1897 N". 142.
Donderdag 2 December.
84stc jaargang.
belasting op bedrijfs- en
andere inkomsten.
GOESCHE
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommeri 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de hoeren Nijqh Va.n Ditmar te Rotterdam *m verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaar der*.
Inanndfnff van advertent*?# vó©* 9 uren o? dien dag der uitgave.
COURANT.
De pr|js der gewone advertentiën iB van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
ïlechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelgks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aa» vragen om e* vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
liet hoofd van het Plaatselijk Bestuur te Goes brengt ter
kenuis vnu belaughebbeuden, dat bij hem ingekonieu ea aan
den Ontvanger der Directe Belastingen verzouden is het kohier
uo. 8 der «elasting op bedrijfs- eu andere ink insten, dienst
1897/93. voor deze gemeente, invorderbaar verklaard door den
Directeur der Directe Belastingen enz. te Middelburg den 29
November 1897
dat ieder verplicht is lijnen aanslag, op den bij de wet
bepaalden voet, te voJdoou en dat heden ingaat de termijn
van zes weken, binnen welken daartegen bezwaarschrilten
kunnen worden ingediend
Goes, 1 December I8S7-
Het Hoofd van het Plaatselijk Bestuur voornoemd,
YVESSELINK..
GOES, 1 December 1897.
De Tweede Kamar heeft gisteren de behande
ling der Staatsbegrooting voor 1898 aan
gevangen.
De aangevraagde sommen zjjn voor zoover uit
de thans verschenen bescheiden bekend is aldus
over de verschillende hoofdstukken verdeeld
Hoofd. I (Huis der Koningin) f 800,000
II (Hooge colleges) - 701.731
III (Buitenl. zaken) - 838,436
IV (Justitie) - 5,608,122
V (Binnenl. zaken) - 14,614,579
VI (Marine) - 15,542,997
VIIa (Nationale schuld) - 82,491,093
VITb (Pinanciër) - 23,452,348
VIII (Oorlog) - 22,333,006
IX (Waterstaat enz) - 24,055,195
X (Koloniën) - 1,388,716
XI (Onvoorzien) - 50,000
Totaal f141,876,223
Geljjk men zi«t is het bedrag van hoofdstuk VII A
nationale schuld) bet hoogste van alle hoofdstukken.
»Zeker ren hoogst aanzienlek bedrag", merkt hit
Handelsblad op, »dat echter gunstig afsteekt bjj den
toestand van een halte eeuw geleden, toen de dienst
der schuld meer dan de helft der uitgaven vorderde.
Voor de overige behoeften des lands waren toen
slechts 85 millioen beschikbaar, terwjjl daarvoor
thars meer dan 100 millioen kunnen worden ten
koste gelegd. Sedert 1850 is het nominaal bedrag
der Staatsscould met 141 millioen verminderdof
schoon in dit tijdsverloop 330 millioen voor de spoor
wegen zjjn beBteed, ruim V3 van het geheele bedrag
der schuld op ditoogenblik. De spoorwegen brengen
jaarljjhs 4 millioen in de schatkist, zoodat uit andere
middelen voor de Staatsschuld 281/9 millioen moet
worden gevonden, 7 1/2 millioen minder dan een halve
eeuw geleden. Van de vereischte bijna 33 millioen
zjjn 29 noodig voor rentebetaling en 2i/3 voor aflossing
van schuld."
Ruim de helft van do uitgaven onder hoofdstuk
financiënnl. 12 mil ioer, wordt aangewend om krach
tens de nieuwe wet aai de gemeenten uit te keeren.
Het is bekend, dat Goes daarvan niets geniet dan
de bekende vei booging der jaarwedden van burge
meester en secretaris, zoodat de ingezetenen wel
mogen bgdragen aan de groote sommen, welke
anderen gemeenten in den schoot worden geworpen,
doch voor hunne gemeente er geen cent van pro
fiteered
Oorlog en marine vorderen samen ongeveer 38
millioer, ODgetwjjfeld een zeer hoog bedrag, dccb
in de andere landen van Europa is het daarouö
niet beter gesteld.
In de zitting werd gisteren hot eerst het woord
gevoerd door den heer De Boer. Hg ging de betee-
kenis dor jongBte verkiezingen na en betwijfelde of
deze leiden zullen tot blijvende verbetering. Hg be-
Btreed de eenzijdige politiek der sociaal-democraten.
Hg werd krachtig bestreden door de hoeren Troelstra
cn Van der Zwaag, die de groote volksbelangen
voorop stelden. De hefr Lokman bef treed het kamer
lidmaatschap verbonden met het ministerschap.
De heer Van Kempen ontvouwde het godsdienstig
en maatschappelijk voordeel van Zmdagsrust; een
alleszins billgk verlangen van den werkman en een
urgent sociaal vraagstuk. Hg wil een verbod van
eiken anderen dan hoog noodzakrijjken arbeid op
Zondag en hoopt dat Zondagsrust zal verzekerd zgn
bjj de troonsbestgging van H. M.
De heer Kerdijk schetste het standpunt zijner
geestverwanten en hunne verhouding tot de regeeriug
en haar werkplan. Zgn partjj huldigt de democrario
als politieke levensbehoefte, wil haar in de staats
regeling beter tot haar recht brengen met wegne
ming van den misstand en voorbereiding eener betere
toekomst in de sociale toestanden en verhoudingen
dit alles met hoog houden van de vrijzinnige begin
selen en het behoud van den persoonlijken eigendom.
Hij betuigde vertrouwen in de regeering, wier daden
hg zou afwachten.
In de Memorie van beantwoording op Hoofi- j
stuk V (Binnenl. Zaken) zegt de Minister
met betrekking tot het lager onderwijs 0. a.
nog
Wat het aanbevolen stelsel betreft, om de open
bare school zooveel mogelijk te dopn vordwjjnen,
doet de minister opmerken, dat, zoolang ingevolge
de Grondwet het openbaar onderwjjs een voorwerp
is van de aanhoudende zorg der regeering, een der-
geljjk stelsel door geene regeering zoude kunnen
bevorderd worden, zonder dat zjj tekort deed aan
baren grondwettelgken plicht.
De minister is overtuigd van de wenschelgkheid
van algemeene invoering van herhalingsonderwijs.
Eene betere regeling der onderwijzerstraktementen
wordt oveiwogen.
De minister vleit zich met een bevredigende op
lossing van het vraagstuk der weduwen- en weezen-
pensioenen van openbare onderwjjzers.
De vraug wordt ook overwogen, of en in hoever
het mogeljjk zal zgn van rjjkswage eenige tegemoet
koming te verleenen bjj oprichting van een wedu
wen- en weezenfonds voor bjjzondere onderwgzers.
Ook de minister meent, dat opleiding van onder
wijzers aan kweekscholen de voorkeur verdient boven
die aan noi maallessen.
Op dit oogenblik schjjnt echter de tjjd nog niet
gekomen, om het aantal rijkskweekscholen uit te
breiden.
De minister zal zijnerzijds nauwgezette naleving
van de wet ten opzichte van het getal kinderen voor
één onderwijzer zooveel mogeljjk bevorderen.
De minister is bereid nader te onderzoeken, wat
ter tegemoetkoming aan den wensch naar betere
vertegenwoordiging van het bijzonder onderwijs in
de examencommissiën kan worden gedaan. Van een-
zjjdige samenstelling van examencommissiën is bjj
een bpslist tegenstander.
De invoering van bet cnd-tfwjjs in de invloeden
van den alcoholischen drank op het meoscbeljjk li
chaam wordt, zoo mogeljjk met ingang van den
cursus 1898 99, aan de rijkskweekscholen en rijks
normaallessen voorbereid.
Met betrekking tot het mond- en klauw
zeer zegt de Minister, dat, mocht een onschade
lijk voorbehoedmiddel daartegen worden uitgevonden,
de Rejjeering zulks alleszinB zou toejuichen en dat
zjj bereid zou zgn, de toepassing daarvan krachtig
te bevorderen.
De fcjjd schjjnt aangebroken, dat maatregelen tot
bestrjjding van tuberculose onder het vee ia over
weging moeten worden genomen.
In de Memorie van van Antwoord op hoofdstuk
financiën zegt de minister 0. a.
Bjj de verpachting van visachergen
wordt steeds met don minister van waterstaat, handel
en ng verheid te rade gegaan over de met de visscberjj
in aanraking komende belangen, die aan dat depar
tement zjjn toevertiouwd.
Bjj de verpachting der vischplaatsen op de Zeeuw-
scbe stroomen wordt wel degeljjk gelet, op het gehalte
der borgen, maar kunnen niet altjjl vermogende
borgen gtöischt worden, wil men niet de oesterin
dustrie, ten koste van minder vermcger.de onder
nemers en van den Staat, in banden van weinige
rjjken brengen.
>Het schjjnt metterdaad," zoo schrjjft de
Standaard, »dat mond- en klauwzeer onder
het rundvee een dier krankheden is, die met de
mazelen onder de men?chen in zooverre op één ljjn
zgn te stellen, als bijna een ieder op zgn tjjd »ge-
mazeld" heeft, heel het jeugdig geslacht moet »door-
mazelen", en het aantal slachtoffers van deze krank
heid, op het hooge cijfer der kranken genomen, een
bijna niet noemenswaard percentage geeft.
Zoo nu ook schjjnt mond- en klauwzeer, eens
opgekomen, nagenoeg heel het land door te trekken,
en niet dan zeer zelden een kwaadaardig karakter
aan te nemen.
Voor wat de mazelen" betreft, heeft dit reeds
voo) lang tot den wensch geleid, dat de Overheid op
mocht houden, de mazelen onder de besmettelijke
ziekten te tellenen in geljjken zin wenscht een
zeer groot deel van onzen landbouwenden stand,
dat men ook het aan mond- en klanwzeer Ijjdende
vee, ongehinderd late doorzieken, en van allen over
heidsmaatregel ten deze afzie.
Die maatregelen bljjken toch geen doel te trtffen
en de omhaal der ontsmetting schjjnt in geen even
redigheid te staan tot het onschuldig karakter der
ziekte.
Laat het doorzieken, zoo oordeelen veleD, dan zgn
we er het spoedigst van af; jnist zooals menig huis
moeder niets opheeft met. veel drukte tegen mazelen.
Zelfs geeft het gerustheid als zjj weot, dat al haar
kinderen het gehad hebbeD.
Ongelukkigerwijs echter den kon de moeste veo-
artsen er anders over Mam en van het vak zien
zelden graag, dat. men hun inmenging voor over
tollig verklaart. En wat nog boozer is, het buiten
land bemoeiljjkt ten deze onze vigh»id.
Dit maakt het voor do Rpgerring metterdaad
moeilijk, om oordeelkundig en vrjj te handelen.
Het buitenland stuit ons vee liefst aan de grenzen,
en vindt in dat mond- en klauwzeer een gereeden
stok om ons te slaan.
Alleen een nauwkoarig overzicht èa van de sta
tistiek dezor ziekte in het buitenland èa van de
maatregelen, door bnifcenlandsche regeeringen tegen
deze ziekte genomen, zm dan ook in staat stellen,
om tot juiste conclusie te komen."
Zouden dezen toch echter niet, evenals de
dokters bjj de mazelen, degenen zjio, die het meest
tot oordeelen in dit geval bevoegd zijn
(Red. G. Ct.)
Stuiting van collecten. Iu zgn me
morie van antwoord verklaart de minister van bin-
nenlandso'ae zaken de door eenige Kamerleden ge
wraakte toepassing van het stuitingsrecht geheel
in overeenstemming te achten met de geschiedenis
en de algemeene bewoordingen van art. 13 der
Armenwet en ook met den geest dier wet.
Immers het artikel is in deze wet onveranderd
overgenomen uit het gewijzigde wetsontwerp vaa den
minister Thorbecke, die in de daarbjj gegeven toe
lichting, behalve de fischen dor openbare orde en
eener goede politie, als grond voor het toe te kennen
stuitingsneht. aanvoerde, dat het van gewicht kon
zgn dat de liefdadigheid der ingezetenen niet ver
zwakt zou wo) den door al te menigvuldige inroeping
vanwege te veel besturen in een tekort tjjdsbestek.
Men heelt dit in het desbetreffende Voorloopig
Verslag toegegeven voor algemeene inzamelingen,
maar is daartegen opgekomen voor zooveel betreft
de inzamelingen voor eene kerkeljjke instelling bjj
de lidmaten der kerk. Het daarop gevolgde ont
werp van minister Van Reenen kwam aan deze
tegenwerping te gemoet door de bepaling, die thans
alin. 5 van art. 13 vormtin de toelichting en
in h»t daarop gevolgde Voorloopig Verslag echter
werden de door den minister Thorbecke aangevoerde
gronden onweersproken gelaten. Op dit standpunt is
het alleszins gewettigd, zegt de Minis!er, dat men,
wanneer bezwaren r jjzon tegen eene stuiting, ontleend
aan de belangeneer plaatselijke liefdadigheid, deze bet
eerste, doet gel ien tegenover instellingen van elders.
Mogrn er ock al personen worden aangetroffen,
die meer geven, naarmate meer wordt gevraagd, tot
dt zen behooren zeker niet zjj, die beperkte middelen
hebben, en deze vormen het overgroote aamal. Ia
het dan niet verklaarbaar, dat menig gemeentebe
stuur, dit wetende, den al te grooten invloed van
collect' n van buitenaf tracht te verhinderen ten einde
in het belang der plaatselijke instellingen te waken
t^gen verzwakking der plaa'seljjke liefdadigheid, die
t*n slotte eene vermeerdering der bnrgerljjke armen
zorg ten gevolge zen hebben, wat zeker niet overeen
zou kooien met den geeBt der Armenwet
Tegen partijdigheid ten opzichte van vereenigingen
van bepaalde richting is, nog daargelaten of deze
van onze gemeentebesturen wel te vriezen is, het
recht van beroep een waarborg.
Minister Borgesius heeft, naar men
meldt, geweigerd een Duitscher te benoemen tot
hoogleoraar in de verloskunde aan de Groninger
universiteit, niet tegenstaande de faculteit aldaar
w-er een Daitscher had voorgedragen. Vier maan
den bleef deze faculteit aandringen op de benoeming
van een buitenlander, maar de Minister bleef voet
bjj stuk houden en zette de benoeming van een
Nederlander door.
De Minister beeft door de waardigheid van Neder
land boog te houden ook eene betere toekomst voor
onze Nederlandsche gpneesheeren geopend. Misschien
zal dit op de onrustbarende verhuizing naar het
buitenland van Nederlandsche gi leerden wel van
goeden invloed kunnen zgn.
Deze aanstelling van een Nederlander is nafnurljjk
minder prettig voor den Duitscher, die te Gronin
gen was aanbevolen, en er wel niet op zal gerekend
hebben, dat hem de betrekking zou kunnen ontgaan.
Bij beschikking van den minister van binnen-
landscbe zaken is, met irging van 1 December,
benoemd tot assistent aan het Rgkslandboawproef-
Btation te Wagenirger, dr. H. P. Muntendam,
en is hem, nr'dien datum, eervol} ontslag verleend
als assistent aan bet Rgkslandbouwproefstation te
Goos. (St.-Ct)
füllewoudedijk. Ter vervanging van den on
langs vertrokken conducteur der artillerie J. H.
Laurent is met ingang van l December als zoodanig
benoemd de heer G. Lammers, sergeant-majoor
te Deo Helder.
De Raad van 'a-Gravenpolder, zoo schrjjft
men ons, >stelde Maandag de in hare jongste ver
gadering overgelegde rekening en bogrooting van
het burgerlijk armenmiddel vast, en maakte de sup
pletoir kohieren van den hoofdeljjken omslag en van
de hondenbelasting op. Het voornaamste punt der
agenda was een schrijven van Gedeputeerde Staten,
die den Raad in overweging gaven met bet oog op
eenvormige behandeling der begrootingen eene wij
ziging in do gemeentebegroofing van 1898 te bren
gen. Zoo verhuisde de restitutiepost van te veel
ontvangen opcenten op de personeel© belasting van
het tweede hoofdstuk naar het negende; om dezelfde
reden wensch ten de Staten dat de towage aan den
onderwjjzer, bolast met het onderwijs in vak niet
in een afzonderlijk aitikel genoemd werd, maar
gevoegd bjj de jaarwedden der onderwijzers. Ook
hierin bewilligde de Raad, echter onder uitdrukke
lijke verklaring, dat deze toelage van tjjdelijken aard
is en in geen geval als jaarwedde mag beschouwd
worden. Zoodra de gymnastiek weder een onver
plicht vak wordt houdt de toelage op, wat wjj vooral
voor de landjeugd, die meer behoefte heeft aan lessen
in het lezen, rekenen en schrjjven, dan in gymnas
tische evo)uti6B, hopen."
Benoemd tot burgemeester van Veere en
Vrouwepolder jhr. W. 0. van Panhuys; tot
burgemeester van Breskens de heer J. G. Ger
ritsen.
Gistermorgen is te Amsterdam in den ouder
dom van 65 jaren plotseling overleden het lid der
Eerste Kamer, de keer A. C. W e r t h e i m juist
toen bjj gereed stond de zitting der Kamer te gaan
bjjwonen. Een man van zeldzame scherpzinnigheid,
werkkracht en van groote populariteit is daarmede
aan zjjne gemeente en aan het land ontvallen.
De Telegraaf zegt van hem
De heer Wertheim was een man van beteekenis,
in de eerste plaats op financiëri gebied. Het bankiers
huis Wertheim Gompertz behoorde tot de eerste
in Europa. In tal van fluanciëele ondernemingen was
de heer Wertheim betrokken; van vele maatichap-
pjjen was hjj bestuurslid.
Hg was commissaris van de Nederlandsche Bank,
commissaris van de Nederlandsche Handelmaatschap
pij; van de Algemeene Waarborgmaatschappijonder
voorzitter van den Raad van Commissarissen der
Maatschappij tot Expl. van Staatsspoorwegen, van
den 6poorweg Leiden—Woerden commissaris van
de stoomvaartmaatschappij Nederland".
Bekend is het aandeel dat de heer Wertheim nam
aan 't politieke leven van stad en land. Hg was
liberaal, beslist voorstander van de openbare school
in zgn liberaliteit evenwel meer overhellende tot de
vooruitstrevende dan tot de behoudende fractie; zich
onderscheidende door wat men zon kunnen noemen
vastberaden bezadigdheid eD door concilianten geest.
Hoe warm voorstander van de Staatsschool ook,
Bprak hjj als lid der Eerste Kamer voor het verleenen
van subsidie aan de kerkeljjke scholen en was hg des
een dergenen die een groot deel bjjdroegen tot de
beëindiging van den echoolstrjjd.
Aan zeer enkelen uit zjjne naaste omgeving was
het bekend, dat de man, van wiens leven zooveel
afhing, aan een hartkwaal leed, die Amsterdam plot
seling voor het verpletterende feit van zgn dood zou
doen staan.
Het Haagsche Dagblad deelt mede, dat er
geen sprake is van een geiegenheidspost-
zegel voor de aanstaande kroningsfeestenwel
wordt er dan of kort daarna een nieuwe reeks
postzegels uitgegeven.
In plaats van bet bestaande formulier
voor do verzending van telegrammen zal, 1
Januari a. s., een ander model worden ingevoerd.
Ten einde verder bij telegrammen met vooruitbetaald
antwoord de afgifte aan de geadresseerden te be
spoedigen, zal de daarvoor aan het hoefd der tele
grammen voorkomende ruimte vervallen en vervan
gen worden door losse genummerde strooken.
Den heer Bouwman, dir. Kon. Mil. Kapel
te 's-Gravenhage, is door den bekenden componist
Bern. Zweers opgedragen de begeleiding zjjnpr com
positie, die bij de aubade aan H. M. de Koningin
ter gelegenheid der inhnldigingsfeesten te Amster
dam zal worden uitgevoerd, voor militaire muziek
te insti urnenteeren.
Gelijke opdracht is den heer Bouwman door mej.
Catb. van Rennes nit Utrecht gedaan voor hare
kindercantate, uit te voeren bjj die gelegenheid te
'e-Gravenhage.
Het Centrum deelt mede, dat, hoewel de toe
stand van dr. Schaepman langzaam vooruit
gaat, vooreerst rast zeer noodig bljjft en eene her
vatting zjjner parlementaire werkzaamheden vóór
Kerstmis onwaarschjjnlpk is.
