1897 N°. 144.
Dinsdag 7 December.
84ste jaargang.
Het R. C. Parochiaal Armbestuur
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen abi buiten Goes, f 1,75.
Afzcmdorlgke nommerg 5 cent; mot bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de hoeren Nijgh Vin DiTMia te Botterdam sa verder
bjj alle Boakverkooper* an Brievengaarders,
Iuenlfng van Advertentl^n v&o* 3 uren ©j» 4en dag der altfave.
De prjjis der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljk*- on doodberichten od de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aa» vragen om e» vermelding van liefdegaven 5 cent pei regeL
G0ESCHE
COURANT.
zal op Donderdag 9 December a a. aan da huize* van alle
ingezetenen eene ALGEMEENE COLLECTE doen ten behoeve
van de armen aan zijne zorg toevertrouwd, voor welke collecte
(de «enige, dia dit armbestuur in het jaar houdt) ruime giften
gevraagd worden, ten einde het genoemd armbeatuar in staat
te stellen aan zijne verplichting te voldoen.
Goes, de* 4 Deoember 1897.
Burgemeester en Wethouders van Goes
WESSELINK.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Uit Frankrijk kwamen weinig berichten, die
eenigen voortgang in de zaakDreyfus melden. Wel
wordt het onderzoek voortgezet door generaal Pel-
lieux, maar op eene wijze, waarop heel wat zou te
zeggen zijn. Men denke slechts aan het feit, dat
Pellieux het niet eens de moeite heeft waard geacht,
hat reel besproken borderel in handen te nemen,
waarvan hp intu3scheu aan Scheurer-Kestner heeft
verklaard, dat hjj verkeerd deed met dit verzuim.
Ook moot de minister van oorlog verklaard hebben,
dat men over den uitslag van het onderzoek vol
strekt niet ongerust behoeft te zijnde onschuld
van Dreyfus zou niet bewezen kunnnen worden en
tegen Euterhazy zou man ook niets kunnen bewjjzea.
Maar als Esterüary niet kan boeten voor de over
eenkomst van zgn schrift met dat van het borderel,
waarom kon dan Dreyfus daarvoor veroordeeld wor
den Wel beweert mea dat op grond van nog andere
stukken het vonnis is gevallen, maar waarom dan
die stukken niet openbaar gemaakt om de ongerust
heid en beroering weg te nemen, die deze zaak niet
alleen in Frankrgk, maar ver over de grenzen heeft
verwekt Het hardnekkig I til z wjj gen van hen, die
meer van de zaak weten, geeft onbeperkte ruimte
aan verdachtmakingen en beschuldigingen van aller
lei aard. Aangenomen kan worden, dat met het
onderzoek, dat nu reads 14 dagen duart, de bewe
ging nog niet ten einde is. Men zegt dat Scheurer-
Kestner, na afloop van het onderzoek, de quaestie
in den Senaat zal brengen, om van daaruit spoediger
en beter recht voor Dreyfus te verkrijgen. Intusschen
heeft generaal Saussier den eersten krggsraad gelast
da instructie in de zaak-Esterhazy te openen.
Intusschen weet de banneling niets van wat om
hem op het ooganblik Pargs ea de wereld zoo be
weegt en opnieuw heeft de regeering in den laatsten
tgd hare maatregelen omtrent hem verscherpt. Zgn
bawikers mogen hem geen ooganblik uit het oog
verliezen, men heeft zgn verbigf nu zoo hoog om
muurd, dat hg noch de zee, noch de booman zien
kan, die op het eilandje groeien. Hij ziet slechts
de twee meters hooge palen, die zgn gezicht belem
meren, en de norsoho gelaatstrekken zijner bewakers,
die niet met hem spreken mogen. In den eersten
tgd zgn er gevangenschap trachtte Dreyfus zich af
leiding te verschaffan door oefeningen in wiskunde
en algebra, later door het aanleggen van eea tuintje
wiarin hjj druk arbeidde, maar spoadig verging hem
de lust daarin. Hjj leidt nu nog slechts een planten
leven hg eet, drinkt en slaapt alleen ziet
men hem soms als een kind met het een of ander
voorwerp spelen. Voor het geld, hem door zgn
familie gezonden, mag hg zich drank en sigaren ver-
8chaff )0, als een bjjzondere gunst. Nu en dan schrjjft
hg aan zijae familie, maar ook niet met den waren
lust, want hg wee% dat alles geloz9n wordt. Dag
bladen ontvangt hg niet, en de hem toegezonden
brieven krjjgt hjj alleen als er >niets" in staat;
hÖ leeft als levead ingsmuurd, zonder dat eenig
geluid zgn oor boreikt; zgn bewakers bewaren een
doodeljjk zwggen. H09 kan hg nog leven in een
eenzaamheid, die al een paar wachters krankzinnig
heeft gemaakt en in een klimaat, voor een Europeaan
om te bezwjjkenZelfs al is hjj schuldig, dan nog
ondergaat hjj oene onmonsohelgke straf. Hg zelf
bljjft ejjn onschuld volhouden.
Behalve op Frankrgk is in de laatste dagen het
oog van Europa ook op de iPostcnfijksciio mo
narchie gericht. Het ministerie-Badeni :s afgetreden
en een nieuw is nu definitief saraaogasteld. Baron
Gaut8ch is voorzitter van den ministerraad en mi
nister van binnenlandsche zaken. In Duitsche kringen
beschouwt men dit kabinet als een overgangsminis
terie. De Duitschers zullen slechts dan bereid be
vonden worden om een vergelgk met Hongarije aan
te gaan als de struikelblokken, voornamelijk de wet-
Falkenhaya en de taalverordeaing, z{jn uit den weg
geruimd. Gautsch zal nu trachten te wsten te komen
of een voorloopige Ausgleicb kans heeft aangenomen
te wordenis dit zoo, dan zal de Rjjksdag spoedig
worden opgeroepen, anders wordt de zitting voor
langen tgd verdaagd.
Met het hsengaaa van Bideni scbjjnon de harts
tochten ontketend te zgn en wat voor dien tg i in de
Oostenrgksche Kamer is voorgevallen bljjkt kinder
spel te zgn bij wat vooral Praag in de laatste dagen
te aanschouwen gaf. Daar moesten de Joden en de
Duitschers het op de ergste wgze ontgelden. De
geheele stad was in rep en roep en het geneele
garnizoen onder de wapenen. De militaire macht
had geneeskundigen bjj zich en voerde de ambulance
mede. De voorstad hebben de muitelingen in brand
gestoken. Er zgn 4 dooden gevallen en het aantal
gekwetsten bedraagt 150. De ministerraad heeft be
sloten om in Praag en de omliggende kantons de
krjjgswet van toepassing te verklaren op allen, die
daden van geweld plegen tegen de openbare orde.
Deze maatrrgel heeft de gewenschte uitwerking ge
had de rust is thans hersteld, de troepen zgn weder
in de kazerne teruggetrokken en de politie handhaaft
do orde als voorheen. Een groot aantal Duitsche
gezinnen hebben de stad verlaten.
Ook te Pilsen is men aan het manifesteeren ge
weest. Het gepeupel heeft, onder een »dood aan
de Duitschers" fabrieken, winkels eu woonhuizen
als bestormd; geen mit bleef er heel en ook daar
moesten de troepsn ten slotte met gevelde bajonet
op de menigte ingaan. Men meent dat in hetgeen
te Praag en te Pilsen is geschied, de hand te zien
is der Jong-Czechen en dat er in de Boheemsche
hoofdstad een geheim genootschap bestaat, dat ver
scheidene honderden leden telt en ten do6l heeft
alles wat Duitseh en Joodsch is, te bestrijden. Wat
nu is geschied is door de leiders voorbereid en hieraan
moet het zjjn to© te sehrgven, dat het gepeupel in
alle deelen der stad wist in welke huizen zich
Duitschers bevonden.
Da overwonnen partjjen hadden zich gegroepeerd
om het ministerie-Badeni en hebben thans besloten
ook in het vervolg gemeene zaak te maken en zich
tegen het 11 au we kabinet te vereenigen. Het is
dus niet fce voorzien dat de strjjd in Oostenrgk
spoedig zal geëindigd zgn ea al zgn alle gemoe
deren tot bedaren gekomen, daarmede is de rassen-
strjjd niet verdwenen, die eigenljjk de grond is van
alle ontstane geschillen.
Inmiddels is er veel kwaad bloed gezet bjj de
Duitschers door een sehrgven van den Keizer aan
graaf Badoni, waarin de grijze Oostenrgksche vorst
zjjn leedwezen uitdrukt over diens heengaan en
hem dank zegt voor het vele goede, dat Oostenrgk
aan den afgetreden premier heeft te danken.
Niet ten onrechte wordt in een artikel in de
laatste Gids-afbvering Oostenrgk g9noemd een mo
narchie, wier bontlappige keizersmantel slechts met
de uiterste voorzichtigheid voor inscheuren wordt
behoedwaar staat tegen staat en stam tegen stam
zich keert, waar taalverschil en rassenhaat steeds
doen leven op voet vaa oorlog.
De zitting vaa den Duit«ehen Rjjksdag is
Woensdag geopend met een troonrede van Keizer
Wilhelm. De plechtigheid vond plaats in oen der
zalen van het paleis en werd voorafgegaan door een
godsdienstoefening onder leiding van den hofprediker
en in tegenwoordigheid van den Keizer. Geljjk al
gemeen werd verwacht, werd in de troonrede in de
eerste plaats gewezen op de noodzakelijkheid om de
Duitsche vloot te versterkenhet aantal schepen
om in tgd vaa vrede dienst te doen in vreemde
wateren behoort vermeerderd te worden. De regee
ring acht- een sterke marine noodzakelgk en de tgd
om daartoe te komen behoort bjj de wet bepaald
te worden. Ook het wetsontwerp tot herziening van
het militaire strafwetboek, zal, zooveel mogeljjk ge
schoeid op de leest van het burgerljjke strafrecht,
die bepalingen bevatten, die onontbeerlijk kunnen
geacht worden voor het bewaren van tucht en dis
cipline. Voorts werd een wet aangekondigd op bur
gerljjke rechtsvordering, op de regeling van het
faillissement en op schadeloosstelling aan onschuldig
veroordeelden. De fiaanciëale toestand werd bevre
digend genoemd. De politieke betrekkingen met het
buitenland geven reden tot groote tevredenheid. De
schitteiende en ze8r barteljjke receptioB van Peterhof
en Budapest leverden in dat opzicht nieuwe waar
borgen. Alle kenteokenen rechtvaardigen de ver
wachting. dat wij, mat Gods hulp, zullen werkzaam
zjjn aan de verdere voortzettiug der vreedzame ont
wikkeling van Europa en van het Duitsche vaderland.
Ook de Keizerin en de Keizerljjke prinsen woon
den het uitspreken der troonrede bjj.
De laatste berichten uit Cuba zullen den Span
jaarden wel niet meegevallen zjjn. Generaal Wpyler
had verklaard, dat de opstand gedempt was, ook
in de provincie Pinar del Rio, en al geloofde men
dit niet onvoorwaardelijk, ook op grond van Ameri-
kaansche berichten, toch had men waarschijnlijk niet
gewacht, dat de opstandelingen zich nog zoo krach
tig zouden verzettsn als ze in de laatste dagen heb
ben getoond bjj de verovering van Guiza. Nu ver
wacht men in Spanje dat deze plaats wel spoedig
zal worden hernomen, maar ook al geschiedt dit,
dan is daarmede de toestand nog niet zoo geworden,
als hjj was volgens de bewaring van generaal Wey-
lermaarschalk Blanco ii dus nog niet in de eerste
plaats de organisator van eene regeering in de tot
rust gebrachte kolonie, maar bljjffc krjjgsbe vel hebber.
Het heet dat de vjjand nu krachtig wordt vervolgd,
maar dit heeft men reeds twee jaar lang gedaan.
Te Madrid werd een ministerraad gehouden, die
gepresideerd werd door de Koningin-regentes. Sagasta
deelde mede, dat de operaties in Pinar del Rio het
bewjjs leveren, van het bestaan van een belaogrjjke
stookplaats voor de opstandelingen. Generaal Blaonal
heeft bevel ontvangen den vijand met alle kracht
te vervolgen. Een zending van nienWe troepen wordt
niet noodig geoordeeld, daar de aanwezigen voldoende
geaebt worden om den opstand vóór dm regentjjd
te doen eindigen.
Op de Phtllppijnen is de rust eveneenB nog
niet hersteld. De gouverneur zet evenwel de onder
handelingen met de opstandelingen voort. Nog gaf
Sagasta de verzekering, dat de Vereanigde Staten
zich zeer welwillend tegenover Spanje gedragen.
Nadat gedurende eenigen tjjd weinig of niets van
de zaak gehoord was, kwam gisteren hst telegra-
phisch bericht, dat het dffinitieve vredesver
drag tusschen Turkije en Griekenland Za
terdag geteekend is.
Geljjk wjj onder Laatste berichten" in ons
vorig no. nog mededeelden, is het voorstel van den
heer Van der Zwaag om den post voor decora-
t i n in het volgend jaar op het oude bedrag te
houden, verworpen. Was het absoluut noodig in het
kroningejaar meer decoratiën uit te reiken, dan moes
ten de gedecoreerden de kosten maar zelf dragen.
De heer Troelatra kwam don heer Van der Zwaag
te hulp. Hg ontkende de wettelijke verplichting der
Kamer om gelden toe te staan voor ridderorden, z. i.
onnutte spelerg van de grooten der aarde, en pro
testeerde tegen dronkenmausgeUgen, als waartoe de
uitreiking van ridderorden te Kota-Radja onder de
officieren aanleiding had gegeven. De Voorzitter riep
den spreker hierover tot de orde, onder opmerking,
dat de officieren zich hier niet konden verdedigen,
al nam de president aan, dat da woorden van den
spreker tegen zjjn bedoeling een beleedigende strek
king voor die heeren hadden. De anti-rev. heer
Staalman, die zich hoewel »met een tekst", zooals
de Nederlander het uitdrukt bjj de socialisten in
de Kamer ingelgfd en zgn geestverwant Van der
Zwaag het >eereBaluut" gebracht heeft, had er een
huismiddeltje op gevonden. Hjj wilde de decoraties
maken vanbordpapier
Zou dit een voorteeken zgn van de praktische
gevolgen, die het optreden der socialisten in de
Kamer zal hebben? Zullen echt metaal en de hechte
steen van ons staatsgebouw ver rangen worden door
klatergoud eu bordpapier? Zullen de socialisten
hunne kracht zoeken iu groote woorden en bjj de
minder ontwikkelden opgang trachten te maken door
dergeljjk© dwaze, maar niettemin gaarne gehoorde
aardigheden
De leden dar Kamer hebben vooralsnog het on
schuldig vermaak vaa bordpapieren ridde:orden te
knippen aan den staatsman Staalman, wiens naam
volstrekt Diet aan bordpapier doet denken, overge
laten en slechts 6 leden stemden met den heer Van
der Zwaag voor het voorstel van dezen.
De eindstemming over hoofdstuk buitenl. zaken is
(vermoedelijk omdat er geen genoegzaam aantal Inden
meer aanwezig was) tot Dinsdag uitgesteld.
GOES, 6 December 1897.
Waar lief iadighoid zich paart aan genot, daar
is succes gewoonlijk verzekerd. Dit bleek ten duide
lijkste bjj de 8 o i r e die jl. Vrjjdagavond werd
gegeven in de schouwburgzaal der sociëteit V. O. V.
alhier, ter bestrijding der kosten van het 15© Sint-
Nieolaasfeest voor onvermogende kinderen.
De opkomst was zoo talrjjk, ook uit andere ge
meenten, dat de schouwburgzaal geheel bezet was
en nog enkelen wegens plaatsgebrek g^en toegang
konden krjjgen.
Het zou zeker ongepast zijn over het gegevene
critiek te leveren, maar al wilde men dat, hot zou
toch moeilgk zgn daarvoor stof te vinden, want elk
nummer van het programma werd op de meest, be
vredigende wjjze uitgevoerd en oogstte de ondubbel-
ziunigste bewgzen van sympathie van do zijde van
bet publiek in. Muntte bet eerste stukje: Die Sol
daten kommen of Der Aufruhr in der Afddchenschule
uit door natuurlijk spel en goeden zang der school
meisjes, het tweedeEene anonieme Briefwisseling
gaf ons tooneelspel te zien, zoo goed, dat actrices
en acteurs van professie het niet zouden verbeteren,
terwjjl hot derde nummerRhodia, een klnder-
operette, allerliefst werd vertoond. Het lieve spel
der kleinen, de nette costumes en de goede zang
trokken daarin niet wrinig de aandacht. Het tableau-
vivant uit Rhodia, gevormd door alle kinderen, die
in doze operette eea rol hebban vervuld, vormde
een waardig slot van den avond.
Wjj durven dan ook vertrouwen dat zg, die met
dergelijke soiree's niet bjjster ingenomen zgn, in
zoover daaraan zog joDge meisjes meewerken, wel
overtuigd zullen zgn, dat de uitvoering van zulke
lieve en onschuldige stukken de jeugdige persoontje
niet schaden zal. Zeker, er zal wel eens epne les
minder juist gekend zgn, er zal wol eenige opge
wondenheid iü die meisjeshoofden gebeersebt hebben,
maar behalve dat stukjes als deze niet wel anders
dan door lieve en frissebe V6rscbgningen al9 die van
Vrjjdagavond kunnen uitgevoerd worden, achten wij
het volstrekt niet onpaedagogiscb, meifj^s van dien
Ieeftjjd eene dergeigke onschuldige afwisseling te
gunnen in hare studie. Al zjjn de jeugdige execu
tanten maatschappelijk in meer of minder mate ia
gunstige conditie en al is genot haar dus niet vreemd,
zoo blijft er toch ook voor dezulken nog gfnoeg
ernst, reeds nu en later, in het leven over om haar
eene dergelgke geestverfrisschende ontspanning van
harte te gunnen. En waar golijk de voorzitter
in zjjne rede opmerkte zulk eene opvoering, om
haar doel, in de harten der kiuderen den geest van
weldoen kan opwekken en bevorderen, daar achten
wjj het onpaedngogisehe dar zaak zeker niet bewezen.
Na de uitvosring van het voorlaatste nummer
nam dhr. Z. D. van der Bilt La Motthe het woord
en sprak de aanwezigen ongeveer als volgt, toe:
»Er bestaan in Goes een aantal vereeni^iagen en
instellingen tot liefdadigheid en onder deze behoort
zeksr de Commisri voor het Sint Nicolaasfeest voor
onvermogende kinderen, die nu reeds 15 jaar van
uwe zjjd9 de ondubbehinnigste bewgzen van ba-
langstelling en sympathie beeft ondervonden. Als
president dier Commissie zeg ik u daarvoor dank
en het zal u niet verwonderen als ik dit in de
eerste plaats doe aan de dames-ontwerpsters mevr.
Fransen van de Putte —De Kantermej. Van Heel
en mej. Van Dalen, uitstekoad geadsisteerd door
mej. Ramondt (pianobogflridiag), en in de tweed©
plaats aan de dame?, die Het oproir op de meisjes
school hebben uitgevoerd. Da deg-lgko wjjze, waarop
zg dit deden, verdient allen lof bd zeer waarschijnlijk
zouden, als Goes een garnizoensplaats ware, de
officieren in d^ze zaal ook boven op de tafels zjjn
gaan staan.
Ook dank aan de dames Van Ingen en Wiersma
en de heeren Pilaar Gn Kakebeeke voor de uitvoering
van: Een anonieme Briefwisseling. Da uitvoerders
hebben het bewjjs geleverd, dat zg zich zeer ge
makkelijk op het to meel bewegen. O >k een woord
van dank aan de kind ars, dis Rhodia hebban gegaven.
Door de keurige uitvoering mag dit gerust hst glans
punt van den avond genoemd worden. De keuze van
het Btuk, de lieve Riodia on de degelijke Prins ver
dienen allen lof. Allen hebben uitstekend gewerkt
en getoond hart en Heffe te bezitten voor huane
ongelukkige natuurgeeooteu. Ook aan u bedelen wjj
dezen in uwe welwillendheid aan en als straks de
goede heilige zgn goede gaven uitreikt, zal hij z*ker
zjjn zegenende hand ook uitstrekken naar de Goesche
burgerjj, die het mogeljjk heeft gemaakt aan 300
arme kinders een geao9gelgk Siat-Nicolaarieest te
brengen."
Mot een luid applaus werden deze woorden door
de r.anwezigen beantwoord.
Onzerzjjds zij, namens het publiek, ook een wocri van
welverdiende buide gebracht aan den heer La Motfhe
zei ven, die ook weder voor]dez9 soiré9 zgn tgd en moeite
over gehad en meegewerkt heeft om daardoor de
kinderen der minder bevoorrachten te doen deelen
in de vreugde, die St.-Nicolaas zoo gaarne allen
verschaft.
Zaterdagmorgen warden op de 6cholon C en D
(en ook op d© bewaarschool) d© goede gaven aan
de kindoren uitgereikt, waarbij ook het hoofd der
gemeente tegenwoordig was. Daarin ligt voorzeker
een aangenaam bewjj3 van waardeering voor allen,
die aan deze zaak hunne zorgen hebben gewijd.
Gisternamiddag ward de operette »Rhodia" nog-
j maals opgevoerd en wel voor dezelfde 300 kinderen
van de scholen voor rain- en onvermogeoden, die
jl Zaterdag reeds waren bedacht nit de opbrengst
der soirén Het behoeft wel geen vermelding dat de
kleinen opgetogen waren bij het zien en hooren van
zooveel schoons.
Ten einde het sprookje voor hen begrijpelijk te
maken heeft mevr. Van Heel—De Brnijae den inhoud
daarvan vóór de uitvoering verteld.
Van het tableau- vivaat uit Rhodia" dat ook
gisteren werd vertoond, heeft dhr. J. J. Quist, met
behulp van magnesium-licht, eea pbotographie ge
nomen.
