vermeulen ten slotte
nog voordroeg »Een bezoek bjj Jan Steen" van W.
J. v. Zoggelen. De vergadering was maar matig
bezocht.
Door de afdeeling Tol en van de Maatschappij
van Landbouw en Veeteelt in de provincie Zeeland
is besloten don 14, 15 en 16 Juni een tentoon
stelling te houden van vee, werktuigen enz.
Den 14den zal het hoofdbestuur vergaderen, den
15den algemeens vergadering, festival en rjjtoer en
den 16den tentoonstelling van vee, enz. op een
daartoe geschikt terrein.
Naar aan de T. N. Gt. van vertrouwbare zjjde
wordt medegedeeld, is bet door den divisie-comman
dant niet toegestaan de gelden, door de gezamenlijke
landbouwers onder IJzendgke, Biervliet en Hoofd
plaat bjjeengebraoht, voor een h u 1 d e b 1 jj k aan
de maréehanseées bjj de arrestatie van den
beruchten kippendief Leo Miloen to bestemmen.
Het is jammer voor die dappere mannen, zoo
schrjjft men, dat door een paar onhandige zetten
van iemand, de zeer lofwaardige bedoeling van velen
is te niet gedaan. Wjj achten hun daad daarom niet
te minder, integendeel moet het wapen der maré-
chausEéas In het algemeen door dat huldebljjk te
weigeren in de achting van een ieder stjjgon, daar
hier de eer zwaarder woog dan het geld.
De minister van justitie heeft zjjne bjjzondere
tevredenheid te kennen gegeven aan de marechaus
sees A. A. Adam en J. van der Waal, gesta-
tioEmerd te IJzendjjke, wegens hun onverschrokken
en beleidvol gedrag bjj de, in den avond van 5
Fetruari onder de gemeente Biervliet met hevig v«r-
zet gepaard gaande arrestatie van een beruchten en
pevreesden inbreker, sedert 1896 in het Algemeen
Politieblad wegens diefstal gesignaleerd.
Van deze tevredenhsidsbetuiging is eervolle ver
melding geschied in het Algemeen Politieblad.
Naar wjj vernemen, zal de Regeering binnen
kort voorstelen, eene 1 e e n i n g van, naar men wil,
45 millioen te sluiten ten behoeve van I n d i ter
vervanging van de vlottende schuld. (E. Ct.)
Aanvragen voor jongelingen om aan het rxamen
voor toelating als adelborst b jj den zeedienst
of bjj de mariniers deal te nemeD, moeten vóór 2
Mei bjj het departement van marine zjjn ingekomen.
Jongelingen voor wie de aanvrage later inkomt,
kunnen tot het examen niet worden toegelaten.
Men schrjjft aan de Pr. Gr. Ct.
Zooals bekend wag heet en zal weldra weder een
vergeljjkend examen voor 100 plaatsen als r ij k 8 -
kommies, over dit en bet volgende jaar te be
noemen, worden gehouden. Spoediger dan men ge
dacht had, hebben de 100 kommiezen, die na 1896
moesten aangesneld worden, eene betrekking gekregen.
Men is zelfs verder gegaan, want uit dezelfde can-
didateD, toen tot het rxamen toegelaten, moeten niet
100 maar wel 150 eene aanstelling ontvangen hebben.
Er waren daarbij zoo deelt men ons mede die
hunne stukken al lang terug hadden en toch nog
aangesteld werden. Aardige verrassing. De invoering
van de nieuwe euikerwet, de plaatsing van meer
ambtenaren aan c'e raffinaderijen verklaart vooral h6t
gebrek aan ambtenaren. Dat nu alweer voor 100
plaatsen examen zal worden afgenomen vindt zjjn
oorzaak vooral hierin, dat met Mei aanstaands velen
op pensioen gaan en te Rotterdam eeno zeer
noodige maatregel de posten belangrjjk versterkt
worden.
»Dreyfus, de martelaar van het Duivels-
eilandy\ is Diasdag voor de vjjftigsfce maal in bet
•Paleis voor Volksvlijt" to Amsterdam opgevoerd.
Het stuk trekt nog altjjd volle zalen en na de
wereldvermaardheid, die de naam van den ongeluk-
kigen Fransehman in den laatsten tjjd vooral heeft
gekregen, mag men ongetwjjfeld verwachten, dat
het geielsebap-Barendse nog wel vgftig malen en
meer de geschiedenis van den vernederden officier
in een kort bestek aan het Amsterdamsche publiek
zal vertoonen.
Het was een ware feestavond. Natuurlijk waren
bloamen en fanfares in overgroots hoeveelheid aan-
wez'g. En nog sterker dan anderB werden dezen
avond het optreden van Dreyfns, zijn vrouw, zgn
broeder eü zgn vrienden Demange en Fornizatti,
na eiken pakkenden zin, elke verklaring te zjjner
gunste met een daverend applaus begroet. En aan
het s'ot een tconeel zoo vol warme geestdrift als
zelden in een AmBterdamschen schouwburg is bij
gewoond.
Den schrjjver van het handig ineeogezette stnk,
den heer A. van Sprinkhuyzen, werd een vrjj groot
pak aangeboden. (WA.)
In eene Dinsdagavond te Amsterdam gehou
den bjjeenkomst van de Vereeniging Luther" sprak
de predikant P. van Wjjk Jr. over »d e Zwaan."
Hoezeer de zwaan door de geheele middeleeuwen
in eere was en wat hg voor de LutherBchen is ge
weest, behandelde spr. in het laatste gedeelte zjjner
rede.
De zwaan was aan de maagd Maria gewjjd. Hem
te dooden, gold als een groote misdaad en werd
soms nog strenger gestraft dan moord. Toen in 1603
de zwanen van de stad Zwikau gestorven waren,
bleek hoezeer men hun bezit op prjjs stelde.
De zwanenorden werden daarna door spr. be
sproken. De eerste daarvan werd in 1414 door Fre-
derik II van Brandenburg gesticht en door koning
Frederik Wilhelm van Pruisen in 1848 weder tot
nieuw leven geroepen door het stichten vau eene
vrjje vereeniging van mannen en vrouwen met het
doel de ziekenverpleging te bevorderen.
Bjj de Ned. Lntherschen stond de zwaan echter
het meest in eere, omdat hg het teeken van Luther
en van de Luthersche kerk is geworden. Waarom
is echter niet met zekerheid bekend, daar hierover
eerst na Luthers dood is gesproken. Spr. meent
echter, dat dit te danken is aan groote voorliefde
voor dezen vogel en aan den rjjken sobat van ge
dachten, dien hg bij ket volk opwekte.
Het eerïfce portret van Luthfr met een zwaan is
in Nederland uitgegeven en door de Duitschers na
gemaakt. Het eerst prjjkfce de zwaan in Nederland
op de Luthersche kerken als windwjjzer.
Gemengde Berichten.
's-CJravenpoIder. Donderdagmorgen geraakte
een paard voor een boerenwagen, behoorende aau
den landbouwer F. alhier, op den Goeechen straat
weg op hol en kwam in de waterleiding bjj 'de
Favorite" terecht. De voermaD, die achterover in
den wagen gevallen wae, kwam met den schrik urjj
het paard werd met veel moeite en nadat bjj de
eerste poging tot redding de touwen gesprongen
war-ü, op den weg getrokken; de wagon echter
was geheel vernield.
Toen Woensdagmiddag een voerman uit 's-Hee-
renhoek een wagenvracht tarwe naar Goes bracht,
had hjj het ongeluk, dat even voor den overweg by
wachtpost 46 te 's-Heer ArendBkeike zgn wagen
brak. Hierdoor schrikten de paarden en sloegen deze
op hol, een gedeelte van het voertuig meeslepende.
De wschteres was juist bezig de boomen te sluiten,
toen de paarden aankwamen ze renden do sluit-
boomen stuk en waren pas over den spoorweg toen
de trein passeerde. Bjj Wis6ekerke werden de paarden
tot staan gebracht. De voerman kon toen met een
geleetden wagen en het gedeelte van de tarwe, dat
niet in de sloot terecht gekomen was, zgn reis ver
volgen. Hg en de vrouw, die met hem op den wagen
zat, kwamen met den schrik vrjj. (Af. Ct.)
Woensdag had aan het Zuideindo van den
Leendert Abraham-polder eene belangrjjke oeveraf-
schuiving plaats ter lengte van ongeveer 250 Meters,
waarbjj d© breedte 60 a 65 Meters bedraagt.
Niettegenstaande de uitgebreidheid van dezen val
bestaat voor den polder zeiven geen gevaar, en kun
nen de bestaande 00verwerken vermoedeljjk ook geen
schade hebben geleden. MCt.)
In Friesland zgn nog maar zeer weinig kieviten
aangekomen.
Men maakt hieruit de gevolgtrekking, dat men
nog vorst te wachten heeft.
Als tegenhanger van het bovenstaand bsrichtje
omtrent de kieviten het volgende
Dezer dagen arriveerde te Velp weder een ooievaar,
om zgn verblgf weer in te richten op een boom in
den hof bg de Eerw. Paters Capucjjnen. 't Is wel
wat vroeg, meent men. Uit de aankomst van dien
lentebode, ook elders zich reeds vertoond hebbende,
wil men afleiden, dat de lieve lente zich nn ook
niet lang meer zal laten wachten, 't Is bekend, dat
Maart reels 9 zomrrscln da?e?i ^moet opleveren.
Men hoopt dat ze door m8erdere zullen worden
De vraag is nu maar wie geljjk zal krjjgen, de
kievit of de ooievaar.
In de gemeent» Herten (L.) had Maandag eene
zonderlinge deeling, welke het geheele dorp op de
been bracht, plaats tnsschsn man en vrouw, welke
niet sameD konden harmonieeren.
De man bood zgn inboedeltje te koop aan; hier
tegen verzette zich zijne trouwe ega met behulp van
bare zoons en boden hem een pak ransel aan in
plaats van zgne meubelg.
Om zich daartegen te vrjj waren riep hg de assi
stentie in van de marechausEée en toen werd tot
ouderlingen verkoop overgegaaan.
Na de koopprjjzen in ontvangst te hebben geno
men is hg verdwenen, zgne vrouw en kinderen
achterlatende.
Omtrent den diefstal in het gemeentehuis te
Baarn, waaromtrent wjj in ons vorig no. een kort
bericht opnamen, wordt nader het volgende gemeld
Hoe deze diefstal heeft kannen gelakken, is on
begrijpelijk. De ontvanger, de hoer B., woont in
een deel van het gebouw, waarin tevens het ge
meentehuis gevestigd is. Aan de achterzjjde van
dat huis bevindt zich een tuin, waarop de ramen
van de achterkamers uitkomen. De heer B. ver
moedt, dat een dier ramen is opgeschoven e>n de
dief daardoor in huis gekomen is. Eenmaal binnen
zijnde, is hjj een hooge trap opgeklommen, is eene
kamer doorgegaan, waar de drie volwassen dochters
van den heer B. sliepen en heeft aldus de slaapka
mer van dezen laatste bereikt.
Uit de op een stoel liggende pantalon heeft hg
den sleutelbos genomen, is toen langs denzelfden
weg weder naar beneden gegaan en heeft zich be
geven naar het vertrek, waar de brandkast stond.
In dat vertrek lagen twee honden. Hoe het den dief
gelukt is dezeD te doen zwjjgen, is een raadsel.
Met den gewonen sleutel heeft hjj de brandkast
geopind en de zich daarin bevindende bankbiljetten,
tot het, bovengenoemd bedrag ontvreemd.
Toen de heer B. 's morgens ontwaakte, bemerkte
hjj, dat zgne sleutels verdwenen waren. Hij snelde
naar beneden en vond de brandkast openstaan, ter
wjjl da sleutel nog in het slot stak. Deze was, z eker
om minder geraas te maken, van den ring afge
nomen, die met de overige sleutels op den grond lag.
In de gang en op het kantoor waren vetvlekken
merkbaar, tengevolge van het afdruipen van een
waskaars.
