1897 N°. 139.
Donderdag 25 November.
84ste jaargang.
Verhuizingen.
De mitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrgdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prgs per kwartaal, zoo binnen alfl buiten Goes, f 1,75.
Afconderljjke nonimer» 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van dramt te Botterdam e* "order
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
KnseqtftiBg van «dvertentlënv^o* 9 uren op den dag der ultcave.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regelB 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bf direete opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvrage» om es vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
G0ESCHB
COURANT.
Burgemeester en Wethouder» vsn Goes
herinneren de ingezetenen aan de bepalingen van art. 6 der
Verordening op de vordering der gemeente in wijken en de
verhuizingen, luidende als volgt:
•ter secretarie van de gemeente moet binnen acht dagen
•kennis worden gegeven
*a. van verhuizen binnen de gemeente, met opgave van de
•letters en nommars der verlaten en der b&trokken woning;
bvan de veranderingen in het personeel van het gezin
•(inwonende dieust- en werkboden daaronder begrepen).
Het hoofd van het gezin of, is dit niet aan te wijzen, het
•oudste lid in jaren van het gezia is hiervoor aansprakelijk.
Alleenwonende personen, dienst- en werkbodan zyn boven-
•dien voor zich zelven tot ds aangifte binnen gelijk tydsvarloop
•verplicht,"
terwijl in art. 9 de overtreding dezer bepalingen wordt straf
baar gesteld met geldboats van ten hoogste TIEN GULDEN
Zullend* tsgen de nalatigen proces-verbaal worden opgemaakt.
Goes, 24 November 1897.
Burgemeester en Wethoudars van Goes,
WBSSELIN K.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
GOBS, 24 November 1897.
In de memorie van antwoord op hoofdstuk
Justitie der staalsbegrooting voor 1898 zegt
de Minister o. a.
Ten aanzien der flesschentrekkerjj dient
een nauwkeurig onderzoek te worden ingesteld in
hoever, hetzij door speciale strafbepalingen, betzjj
door preventieve maatregelen de uneeilgke concur
rentie en het speculefren op de lichtgeloovigheid,
de jjdelheid en de winzucht van het publiek kan
worden bedwongeu.
Evenals zjjn ambtsvoorganger is hjj van meening,
dat sedert de invoering van het Wetboek van Straf-
jecht, geene voldoende nieuwe gegevens zjjn ver
kregen om opnieuw met vrucht een debat te knnnen
openen over de wenscheljjkheid der wederinvoering
van de doodstraf in Nederland, naast of in de plaats
van de levenslange gevangenisstraf.
Ten opzichte van den Nieuw-Malthusiaanschen Bond
verklaart de Minister, dat hg kunstmatige beperking
van bevolking tot verbetering van algemeene sociale
toestanden nog altgd een ondeugdelijk middel acht.
Toch zon hg niet gaarne betwisten, dat de individu
zich in menig geval verplicht mag rekenen
t>t beporking van zjjn gezin. En waar,
teiwgl een deel der natie de verspreiding van de
kennis der bedoelde middelen als onzedelijk afkeurt,
een and*r deel de bij uitstek zedelijke strekking dier
verspreiding verdedigt, is het gewenscht dat de
regeering geen partjj kiert.
Intus8chen zal hjj niet ontkennen, dat de uitstalling
van sommige artikelen en do verspreiding van teeke-
ningen en beschrijvingen, in sommige gevallen een
karakter kan aannemen, dat met redelgke en doel
matige propaganda niet is overeen te brengen. Het
komt hem voor, dat tegen de meeste van die ge
vallen door het Wetboek van Strafrecht voldoende
wordt gewaakt. Of eenige aanvulling, bjjv. van art.
451, noodig is, zal hjj onderzoeken.
I^Inlichtingea worden verstrekt o. a. over
De klachten van H. H e y k e 8 te Groningen
omtrent de behandeling, waaraan hij zou hebben
blootgestaan na te zjjn gearresteerd als verdacht
van het plegen van een misdrjjf tegen de zeden. De
minister verklaart die kl ichten ongegrond.
Bedoblde persoon werd, onmiddelljjk nadat het feit
gepleegd was als dader aangewezen, op de meest
afdoende gronden aangehouden en de hulpofficier te
Haren hesft met den mecsten spoed de door de
omstandigheden vereischte informatiöu ingewonnen.
Wat betreft de klachten van Heykes over het
lokaal in het gemeentehuis te Haren, waarin hjj
een nacht iB opgesloten geweest, deze zgn zeer over
dreven bevonden.
Eindeljjk wordt nog vermeld dat ten opzichte van
H»ykes in de strafgevangenis, tevens hnlphuis van
bewaring te Helpman, in geen enkel opzicht in strjjd
met eenige wettelgke bepaling is gehandeld.
De veroordeeling der drie gebroeders H o o-
g e r k u i 8. De min. kan mededeelen dat door twee
der personen, thanB als daders aangewezen van het
feit, waarvoor de Hoogerhuizen zgn veroordeeld,
bij den officier van justitie inderdaad meerdere
klachten zijn ingediend tegen degenen, die in het
openbaar bunnen goeden naam hebben aangerand.
Da rechtbank heeft echter beslist dat niet kon
word m aangenomen, datdeg'nen, die da requestr.infen
jianwezen ais daders van het bekende feit te Brit
std, daarbjj het oogmerk hadden de eer of den goeden
naam van nquestrauten aan te randen.
Aan het instellen eener vervolging tegen de drie
sis daders aangewezen personen, waartegen naar het
oordeel van den minister het Wetboek van Straf
vordering zich niet verzet, is inderdaad gedacht.
Doch het is gebleken dat geen enkele grond voor
vervolgd# aanwezig was.
De resultaten toch van het iu deze zaak nader
ingesteld, ernstig en nauwkeurig onderzoek hebben
de bewjjzen van de schuld der gebroeders Hoogerhuis
aan het feit, waarvoor zjj zgn veroordeeld, zeer
belangrjjk versterkt.
Ten slotte acht de minister den drukkenden twjjfel,
waarvan in deze wordt gewaagd, niet door de feiten
gerechtvaardigd, en hjj kan de verzekering gaven
dat gAen agitatie van der zake volkomen onkundigen
hem zal dringen tot eenig besluit, waartoe een nauw
keurig onderzoek der zaak hem niet noopt, noch
zjjn vertrouwen zal schokken in den onafhankeljjken
rechter of den indiuk zal uitwisBchön, dien hg heeft
verkregen van de nauwgezette plichtsbetrachting,
de toewjjding en de onpartjjdigheid van alle in
deze zaak betrokken ambtenaren van het Openbaar
Ministerie.
Een streng vonnis. Uit Batavia werd den 23en
Oct. aan de Deli Cl. geseind
Het Hoog Militair Gerechtshof veroordeelde de
luitenants Lutj en Bosch tot een jaar gevangenis
en vervallenverklaring van den militairen stand we
gens diefstal.
De Deli Ct. teekent hierbjj het volgende aan:
>Het vonnis, door het Hoog Militair Gerechtshof
uitgesproken over twee jeugdige officieren, die in
een ondoordaent oogenblik de krjjgawetten overtre
den hebben, willen we vooralsnog niet bespreken
we moeten daartoe eerst meerdere gegjvens putten
uit de JavaFcae bladen.
Als we ons niet vergissen zgn deze twee officie
ren te Atjeh beschuldigd geworden van in een At-
jebsche kampong te hebben geplunderd, toen er een
uitdrukkeljjke order was uitgegeven dat bjj die ge
legenheid niet mocht worden geplunderd.
Later is uitgelekt dat beiden eenige voorwerpen
van waarde uit de kampong moeten hebben mede
genomen. Dit is alles wat de dagbladen ons van het
geval hebben medegedeeld.
Intusschen slechts ditde straf is even zwaar als
die op hoogverraad gesteld. Zjj geeft de veroordeel
den aan de algemeene verachting prjjs, vernietigt
hun geheel verder leven en brengt hunne ouders en
aanverwanten tot een toestand van vernedering en
wanhoop, die erger is dan de dood."
(Wjj kunnen natuurljjk uit dit bericht niet ten
volle over het gebeurde oordeelen, maar wij wagen
toch de opmerking, dat zij, die geroepen zgn recht
te doen, het maar mosiljjk naar ieders zin kannen
maken.
To*n eenigen tjjd geleden terecht de staf werd
gebrokeD over roodelooze wreedheden, die van onze
zjjde in den Afjeh-oorlog zouden gepleegd zgn, werd
tevens ofschoon men daarbjj nog kon denken
aan daden van oogenblikkeljjke opwellÏDg en verblind
heid tengevolge van op de onzen toegepaste mis
handelingen aangedrongen op gerechte straf.
Maar is nu het rooven van voorwerpen van waarde
uit de kampongs door officierenterwjjl order ge
geven was, dat niet mocht worden geplunderd, niet
evenzeer eene daad, die èa om het feit zelf èa om
dat het gepleegd werd door hen, die in de eerste
plaats geroepen waren om een dergeljjken roof tegen
te gaan, hoogeljjk afkeuring en straf verdient Wjj
weten niet of de straf werkeljjk gelgk staat met
die op hoogverraad, voor welke misdaad ons dan
echter de straf wel wat licht toeschjjnt maar het
komt ons voor, dat in dit geval eene eenigszins
zware straf moeieljjk kon uitblgven en dat het in
ieder geval niet aangaat om hierbjj de vernedering
en wanhoop der ouders en aanverwanten" in het
geding te brengen. Daarmede kan hst recht toch
geen rekening houden
In eene jl. Maandag gehouden vergadering van
het hoofdbestuur voor de feestviering alhier, bjj gele
genheid van de inhuldiging van H M. de Ko
ningin met de bh. ds. W. Lamers en ds. R. J.
v. d. Veen (de deken der R. K. Kerk wa9 door
ambtsbezigheden verhinderd), ia aan ds. W. La
mers opgfdragen eene feestrede te houden in
de N. H. Kerk, die daartoe zal worden aangevraagd.
Nog werd besloten de afgevaardigden der buurt-
commissiën op te roepen tot eene vergadering met
het hoofdbestuur op Maandag 29 November a. s.
In de eergisteren gehouden vergadering van de
Afdeeling Goes van den Bond voor Kantoor- en
Handelsbedienden in Nederland, werd een
definitief bestuur gekozen, bestaands uit de heeren
T. R. Lunenburg, president, J. Wingender Jr., secre
taris, J. Korstanje Lz., Penningmeester, D. Th. v. d.
Vjjver, le commissaris, N. de Lange Jr., 2e com
missaris, en verder het huish. reglement vastgesteld
overeenkomstig de bonds-statuten.
Het hoofdbestuur der postergen en telegrafie
heeft bepaald, dat op St. Nicolaasdag, Zondag
5 December, slechts éóa bestelling van pakketten zal
plaats hebben.
EHlewoudsdijk. Naar aanleiding van het be
richt in nw blad van 23 Nov., waaruit de gevolg
trekking is te maken, dat in deze gemeente het
mond- en klauwzeer nog heerscht, bpn ik zoo vrij u
beter in te lichten en te melden, dat bjj eenig jong
vet vep, 9 in getal, in Augustus alhier uit »de Poel"
ter beweiding gebracht, verschijnselen van genoemde
ziekte zjjn voorgekomen, de ziekte een snel ver
loop heeft gehad, de dieren na ongeveer vier weken
geheel hersteld waren, en sedert geen enkel nieuw
geval is voorgekomen.
Gedeputeerde Staten van Zeeland hebben af-
wjjzend beschikt op het verzoek van den dgkraad
van den calamiteusen Suzannapolder in de
gemeente St. Annaland, om, met het oog op moge
lijke stormvloeden in deu komenden winter, het her
stelde djjkvak, dat bjj den storm van 19 Juni 11.
zoozeer beschadigd werd, door rjjsbeslag te versterken,
teneinde dat gedeelte beter tegen beschadiging te waar
borgen. Alleen is toegestaan de krammat op bedoeld
dijkvak door te steken en een gedeelte te vernieuwen.
(N. R. Ct
Als vervolg op het vorig bericht, meldt de
M. Ct. nog dat tot lid van den Raad van toezicht
en discipline, door de orde van advocaten, te Mid
delburg mede werd benoemd de heer air. K. W.
Brevet, advocaat en procureur aldaar.
Door de Maatschappij tot Exploitatie der
Staatsspoorwegen is de bezoldiging der stations
chefs 4e klasse met f 100 verhoogd en alzoo
gebracht op f 800.
Tot voorzitter, hoofd der commissie voor het
h u 1 d e b 1 jj k aan H. M. de Koningin-Regen
tes, is gekozen mr. S. A. Vening Meinesz,
burgemeester van Amsterdam, ter vervanging van
wjjlen mr. J. Heemskerk Azn.
Voorts is mr. Th. Heemskerk, oud-lid der
Tweede Kamer, benoemd tot lid der hoofdcommis
sie, uit hoogachting voor den overleden voorzitter
mr. J. Heemekei k Azn.
De minister van waterstaat, handel en nijver
heid brengt in de St.-Ct. ter kennis van belang
hebbenden, dat in de maand Maart van het jaai
1898 een vergelijkend onderzoek zal plaatshebben
van candidates, dingende naar een getuigschrift van
voldoend afgelegd examen voor opzichter van
den Rijkswaterstaat, volgens het programma,
dat verkrijgbaar is bjj Gebroeders van Cleef te 's-Gra-
venhagp, tegen 5 cent per exemplaar.
Naar aanleiding van de nachtdienst-
quae8tie in de broodfabrieken te 's-Gravenhage
Fchrjjffc »Opmerker" in no. 3 van het onlangs voor
het ea*st verschenen weekblad Hollandia
Er ljjkt maar één middel om alle partgen te be
vredigen Men moet trachten ons Hollandsch
brood te veranderen.
Want, oprecht gesproken, dat is maar niet te best.
't Is slap, klef en waterachtig, 't Is daardoor on
gezond als het versch en niet smakelijk als het
oü bak ken is.
Het zoogenaamde Engelaehe household-bread is
daarentegen vast en wordt aantrekkelijker als het
droog is. 't Leont zich dan bovendien uitnemend
vooi roosterrn, wat tevens een gezonder wjjze vau
broodeten oplevert zoodat men niet 's morgens
op versch brood" behoeft te wachten cn de bak
kers, als andere merschen, kunnen slapen wanneer
het nacht is.
Een gratis-advies aan wie in deze quaestie de daad
bjj het woord kan voegen en, voegen wjj er bij,
wel het beste advies, want de Bmaktljjkheid van
het brood laat op vele plaatsen te wenscben over.
In 1898 zal, waarschjjnljjk te Amsterdam, een
congres worden gehouden van alle Nederlandsche
vereenigingen tegen het misbruik van sterken drank.
Men schrjjft nit Tilburg aan de N. R Ct.
Tengevolge van het sluiten der grenzen, zjjn da
veeprjjzen thanB tot eene ongelorflijke laagte
gedaald. Jong slachtvee van goede qualiteit wordt
A 12 15 ct. het i/s kilo verkocht. Hiertoe draagt
ook bjj het feit, dat vele vetweiders voor de beesteD,
die den geheflen zomer in de weide liepeD, geen
voldoende stalling hebban en deze tot eiken prjjs moe
ten te gelde maken. Velen, die nooit van het slagers-
vak gedroomd hebben en nu voor weinig geld een
stuk vee kunnen koopen, worden door de goede
vleescbprgzen, die met de daling van het vee geen
geljjken tred hebben gehouden, tot het slagen-be-
drjjf uitgelokt. Ook tal van boeren, niet wenschende
hun vee tegen elk bedrag van de hand te doen,
slachteu zelf hun vee en trachten het vleesch tot
eiken prjjs te verkooper, wat har, als de vele slach
ters, slachts amper gelukt. D9 la3tsten zien dan ook
reikhalzend naar hoogere veeprjjzen nit, waardoor
de een-dag-slacbterp, die nu de markt overvoeren,
wel spoedig zullen verdwjjnen.
Een nieuwigheid op het gebied van pianobouw
is de piano-double of dubbele vleugel, vinding
van den heer G. Lyon, hoofd der vermaarde firma
PleyelWolff te Parjjs.
Lie piano-double is alB gevormd uit twee gewone
vleugels, met de schuine zjjden tegen elkaar gescho
ven. Het instrument is dus vrjjwel vierkant. Da
epelerB zitten tegenover elkaar. Het voordeel van
hat instrument schuilt hierin, dat de beide snaren-
groepen boven denzelfden zangbodem zgn gespannen.
Natuurljjk wint hierdoor de eenheid van toon.
Of nn het nienw samengestelde dnbbelklavier een
zóó heugeljjke en belangrgke aanwinst ïb De vraag
wordt door de N. R. Ct. gesteld zonder iets te
willen afdoen aan de uitmuntende hoedanigheid van
Pliyel's fabrikaat op zich zelf. Maar ten eerste is
de literatuur voor 2 piano's vrjj schaarsoh. Men zal
dus moeiljjk kunnen beweren, dat het nieuwe in
strument in een diepgevoelde behoefte voorziet. En
ten tweede mag men vragen wint de uitvoering
van composities voor 2 piano's, als men ze speelt
op dit Siameesche broeder-instrument Wint de
uitvoering in karakter, in expressie, op twee kla
vieren, die zóó volkomen één zgn in klank, atouche-
ment enz., dat de hoorder er geen verschil tusschsn
opmerkt?
Het spreekt vanzelf, dat, als men op twee ver
schillende vleugels speelt, de instrumenten met het
oog op het samenspel moeten zijn gekozen. Beider
klanktimbre moet geen minharmonische tegenstelling
vormende stemming moet niets te wenschen over
laten, enz. maar de eenheid mag toch niet tot
een haa9t doode eenvormigheid worden l Hot is een
subtiele quaestie, waar het hier om gaat, over wier
beteekenis ieder zgn eigen oordeel kan hebbfn.
In elk geval is het dubbelklavier een voordeel,
dat het goedkooper iB dan twee afzonderljjke vleu
gels en ook minder plaats inneemt.
Over den gezondheidstoestand van dr. Schaep-
m a n ontvangt het Centrum uit goede bron vrjj
gunstige berichten. Doch eer volkomen herstel, zoo
als gehoopt wordt, is ingetreden, zal nog geruime
tijd rust noodig zjjn.
Het Zionisme, de beweging om de Israë
lieten naar Palestina te doen trekken en zich daar
als volk te vestigen, is tot een vraagstuk van wa
terbouwkunde geworden. Prof. Huot te Delft geeft
daaromtrent eenige beschouwingen in het Handels
bladwaarin hij betoogt, dat om Palestina bewoon
baar te maken, noodig is dat de grond er vrucht
baar zjj en daarvoor is water een volstrekt vereischte,
opdat er regen valle. Een, watervlak, dat door ver
damping de noodige hoeveelheid regen kan leveren,
dient dus te bestaan. Dit zou verkregen kunnen
worden door de Doode zee te vullen uit de Mid-
dellandsche zee of de Roode zes. Door de verdam
ping van dat meer zou een heilzame invloed worden
uitgeoefend op de omliggende streken. Op dat bin
nenmeer zou tevens groot vertier door scheepvaart
ontstaan. De arme bevolking van Jerusalem zou
eene betere toekomst tegemoet gaan. Nieuwe wjj-
ken zouden ontstaan, die bare welvaart aan de
binnenlaDdFche scheepvaart en visscherjj zouden ont-
leenen. Ook de gemeenschap met de Jordaan en
het meer van Tiberias zou door doeltreffende wer
ken ten dienste der scheepvaart verzekerd worden.
Ook andere waterbouwkundige werken zouden
moeten gemaakt wordeD. Of die werken uitvoer
baar zgn, is reeds ten deele onderzocht, maar zou
opnieuw onderzocht moeten worden, vooral ook
met het oog op de kostsn, in het oog houdende,
dat het verBchil in peil belangrgke Bluiswerken zou
vorderen.
Met een honderdduizend gulden zou dut onder
zoek kunnen geschieden. Dit bedrag ligt zeker bin
nen het bereik der vermogende Isrsë ieten, maar
waarom, vraagt de heer Huet, zouden ook Chris
tenen er niet toe bgdragen
Over het Zionisme sprak Zondag te VGra-
venhage de opperrabjjn Tal. Een darkbaar en
talrjjk gehoor hield de begaafde redenaar, met een
korte pauze, ruim drie uren bezig. De denkwjjze
van de ten geesteljjke, omtrent de beweging die'zioh
in de laatste tjjden in Duitscbland en Oostenrgk
heeft geopenbaard, mag als bekend worden onder
steld. Als staatkundige beweging, los van de reli
gieus© idee, verwerpt hjj haar. Op dezelfde ljjn
bewoog hjj zich ook op bet pre^kgestoelte. De
Ziors-gedaohte, de hoop en de verwachting op de
vervulling der Meesiaanscbe belofte, is niet ahuw,
zjj is eeuwen oud. Men vindt haar terug schier op
elke bladzjjde van de Bjjbelsche geschieden^ rn die
der Profeten. Na den val van den zelfstandigen Jood-
