1897 N°. 152. Zaterdag 25 December. 84s,e jaargang. herijk van Maten en Gewichten Staatsbemoeiing. De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond, uitgezonderd op feestdagen. Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75. Afeonderljjke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent. Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Dithab te Botterdam en verder b|* alle Boekverkooperi en Brievengaarders. Insendlng ran adverteotlënr&or Db prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets. Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs slechts tweemaal berekend. Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend. Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel. I uren ep den dag der uitgave* G0ESCHE COURANT. Tan gerieve v»n belanghebbenden is bepaald, dat de voortaan niet elk j »ar, maar om de tvr^e jaren zal plaatshebben en dat door Ged Staten van Zeeland, ter uitvoering van dat besluit, die provincie in twee kringen is verdeeld, tot aanwij zing in welke van de j»ren 1898 en 1899 de herijk in de gemeenten van die kringen zal plaats hebben. Belaüguebbenden worden verwittigd, dat voor de gemeenten in ZUID BEVELAND en ZEEIJWSCH VLAANDEREN in 1898 GEËNE VERPLICHTING TOT HERIJK bestaat, zoodat het onnoodig is voor de ingezetenen van die gemeenten, in dit jaar de ma en en gewichten ter verificatie aan te bieden. De aandacht wordt echter gevestigd op de bapaling, dat de maten en gewichten, op gevaar van straf, voorzien moeten blijven van de vereisehte stempelwerken, en dat het laatst geplaatste goedkenringsmerk voortaan gedurende twee jaren ongeschonden moet worden bewaard. Goes, den 24 December 1897. Burgemeester en Wethouders van Goes, W ESSELIN K. De Secretaris, VAN REIGERSBERG VERSLU1JS II. In de vergadering van de Tweede Kamer van 1 December jl., waarin de algemeena beraadslagingen over het hoofdstuk Justitie" werden gehouden, is van een zjjde, van welke wjj het 't minst verwacht hadden, staatsbemoeiing op den voorgrond gesteld, op een wijze die, ward zij door den werg ver als regel en wet aangenomen, ver strekkende gevolgen zon hebben. Dr. Nolens, een jing, scherpzinnig en talentvol priester, afgevaardigde voor Venlo, verkondigde, uitgaande van het >rechtstandpnnt", dat de staat het orgaan van het recht in f algemeen is en dat deze op dien g'ond bevoegd, verplicht en gedwongen iB om in te grjjpeD, de volgende stellingen lo. de voorwaarden, waaronder, en de omstandig heden, waarin ook in de tegenwoordige productie wijze de factor arbeid zjjn dienst bewjjst mogen niet in Btrjjd zjjn met de natnur van den menscb, met zjjn verplichtingen, maar dan ook niet met zjjn rechten als stoffelijk, intellectueel zedelijk-godsdienstig en maatschappelijk wezen 2o. het inkomen, dat hg zich door zjjn arbeid ver schaffen kan, moet voldoende zjja om hem in Btaat te stellen in zjjn behoeften als stofffljjk, intellectueel, zedeljjk-godsdienstig eu maatschappelijk wezen te voorzien. Voor de practische toepassing van dit algemeen beginsel beriep dr. Nolens zich op de encycliek Rerum Novarum. Het doet ons bjjzonder veil genoegen, dat dr. Nolens bovengenoemde stellingen uit die encycliek heeft kunnen afleiden. Deze encycliek is ook, we kunnen dit lezen in het program der katholieke partjj, de leiddraad geweest b|j het opstellen der daarin voorkomende sociale paragraaf. Wjj voor ons en vermoedeljjk vele katholieken lezen echter de door dr. Nolens ontwikkelde Btellingen daarin niet onmiddelljjk. Ten eerste heeft L90 XIII een omschrijving ge geven van den staat zelf: ♦Onder het staatsgezag", lezen we, verstaan wjj niet den toevalligen regeringsvorm van enkele lan den, maar het staatsgezag volgens het begrip, gelgk dit door de natuur en het verstand gevorderd wordt, en gelgk dit naar de grondbeginselen der openbaring bestaat, die wjj in de encycliek »over den Christe- ljjken Staat" hebben ontwikkeld." Reeds een oppervlakkige lezing van de laatste encycliek toont aan, dat de Nederlandsche staat door zjjn regeeringsvorm onder die enkele landen" be hoort, welke Leo XIII niet op het oog heeft; en daar nn ook de Katholieke Kamerleden in hun ma nifest, dat aan het program voorafging, verklaard hebben, te onderschrijven wat deze encyoliek leert, zjjn wjj nog zoo zeker niet, dat zjj in een staat als de onze zoover willen gaan als dr. NolenB dit voor schreef. lets dergeljjks is dan ook reeds gezegd door mr. Hejjdenryck, lid van d n Raad van State, die in een vergadering van den RK. Volkshond te Amsterdam, bljjkens het verslag, voorkomende in de N. R. C. van Dinsdag 7 December, verkondigde, dat de Paus bjj het samenstellen van zgn encycliek Rerum No varum zich den modelstaatd. i. den Katholieken staat hal gedacht. ♦Spr. meande", zoo lezen wjj, ♦dat de Nederlanders, die de encycliek lezen, rekening hebben te houden met de omstandigheid, dat de Nederland sche staat is een godedienstlooze staat. Waar de tus- ichenkomst van een katholieken staat naar de ency cliek des pausen behoorde plaats te vinden, daar zou de Nederlandsche staat een gevaar worden." En mr. Hejjdenryck eindigde zjjne rede met te zeggen slevende in een katholieken staat zou ik alle voorge slagen sociale, ook stoffeljjke, verbeteringen van den staat des werkmans toejuichen." Met het oog op bovenstaand citaat uit de ency cliek Rerum Novarum, staat, naar het ons voorkomt, de heer Hejjdenryck met zjjne opvattingen niet alleen. Maar aangenomen nu eens, dat dit wèl het geval was, wat moet dan volgens genoemde encycliek de staat doen »De hulp, welke van den staat te verwachten is", zoo lezen wjj daarin, bestaat in 't algemeen in wette lijke verordeningen en in inrichtingen, die een geleide lijke ontwikkeling van den welstand bevorderen. Hierin ligt de taak van een goed ingerichte regeering, de echte plicht van elk verstandig staatsbestuur. Wat echter in den staat voor alles den welstand waar borgt, dat is ordo, tucht en zedelijkheid, een gced geordend familieleven, eerbied voor den godsdienst en het recht, matige belastingen en geljjke verdeeling van lasten, bedrjj vigheid in het handwerk, in de in dustrie en den handel, bloei van den landbouw en dergeljjke. Hoe voorzichtiger alle deze hefboomen der volkswelvaart worden aangewend en benuttigd, des te beter is de welvaart voor de leden van den stiat verzekerd. Hier opent zich een breede weg, waarep de staat voor het nut van alle klassen der bevolkiDg en in het bjjzonder voor de belangen der werklieden moet voorgaan en gaat hjj op dezen weg alle anderen voor, daer kan men er hem geen ver- wjjt van maken, dat hjj zgn perken te bniten gaat, want niets behoort zoozeer tot het wezen van den Btaat als de plicht, om höt algemeen welzjjn te be vorderen en hoe beter en meer doortastende alge meene maatregelen hg neemt, des te minder zal men andere middeien tot verbetering van de toestanden der werklieden behoeven te zoeken." En wanneer moet nu de staat ingrjjpen Wjj lezen Wanneer ongeregeldheden dreigen wegens oproerige gezindheid der werklieden of tengevolge van werk stakingen wanneer de natuurljjke familiebanden in de kringen der arbeiders worden verbrokenwan neer bjj den werkman de godsdienst gevaar loopt, dewjjl hem geen tjjd en gelegenheid wordt gelaten tot het volbrengen van zgn godsdienstige plich ten wanneer de zedeljjkhaid van den werkman wordt belaagd door de wgze, waarop personen van beiderlei kunne tot gemeenschappeljjken arbeid wor den gebezigd, of door andere amlokselen tot zonde wanneer de werkgevers hun ondergeschikten te zware lasten opleggen, of hen dwingen tot het aannemen van voorwaarden, die in tegenspraak komen met han persoonljjke waardigheid of met hun rechten als menBchwanneer de gezondheid van de werk lieden door overmatig werk ot een arbeid, die niet met hun kunne of leeftjjd overeenkomt, wordt onder mijnd, in alle deze gevallen moet het staatsgezag zich doen gelden, evenwel zonder de jaiste perken te buiten te gaan. Slechts zóó ver tot wegneming van het kwaad, tot verwjjdering van het gevaar onontbeerlijk is, en niet verder, mogen de maat regelen van staatswege ingrjjpen in de sociale ver houdingen." Men ziet het, deze voorschriften lezende, kan het de vraag zgn of de stellingen van dr. Nolens daar mede wel geheel in overeenstemming zgn. Ia ieder geval laten die voorschriften ruimte van meening over, vooral waar Leo XIII er nog bjj voegt, »dat de burgerljjke overheid, door krachtige maatregelen het recht en de zekerheid van den persoonljjken eigendom heeft te handhaven." Wjj hebben het bovenstaande medegedeeld om aan te toonen, hoe moeiljjk het voor ♦het sociaal mi nisterie", of, zooals de heer Nolens zich nitdrnkte, »het ministerie van sociale rechtvaardigheid" zal zgn tusschen het groot verschil van meeningen het juiste pad te houden. Zeker is het echter, dat, waar zooals de overzicht schrijver van het Handelsblad zich uitdrukte, het socialisme chrétien" zgn intrede in de Tweede Kamer heeft; gedaan, waar op het Binnenhof theo rieën zgn verkondigd, die daar vroeger nooit gehoord werden, geheel ons staatsorganisme bezig is in een anderen koers te staren. En aangenaam doet het aan, wanneer men ziet, dat ook van katholieke zjjde, welke geacht wordt in dit opzicht het meest conservatief te zgn, een woord wordt gehoord, dat zoo het al niet in zjjne volle consequentie door de katholieke staats party zal worden gevolgd hoop geeft op eene vruchtbars samenwerking, waar het geldt verbete ring van de sociale toestanden. Moge bjj sommigen het rechtsbegrip nog geen ingang kunnen vinden, laten zjj zich dan laten lei- d n door de utiliteit, die in het belang van allen onverbiddelljjk vordert ♦dat," om met de woorden van de encycliek Rerum Novarum te spreken, ♦een stand, welke aan den staat zooveel diensten ver leent, niet in ellende verkwjjnt." Wederom staat de Christenheid gereed bet feest te vieren van de geboorte van Hem, die reeds eenwen geleden sociale rechtvaardigheid prodikte. Wederom zal het in de tempels weerklinken Vrede op aarde in mevschen een welbehagen Mogen wjj, wanneer wjj een volgend jaar ander maal dat feeBt vieren, eene goede schrede genaderd zijn tot een toestand, waarbjj het ♦vrede op aarde" ook voor zoovelen onzer medemenschen, die nu op aarde zoo weinig ♦vrede" ondervinden, in vervulling zal overgaan. GOES, 24 December 1897. Ter voorbereiding van de door de gemeente besturen in te dienen voorstellen tot de herziening der verordeningen op de heffing van hoofde- ljjke omslagen en andere plaatseljjke belastin gen, welke vóór 1 Jannari 1901 moet plaats hebben, heeft de Minister van Binnenlandsche Zaken aan die bestaren medegedeeld, dat hg bjj de vaststelling van verordeningen op de heffing van hoofdeljjken omslag of andere directe belasting naar het inkomen of de vertering, in het bjjzonder wenscht gelet te zien op de volgende punten Toegelicht behoort te worden op welke gronden het bedrag steunt, dat volgens de verordening wegens noodzakeljjk levensonderhoud wordt afgetrokken van bet totaal van bet inkomen of van de vertericg. Hierbjj moet worden gelet op plaatseljjke toestan den, meerdere of mindere eischen der levenswjjze, de prjjzen van woniBg en levensmiddelen, enz. In sommige verordeningen zjjn behalve de aftrek voor noodzakelijk levensonderhoud, ook inkomens tot een zeker maximum vrjjgesteid. Zulke vrjjsteiiing kan alleen worden toegelaten, wanneer dat maximum overeenkomt met den toegestanen aftrek, doch dan is zjj tevens overbodig. Voorts dient te bljjken boe het inkomen berekend word*, en de aftrek, welke toegestaan wordt voor de schulden, huren en andere lasten. Bij Kon. besluit is benoemd met ingang van 1 Jannari 1898 tot burgemeester van Baarland A. Bruggeman, secretaris dier gemeente. Bjj Kon. besluit is aan de gemepnte Ierseke f 2200 en aan de gemeente Kapelle f 3200 subsidie toegekend tot een behoorljjke instandhouding van het lager onderwjje. Ierseke. In de gisteravond gehouden raads vergadering werd een verzoek behandeld van den heer M. Scheele alhier, om kwijtschelding van een nog aan de gemeente verschuldigde som van f 32,80 voor Btaangeld van zgn carrousel op de laatste kermis alhier. Het verzoek was gegrond op de zeer geringe ontvangst, die aan iedereen bekend is, en waarmee requestant niet eens de roodzakeljjkste uitgaven heeft kannen bestrgdec. Hoewel de raad dit laatste gaarne aannam, meende hjj met B. en W., dat de verordening op het staan geld niet kan overtreden worden. Al wilde men deze ook wgzigen, dan kan daaraan geen terugwer kende kracht gegeven worden. Het verzoek werd dus met algemeene stemmen afgewezen. Aan m'jnffr. J. C. de Munck, onderwijzeres aan school l werd op haar verzoek eervol ontslag ver leend tegen 1 Maart. Als leden van het Burg. Armbestuur werden her benoemd de heeren C. Hartoog en J. de Schipper. De gemeenterekening 1896 is, volgens kennisge ving van Ged. Staten vastgesteld op f 28209,89 Vo in ontvangst en f27656,40 in uitgaaf, goed slot f 553,49s. Van Ged. Staten was mede ingekomen een ver zoek om f 460 op de begrootiüg 1898 te brengen, wjjl door hen, behoudens hoogere goedkeuring, de salarissen van den burgemeester en den secretaris met f 230 zgn verhoogd. Even a's vroeger verzetten zich de bh. Sauer en en Muller krachtig daartegen en met algemeene stemmen werd besloten niet aan het verzoek te voldoen. Op voorstel van den heer Sauer werd te vens besloten zich tot H. M. de Koningin-Regentes te wenden met verzoek het besluit van Ged. Staten niet goed te keuren. Dit rr quest zal door een com missie nit den raad, bestaande uit de heeren Sauer, Van der Burght en Muller geredigeerd worden. Hierdoor verviel een voorstel van den heer Van Harmeien om voor deze zaak f 100 op de begroo ting te brengen. Men schrjjft ons nit Kapelle Nadat de ingezetenen dezer gemeente, daartoe bjj strooibiljet, onderteekend door de beeren H. K. Persant Snoep en A. v. d. Biugger, waren opge roepen, werd gisteravond in het lokaal der Chr. jongelingsvereeniging eene vergaderirg gehoudeD. De heer Persant Snoep heette de aanwezigen welkom en noodigde den heer V. d. Bruggen nit het doel dezer bjjeenkomst uitren te ze'ten. Deze voldeed daaraan. Het plan is eene vereenigirg te stichten' ten doel hebbende den behoeftigen of in het algemeen den mindergegoedPD, bjj ïiekte versterkende middelen te verschaffen. Na de toelichting van deze zaak, gaf de spr. gelegenheid om inlichtingen te vragen, waarvan door sommigen werd gebrnik gemaakt. Vervolgens werden de aanwezigen nitgenoodigd eene ljj8t te teekenen, op welke zjj voor een bedrag in- schrever, dat zjj jaarljjks als lid der vereeniging wenschen te storten. Zij, die daaraan voldeden, werden als lid der vereeniging beschouwd. Binnen enkele dagen hoopt de nieuwe vereeniging eene vergadering te beleggen, ten einde een bestuur te kiezen en hare statuten vast te stellen. Bij Kon. besluit zgn benoemd tot ontvanger der directe belastingen en accjjnsen te DoDgen, W. P. C. van Heuven, thans te Axel; te Grouw, A. Pot j er, thans te Koljjnsplaatte Hu'st, K. A. J. E. van Gorkum, thans te Meerssea. Bij Kon. Be8l. is ontheven van de fnnctie in den militieraad in de provincie Z°eland de kapitein der infanterie Opstelten, en is 1 enofmd tot plaatsvervangend militair lid van dien Imilitieraad de kapitein Bernelot Moens, van het 3e re giment infanterie, te Middelburg. Door het beBtuur van Ons Huis te Middel burg is in overleg met het departement van het Nnt besloten tot het oprichten van een kook cursus. Eene leerans zal door het hoofdbestuur aangewezen worden en een lokaal is op de Vlas- markt boven de Nutsbewaarschool gevonden. Aan vankelijk hebben zich voor den cursus 36 vrouwen en meisjes aangemeld. Naar men verneemt zal van dr. G. J. Vos A z. een ve:zameling feestliederen, met het oog op de inhnldiging onzer Koningin, voor huis, school en kerk in den aanvang van het volgend jaar ver schijnen. Ter bevordering van eene geregelde bestelling der bjj de aanstaande jaarwisseling ter post komende stukken, wordt wederom de gelegenheid opengesteld om brieven, kaar'jes en gedrukte Nieuw- jaarswenschen, welke men op 1 Januari a. 8. aan de geadresseerden wenscht te zien uitgereikt, reeds van 23 December af ter post te bezorgen. Om die stukken van de overige te onderscheiden, behooren over de geheele lengte van het adits twee zich kruisende strepen getrokken te zgn. Zjj moeten uiterlijk 31 December, te 12 uren middag, ter plaatse van bestemming zgn aangebrsebt. Het pnbliek wordt, zoowel in zgn eigen belang all in dat van den dienst, bjjzonder aanbevolen van deze gelegenheid tot vroegere bezorging bjj de jaar wisseling gebrnik te maken. (St-Ct.) Door de Staatsspoorweg-maatschappjj worden 1 Januari ook kilometerboekjes 3e klasse voor 5000 kilometers ingevoerd. De prjjs dezer boek jes is f70 (dus f 5 minder dan voor 5 boekjes voor 1000 K. M de geldigheidsduur is één jaar, de waarborgsom f 5. De afgifte dezer boekjes geschiedt voorloopig slechts gedurende de maanden Januari, Februari en Maart 1898 na afloop der drie maan den zal worden beslist of de uitgifte zal worden gestaakt, dan wel of daarmede ook na dien tjjd zal worden voortgegaan. Bljjkens een telegram van den gouvemeur- generaal van Ned.-Icdië, van 23 dezer, wordt de gouveinements-k offie-oogst op Java voor dit jaar thans geraamd cp 479,000 pikols. Van Regeeringswege wordt in Nederlandsch- Indië een onderzoek ingesteld en worden maatregelen voorbereid tot volledige uitvoering van de afschaf fing van de slavernijinde Buitenbezittingen. Staten-Generaal. TWEEDE KAMER. In de zitting van Woensdag ia hoofdstuk X (koloniën) in zgn geheel, op verzoek van den heer Van der Zwaag in stemming gebracht, aargeno men met 60 stemmen tegen 1, die van den heer Van der Zwaag. De interpellatie van den heer Koyfer over de verdeeling der gelden voor de Heidenscbe feesten op Lombok is aangehouden tot een nadtr te bepalen dag, in afwachting van de inlichtingen, die de re- geeriDg deswege nog uit Indië verwacht. Ia de zitting van gisteren zgn aangenomen de afschaffing van het nitvoerrechfc op suiker uit Ned. Indië en de wet op de middelen. Bjj hoofdstuk fïoac- c ën zeide de Minister aan den heer Van Basten Batenburg toe afechaffiog van den accjjrs op vruch tenwijnen en verklaarde zich tegenover den heer Van Karnebeek tegen een invoerrecht op nderde«Jea

Krantenbank Zeeland

Goessche Courant | 1897 | | pagina 1