1898. N°. 13.
Zaterdag 29 Januari.
85stc jaargang.
AFSLUITEN:
KIESRECHT.
De mitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- ea Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke aommen 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertemtiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Botterdam pp verdsr
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarder».
vaa adverteatlSa vó®f 9 uren -ilea dag der uitgave.
Db prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bi? directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, imweljjküf- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen ono es vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
Door Gedeputeerde Staten van Zeeland is aan het Bestuur
vau den Poldtr «de Breede Watering bewesten Ierseke" ver
guizing verleend tot het
lo. ra» deu wei; «o. 4bis Groeweg
op 2, S en 4 Februari
2o. vau deu Abb»kiiiderscheu zand
weg no. 9, tusschen den Wran-
geneg en Dijkwelscheuweg op
9, 10 en 11 Februari;
So. vuil deu Molenweg no. ÏO op 3
3 en 4 Muarl
alle liggende in de gemeente Kloe-
tinge
doch alleen voor het verkeer met rij- en voertuigen en vee,
blijvende voor voetganger* het verkeer over deze wegen mogelijk.
Goes, den 26 Januari 1893.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINK.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
De personen, die wegens genoten loon, met of zon
der huisvesting of voeding, bij ouders of anderen werkzaam
zijnde, op de kiezerslijsten willen worden geplaatst, worden er
op gewezen dat zij het e d r a g vaa jaar-, maand- of
weekloon moeten opgeien eu niet kunnen volstaan met do
vermeldiug dat zij meer dan f 325 verdienen.
Goes, 28 Januari 1S98
De Burgemeester van Goes,
WESSELINK.
De nieuwe kiezerslijsten.
Nu op 1 Febr. a. s. hat tgivak aanvangt-, waarin
men zich, zoo noodiff, zelf voor het kiesrecht
moet aannnidea, komt het ons niet overbodig voor
te herinneren aan de bepalingen der Kies
wet, die dior d* belanghebbenden van Zuid- en
Noord-B iveland in acht moeten genomen worden,
willen zij hun naam vinden op de kiezersljjst, die
voor 1898 gelden zal.
Ia de eerste plaids herinneren w) dan dat men,
om kiesgerechtigd te wezen, den leeftjjd van 25
jaar moet hebban bereikt. Allen, dia na 15 Mei
1898 25 jiar worden, komen dus voor dezo kie
zerslijst niet in aanmerking.
Dan weet men dat de wet verschillende soorten
Tan kiezers kent. De talrjjkste groep vormen do belas
tingkiezersdat zijn zjj, die in de Personeels belasting,
de Grondbelasting, de Vermogens- en de Bedrij(s-
belasting zjja aangeslagen.
Wie nu in éói van deze balastingan is aange-
slagm, en dien aanslag betaald heeft over het volle
laitstverloopen dienstjaar, wordt ambtshalve op de
kiezerslijst gebracht. Die behoeft er das absoluut
geen moeite voor te doea. In de grondbelasting
moet man minstens voor een gulden zijn aangesla
gen, en di<m a inslag op tijd hebben betaald. Het
is WQnsohelijk dat men zorge zjja belasting vóór
1 Februari a s. te hebben aangezuiverd.
In geval van oogenblikkeljjke moeieljjkheid kan
men ook nog, door voir 1 Maart te betalen, kies-
gereohtigd wordeo, maar dan moet men zich mot
het vollaan geteebend aausUgbiljet daartoe ten stad-
huize aanmelden.
Da balastiagkiezers hebban dus niets te doen dan
op tfid betalen, ea straks nazien of hun naam op
de list komt.
Alleen lette man er op, dat man den aanslag over
een vol jaar op tjjd moet hebban betaalddat zij
die naar een andere gemeente trekken zich moetan
aangaven, evenals zjj, die als made-eigenaren" ia
de grondbelasting betalen.
Hierbij moet echter worden opgemerkt, dat terwjjl
voor de kiezerslijst van 1897 nog de person, belas
ting van 1896 gold, voor de nieuwe lijst (van 1898)
het kohier van 1897 der personeele belasting geldt.
Nu heeft die belasting in 1897 eene groote veran
dering ondergaan. Tal van woningen, die er vrooger
in vielen, zjja bij de nieuws regeling vrijgesteld. De
bewoners daarvan zu'len das thans niet op de ljjst
der ontvangers voorkomen, zoodat de afgevallenen,
▼oor zoover zjj alleun uit dien hoofde kiezer waren,
lullen te onderzoeken hebben of zjj bp andere gron
den kiezor kannen worden
Op de bslastingkiezers volgen de Auwrkiezers, ook
wel womnpkiezera genoemd. Die Awurkiezars behoe
ven zich, zoo zij op di vorige kiezersljjst stonden,
-niet aan te geven. Zjj geven zich alleen dai aan,
wanneer zjj nog niet op da kiazersljjsfc stonden, of
wanaear zjj verhuisd zjja. G9ljjk men weet moet
men in ieder geval op 81 Jan. '98 sinds 1 Aug.
van het vorige jaar dezelfde woning van minsten»
een gulden per week huur hebbin bewoond.
Die zich opnieuw ol voor de eerste maal moeten
aangeven, doen dit aan het gemeentehuis tusschen
1 en 15 Februari. Daartoe mo.;t een biljet van het
gemeentehuis worden gehaald.
Op de Awwrkiezers volgen de loon- of inkomen- j
kiezers, en die moaten zich allen tusschen 1 en 15 j
Februari aangeven tan gemeentehuizewat evenzoo
voor inwonende zrons p^ldf. Den loonkipasers,
die op de lijst van 1897 reeds voorkomen, wordt
krachtecB art. 20 df>r kieswet vóór 8 Februari door
den Burgemeester een aangifte-biljet met de noodige
inlichtirgen ter invulling toegezonden. Nieuwelingen
moeten een aangifRe-biljrt aanvragen. Hierbij valt op
te merken, dat, volgens nade e uitlegging der wet, de
aanvragers niet volstaan kunnen met eene verklaring,
dat zjj het bjj de t?bel bepaalde minimum-inkomen
als loon genieten, maar dat zjj moeten aangeven
het werkelijke loon, dat »jj, al of niet met
kost en inwoning, trekken.
Dan zjjn er nog pensioen-, Grootboekspaarbank
en examenkiezers, die, als ze in dezelfde plaats zijn
blijven wonen, zich geen van allen opnieuw behoe
ven aan te geven. Stonden ze dus op de vorige
ljjst en behielden ze hun spaarbankboekje enz dan
komen ze ook nu op de lijst. Natuurljjk moeten zij,
die thans voor de eerste maal kiesgerechtigd zjjn,
zich aangeven, terwjjl zjj, die door pensioen en loon
samen kiezers zijn, dit eveneens moeten doen.
Voorts herinneren wjj aan het volgende, dat wjj
het vorig jaar betrekkeljjk de loonkiezers schreven,
nl. dat volgens de bjj de wet gevoegde tabellen b6t
minimum-inkomen per jaar met of zonder inbe
grip van bost en inwoning voor Goea en Ierseke
bedraagt f325; voor de overige gemeenten in Zuid
en Noord-B weiand f300 en dat men dat inkomen
op 31 Januari a. 8. sedert 1 Januari 1897, dus
gedurende 13 maandenbij dezelfde pirsoon of in
richting moet hebben genoten
dat men niet aan de vereischten der wet in dit,
opzicht voldoet, wanneer men dat inkomtD in 13
maanden bereikt, maar dat het minimum-loon in
een jaar, dus in 13 maanden moet zijn genoten,
terwijl de dienst betrekking bjj dezelfde persoon ge
durende 13 maanden onafgebroken moet hebben
geduurd. Hieruit volgt ook, dat een los werkman,
die minder dan 18 maanden, b. v. slechts 8 of 9
maanden bjj dezelfde persoon in betrekking is ge-
weeBt, het in dezen bedoeld? vereischte voor het
kiesrecht mist, ook al heeft hij in dieu korteren tjjd
het minimum-inkomen vau f 325 of f 300 genoten.
Voor hen, die bij hun baas of patroon kost en
inwoniog genieten, of vrjjen kost alleen, zjj nog het
volgende gemeld
Vrjje kost en inwoning zijn voor Goes en Ierseke
getaxeerd op f 225 voor de overige gemeenten op
f 200; de vrjje woning of de inwoning zondir kost
voor Goes en Ierseke is vastgesteld op f 50voor
de overige gemeenten op f 37,50.
De vrije kost alleen wordt berekend voor Goes en
Ierseke op f 175 en voor da overig g- meenten op
Zuid- en Noord-Bsvelar.d op f 162,50.
Voor hot aan al deze genoemde badragen ont
brekende om het voor het kiesrecht vereischte jaar-
lijktch minimum-inkomen (f 325 voor Goob en Ier
seke; f 300 voor de overige gnm-ecten) te hebben,
komt a'leen geld in aanmerking. Het in de be
trokking verdiende geld telt m m er dus bij om te
zien of men kiezer kan worden.
Voor al d«ze gevallea staat echter de 13 maan
den onafgebroken dienstbetrekking bij dezelfde per
sonen of inrichting vast.
GOES, 28 Januari 1898.
De Zeeuw meldt
»De heer jhr. mr. T. J. A. v. Asch v. Wjjck, lid
der Eerste Kamer voor Zeeland, hoopt 6 Febr. a. s.
te Bruinisse te half 7 en 10 Febr. d. a. v. 's mid
dags 2 uur te Zieriksee ter kennismaking
voor de antirevolutionaire kiezers uit
het district op te treden."
Voor zoover wjj ons herinneren is het eene groote
zeldzaamheid, dat leden der EerBte Kamer,
die, gelijk men weet, door de Prov. Staten worden
gekozen, optreden om met de kiezerB in een bepaald
district kennis te maken. Moet men hier niet on
willekeurig denken aan plannen voor de toekomst
Naar aanleiding eener gevoerde corresponden
tie van het Hoofdbestuur met de Comm. van be
oordeeling van de inzendingen op de in Sept. jl. te
's-Gravenhage gehouden Tentoonstelling der Holl.
Maatschappij van Landbouw is alsnog op voorstel
der genoemde Cimmissie aan de fi*ma L a b r jj n
Pilaar te Goes de gouden msdaille verleend voor
hare inzending «Verzameling akkerbouwgewassen",
ingezonden door handblaren.
Gisteravond werd de gewone driemaandeljjksche
vergadering gehouden der werklieden-vereeniging
«Eigen Hulp" alhir. Uit het verslag, op die
vergadering uitgebracht, bleek, dat de ontvangsten
over het laatste kwartaal van hrt afgeloopsn jaar
bedroegan f 328,80, de uitgaven f212,79I/a> waar
onder aan uilkeeriog wegens ziekte f 182. Het
saldo der zif-ken-kss bedroeg op 31 Hecembsr 1897
f 2855,62 J/2, dat der reservekas f82,441/2.
Tevens werd op die vergadering het jaarverslag
uitgebracht, waaruit, o. a. bleek dat gedurende het
gehfele jaar was uitgekeerd wegens ziekte een bedrag
van f852, verdeeld'over 55 personen.
Door verschillende oorzaken we*s het ledental
echter pem'gszias achteruit gegaan en van 254 gedaald
tot 227. Eéa buitengewoon lid en twee begunstigers
hadden eveneens bedankt.
Da altredende bestuursleden werden allen met
groote meerderheid herkozen, terwijl de commissie
van toezicht op het beheer der gelden bij acclamatie
werd herbenoemd.
Kruininffen. In de vorige week werd hier door
den heer M. Wesdorp, voorzitter der neutrale
WerkliedenkiesvereonigiDg te Ierseke, eene lezing
gehouden met h6t doel de werklieden in deze ge
meente op te wekken zich te vereenigen en eene
neutrale kif srereeniging te stichten.
Het resultaat dier lezing is geweest, dat jl. Dins
dag is opgericht de Werkmanskiesvereeni-
g i n g, genaamd Vooruit zij ons streven
De vereeniging telt reeds 26 leden. Het bestuur
bestaat uit een le en 2e voorzitter, een le en 2e
secretarie, een penningmeester en een le en 2e com
missaris.
Het doelzich vereenigen om elkander voor te
lichten, Banaan te werken om langs ordeljjken weg
en met eeibiediging van ieders beginselen elkanders
belangen te bevorderen is zeker prijzenswaardig en
we hopen dat hot getal der leden spoedig zal toe
nemen.
In den gemeenteraad van Middelburg is mede-
deeling gedaan, dat van de Imperial Gas-Association
te Amsterdam een aanvraagtwas ingekomen tot over
neming van de gemeentegasfabriek voor
f 550.000 en om haar concessie te verleenen tot exploi
tatie gedurende 35 jaren. De gemeente heeft daarna
hot recht tot terugneming tegen taxatie.
De gasprijs zou bedragen voor particulieren voor
verlichting 8 cent, voor verwarming 6 Va cent;
voor de straatverlichting 4 cent, voor de gemeente
gebouwen 7 cent.
Wjj vernemen, dat van het groot aantal stuk
ken door de Koninklijke Vereeniging Het Neder-
landsch Tooneel ontvangen, in antwoord op de prjjs-
vraag, uitgeschreven voor een stuk, dat opgevoerd
zou worden bjj de kroningsfeesten, geen
door de juvy ter opvoering is aanbevolen. Hbd
De verkiezing van een lid van de Tweede
Kamer in bet kiesdistrict Deventer ter vervan
ging van d°n heer J. Stoffel, zal plaats hebben op
Dinsdag 8 Fnbiuiri: de stemming, zoo noodig, op
Dinsdag 15 Februari en eventueele herstemming op
Dinsdag 22 Februari. (St.ct.)
De internationale conferentie tot afschaf-
fiog van de uitvoerpremie op suiker, waaraan
ook de Nedorlandsehe regiering zal deelnemen, zal
volgens de Vos8. Ztg. den 15en Februari te Brussel
bijeenkomen.
Het vorige jaar werd tot den toenmaligen
minister van waterstaat ingevolge van een door hem-
zelven aan twee leden van het hoofdbestuur der
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht op een audiëntie
gegeven raad een schrjjven gericht, om inlichtingen
te verzoeken omtrent de redenen, die er toe geleid
hadden slechts twee van de vjjftien vacante plaatsen
bjj post en telegraphic voor vrouwen
beschikbaar te stellen. Op dat schrjjven werd geen
antwoord ontvangpn.
In de Tweede Kamer zeide de tegenwoordige mi
nister, dat er voor vrouwen minder plaatsen beschik
baar gesteld werden, omdat er sommige bezigheden
waren, die zij niet konden verrichten. Om uit te
vinden, welke bezigheden de minister bedoelde, ging
de presidente van het hoofdbestuur, raecnaw Ver-
sluys—Poelman, vergezeld door mej. Gallé, dezer
dagen ter audiëntie. Het bleek toen, dat de gedeelte
lijke uitsluiting der vrouw gegrond was op haar
ongeschiktheid, nachtdienst en dienst in den trein
te verrichten, bjj het laatste ook, omdat haar pby-
Bieke kracht te kort zou schieten bjj het overnemen
van zware brievenzakken van den postbode; verder,
dat zjj voor postbode ongeschikt was. In intellec-
tueele krachten was zjj niet gebleken achter te staan
bjj den man en voor telephoondienst is zjj zelfs ge
schikter. De minister vond twee van de 15 plaatsen
dan ook wel wat heel weinig.
Op de vraag der presidente, of de vrouwen, waar
haar nacht- of treindienst opgedragen was, ooit ge
weigerd hadden dien te verrichten, op grond dat zjj
daarvoor zichzelve niet geschikt achtten, antwoordde
de minister: neen maar dat zjj daarover ook zei ven
niet te beslissen hadden. Wel strekte de arbeidswet
zich niet uit tot do postergen en telegrsfie, maar
het was toch geheel in den geeBt van den wetgever,
vrouwen geen nachtdienst te laten verrichten. Dat
zjj niettegenstaande die van hooger hand uitgemaakte
ongeschiktheid tcch wel eens nachtdienst deen, scheen
den minister nieuw te zjjn.
Bjj de oproepingen van leerlingen voor
de Rijkskweekscholen voor onderwjjzera is
deze bepaling gevoegd, dat bij geljjke bekwaamheid
en aanleg zij de voorkeur genieten, die in de
gemeente wonen, waar de kweekschool gevestigd is,
of die elders wonende, zei ven in hunne kosttn van
huisvesting en verpleging kunnen voorzien. Op deze
bepaling wordt in het blad Vooruitgang de aandacht
gevestigd en het onbilljjke daarvan met de volgende
woorden aangetoond
Door deze bfpaling wordt voor sommigen een
privilege geschapen, dat door niets is gemotiveerd.
De toelage voor kost en inwoniüg, aan de rjjks-
kweekelingen verstrekt, en waarvoor zjj, onder toe
zicht van den directeur, in een burgergezin onder
dak worden gebracht, bedraagt, als ik mjj Diet ver
gis, f 300. Elke leerling, die zich de moeite heeft
getroost, geboren te worden in een stal, waar een
kweekschool gevestigd is, of wiens ouders gedurende
vier jaar f800 voor hem kunnen besteden, BDjjdt
een ander den pas af, om tot het onderwjjzernambfe
langs dien weg te worden opgeleid.
Ik geloof niet, dat bjj eenig ander vak, waar van
vergeljjkende examens sprake is,' dezelfde beperking,
respectievelijk privilege, bestaat.
De correspondent te Batavia der N. R. "ei.
seint onder dagteekening van gisteren
Toekoe Oemar is naar de vallei van Djantoi
teruggekeerd.
Morgen gaat kapitein van der Maaien met twee
compagnitën daarheen om Djantoi te bezetten.
Hrt blad voegt er bjj
«Wat wjj vreesden, is dus geschied. Toekoe Oamar
laat er geen gras over groeieü, en dwiDgt ons nu,
naar een vrjjwel waardeloos valleitje twee compag
nieën af te zenden, om daar positie te nemen en
er wellicht eenige dooden en gewonden te krjjgen,
terwjjl wjj het punt waar wjj wezen moesten, dat
is Rantja of beter gezegd B^roe op de grens van
Pedir, wel hebben bezocht maar niet vastgehouden.
Oemar kan nu terugwjjkon naar de Westkust of
wel naar Pedir, naar verkiezen. Laat ons hopen dat
hjj maar voor korten tjjd genoegen zal beleven van
het strategisch voordeel, dat hjj op ons heelt be
haald."
Zaak-Dreyfus. In een vervolgartikel bespreekt
het Weekblad van het Recht thans de akte van
beschuldiging, die geheim was gebleven, maar
dezer dagen waarschijnIjjk door eene tot nu toe niet
ontdekte indiscretie in le Siècle is gepubliceerd. Eene
acte van beschuldiging kan dit stuk, volgens het
Weekblad niet heeten. Het moet daarvoor wel dienen,
maar het is meer een rapport, in raadkamer van het
hof uitgebracht door den procureur-generaal.
Het Weekblad zegt er van
«Beschouwt men het rapport Drryfus uit dit stand
punt, dan kan het geen bevrediging schenken aan
de matigst gestelde eischen, en dan is de overheer-
schende indruk, dien het moet maken, op ieder, die
niet is een volslagen vreemdeling op het gebied van
het strafrecht en het strafproces, dat zulk een stuk
nooit zoude zjjn gekomen nit de handen van een
rechtsgeleerd ambtenaar van het openbaar Ministerie.
Pour savoir quel que chose il faut V avoir appris. Wat
daarin bjj eene groote woordenrijkheid, bjj een vloed
van insinuaties, die met de zaak, waarop het aan
komt, geen of een nauwlijks merkbaar verband hou
den, bjj het volkomen gemis van die onpartijdigheid,
die nauwkeurigheid, die soberheid, even zooveel ken
merken der hooge roeping van het staatsorgaan belast
met de vervolging van strafzaken, verder ontbreekt,
is het eerstewat noodig ia, het hoofd vereischte iu
elk geschrift, dat, noem hrt akte van beschuldi
ging, dagvaarding of hoe gjj verder verkiest, mits
niet requisitoir of pleidooi, de basis uitmaakt van
het onderzoek in een strafgeding, dat is eene klare,
duideljjke, precies'», zooveel mogeljjk volledige om
schrijving van het geimputeerde feit, de eersts en
onmisbare voorwaarde voor een afdoende verdedi
ging, die eenvoudig onmogeljjk is tegenover eene
zich in algemeenheden verliezende en in nevelen ge
hulde beschuldiging geljjk die van den rapporteur
d'Oimescheville.
Staten-Generaat.
EEBSTE KAMER.
Gisteren zijn aangenomen hoofdstukken 2, 3 en 4
der Staatsbegrooting. Bg hoofdstuk BuitenlandEche
