1897 N°. 117.
Dinsdag 5 October.
84sle jaargang.
De uitgave dezer (Courant geschiedt Maandag-» Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pry* per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Ad verton tiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Botterdam ex verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prjjs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
Inaenilnff van advertentlSnvior uren on den d»f der uitgave.
G0ESCHE
COURANT.
Wekelijksch algemeen overzicht.
Het mag als een zeldzaamheid beschouwd worden,
dat in twee landen van Europa te geljjk zulk een
ingewikkelde ministeriële crisis valt op te lossen
als nu het geval geval is te Madrid en te Athene.
Na den dood van Canovas en tjjdens de afwezigheid
der Koningin-Regente3 was die in Spanje te voor
zien. Verladen week is de Regentes met haar gezin
te Madrid teruggekeerd na een verbljjf van drie
maandm op de badplaats San Sebastiaan. Zjj vond
in de konmkljjke residentie veel veranderd. Haar
trouwe vriend en raadgever Canovas is niet meer.
Door zjjn dood is de party, die hjj met krachtige
hand byeen hield, uiteen gespat, en de lang be
dwongen veideeldheid trad weer te voorschjjn. Zjjn
opvolger Azcarragua is niet de man gebleken om
de conservatieve fracties bjjeen te houden. Hjj heeft
dezer dagen zelf verklaard, .dat hjj geen kans zag
de verstrooide elementen samen te brengen, te meer
nu de kracht, die van de conservatieve regeering
zou kannen uitgaan, werd gebroken door den ban
vloek, dien de bisschop van Majorca uitsprak tegen
don minister van financiën, wegens een verschil over
het eigendomsrecht op een stuk grond, dat de bis
schop tot de kerkelijke, doch de minister tot de
8taats-8igendommen rekende.
De uitspraak van den paus, aau wien deze quaestie
tor beslissing is opgedragen, is nog niet bekend,
maar het advies van de commissie van het zooge-
nuamd heilig college lnidt ten gunste van den
bisschop. Volgens de Pol. Corr. echter wordt op
het Vatikaan de uitgesproken banvloek afgekeurd.
Bjj dit alles komt nog dat Spanje een antwoord
geven moot op de nota, die generaal Woodford
namens de regeering der Vareenigde Staten betref
fende Caba, overhandigde. Van dit antwoord hangt
waarschynlyk de toekomst der Spaansche koloniën af.
Tegen al deze moeilijkheden was de conservatieve
regeering niet opgewassen. Wellicht zou Canovas
er in geslaagd zjju ze het hoofd te bieden, maar
Azcarragua was er zoo door ter neer gedrukt, dat
hjj geen kans zag langer het bewind te voeren. Een
ministerraad werd bijeengeroepen en het gevolg der
beraadslagingen wa?, dat de regeering haar collectief
ontslag indiende. De Koningin, die bljjkbaar met
groote wilskracht en beslistheid handelde, heeft dit
ontslag van het geheels Kabinet aangenomen en aan
den leider der liberalen, Sagasta, opgedragen een
nieuw ministerie te vormen, een opdracht, die door
hem is aanvaard.
De terugroeping van generaal Wejjler van Cuba
zou wel een van de eerste daden der nieuwe regee
ring geweest zjjn, doch hjj heeft de eer aan zich
zeiven gehouden en zjjn ontslag aangevraagd, en dat
wel juist op een oogenblik, dat een zjjner atdeelings-
chefs een niet onbelangrijk sucoes heeft behaald door
de herovering van Victoria las Tuna3 op de opstan
delingen. Het plan bestaat aan Cuba een eigen
regeering te gevenmaar of het daarmee nog voor
Spanje te behouden is
De miniBteriëele crisis te Athene is op de volgende
wijze ontstaan. Nadat het voorloopig Grlekecli-
Turksche vredestraktaat te Konstantinopel was
geteekend, werd het aan Griekenland medegedeeld
met verzoek het eveneens te onderteekenen, waar
toe men echter te Athene niet onmiddellijk bereid
was. De Koning deed een beroep op den Keizer van
Oostenryk en op den Czaar van Rusland om een
wjjziging te verkrjjgen in de vredesvoorwaarden wat
betreft de nieuwe Turksche grens in Thessalië, om
dat deze grens in strijd zou zjjn met de verklaring,
vóór het uitbreken van den oorlog dopr de mogend
heden afgelegd, dat de aanvaller uit den oorlog geen
voordeelen zou kunnen behalen. Het antwoord luidde
dat de mogendheden niet meer op hun beslissing
konden terugkomen.
Bjj de beraadslagingen in de Griekscbe Kamer
heeft deze gehoor gegeven aan de inblazingen van
hen, die niet tevreden zyu met de voorwaarden,
waaronder £de vrede gesloten is en de Kamer heeft
het ministerie-Ralli een slag in het aangezicht ge
geven. Het ministerie, uitgaande van de stelling, dat
het beter was de voorloopige vredesvoorwaarden door
de Griekscbe Kamer niet te doen goedkeuren, maar
voor het voortzetten der onderhandelingen haar mach
tiging te vragen, stelde een motie van vertrouwen.
Een talrjjke menigte, die den oorlog tot het uiterste
wil voortzetten, floot Delyannis uit. Hjj toch was
het, die Griekenland tot den oorlog heeft gebracht
«n het eerst de hulp der mogendheden heeft inga-
roepen. De minister-president Ralli hield een toe
spraak, waarin hjj zeide, dat de vredesvoorwaar
den te drukkend zjjn, dat de oorlogsschatting bo
ven de krachten van het land gaat en hooger is
dan de werkeljjke onkosten van den vjjand zjjn.
De voorrechten der Grieken in Turkjje zjjn aange
tast de voorwaarden van het traktaat kunnen
worden uitgevosrd zonder de goedkeuring van de
Kamer en van den Koning en de bemiddeling der
mogendheden werd opgelegd als een voorwaarde
voor den wapenstilstand. Hjj vroeg niet de goed
keuring van het traktaat, maar een motie van ver
trouwen, die de regeering in staat zou stellen het
traktaat uit te voeren. De vorige minister Delyannis
zeide hierop, dat de uitvoering van het traktaat
moeieljjkheden zal opleveren en dat de Kamer niet
de verantwoordelijkheid kon aanvaarden voor de
handelingen van het tegenwoordig ministerie. Hierna
voegde da stemming over de door het Kabinet
gestelde motip, die echter met 93 tegen 43 stem
men werd verworpen, terwjjl 43 leden zich van
stemming onthielden. Hierdoor werd het ministerie-
Ralli een slag in het aangezicht gegeven het trad
af en daarmede is de toestand in Griekenland ho
peloos verward geworden. Men spreekt nu van een
Kabinet nit aanhangerB van Delyannis samengesteld,
doch zonder Delyannis, onder voorzitterschap van
Lannis. Een coalitie-kabinet schjjnt echter meer
vermoedeljjk, opdat alle partjjen haar deel hebben inde
verantwoordelijkheid voor het sluiten van den vrede.
De jongste berichten melden de volgende offlcieele
ljjst van het nieuwe ministerie:
Ziimis, premier en bnitenlandsche zaken gene
raal Smolenski, oorlogkolonel Korpas, binnen-
laudsche zaken Aloise Toman, justitie en ad interim
marineStreit (gouverneur der Nationale Bank)
financiënPanngiotopoulo, openbaar onderwijs.
Een later telegram meldtStreit heeft de por
tefeuille vau financiën geweigerd.
De crisis is heropend. De openbare meening is
verontwaardigd. Tuaschen Zaimis en Deiyannis is
het tot een volslagen breuk gekomen.
Een bericht uit Athene van gisteren luidtHet
nieuwe ministerie heeft den eed afgelegd in handen
des koning8. De menigte rondom het koninkljjk
paleis begroette het ministerie met sympathie en
juichte generaal Smolenski toe.
Het nieuwe kabinet vindt bjj de geheele pers
eeu warme ontvangst, behalve bjj de bladen, die
tot de party van Delyannis behooren.
Maurocordato is naar Konstantinopel gezonden
om Of er het definitief vredestractaat te onderhandelen.
De Kamsr zal Dinsdag bjjeenkomen.
Bjj al deze sensatio-wekkende gebeurtenissen ge
raken andere politieke vraagBtnkken, die in gewone
omstandigheden van het hoogste belang zouden ge
acht worden, op den achtergrond. Daaronder mag
in de eerste plaats gerekend worden de marine-
quaestie in Duitachland, die kalm en parlemen
tair behandeld wordt, maar daarom niet minder de
gemoederen in Pruisen en daarbuiten in beweging
brengt, want inderdaad is het voor een mogeljjken
grooten Europeeschen oorlog van veel gewicht, hoe
Dnitschland's positie ter zee zal zjjn. Voor dat die
oorlog komt zal de Keizer, die de uitbreiding der
marine wil, een harden strjjd te voeren hebben
tegen hen, die vreezen voor nieuwe belastingen en
die beweren, dat het economisch nadeel grooter is
dan het voordeel, dat Duitschland in een oorlog van
de vloot zal kannen trekken.
Intasschen weet men nog niet welke voorstellen
de regeering zal indienen, doch reeds loopen geruch
ten omtrent buitensporige eischen. Tegenstanders
van de uitbreiding der vloot houden vol dat, hoe
matig die uitbreiding ook zjjn zal en hoe gnnstig
de flnanciëele toestand van het land ook is, nieuwe
belastingen zullen moeten worden ingevoerd. Reeds
is door hen gezegd, dat het plan bestond de belas
ting op het bier tot het dubbele van het tegen
woordig bedrag te verhoogen.
Dit gerucht is echter officiëel tegengesproken, maar
al de verschillende beoordeelingen in de Duitsche
pers kannen de regeering toch tot een vingerwyzing
verstrekken.
De Oostenrijkiche minister-president, graaf
Badeni, bljjft in herstel vooruitgaan en zal weldra
zoo goed als genezen zjjn van de kogel wond, hem
in zjjn duel met den Dnitschen afgevaardigde Wolff
toegebracht. Keizer Frans Jozef moet inderdaad den
minister van justitie verzocht hebben de tegen Ba
deni ingestelde strafvervolging te doen staken. Ook
van het geesteljjk gezag heeft bjj absolutie gekregen.
Daarentegen heeft de clnb der Roomsohe volksparty
een besluit bekend gemaakt, waarin zjj het dnel
afkeurt als strjjdig met de goddeljjke en mensche-
ljjke wetten. Dit bericht baart te meer opzien, om
dat genoemde clnb in het Oostenrjjksche Huis van
afgevaardigden tot de meerderheid behoort, die Bade-
ni's politiek beleid steunt.
Het duel wordt zeer uiteenloopen beschouwd, maar
toch schijnt de totaalindiuk gunstiger te zjjn voor
Badeni dan voor Wolff, omdat Badeni gewond is.
Zjjn positie, o. a. bij den Poolschen adel, is er door
versterkt en in Galicië is men zoo trotsch op zjjn
betoonden heldenmoed, dat zelfs de leider der so
cialisten, Dr. Diamant, hem por telegraaf zjjn warme
deelneming betuigde.
Het gebeurde in den Rjjksraad heeft dit gunstig
gevolg, dat de beraadslagingen daar nu vrij kalm
gevoerd worden en de verkiezingon voor de delpga-
fciëi zonder stoornis hebben plaats gehad
GOES, 4 October 1897.
In verband met het onder >gemengde berich
ten" voorkomend ongeval bjj wachtpost 40 te Kioe-
tinge, schrijft men ons van andere zjjde
»Bjj het bestuur van Staatsspoorwegen moet het
plan bestaan, om al de overwegen van betere
afsluitingen te voorzien.
Aanvankelijk is aan wachtpost no. 42 aan den
overweg bjj Goes, waar een drukke passage is, reeds
een verbeterde sluiting aangebracht. De vroeger
draaiende, thans vallende sluitboomen worden met
raderwerk op en neer gelaten. Deze booinen zjjn
van onderen voorzien van een loshangend rek van
jjzeren staafjes, die tot bjj den grond reiken. Alle
mogelijkheid is uitgesloten, zoowel voor kinderen
als voor honden, schapen enz. om onderdoor de ge
sloten boomen te komen. De wachters en wachto-
ressen zien verlangend uit, dat alle sluitingen zoo
als aan wachtpost 42 worden verbeterd. Want niet
tegenstaande menigvuldige waarschuwingen tegen
roekeloosheid die dikwjjls in den wind worden
geslagen, staan genoemde beambten menigmaal
groote vrees uit voor ongelukken.
De beer M a g i e 1e alhier is thans defini
tief benoemd tot photograaf aan de vroeger ver
melde gevangenissen.
Vrjjdag herdacht de hoer J. C. Pilaar, di
recteur van het telegraafkantoor te Arnhem, den
dag waarop bjj veertig jaren geleden bjj de rjjks-
telegraaf zjjne loopbaan aanvaardde.
Kloetiage. De gemeenteraad besloot hier, met
op één na algemeene stemmen, gunstig te adviseeren
op het voorstel van Gedep. Staten om de tracte-
menten van den burgemeester en den secretaris te
verhoogen van f 350 tot f 465.
De gemeenteraad van Baarland heeft met
4 tegen 1 stem geadviseerd de jaarwedden van bur
gemeester en wethouders voor elk te brengen van
f 250 op f 800. Het voarstel van Gedep. Staten
luidde deze te brengen op t 330.
Wemeldinge. Ingevolge bet voorstel van H.H.
Ged. Staten heeft de raad alhier met algemeene
stemmen besloten te adviseeren om de tracte-
m e n t e n van burgemeester en secretaris vau f 350
op f465 te brengen.
Bjj kon. besluit is jhr. mr. A. A. van Doorn
van Koudekerke benoemd tot burgemeester
der gemeente Vlissingen, met toekenning van eervol
ontslag als burgemeester der gemeenten Veere eu
Vrouwepolder.
De raad, in ons blad gegeven, om wegens de
hooge broodprjjzen daar waar men zuinig
moet leven in plaats van ééa-, tweemaal daags ge
kookte spjjzen te nuttigen, heeft de belangstelling
gewekt van »een huismoeder", die in de Asser Ct.
vraagt omtrent dit goedkoopere menu, op het Gel-
dersche platteland in gebruik, te worden ingelicht.
We willen dit menn, van deskundige zjjde ontvan
gen, gaarne mededeelen en willen op gezag daarvan
beweren, dat dit menu niet alleen goedkooper, voed
zamer, maar zelfs gezonder is.
Het bestaat nit rjjst, meelpap, gort met melk of
karnemelk, aardappelen met saus, en als de tjjd het
medebrengt wat salade en spek. Zeer dikwyls wor
den de kliekjes, die 's middags overbleven, opge-
discht. Men kan niet beweren, dat dit een rjjke
maaltijd is, doch dit verwacht een werkman niet.
De genoemde spjjzen vinden bjj de Geldersche boeren
bevolking *s avonds eeu goed onthaal, omdat brood
met boter en koffie niet zoo krachtig is. We geloo-
ven, dat de krachtige bouw van den landbouwer
daaraan voor een deel te danken is. (Arnh. Ct.)
Het antwoord door den minister Pierson, in
de Eerste Kamer bjj de behandeling van het adres
van antwoord op de Troonrede gegeven aan den
heer jhr. mr. T. A. J. van Asch van Wyck bij
diens bekende ontboezeming veor Leerplicht, heeft
z^gt De Vaderlander onze volkomene sympathie.
De Regeering zjj zoo toeschietelijk mogelyk. Maar
de zaak worde met beslistheid ter hand genomen
en afgedaan. De leerplicht worde ingevoerd tot heil
der jeugd. Op grond van onze ervaring, in ver
schillende deelen des lands opgedaan, durven wjj
volhoudenDeze dwang treft niet de goeden, maar
de boozen.
Naarjmen verneemt, is de Minister van Oor
log voornemens den a. s. winter eene proef te nemen
met langdurige winterverloven, zooals
die tjjdens het ministerschap van den heer Seyfftrdt
verleend werden.
Te Hilversum zijn ingezetenen en allen, die
mede de treurige ervaring hebben opgedaan, dat
brieven met of zonder geldswaarde te zoek
raken, door mevr. de wed. P. Schuurman aldaar
uitgenoodigd, met haar een adres op te zenden,
voorzien van de handteskeningen van allen, die er
belang bjj hebben esn vertrouwbare post
te bezitten.
Genoemde dame zou sedert Augustus van het
vorige jaar reeds zesmaal hebben ondervonden dat
een brief zoek raakte, en dat »de hoeren van de post
daaraan niets scbjjnen te kunnen dcan". Nu weder
heeft een brief uit Indië haar niet bereikt en heeft
zjj de politie van het feit in kennis gesteld.
(HM.)
Door den heer Van der Zwaag werd, zooals
door ons is medegedeeld, bjj de algemeene beraad
slagingen over het adres van antwoord der
Tweede Kamer op de Troonrede gezegd, dat het
adios eene laffe vleierjj bevatte tegenover de
Regentes, die als elke moeder, maar met meer mid
delen, voor baar eenig kind zorgt.
De Standaard komt tegen dat gezegde volgender
wjjze op
»Maar als men zegt: >>Zoo tal van moeders voe
den hun kind zorgzaam en teeder op. Waarom dan
in die moederzorge hier iets zoo bijzonders te vin
den dan wordt vergaten, dat het hier een kind
geldt, dat niet aan een enkel gezin, noch aan een
enkele familie, maar aan de natie toebehoort. En
geljjk een toeziend voogd wel ter dege een moeder
voogdes, bij het afgaan der voogdij, hartelijk dank
zal zeggen, indien hjj ontwaren mocht, dat de moe-
derljjke opvoeding een wezenlijk teedere was, zoo
ook voegde het de Staten-Generaal, als toeziende
voogd over dit koninkljjk kind, de Vorsteljjke voog-
desse dank te bieden, nu bleek dat de zorge voor
de opvoeding der Koningin verre van alledaagsch
was.
Een toeziend voogd, die bjj h6t afleggen der voogdjj-
rekening geen woord van dank tot de moeder sprak,
zou eenvoudig lomp wezenen zou ook de Staten-
Generaal in kieschheid zjjn tekort geschoten, indien
ze elk woord van dank opzettelijk had teruggehouden.
Dit is geen vleierijmaar voldoen aan een behoefte
van het hart."
In het Handelsblad komt dr. A. Kuyper in een
langen brief aan den hoofdredacteur, den heer Ch.
Boissevain, op de quaestie van de Nieuwe
Kerk te Amsterdam terug. Dr. Knyper herhaalt
de vraag om man en paard zoo te noemen, dat de
rechterljjke macht tusschen hem en den heer Bois
sevain oordeelen kunne. Bjj weigering eischt dr.
Kuyper subsidiair, dat de heer Boissevain met hem
het geschil voor een eereraad van vjjt rechtsgeleerden
brengt, aan wie de vraag zou worden voorgelegd
Waren de heeren dr. Rutgers c. 8. al dan niet de
g-qualificeerde en bevoegde autoriteiten, om op 6
Januari 1886 in de kosterjj der Nieuwe Kerk bianen
te gaan, er de bewakers door het classikaal bestuur
gesteld, uit te verwjjderen, de deur der kerkvoogden
kamer te doen openen en bewakers hunnerijjds aan
te stellen
In een, evenzeer uitvoerig, antwoord wjjst de heer
Ch. Boissevain den door dr. Kuyper hem gestelden
eisch af, omdat niet de vraag, ot dr. Kuyper volgens
de reglementen, of zelfs volgens de wet, maar of hij
volgens de zedeleer mocht doen, wat hjj gedaan heeft,
voor den heer Boissevain de kern is van het con
flict, en omdat die vraag van zedelyken aard het
geheele conflict beheerscht.
De heer Boissevain stelt ten slotte dr. Kuyper
voor, om de door ham en dr. Kuyper gewisselde
brieven gezamenljjk in brochurevorm uit te geven,
teneinde aldns de geheele natie, het volkegeweten,
do openbare meening te doen beslissen.
Met hot opschrift >E e n e lichtvaardige
oordeelvelling" schryft de N. R. Ct
Men wil een beroep doen op alle vrouwen van
Nederland en in onze overzeesche bezittingen, om
mede te werken, opdat er een einde gemaakt worde
aan den Atjeh-oorlog." Die medewerking zal i ch
bepalen tot het verzamelen van handteekeningen op
ljjsten.
De gedachte, waarvan men daarbjj uitgaat, is zeer
zeker loffeljjkmaar of het middel, dat men wil
aanwenden, ook practisch is Zooveel schjjnt zeker,
dat met lijsten met handteekeningen ook al zjjn
het handteekeningen van vrouwen de vjjand niet
tot onderwerping te brengen is.
Wjj zouden de opmerking overbodig ach*en en
de geheele zaak laten rusten, ware het niet, dat wjj
in het vrouwenblad Belang en Recht eene beschott-
