1897 N°. 132.
Dinsdag 9 November.
84ste jaargang.
De uitgave dezer (Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prys per kwartaal, zoo binnen als bniten Goes, f 1,75.
Afzonderigke nommern 5 coat; mot bjjblad 10 cent.
Behalve aan onB Bureau worden Abonnementen en Ad verten tiën voor dit blad
aangenomen bjj de hesren Nijgh Va.n Ditjür te Botterdam en vorder
bjj silo Boekvarkoopsri em Brievengaarders.
tnsendlnf van ndvertentlSn vAos1 V uren «9 don dug der uitgave.
COURANT.
De prjjs der gewone advertentiön iB van 1-5 regels 50 cent, 6lken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prp
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnwelpk»- en doodberichte» en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aiosvragsm om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei -regel.
Wekelijksch algemeen overzicht.
In Frankrijk worden opni?uw pogingen gedaan
om de onschuld te bewijzen van kapitein Dreyfus,
die wegens landverraad tot levenslange verbanning
is veroordeeld, en sedert drie jaar in gevangenschap
leeft op het Duivelseiland. Thans heeft een lid van
den Senaa1, Scheurer-Kerstner, zich de zaak aange
trokken en daartoe een bezoek gebracht bjj de mi
nisters van 00dog an van justitie en ook bR dön
minister-president, zoodat de quaestie een cfficiël
stadium is ingetreden. De boor Scheurer beweert
verschillende 6tukken tot zijn beschikking te hebben,
waaruit hij de onschuld van Dreyfus kan bewjjzen.
Daar hjj weet, dat zjjn onderneming geenszins zonder
gevaar is, heeft bg eerst met zijne familie geraad
pleegd of hij dezen gewetensarbeid wel zou onder
nemen, en gaarne werd hotu de toestemming gegeven.
Sedert bjj openljjk voor Dreyfus is opgetreden regent
het anonieme, afsehuweljike dreigbrieven aan zjjn
adres, maar hR slaat .daarop g^en acht en vervolgt
kalm zjjn taak.
Mevrouw Dreyfus heeft een brief aan de >Agence
nationale" geschreven, waarin zij naar aanleiding
vau artikelen in sommige bladen, stellig verzekert,
dat geen der mondelinge getuigenissen van officieren
tegen baar echtgenoot op feiten berust, maar enkel
cp per6oo»lgke indrukken. Ook Dreyfus' verdediger
verklaarde indertjjd van dezelfde meening te zjjn en
vo3gda er bij, dat bjj in het proces slechts van één
stuk heeft kennis gekiegen, nl. van dat waarom-
tr< nt men de meeningen van deskundigen in hand
schriften heeft ingewonnen.
Opmerkelijk is het dat Dreyfus in geenerlei fa
milie-betrekking staat tot den senator Scheurer-
Kerstner, zoodat ook daaruit mag afgeleid worden
dat deze alleen handelt uit een gevoel voor recht
vaardigheid en plicht. Dreyfus zelf heelt bjj zjjne
veroordeelicg te kennen gegeven, dat zjjne onschuld
na drie jaar bljjken zon en hdeze drie jaar zjjn thans
verstrtken
Nadat do Ooitenrijksehe Kamer eene zitting
had gehouden, die 29 uren duurde, is zjj voor
eenige dagen uiteengegaau om eene welverdiende
rust te genieten. Verleden Donderdag hervatte zy
haren arbeid. De vice-president Abrahamoviez ver
klaarde by de opening dar vergadering, dat het
bureau zal voortgaan het reglement van orde toe
te passen, zonder zieh t.e laten influenceeren, over
tuigd ais het is dat het ia het belang van h.9t
volk en van de grondwet handelt. De Kamer be
sloot met groote meerderheid dat de zitting uit
sluitend gewijd zon zijn aan de behandeling van
den voorloopigen AusgUichdoch spoedig kwamen
er zooveel rumoerige protesten van de linkerzjjdc,
dat de sprekers onmogeljjk aan het woord konden
komen of blij ven, en de vergadering meermalen moest
worden geschorst. Bjjna een geheelen nacht heeft dr.
Lusger, de burgemeester van Wannen, g»poogd een
redevoering te houden, maar veel meer dan onsamen
hangende brokstukken zjjn daarvan niet beknnd gewor
den. Toch is het gebleken dat hij zijn ouden haat tegen
Hongarjje op ondubbelzinnige wjjze heeft te kennen
gegeven, fly bestreed op scherpen toon het voorge
stelde compromis, dat slechts voor den tjjd van één jaar
zou worden aangegaan, omdat tusschen de regeeringen
van Oostenrijk en Hongarjje nog geen grondslag
gevonden is voor een vorgeifjk van tien jaar, zooals
de Grondwet voorschrijft. Lueger wil wel een over
eenkomst aangaan, maar eischt dat daarbij de beide
landen op geljjken voet zullen worden behandeld,
terwjjl in de thans geldende overeenkomst is be
paald, dat de lasten der beide monarchuön worden
gedragen in verhouding tot het zielental. Dit laatste
{nu wil Laeger doen vervallenhjj eischt dat Hon-
garjjfc evenveel in de gezamenljjke kosten zal bjj-
dragen als Ocstenryk, doch reeds verleden jaar, en
ook nu weer, is gebleksn, dat Hongarjje niet ge
neigd is bare bjjdrage aanzienijjk te verhoogen.
Onder zulke omstandigheden zal van een behande
ling van den Ausgleich wel niets komeneerst een
yolgond jaar zai daarover moeten gedebatteerd wor
den maar ook de tydeljike verlenging van d9 be
staande overeenkomst voor oen jaar kan niet tot
etand komen, zonder een besluit van het wetgevend
lichaam, dat door hare onparlorn8ntaire wjjze vau
discussiëren niet by machte is eenig besluit te
iieineu. De meeste Duifcsche afgovaardigden zjjn niet
togen een vernieuwing van de overeenkomst, maar
willen haar eenvoudig onmogeljjk maken om het
ministerie onaangenaam te zjjn en het ton slotte te
dwingen de taai-verordening in te trekken. Voor
begiuselen wordt in het gebvel niet meer gestreden,
het is niets anders dan blinde partyhaat, die de
Duitsche Oosfcenrjjkers in het harnas jagen tegen
alles, wat vau het ministerie en de tegenpartij komt.
Nadat de zitting tot 's nachts twee uur had ge
duurd deed de regeeringspartjj een poging om tot
een besluit te komende sluiting der debatten werd
voorgesteld, in stemming gebracht en aangenomen
met 189 tegen 118 stemmen. Het ontwerp zal nu
naar de begrootings-commissie worden teruggezonden,
maar tot een ander resultaat kon men niet komen.
Het aanhoudend schreeuwen, schelden, beleedigen
en door elkander loopen dor ledwn, het rammelen
en slaan met alles wat los en vast is, hot voort
durend luiden der presidents-bel, gsvoegd bjj de
vei moeidheid der leden door de langdurige zittingen
maakten het afdoen van zaken totaal onmogeljjk.
De vervanging van generaal Wejjler door maar
schalk Blanco schjjnt voor Culm goede gevolgen
te zullen hebben. De nieuwe bevelhebber hoopt dat
de rnst volledig sn voor goed hersteld zal worden;
wordt hjj echter in die verwachting teleur gesteld,
dan zal hij oorlog met oorlog keeren, maar hen
die vrede willen in genade aannemen. Hij ontkent
dat hjj Wejjlers plannen heeft afgekeurd en ver
zekert, dat er geen afspraak bestond tusschtn de
Vereenigde Staten en Spanje en dat de nieuwe
politiek niet aan Sparje is opgedrongen. De Spaan-
6che regeering verwicht van öe toepassing van het
koloniaal program de beste gevolgen en zjj gelooft
dat Blanco's aangekondigde maatregelen om het den
plattelandsbewoners mogelyk te maken hunne wo
ningen weer te betrekken en den arbeid op de
plantages to beschermen, de oproerige bevolking tot
onderwerping zal stemmen.
Met generaal Wejjler is het beter afgeloopen dan
noen gedacht had. Hjj is zoo verstandig geweest
bjj zjjn vertrek geen oproer uit te lokken, maar
toch moet hjj bjj de overdracht van het commando
woorden hebben gesproken, die van militair stand
punt niet goed to keuren zjjn. De ministerraad heeft
dan ook besloten een onderzoek in te stellen, zoodra
de generaal terug is.
De vredesonderhandelingen tusschen Turkije en
Griekenland zijn nog steeds niet ten einde ge
bracht, zelfs zjjn zij de vorige week maar weinig
gevorderd. De regeering te Athene heeft een nota
gericht tot de vertegenwoordigers der groote mogend
heden, waarin zjj zich beklaagt over de langzaam
heid, waarmede zjj worden gevoerd. Het scbynt,
dat geen eenstemmigheid kan worden verkregen over
de voorrechten der Grieken in Turkije en over de
bepaling der schadeloosstelling. De eerBte qnaestie
betreft het recht der in Turkjje wonende Grieken
om in geval van beschuldiging terecht te staan vcor
de Gritksche consuls en niet voor de Turksche recht
bank. De Porte wil alleen toestaan, dat in enkele,
in de overeenkomst te bepalen gevallen, de samen
stelling der rechtbank zal worden bepaald door
Turksche autoriteiten in overleg met de Grieksche
consuls.
De schadeloosstelling is steeds het zwakke punt
geweest van de vredesvoorwaarden. Turkjje neemt
bjj de bepalingen daarvan wel een zeer overwinnend"
standpunt in. Het eischt, behalve de betaling der
oorlogsschatting, die door de mogendheden is be
paald, nog vier millioen francs als vergoeding voor
de schade, door de Grieken in Epirus veroorzaakt,
doch de Grieken zijn niet gerechtigd, volgens de
Poite, om schadeloosstelling te eischen voor de ver
woestingen, die door de Turksche troepen in Thes-
Bftl.ö zjjn aangericht en die op vele millioenen wor
den begroot, nu de oogst uit öe voorraadschuur
van Griekenland bjjna geheel in handen der Turken
gevallen is. Al moge het billjjk zjjn Griekenland,
dat den oorlog heeft uitgelokt, het gelag te doen
betalen, even erg is het voor dat land de schade te
moeten dragen, die het gevolg is van het lang bezet
houden van Thessalië als gevolg van het talmen der
mogendheden om aan den oorlog een eind temaken.
De Zuid-AfrikaauNclte Republiek staat een
gewichtige gebeurtenis te wachten. Den 11 Mei 1898
eindigt de tegenwoordige regeering van president
Kruger. Vóór dien tjjd moeten dus de verkiezingen
plaats hebben en tegenover >Oom Paul", die zich
opnieuw verkiesbaar stelt, 6toan tbaBS reeds twee
candidaten. Beiden zjjn loden van den uitvoerenden
Raad, de eene is da vice-president, generaal Jou bert,
commandant van het leger der Zuid-Afrikaansche
Republiek; de acdero het niet officiële lid van den
Raad, Schalk Burger. De laatste heeft na lang aar
zelen eindeljjk verklaard de candidatuur te aanvaar
den. De heer Burger wordt de cacdidaat der meer
vooruitstrevende burgers genoemd en men meent,
dat het voor Joubert zaak is zich terug te trekken,
daar andeis de kans groot is, dat president Kruger
voordeel zal behalen door do versnippering der stem
me», die van het stellen van twoe tegencandidaten
het gevolg zal zjjn. Men wil dus den man, die één
is met Transvaal, doen vallen. Zouden onze stam
verwanten zoo snood ondankbaar zjjn voor al het
goede, dat de steeds gevierde president voor hun
land heeft gedaan en zeker zal bljjvcm doen gedu
rende de enkele jaren, ja slechts maanden, die hem,
tengevolge van ten kwaal, nog maar worden toege
schreven
De president wordt voor vjjf jaar gekozen. Aan
de verkiezingen wordt deelgenomen door alle bur
gers, die sedert veeitien jaren in het land wonen.
Tegelijk met de verkiezing van een president haeft
de benoeming plaats van een vice-president voor
vyf' jaar en van een leger-commandant 70or tien
jaar. Do overige leden van den uitvoerenden Raad
worden door den eersten "Volksraad benoemd voor
drie jaar.
GOES, 8 November 1897.
Wjj kunnen thans met genoegzame zekerheid
mededaelen, dat op de Staatebegrooting voor 1899
door den Minister van bin»enl. zaken een post 2al
worden voorgesteld tot aankoop door het Rjjk van
bet gebouw der firma Wed. J. H. C. Kakebeeke
alhier, waarin thans het Rijksproefstation
is gevestigd. In principe i* dus besloten het proef
station te Goes te bestendigen.
Dy beschikking van den minister van binnen -
laDdsch© zaken is, wet ingang van 1 December,
benoemd tot assistent aan het rjjkelandbouwproef-
station te Maastricht, dr. R. H. R e i n d e r s, te
Goes, en is hsm met ingang van dien datum eer
vol ontslag verleend als assistent aan het rjjkslaiid-
bouwproefstation te Goes.
Verplaatst de commies der posterjj 2e kl. A. G.
van Oldenbarneveld genaamd W. M. T u 1-
1 i d g h, van 's-Bosch naar Goesde commies der tele
grafie 3e kl. A. A. v a n L u y k van Bergen-op-
Zoom naar Amersfoort.
De heden alhier gehouden bijzondere collecte
ten bate van de »ond-sfcrjjders" heeft opgebracht
f 41,23.
By beschikking van den Minister van Water
staat is da civiel-ingenienr A. K. Zweede be
noemd tot buifergewoon opzichter by het voorbe
reiden van het maken eener tweede doorvaartopening
aan de spoorwegbrug over het kanaal door Zuid-
Beveland te Vlake.
De heer A. G. den Dunnen te 'i-Heer
Arendskerke is benoemd tot brievengaarder te Drim-
mele». (M. Ct.)
Met de gedurende dezen winter te honden
oefeningen in den wapenhandel, onder
leiding van het kader der isfaateriegarnuoeneo,
wordt te Goes belast de le luitenant, J. A. Snoek
en met die te Kruiningen de 2e luitenant P. J.
Boogaerf, voor zoover het garnizoen Middel turg
betreft. (M. Ct.)
Holijnaplaat. Vrijdag 11. hielden de leden der
afdeeling Noord-Beveland" van de voreeniging
VolksonderwjjB" hunne najaarsvergadering
in bet café van den heer P. C. Coomans. Van de
12 leden waren er 7 ea een introducé aanwezig.
Na eenige bespreking werd besloten in de volgende
maand andermaal eea prysuitdeöling te houden voor
getrouw schoolbezoek g-ïdurende den vorigen winter,
dank zij weder de subsidie vau 't Nutsdepartemeut
»Noord-Bsve)and". Alle leerlinge», die toen minder
dan 4 schooltijden willekeurig verzuimd hebben,
worden dan beloond. Dit jaar komen er 231 daar
voor in aanmerking tegen 222 in 9ó/96, 219 in 94/95
en 206 in 93/94. Alzoo eene langzame, maar toch
steeds toenemende vooruitgang Aan mej. M. A.
Bolle zal verzocht worder, zich weder met den
aankoop en de aanwjjzing dor prjjsjes te willen
bilasten.
Aan die prjjsuitdeeling zal tevens evenals vroeger
een algemeen schoolfeest verbonden worden, waartoe
de financiële steun der ingezetenen zal worden
ingeroepen. Met de aanbieding der inteekenljjst heeft
zich welwillend de oud-ouderwyzer Mout baan belast.
Des avonds zuDon vertooningen met den sciopticon
van den heer Wugtho gegeven worden, daartoe
weder welwillend afgestaan. Er zullen echter pogingen
in het werk gesteld worden eens andere plaatjes in
le6n of h'iur te krjjgen, bij voorkeur amusante en
voor kinderen bevattelijke tooneeltj"» weergevende.
Het denkbeeld om oen f»aaien Kerstboom op te
richten en dezen to versieren met do uit te deelen
prjjsjes werd om verschillende redenen losgelaten.
Aan het bestuur is de uitvoering opgedragen.
Dr. Aaltsz besprak de balddadigheid der jeugd
alhier, vooral lastig en hoogst gevaarljjk, als man
in of door de kom der gemeente rijdt. Hoewel eene
zaak der politie, zal tocb, voor zoover het de school
jeugd betreft, den kinderen op bet verkeerde en
gevaerljjke gewezen worden.
De heer Wagtho betoogde de wenscholjjkheid van
onderwijs in het rechtlijnig teekenen voer toekom
stige ambachtslieden. Reeds vroeger had de heer
O. C, Coomans zich belangeloos tot zu'k onderricht
bereid verklaard, maar door diens vertrek naar Goes
was die belangrjjke zaak niet tot uitvoering gekomen.
Tbans deed da heer Wagtho een dergeljjk verzoek
aan den heer H. van Gorsal, civiel-ingen. alhier, die
beloofde de zaak eens goed te zullen overwegen.
Onder dankzegging voor de opkomst sloot daarna
de voorzitter de vergadering.
In de Donderdag te Ter-Neuzen gehouden
gemeenteraadsvergadering werd voor kennisgeving
i aangenomen htt schryven van den ttoomboot.ouder-
ncmer te De Lemmer, die een stoombootdienst
wil inrichten van Ter-Neuzen naar Hoede-
kenskerke in vsrbicding met een aan te leggen
tramweg van daar, via 's-Gravenpolder en Gopb,
naar het Katsche veer, waardoor een korte verbin
ding van deze streken mat het spoorwegnet zou tot
stand komnD. Adreisant verzoekt den raad rj\n stre
ven zooveel mogeljjk te willen steunen. Enkele leden
zouden, hoewel het voordeel eener zoodanige ver
binding niet ontkennende, toch nog liever zien dat
een dienst werd geopend op Ellewoudsdyk en vau
daar een tram naur Gces, daar dit meer in 't midden
van Zuid-Beveland ligt. Ook werd ög meening ge
opperd dat de Provinciale Staten de aangevraagde
f 130,000 beter daaraan zouden kunnen beBteden
dan aan een nieuwe boot, welke meening ook tegen
spraak ondervond.
Zaterdag werd te Amsterdam, onder leiding
van den beer mr. E. Fokker, de jaarlykscbe alge
meens vergadering gehouden der Liberale Unie.
Deze opende de vergadering met eene rede, waarin
hjj deed uitkomen dat de programma's van de Unie
ten vorigvn ja ra scheuring hadden veroorzaakt, doch
het bestuur bad gemeend niet anders te knnnr-n
handelen en dat aan eene scheiding de voorkeur
was te geven boven het behoud eener kunstmatige
eenheid.
Aan de besluiten der Unie zat voor; vertrou
wen, ook voor de naaste toekomst, op de kracht
der democratische ideede hoep werd niet opge
geven, dat de nieuwe kiezers zich zouden scha) en
aan de zjjde der vooruitstrevenden, der democratisch-
vrjjzinnigen.
Dit vertrouwen is niet beschaamd. Er had eene
opschuiving naar links plaatshet getal geestver
wanten van de L. U. in de nieuwe Kamer is groo-
ter, dan het in de oude was.
Deze uitslag der verkiezingen versterkt bet be
stuur in de overtuiging, dat de L. U. den juisten
weg heelt ingeslagen, al ondervond zy en baar be
stuur van zeer verschillende zijden bestrydirg, ook
nadat de strijdvraag over de programma's in de
algemeene vergadering was beslist.
De uitslag der verkiezingen had ten gevolge het
optreden van het huidige kabinet, waarin het voor
uitstrevende element sterk vertegenwoordigd is en
dat daarom ongetwijfeld door de leden der Unie
met sympathie is begroet-
Een kabinet toch, uitsluitend bestaande uit geest
verwanten van de L. U., was met 'fc oog op den
uitslag der veikiezingen, nu deze niet de meerder
heid in de Tweede Kamer hebben, niet te verwachten.
I)e hoop is echter levendig, dat h-t Kabinet ten
nutte van het land, vruchtbaar en krachtig werk
zaam zal zjj», dat het op sociaal gebied veel tot
afdoening zal kunnen brengen, wat reeds lang op
lossing verbeidt.
De taak der Lib. Unie schjjnt duidelijk aange
wezen de L U. bly ve propaganda maken voor haar
programma, ook wat het kiesrecht betreft, dat be
vredigende oplossing nog allerminst heeft gevonden,
met handhaving dus van de te dien aanzien ten
vorige jare genomen besluiten.
De L U. zjj dus werkzaam en waakzaam, getrouw
aan haro rooping die van te zjjnvoortstuwende
kracht.
Na de pauze werd medegedeeld de uitslag der
gehouden verkiezing van vier leden in het bestnnr.
Uitgebracht zjjn op de heeren mr. J. Krusfinan 28,
Bas Veih 9, M. H. Krabbe 27, H. Snyders 10, M.
Bioga rdt Bzn. 29, H. J. VoBk 5, C. A. Zelvelder
34 en L. G. Maaldrink 3 stemmen, zoodat je'own
zjjn do heeren Kruseman, Krabbe, Boogaerc't en
Zelvelder.
Uit het jaarvorslag bleek dat bij de Unie (hans
zyn aangesloten 79 kiesvereenigingen rmt pi, [m
10,000 ledendaaronder zyn drie centrale kiesver-
eenigingen met 40 afdeelingen. De Uoie ie verte^ea-
wuordigd op 120 plaatsen des lands.
Daarna leidde de heer J. W. O. Teilegen, lid vaa
het bestuur en directeur der openbar* werken te
Arnhem, de bespreking in van het woningvra ag-
stuk, als onderwerp van wettelijke regeling.
Van de gelegenheid tot gfdachtenwhseliug over
het gesprokene werd 0. m. gebrnik gemaakt door
den heer B. H. Heldt, lid der Tweede Kamer.
De Voorzitter dankte daarop den 'n'oider, en deelde
mede dat hjj h9t voorzitterschap zal nederlegge*;,
daar hjj dit niet vereeoigbaar acht mst het lidmaat
schap der Tweede Kamer.
De vergadering werd daarna gr Goten.