1898. N°. 7.
Zaterdag 15 Januari.
85sle jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cant.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiëu voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmab, te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaardere.
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, buwelpks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen wordca van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regelB beslaande en contant betaald 20 c
Aanvrage» om m vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
®ra5ïffl!ai<Mng vaat adveröeiffi&iëavAoï 9 uren <a& den dag der uitgave.
GOES, 14 Januari 1898.
Bjj de firma F. Kleeuwens Zoon alhier is
ter onderteekening gedeponeerd het navolgende adres
Aan Zijne Excellentie den Minister
van W.y H. en N.
Geven met verschuldigden eerbied te kennen de
ondergete6kenden, allen schippers, varende op Goes,
of belanghebbenden bp de scheepvaart op die ge
meente, dat de verondieping, door verlegging, onbe
trouwbaarheid van het vaarwater »het Hellegat"
t^n zeerste nadeelig is voor hunne belangen en dat
de schipperjj, die toch al zoo'n zwaren strijd heeft
te BtrjjdeD, daardoor met ondergang bedreigd wordt;
^dat zjj mat de hoogste belangstelling kennis ge
nomen hebban van de pogingen, dcor Dordrecht in
h't werk gesteld om eene betere verbinding met de
Noordzee te verkiijgen;
dat zjj niet anders verwachtten of de verbetering
van het Hellegat zou daarvoor noodig bljjken
dat zjj evenwel met leedwezen bemeikten, dat er
nevens het plan, waarvan de verbetering van het
Hellegat een uitvloeisel zon zjjn, nog andere pUnnen
bestaan, waai bjj die verbetering overbodig werd;
dat zjj zich ten eenenmale wenschen te onthouden
van het uitBpreken van een oordeel, welke wjjze
van handelen voor Dordrecht het beste zou bljjken
dat zjj er evenwel op meenen te moeten wjjzen,
dat door de verbetering van het Hellegat het belang
van Dordrecht geheel tot zgn recht komt, maar
bovendien de scht epvaart en handel van geheel Zeeland
in het algemeen en die van deze gemeente iu het
bjjzonder wordt gebaat en voor ondergang behoed.
Redenen waarom ondergeteekenden Uwe Excel
lentie beleefd verzoeken te willen bevorderen, dat
de verbetering van den waterweg naar Dordt plaats
hebbe door verbetering van het Hellegat.
't Welk doende enz.
Gaarne sporen wij belanghebbenden tot onder
teekening aan. Bjj den bloei onzer scheepvaart heb
ben wjj allen belang en daar ook overigens geheel
Zuid- en Noord-Beveland bjj een goed vaarwater
naar Holland betrokken is, zou het overweging ver
dienen om op nmerd*re plaatsen in onze omgeving
eene dergelijke adresbeweging in het leven teroppen.
Wellicht, dat de burgemeesters in de verschillende
plaatBen het voorbeeld van onzen burgemeester, die
voor Goes daartoe hst initiatief nam, wel wenschen
te volgen. Anders ware het ook goed, dat de han
delaars op die plaatsen zich aan de zaak lieten ge
legen liggen.
Op verzoek vestigen wjj gaarne de aandacht
op de advertentie betrekkelijk de lezingen, door
den heer Oudendijk te 's-Gravenpolder, Borsele
en 's-Hser Arendskerke te houden. De inlichtingen
door dezen heer te geven kunnen voor velen belang-
rjjkheid bezitten en men verliest er zeker niets bjj
met ze te gaan aanhooreo.
H. M. de Koningin-Weduwe, Regentes, heeft
benoemd tot minister van marine den ge-
penBiooneerden vice-admiraal, oui-commaodant der
zeemacht in Nederl. Oost-Indiö, jhr. J. A. Röell,
adjulant in buitengewonen dienst van H. M. de
Koningin.
Jhr. J. A. Rö >11 heeft den leeftjjd van 60 jaar be-
reikt. Hij heeft in verschillende vereenigingen voor
maritieme en krijgskundige belangen getoond veel
ervaring in het debat te hebben, en heeft ook vaak
in geschriften zgn meening 0 7er maritieme zaken
uiteengezet.
Hjj is de broeder van den minister van buiten-
landfche zaken in het vorige Kabinet.
Naar het Vad. verneemt, is het wetsontwerp
op den 1 e e r p 1 i c h t gereed en zal het eerstdaags
aan den Raad van State worden toegezonden.
E^n der berichtgevers van het N. v. d. D. in
bet buitenland seinde Woensdag aan dat blad:
Ik verneem uit de beste bron, dat alle gezanten
een schijjven vanwege H. M. de Koningin ontvin
gen, waarin hun verzocht werd aan de hoven ken
nis te geven, dat H. M. geen vreemde vor
sten wenscht te ontvangen. De kroningsplech
tigheid zal even eenvoudig zgn als die van wjjlen
Koning Willem III.
Aan dit bericht kan worden toegevoegd, zegt de
N. R. Ct.y dat hun ook verzocht werd aan de Hoven
keonis te geven, dat H. M. geen vreemde vorsten,
noch eene buitengewone vertegenwoordiging wenscht
ta ontvangen.
Enkele vreemde vorston, tot de familifbefcrekkingen
behoorende, zgn echter uitgezonderd.
Voor de kroningsplechtigheid zelve is evenwel nog
^een program vastgesteld, hoezeer het streven bestaat
haar zeer luisterrjjk te doen zgn.
Naar het Hbl. verneemt is aan de beeldhou-
weres Georgine Schwartze de vervaardiging opge
dragen eener portretbuste van H. M. de
Koningin in kroningsomaat. Naar dit origineel
zullen door de firma Gerard Linsfen te Venloo repro-
ductiën wordsu gemaakt.
Naar wjj vernemen zal het plan, om bjj ge
legenheid der inhuldiging van Hare Majesteit
versierde vaartuigen naar Amsterdam te
zenden, uit plaatsen bjj de binnenvaart betrokken,
verwezenlijkt worden. Een genoegzaam aantal ge
meenten heeft zich verbonden tot medewerking.
{Hbl)
De opbrengBt der rijksmiddelen in Dec.
jl. was f 11.282.440,42 tegen f 40.198.127,55 in
Dec. 1896.
De opbrengst over de twaalf maanden van 1897
bedroeg f 122.085 594.14 tegen f 123.029.030.06
over de twaalf maanden van 1896.
De nieuwe muntbiljetten op rame fa-
pa p i e r gedrukt, zullen naar wjj vernemen in het
begin der volgende maand worden uitgegeven.
(Hbl.)
Volgens mededeelingen uit gezaghebbende bron
heeft de Belgische regeering het voornemen onver-
wjjld de beetwortelsuiker uitvoerende
landen van Europa uit te noodigen tot deelne
ming aan een conferentie, die binnen korten
tjjd te Brussel zal worden gehouden met het doel de
mogelijkheid te onderzoeken om tot een opheffiag
der saikerpremieëa te komen.
Uit Daatumadeel schrijft men aan de N. R. Ct
Onlang9 is gemeld, dat de antirevolutionaire meer
derheid van den rftad dezer gemeente hot aangeboden
ijjkssubsidie van ruim f 10,000 voor den bouw eener
school te Valom, heeft geweigerd. Dit subsidie
was door de vroegere liberale meerderheid aange
vraagd. Bljjkbaar is het de bedoeling geweest van
den raad dien schoolbouw te voorkomen. Evenwel
is in den raad voorlezing gedaan van eene missive
van den minister van binnenlandsch9 zaken, inhou
dende, dat het niet aanvaarden van het buitenge
wone rijkssubsidie den raad niet heeft ontslagen van
de verplichting om in don schoolbouw te voorzien,
m. a. w., thans moeten de beurzon der ingezetenen
worden geopend, voor 't geen vrjjgevig door het rjjk
werd aangeboden, maar werd geweigerd uit voor
liefde voor het bjjzonder onderwjjs.
Bjj de vermelding van de ook in ons vorig
no. medegedeelde verwoesting door de aardbeving
op Amboina, teekent de N. R. Ct. o. m. aan
Het is niet de eerste keer dat deze belangrjjko
bezitting in de Molukken door zulk een ramp ge
troffen wordt, al sehjjnen de gevolgen in dit geval
buitengewoon «rustig te zgn. Hevige aardbevingen
hebben nog, in onze eeuw, Amboina geteisterd in
1835, 1845, 1850. Sommige van die eilanden in het
oostelgke gedeelte van den Oost-Indischen archipel
bestaan slechts uit een vulkaan, die zich te midden
der wateren verheft en aan zgn hellingen bebouwd
en met woningen bezet is, maar al wat zich daar
gevestigd heeft met plotseling verderf bedreigt. Zoo
heeft het uit een vulkaan bestaande eilandje Makian,
dicht bjj Motir (Rea.-Ternate) gelogen, in 1861 ont
zettend geleden van een uitbarsting, en nog in 1890
zgn daar vele kampongs en aanplantingen vernield.
Aardbevingen komen in deze Btreken zooveel voor,
dat op de Banda-eilanden veel huizen met 't oog
daarop gebouwd zgn met muren van koraalrots of
gebroken steen, aan de buitenzjjde met schuinsche
beren voorzien.
De aardbeving, die cu plaats had, zal het liefeljjke
hoofdplaatsje met zgn onderwetscbe Hollandeche
huizee, het mooie reBidentiehuis en de vesting Victoria
voor een deel in puin hebben doen vallen, en groot
zal de ellende zgn, die daar door de bevolking nu
geleden wordt.
De stad is de hoofdplaats van de residentie Am
boina en de zetel van den militairen commandant
der Molukken. Zjj heeft regelmatige straten en vele
steenen huizen. De voornaamste gebouwen zgn de
markt, de protestantscho kerk, het societeitslokaal,
het weeshuis, het hospitaal, eenige scholen, waar
onder de >Ambonsche burgerschool", de gevangenis,
en het residentiehuis te Batoe Gadjab, te midden
van een fraaien tuin met stroomend water. Ten
zuiden van de Europeesche stad ligt de ChineeBche
kamp, terwjjl de inland»ohe bevolking over eenige
negorjjen verspreid is. Ia het binnenland van het
eiland worden eenige dorpen gevonden, de meeBte
verblijven zgn echter langs de kast verspreid onder
deze was Hilla vroeger da woonplaats van een Euro-
peesch ambtenaar.
De bevolking van bet geheele eiland, voor een
deel christenen, telt ruim 30,000 zielen, over 47
negorjjen en 11 kampongs verdeeld. De stad Am
boina of Ambon had in 1892 een bevolking van
8063 personen, nl. 788 Europeanen en daarmede
geljjkgestelden, 696 Ohineezen, 361 Arabieren en
vreemde oosterlingen en 6218 inlanders.
Het Vaderlandde ramp besprekende, zegt o. m.
Reeds 6 Jan. is dat onheil geschied en eerst zes
dagen daarna weet men het hier; en dat door gemis
van een telegraafdraad, die de verschillende eilanden
in de Molukken met elkander verbindt.
Wjj weten nu wel, dat de hoofdplaats Amboina
geleden heeft, doch wjj weten niets van het diebtbjj
gelegen Bauda, alwaar de oven staat, nl. de »Goe-
nong Apie", die bijna dageljjks de geheele Banda-
groep doet &chudden.
Men weet nu volstrekt niets er van of die »Goe-
nong Apie" aan hst werken is geweest en of er geen
zeebeving heeft plaats gehad, zooals in 1852, toen
half Banda verwoest werd en honderden menschen
in de golven omkwamen.
Men heeft allééa bericht van Amboina, dank zjj
de aanwezigheid van een Gouvernementsscheepje De
Arend. Was dat bij toeval op reis geweest naar
andere plaatsen, dan zou men te Makassar eerst na
14 dagen bericht hebben gekregen en vandaar hulp
kunnen bieden, die dan eerst weder na 14 dagen te
Amboina zou kunneu zgn.
Met het oog op de zeer groote belangen, die het
gouvernement en duizenden particulieren thans in
den Molukschen archipel h bben, zou het zeer te
wenschen zgn, dat men toch eindeijjk tot een tele
grafische verbinding overgisg, waarvan de kosten
snel terug zouden worden gevonden en waardoor
èn gouvernement èi particulieren daar niet zouden
staan voor het geval, dat, m°n van onheilen van zoo
ernstigen aard eerst na 14 dagen nadere bijzonder
heden kan weten.
Tengevolge van de feiten, die aan den dag zgn
gekomen bjj de instructie en tjjdens de verhooren in
de zaak-Esterha2y, is besloten den luitenant-kolonel
Picquart iu vestinggevargerschap te houden
totdat zal zjjn b-slist om hem voor een krjjgsraad
te brongen. Hjj is gistermorgen ia het fort Mont
Valérien als gevangene binnengebracht.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde kerk.
Heink?nszAnd. Zondag 16 dezer hoopt onze
geachte leeraar, ds. Van Spank^rm, des namiddags
te 2 uren zpne veertigjarige dienstvervulling als
predikant te herdenken.
Aangenomen het beroep naar Heerewaarden
door ds. H. G. Oldeman te Ouwerkerk in Duiveland.
Tot lid van het Algemeen college van toe
zicht, op het beheer der kerkeljjke goederen en
fondsen bij de Hervormde gemeenten in Nederland",
is, voor Z)elmd, benoemd: de heer A. deRooPm.
te Groodetot diens secundes, de heer nlr. P. J.
CalleDfals te Middelburg.
Oasierwijs.
Do heer J. Berrevoeta te lersake staat no. 1
op de voordracht ter benoeming van een onderwjj-
zer aan een der openbare 6cholen te Haarlemmer
meer. (VI. Ct.)
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg.
In de zitting van heden zgn veroordeeld M J. K.,
40 j., huisvrouw van L. S., winkelierster te Ko-
lgnsplaat, wegens mishandeling tot f 8 b. of 8
dagen h.; P. van E., 17 j., zonder beroep te Hans-
weerd, wegens miehandeling tot f5 b. of 5 dagen h.
H. W., 29 j., koopman to Kattendjjke, wegens ba-
leediging tot f5 b. of 5 dagen li.C. G 25 j
boerenknecht te Schor'wegens mishandling tot
f 5 b. of 5 dagen h.A. van den B., 31 jklom
penmaker, wonende te Kwadendamrne, gemeente
HoedekenBkerk-3, wegens hu is vredebreuk tot f 5 b.
of 5 dagen b.J. M., 28 j., arbeider te Kapelle,
wegens huisvredebreuk en mishandeling tot 14 dagen
gevangenisstraf.
Vrijgesproken werdC. W., 19 jboerenknecht
te Schore, beklaagd van mishandel ng, met ontzeg
ging der vordering aan de beleedigde partjj.
Bjj bevelschrift der Arrondissements-Rechtbank
te Middelburg is naar de openbare terechtzitting dier
Rechtbank verwezen
O L. v. d. P., oud 23 jaar, broodbakker, geboren
te Antwerpen, wonende te Vlissingen, gedetnesrdte
Middelburg,
ter zake dat hg in den voormiddag van 18 No
vember 1897 omstreeks 4 s/4 uur te Vlissingen, in
het in de Djjkstraat gelegen huis wjjk M M no. 155,
toebehoorende aan do weduwe Blankhart waarvan
destijds boneden het rechtergedeelte bawoond werd
door C. L. van Agten met diens vrouw en 4 jeug
dige kinderen en het linkergedeelte door hem, be
klaagde en zijn bjj hem inwonend elfjarig broertje
Ari8 Hostiauus, terwjjl het bovengedeelte onbewoond
was, maar waarin eenige gereedschappen en andere
voorwerpen, toebehoorende aan F. Guillaume, ge
borgen waren, welk buis ten oosten slechts door een
gang ter breedte van één meter gescheiden was van
een woning, bewoond door R. de Pagter mot difns
vrouw en 5 kinderen, terwjjl het ten westen on
middellijk grensde aan een woning, bewoond door
C. de M^g met diens huisvrouw en 4 kinderen
opzet tel yk brand heeft gesticht door ten zak met
houtkrullen te plaatsen in een voor hem beklaagde
en zjjn broertje tot slaapplaats dienend vertrek in
bovenomschreven door hem, beklaagde, bewoonde ge
deelte van voormeld huis en vervolgens die houtkrullen
in brand te steken, tengevolge waarvan dat vertrek in
brand is geraakt en vervolgens bovenvermeld huis ge
heel is uitgebrand, door welke brandstichting gevaar te
dachten was voor meergemeld aan de weduwe Blank-
hart totbehoorend huis en de daarin aanwezige goe
deren, toebehoorende aan Van Agten bovenvermeld,
diens schoonzuster C. Dirksen, genoemde weduwe
Blankhart, F. Guillaume bovenvermeld en hem ba-
klaagde en voor de aan de oost- en westzgde van
dat huis gelegen woningen, respectievelijk toebehoo
rende aan meergenoemde weduwe Blankhart en aan
A. Braam mot de zich daarin bevindende meubelen
en andere goederen, toebehoorende aan de bewoners
dier woningen R. de Pagter en C. de Mejj, benevens
levensgevaar voor meergenoemden Van Agten, zgne
viouw en hun 4 kinderen en voor de huisvrouw van
bovengenoemden De Meg, L. Pailipse en haar 5
kinderen, welke personen zich toen allen te bed en
in slaap bevonden.
Aan den beklaagde is mr. A. A. de Veer Gz.,
advocaat te Middelburg, ambtshalve als verdediger
toegevoegd.
Voor het gerechtshot te 's-Gravenhage had
zich gisteren een landbouwer uit Wsmeldinge te
verantwoorden, die door de Middelburgscfae recht
bank tot éóa maand gevangenisstraf word veroor
deeld wegens balesdiging van den rijksveldwachter
te Wemeldinge, door dezen o. a. voor >smeerlap"
uit te schelden en zulks onder bedreiging, dien be
ambte met een mes te verwonden. De officier van
justitie bjj de rechtbank te Middelburg had slechts
eene gevaagenisstraf van 7 dagen geë scht.
Met het vonnis der rechtbank kon het Openbaar
Ministerie by het Hof (waargenomen door adv.-gen.
mr. Reitsma), zich volstrekt niet vercenigen, en nog
minder met de vordering van den officier van justi
tie. Advocaat-generaal beschouwde de zaak als zeer
ernstig en was van oordeel, dat in eersten aanleg
ten onrechte de gepleegde feiten als ééie voortge
zette handeling beschouwd en als beleediging van
een ambtenaar zonder meer gequalificeerd waren.
Zgns inziens moest hier eene veroordeeling plaats
hebben wegens lo. beleediging; 2o. bedreiging met
een misdrgf tegen het leven of om zware mishan
deling toe te brengen, en had er dus eene veel
zwaardere straf moeten zgn opgelegd dan geschied
is. Gelukkig evenwel voor bekl. heeft advocaat-gene
raal te laat van de zaak kennis gekregen om den
officier van justitie ook te doen appelleeren van het
vonnis der rechtbaik, zoodat thans geen vermeer
dering van straf zou kannen plaats hebben. Adv-
g?n. eischte dus bevestiging van het vonnis voor
wat de uitgesproken Btraf (1 maand) aangaat, even
wel met wgziging van de qualificatie in den door
hem bedoelden zin.
Uitspraak 27 dezer. NR. C.)
Gemengde Berichten.
Een arbeider te Oad-Sabbing© gaf zjjn varkentje
een tik met een stokje op den neus. Het beestje
liep een weiuig achteruit en viel plotseling dood neer.
Het bestuur van het kolenfonds >Algemeen
Belang" te Waarde deed Woensdagavond aan zjjoe
leden rekening en verantwoording over het laatstt
boekjaar. Er is ontvangen f 3503,66, uitgegeven
f 3251,52, dus meer ontvangen dan uitgegevenf 252,14.
Aan steenkolen is nog in reserve aanwezig van 416*/a
HL. Aangebracht werden 3957l/a HL, terwgl
aan voorraad van 1896 aanwezig was 519Va H.L.
Afgeleverd werden 41321/2 H.L benovens 2300 K.G.
schaalkolen. Da kolen werden den leden voor 72
cmt per H.L. aan huis bezorgd. Het ledental
bedraagt 92.
Het aftredend bestuurslid de heer M. de Looze
werd met groote meerderheid van stemmeD herkozen.
lleinkenazand* Terwgl twee landloopers uit
Goes jl. Woensdag een bezoek brachten ten huize
van den landbouwer J. V. alhier, was een hunner
zoo beleefd van eenige stukkeQ vleescb, die aan dea
