1898.1N°. 1.
Zaterdag 1 Januari
85ste jaargang.
COESC
De uitgave èr Courant geschiedt Maand;
uitgezonderd op tee*
Prjjper kwartaal, zoo binnen als
Aliderljjke nommers 5 cent; a
Behalve aan Bureau worden Afconnameu
aangenomen bjj heeren Nijgh Van Ditj: a
hjjj alle Boekverkoopers os
■r, Woensdag- en Vrpdagavond,
n i
)uiten Goes, f 1,75.
bjjblad 10 cent.
en en Advertentiën voor dit blad
te Botterdam verder
1 rievet gaarders»
COURANT.
Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
vara 9 uren fiaa der uitgave.
NE U W J A A R.
Het is een eerwaardig gebrnik om, voor
zoover de last dj aren dit ons niet verhicdert, o>
den laaïsten avo van het jaar in den huiselijke!
kring bjjepn te Ven. Met spanning werd ook z*k»r
in den afg-leoponacht door velen het oogenbik
afgewacht, waande laatste kickslag van het md-
dernachtelgk uuivens do eerste minuut van h<t
nieuwe jaar zouinkondigen, en ongetwjjfeld zjjn
op dat oogertblikl van g«lukwenschen gewisseld.
Mocht al teveeen traan of een zucht aai dier
bare afgestorven€gewjjd zijn, een groot geuk of
een zware ramp in de herini e-ing zjjn gefomen,
de hoop, de onuieibare hoop van 's menschel hart
blijft altijd leven, vergetende wat achter dis ligt,
zgn wg geneigdn vrooljjk in de toekoust te
blikken.
En wg achten een voorrechtOngelukki; toch
hg, die niet meera hopen ongelukkig de oatnscb,
die, levensmoede levenszat, niet met; eene ikke-
ring van hoop deekomst ingaat; ongelukkig wan
neer hg geneigd lit te roepen »bergeü, vilt op
ons; heuvelen, but ons!"
Wèl hem daarigen, die, altjjd starendt naar
een betere toekon zich de lendenen omgpiit, de
wapenen scherpt fon grooten strgd voor 'tjfcfBtaan.
Wèl hem, die opi dag als deze van hoop isrvuld
is voor de totkon
Die hoop wensc wjj al onzen lezers dezen
eersten dag des irs toe. Want die hoe ingeeft
kracht, geeft mobfj 't strjjden". En t< 3trgden
is er. Te strgden bben wg allen, ook i het nu
jaar. ;de kennen wjj zoo viinig. Is
ijiet ons dageljjksjeven een voortdurend! strgd
En waarom? Óm;de mensch is een metsel van
goed en kwaad, 4at de engel in hem teeds te
worstelen heeft mhet dier, en omdat ei ïog zoo
veel is in de maa-.appjj, dat dringend v< Metering
behoeft.
Op den eersteiag dts jaars is het ogenblik
minder geschikt oange beschouwingen t houden
met da kans, dae gehoord of gelezen worden.
Daarom bepalen Tons slechts tot een kót woord.
Ea dat woord isiogo ook in 1898 deengel in
den mensch overwn in den strgd. Mog de hoop,
die bergen verzet,? allsn sterken in din strgd,
de bo^p, dat heta en de onzen welgp dat ons
land bevrjjd bljjvian rampen en tegpnpoed, de
hoop, dat niet ai in eigen kring, miar overal
het goede zegepr het recht overwinie op het
onrecht, dat een ere dageraad aaobieke voor
allen, die in duist? en onspoel omwandelen
Na dezen vofgeider andere dagen,
en de gebeurtenissmmemen den gewc
Iet leven
nen loop
slechts weinig za398 verschillen va 1 1897 en
dikwjjls zullen wg »u weder macht »!oos staan
tegenover zooveel, wjj anders zouden wenschen.
Maar zoo wjj, kerende de hoop 0{ geluk en
voorspoed, doen vie hand vindt on te doen,
niet »desespereerei] den strgd, die ins wacht,
geleid door pliehtsl onzen weg bewaï delen, dan
mogen wij tevreden ons zelf zijd, 0 k al bfrei-
ken wjj niet het ddafc wg ons voordellen.
Die tevredenbeMrschen wjj al 01 zen lezers
toe. Moge het hunn, ook in hunne» handel en
bedrjjf, moge het len volk welgaan) en mogen
in 1898 de banden; nauwer worden toegehaald,
die onze RoninginSo Nederland verhinden.
En hierbij bepale, ons voor ditmaal.
De oude grgsaarijarvan wjj in ons vorig no.
spraken, is ten gravlaald het aanvallig lachend
kind is te voorscb^treden. Het zjj ons allen
eene bode des gelul
)ES, 31 December 1897.
In haar overzvan de Woensdag gehouden
vergadering der Eerijm9r Zogt de N R. Ct. 0. a.
De dag van hedeicht het debat over de I n-
dische begrooop hooger peil dan waarop
het was begonnen, jten omvang nam het ook
nu niet, geljjk reedijt uit het feit, dat het ge
heels budget benevel ontwerpen betreffende de
opium-regie in het middaguur zonder hoofde
lijke stemming weiaaDgenomen (in ons vorig
no. gemeld).
De volle nadruk d? vallen op de lange rede
voering, welke d«Qi8ter vankoloniën
heden hi*ld. Hoe jq heer Gremer in deze be
jaarde omgeving o<kt, men ontving geenszins
den indruk, dat hjj raring bg velen zjjner op
ponenten aehterstaaBchoon niet velsprekend,
rangschikt en behanjj de stof, welke ter sprake
is gebracht, op zoo je en zekere wjjze, dat hg
daardoor alleen reeds vertrouwen wekt. Hg is een
minister met gezag. Van zjjn voorganger, den heer
Bergsma, al was deze veel phlegmati-ker, heeft hj; j
ds kalmte, die zich niet door groots woorden, noch
van lof noch van blaam, ir,t het barnes laat jagen, ptj
zich niet laat verleiden ze met groots woorden te be
antwoorden. Hg schgnt de man, wien een onwillige
Kamer zij a zin zal geven, liever dan hem te zien heen
gaan. Daarbjj is door zijn optreden als minister, geljjk
de heer Fransen van de Putte terecht zeide, vol laan
aan een consf itutioneel-n eisch. Geen wonder dus,
dat hem van vele zijden, betuigingen van Fympathio
ten deel vielen. De eenige aas merking, welke wij
ons zouden willen veroorloven, is dat de minister
Cremer de Kamer te herhaaldelijk deelgenoot maakt
van den arbeid en den tjjd, die het hem kost om.
zich order de vle werkzaamheden der begrooting,
in de taïrjjke onderwerpen, welke op zgn onderzoek
wachten, in te weiken. Maar dat zal behalve aan
de moeiljjkheid van elk begin, wel hieraan liggen,
dat hg die hervormingen, anders dan de heer Bargsma,
aanziet met een begeerig, niet met een ongeloovig
oog.
Bjj de discussie over het ontwerp tot invoering
van de opium-regie op Java, Madura en Lombok
vergastte het jongste, tot de katholieke partij be-
hoorende lid voor Noord-Brabant, de heer Van den
Biesen, de Kamer op een vloed van aanhalingen
en betoogen, ten bewijze, dat het gebruik van opium
schadeljjk is voor d« gezondheid. De heer Van den
Biesen stelt werkeljjk zgn gehoor te laag. Er zijn
dan toch zeker elementaire dingen, die de leden
der Kamer en ook het publiek, dat van haar hande
lingen kennis neemt, geacht mogen worden te weten 1
De regie zal aan de misbruiken van de opium
pacht een eind maken, maar niet san het schuii/en
ziedaar het eenig essentieele van wat het Bra-
bantsche lid zeide. Niemand dacht eraan het te
loochenen.
De minister voegde er nog, uit beleefdheid, bg,
dat een geheel verbod van het opiumschuiven niet
slechts de schatkist de 18 millioen, welke zg uit
het debiet trekt, zou doen derven, maar haar op
misschien evenveel te staan zou komen aan gevan
genissen, schepen, ambtenaren enz. om dat verbod
te handhaven. Naar vermeerdering van de inkom
sten uit het debiet, waartegen de beer Schimmel-
penninck waarschuwde, daar beperking van het ge
bruik dan nog moeilijker zou worden, streeft de
regeering niet. De verhooging van den prjjs is niet
daarop, maar ju;st op inkrimping van het gebruik
berekend, welke de minister een duren plicht acht.
In tegenspraak van de bekende bewering, dat Ne
derland het opium-gebruik op Lombok invoert, ter-
wjji het er vroeger verboden was, wees de minister
er nog eens op dat, al mocht er een formeel ver
bod van dien aard bestaan hebben, daaraan z^ker
niet de hand was gehouden, aangezien opium er
een welbekende en veelgeliefde versnapering was.
Benoemd tot assistent aan Kt rjjks-landbouw-
proefstation alhier dhr. 0. F. van der Linden,
te Naarden.
Bg beschikking van den minister van binnenl.
zaken is voor het jaar 1898 benoemd tot assistent
bg de rjjks-universiteit te Leiden: in het ziekenhuis,
dr. J. L. G 0 e m a n s.
lEllewoudsdijk. Ia het no. van Donderdag
is verzuimd d>n naam van A. Huijsen, als vijfde lid
van het nieuwe armbestuur, te melden.
Blorsele. In de WoenFdag gehouden vergadering
van den Djjkraad voor de waterkeering van het
calamiteuze Waterschap Ellewoudsdpk—Borsele
werd op voorstel van het bestuur besloten tot geld
belegging aangezien van de ge"aamde onvoorziene
uitgaven voor den loopenden dienct een groot bedrag
zonder bestemming zal blijven.
De Djjkraad bepaalde het maximum op f 20000.
Van den voorzitter vernam de vergadering dat op
8 en 9 Dec. voor f 46,95 stormschade was ontstaan
te Ellewoudsdjjk.
Een der Dijkraadeleden bracht ter sprake het on
gerief dat op den zeedjjk bg den steiger alhier be
staat. Wanneer men met rg- of voertuigen langs
de opritten naar boven komende op de kruin wil
keeren of draaien, dan wordt daartoe de gelegenheid
gemist. De Djjkraad achtte zich niet geroepen po
gingen tot verbetering aan te wenden, omdat bjj
oordeelde dat anderen daarvoor hadden te zorgen.
Bjj Koninklijk besluit zgn 0. a. benoemd tot
surnumerair der directe belastingen, invoerrechten
en accjjnzen, de h.b. G. A. Schepers en J.
Broeder, die beiden te Hansweerd hunne oplei
ding hebben genoten. Eerstgenoemde behaalde no. 1.
De Minister van Marine brengt ter kennis,
dat 0 a. nog onafgehaald ligt een bedrag van f 2,811/2,
toekomende aan den gewez n matroos 3e kl. Jan
van den Berge, geboren te Krabbendjjke.
Het Berl. Tagebl. ontving oen particulier tele-
q;am uit Parijs van den volgenden inhoud »Chau-
-/jnistisctoe bladen sommeeren den Minister Hanotaux
bij de Hollandsche Regeering met kracht to prote-
Bteeren tegen de opvoering te Amsterdam van
het stuk >D r e j f u s", waarin generaal Boisdeffre
en majoor Paty (ie Clam in een slecht daglicht wor
den gfBteld."
De N. R. Ct. schrijft over dezelfde zaak >Onder
het opschr.ft »Hanotaux do Schandvlek" maakt
Albeit Monniofc in de Libre Parole er den Franschen
Minister ven Buitenlandeche Zaken «n den Franschon
gezant te 's-Gravenhago een verwjjt van, dat geen
verzet is aangeteekend tegen de vertooning te Amster
dam van Dreytus, de Martelaar van het Duivels
eiland." De schrijver vertaalt het heele program,
waarop 0. a. één tafereel voorkomt: »de verrader
te Lonlen," en schrijft dan »u begrjjpt het toch
de verrader te Londen is kommandant Ejferhazy."
Ea hjj wijst er op, hoe nog onlangs te Parijs eea
tooneelstuk is verboden, enkel omdat er een Duitsch
uniform in voorkwam."
Dinsdag heeft dr. P. J. Blok, hoogleeraar
te Leiden, zgn laatste les in de vaderlaudsche ge
schiedenis gegeven ain de Koningin. Dr. Blok ont
ving, behalve het ridderkruis der orde van den
Nedeilandschen Leeuw, van de Koningin haar por
tret in Ijjst en ook van de Koningin-RegenteB een
aandenken.
De minister van koloniën heeft in ons vorig
no. kort gemeld medegedeeld, dat de Januari-
veiling van koffie hier te lande van 36,000
tot 30,000 picols zal gereduceerd worden. Dit ge
schiedt met het doel om bij den kleinea k< ffie-oogst
in het volgend jaar en den grooten oogst van dit
jaar, eeüe gelijkmatiger verdeeling der veilingshoe-
vjelheden te verkrjjgen.
Rijkspostspaarbank. Geljjk men weet,
is voor bovengenoemde installing de eerste maand
des jairs altjjd san nceptioneel gunstige geweest.
Vermoedelijk was dit verschijnsel het gevolg van
de omsfcitidigh^id, dat gedurende die maand aan een
deel der burg?rjj (en juist aan dat deel, ten behoeve
waarvan de Rijkspostspaarbank hoofdzakelijk door
den wetgever in het leven werd geroepea) buiten
gewone voordeelen toevloeien.
In verband hiermede kon nog eens in herinnering
gebracht worden, dat de totaal inleg over de maand
Januari beliep: in 1882 f 195,552,051j2 en thans in
1897 f 3,094,619,14Va-
Ten einde den, zoo gunstigen, toestand op dit
punt ook in de toekomst zooveel mogeljjk te hand
haven, wordt thans nog eens ter algemeene kennis
gebracht, dat aan alle postkantoren (hoofd- en bij
kantoren), in den lande, benevens all", voor den
dienst der Rijks-postspaarbank opengestelde, hulp
kantoren d©r Posterjjen, kosteloos verkrggbaar zgn
exemplaren van een eenvoudig populair gesteld
geschriftje tot titel dragende: Belangrijkste voor
schriften, betrekkelijk den dienst der Rijkspostspaar
bank."
Aan her, die van dit geschrift grootere hoeveel
heden mochten wenschen te bekomeü, dan aan het
postkantoor, in of nabg hunne woonplaats, verkrijg
baar zgn, zal de directeur der Rijkspostspaarbank
die volgaarne direct uit Amsterdam zenden, wanneer
hst verzoek daaitoe door bolangheb enden tot hem
wordt gericht.
Alle postzendingen van en aan den directeur, zgn
vrg van port.
In den Geneeskundigen Raad van O vergeel en
Drente is door de heeren Stoffels en Bakker rapport
uitgebracht over hun bevindingen, opgedaan bij hun
onderzoek naar de oorzaken van 't voorkomen van
mond - en klauwzeer bjj mensch an. Zjj
hebben aan 140 geneeskundigen in de provinciën
Overgeel en Drente verschillende vragen voorgelegd;
90 geneeskundigen beantwoordden deze vragen, zoo
dat zg tot ren viij juist overzicht gekomen waren
van het heerschen van mond- en klauwzeer onder
de dieren in de beide provinciën gedurende dit jaar
en over de gevolgen, die hierdoor voor de menschen
waren ontstaan. Tot een bepaalde conclusie of de
besmetting ontstond door het drinken van de melk
van zieke beesten konden zjj niet komen. Wel bleek,
dat koken of zelfs pasteuriseeren van de melk geen
afdoende waarborgen tegen besmetting opleveren.
Eenvoudig contact met de door de ziekte aangetaste
bessten had soms besmetting doen ontstaan.
De rapporteurs concludeerden, dat aan een be
voegde Staatscommissie moest worden opgedragen
een ot derzoek in te Btellen om tot een afdoend ant
woord op de gestelde vragen te komen.
Op voorstel van de rapporteurs zal dit rapport
worden gedrukt en in de volgende vergadering
worden behandeld.
Men meldt aan het Vad dat door de Kon.
Vereeniguig »Het Nederlandsch Tooneel" aan mej.
Sophie Hirsohmann opgedragen is het levens
groot portret te teekenen van H. M. d e K 0-
n i n g i n. De ljjst voor het kolossale stuk wordt ver
vaardigd in de fabriek van de heeren Slot Zonen.
De >clou" van de afdeeling Nederland op
de a. 8. Pargsche wereldtentoonstel
ling zal, volgens den Haagsehen correspondent der
Zw. Crt., ook ditmaal door Indië geleverd worden.
Bahalve een aanschouwelijke voorstelling van de
rijst-, tabak-, koffie- en theecultuur, zal tegen de
helling van het Trocadero een wonderbouw verrjjzen.
Een al!é>?, aan weersegden het uitzicht gevend op
allerlei typische Indische gebouwen, voert naar een
Hindoesche poort met bas-reliefs van den Boeroe-
boedoer-tempel. Die poort binnengegsvn, staat men
voor het schoonste monument uit den Hindoetjjd
Tandji Sari, in gips en op de ware grootte.
Het zal voor de Pargsche plutocratie en aristo
cratie een bigde verrassing zgn ook in 1900 daar
Javaansche schoonen aan te treffen, dienende een
rjjsttafel in een Chineesch huis.
Staten-Generaa!.
EERSTE KAMER.
Gisteren zgn aangenomen het tractaat tot inter
nationale regeling van het privaatrecht, waartoe
heden Rumenië en Rusland zullen toetredende
provinciale belastingen van alle provinciënafwjjking
van de gemeentewet omtrent plaatselijke belastingen
verlenging der wet tot tjjdelgke versterking der
militie en de hoofdstukken 1, 7 A en middelen der
staaisbegrooting 1898.
De Kamer is gescheiden tot 5 Januari a. s.
Onderwijs.
Voor de betrekking van hoof! der Chr. School
te Ierseke hebben zich 29 en voor diezelfde betrek
king te Oostburg 17 sollicitanten aangemeld.
(De Ned)
Bg Kon. besluit is het bedrag der'rjjksbjjdra-
gen, die aan gemeentelijke en aan bgzondere nor
maallessen en aan hoofden van Bcholen zullen wor
den verleend voor elk der door hen in den loop van
1898 ter opleiding tot onderwijzer aangenomen per
sonen, nadat deze in den loop van 1900 of later de
akte, bedoeld in art. 56, onder a der wet op het
lager onderwgs, zullen hebben verkregen, vastgesteld
als volgt
lo. voor hen, die bg gemeentelijke en bgzondere
normaallessen zijn opgeleida. gedurende ten minste
twee jaren, f 300b. gedurende ten mirste drie
jaren, f 400; c. gedurende ten minste vi«r jaren, f 500;
2o. voor heD, die door hooiden van scholen zgn
opgeleid; a gedurende ten minste twee jaren, f200;
b. gedurende ten minste drie jaren, f 250; c. ge
durende ten minste vier jaren, f 300.
Naar aanleiding van het berieht, dat aan den
ooderwijzer Weekers te Stamproy Tergunning was
verleend tot het houden van een winkel in manu
facturen en koloniale waren, scbrjjft men ons, dat
de toedracht eenigszins anders is. Niet san W.,
maar aan diens echtgenoote is onder verschillende
voorwaarden verlof gegeven een winkfl, dien zg
voor haar huweljjk reeds had, voort te zetten. In
aanmerking genomen dat W. een salaris heeft van
f 400, is deze beschikking voor het gezin een uitkomst.
(Tel)
Ia de deie wesk gehouden vergadering van
de Vereeniging voor paedagogiek behandelde de
heer A. M. Kollewjjn Nzn.vereenvoudiging
van spelling en verbuiging in betrekking tot
het lager ond^rwgs. Spreker achtte het de taak
van den onderwgzer het jonge geslacht te leeren
spreken, zooals het tegenwoordig beschaafd geslacht
spreekt.
Naar aanleiding dezer inleiding ontstond een uit
voerig dfbat. De heer Fabius, inspecteur van het
L. O., die ook de vergadering bjjwooDde, verzette
zich krachtig tegen de nieuwe Bpelling-beweging,
evenals de heeren Den Hartog en Larré is, terwjjl
de heeren Van Nooy en Mulder de voordeelen der
vereenvoudiging in 't licht stelden.
De voorzitter stelde ten slotte als conclusie dat
de vergadering waardeert de pogingen om vereen
voudiging aan de spelling te geven, maar waarschuwt
er tegen, dat dit streven m de school wordt gebracht,
waardoor de eenheid zal worden verbroken waar
mede de vergadering zich onder applaus vereer;gde.
