1897 N°. 116.
Zaterdag 2 October.
84ste jaargang.
Bij dit 110. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer (Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bgblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bg de heeren Nijgh Van Dithab te Rotterdam en verder
bij alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prjji der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prys
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant, betaald 20 e
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pei regel.
Iniendlng van ndvertenttënv bor uren 09 den dag der uitgave.
(iOESCHË
COIIMNT.
Oüze maandlijst van Spoorweg- Stoom-,
boot-, Post-, Telegraaf- en Tramweg-
diensten voor October wordt morgen
(Zaterdag) verzonden.
Op straat gezet.
Wederom had bier eene, gelukkig zeldzaam
voorkomoade, omstandigheid plaats, waarbg het mede
lijdend hart bloedt, de menschelyke rede zegt dat
het niet zoo moest zijn en waarbij toch niemand
directeljjk te beschuldigen of te veroordeelen valt.
Drie gezinnen, elk met 7 kinderen, zgn gisteren
met hunne mderige have op straat gezet en hadden
geen beschuttend dak boven zich, geene plaats dan
de opanbare straat om neder te leggen het weinige,
dat zjj hun eigendom kannen noemen en waarop
gisteren ten overvloede de velen misschien niet on
welkome regen met stroomen nederdaalde en door
weekte wat wellicht dienen moest om des nachts
het moede Ijjf erop neder te leggen.
Voegen wg er al dadelgk bjj, dat allen bjj het
vallen van don avond bjj verschillende familieleden
een onderkomen hebben gevonden en dat das geen
huDner onder den blooten hemel den nacht heeft
behoeven door te brengen en daarom ook geen ge
bruik is gemaakt van de door den burgemeester
voor een a twee nachten beschikbaar gestelde waag
onder het stadhuis, terwgl op dit oogenblik ook
reeds het schamel huisraad onder dak is gebracht.
Het is zeker zeer betreurenswaardig, dat tooneelen
als dit kannen voorkomen dat de een in zjjn groot,
geriefeljjk huis zich in weelde baadt en de ander,
evenzeer mensch, in ellendigen toestand op straat
moet verbljjven. Maar men moge daarover jammeren,
en zeggen, dat het niet zoo zjjn moest, de toestand
is niet met ééi pennestreek te veranderen.
Ook beeft niemand het recht dezen of genen voor
de zaak verantwoordelijk te stellen of den staf over
hem te breken.
De eigenaar van het perceel, die tot de ontrui
ming last gaf, was geheel in sjjn rechthg beschikte
over zgn eigendom. Reeds 3 maanden geleden was
den bewoners aangezegd, dat zjj tegen 1 Oct. eene
andere woning moesten zoeken, en de nieuwe eige
naar bewjjst misschien den ingezetenen, met het oog
op den algemtenen gezondheidstoestand, een dienBt,
nu hjj deze kazerne, op welker te groote bevolking
reeds door de gezondheidscommissie gewezen was,
gaat herscheppen in een betrekkelgk Hink woon- en
winkelhuis.
Ook de man, die een ledigstaand huisje heeft, en
het aan geen dezer gezinnen verhuren wilde, niet
tegenstaande voor een zekeren tjjd huur bjj voor
uitbetaling aangeboden werd, is in zgn recht. Al
zOu het ons niet verwonderen, dat de eigenaar van
dat huisje, te oordaelen naar zjjne godsdienstige rich
ting, behoort tot hen, die den betrokken minister
er een verwjjt van maken, dat deze de statuten
van den Neo-Malthusiaanschen bond heeft goedge
keurd, zoo kan men hem niet het recht ontzeggen
de huur van zgn huisje te weigeren aan iemand,
die zooveel kinderen" heeft.
Ook het armbestuur kan geen verwgt treffen.
Het is ons bekend dat het in dezen bereid is voor
dat groote kwaad groote middelen aan te wenden.
Maar natuurlijk kannen deze slechts van fiaanciëelen
aard zgn. Het heelt evenmin als de gemeente, de
macht woningen aan te wjjzen of ergens inwoning
te eischen en dat er van wege deze instelling geene
kazernes op na worden gehouden otn in dergelgke
gevallen te voorzien, zal wel niemand veroordeelen.
Zjj zouden al spoedig iets van karavanserais krjjgen
en wellicht voortdurend bevolkt zgn door lieden, die
er een gemakkelgk toevluchtsoord in zouden zoeken.
Niet op deze wyte moet men een to38tand als
zich nu met de gezinnen in quaestie voordeed,
trachten te voorkomen.
Zjjn wij wel onderricht dan heeft reeds een der
gezinnen woning gevonden in eene naburige stad en
zal bet, wanneer het daartoe fiaanciëal in staat wordt
gesteld, in de volgende week daarheen verhuizen,
terwgl de man voorloopig nog hier aan het werk
bljjft. Aan die financiëile hulp zal het zeker niet
ontbreken en zoo kan waarschgnljjk voor dat gezin
uit het kwaad van heden het goede voor de toe
komst voortvloeien.
Wellicht prikkelt dit goede voorbeeld, de anderen
tot navolging en komt er eenige energie, daar waar
men die wel eens mist en teveel steunt op den
milddadigheid8zin der ingezetenen. Ongetwijfeld zal
itder bereid zjjn om mede te werken aan het zoeken
naar middelen om ook de overigen weder duurzaam
onder dak te brengen en zal dus de gebeurtenis met
de hier op straat gezette gezinnen spoedig tot de
geschiedenis behooren.
Maar het verschijnsel wjjst eenmaal te meer op
de groote noodzakelijkheid van het tot stand komen
van de sociale hervormingen, die bjj de jongste ver
kiezingen aan de orde zya gesteld en waarvan men
verwachten mag, dat toestanden als deze in de vol
gende eeuw niet meer zullen voorkomen.
Aan regeeriag en volksvertegenwoordiging de taak
om dia hervormingen gemeenBchappeljjk en vrij van
alle party oogmerken tot stand te brengen.
GOES, 1 October 1897.
Zeer waarschijnlijk om het minder gunstig
weer hadden zich gisteravond slechts weinigen be
geven naar de schouwburgzaal der sociëteit V. O. V.
alhier om de groote fantastische voorstel
ling bjj te wonen, die daar gegeven werd door
den Oostenrjjkschen prof. C h. K a 1 b en de
Spaansche magierin Mary Fay. Ruim
een vjjftigtal belangstellenden waren tegenwoordig,
die ongetwjjfeld genoten hebben van wat werd te
zien gegeven op het gebied van goocheltoeren, die
na eens de verbazing en dan weder den lachlust
der toeschouwers opwekten. Het grootBte succes
van den avond had zeker de biograaph van Edison
(verbeterde kinematograaph), een kunstig instru
ment, waarmede tooneelen worden te zien gegeven,
als zag men in de werkelijkheid menschen en dier*n
in leven en beweging. Een veertiental nommers
werden vertoond, waarvan bgzondar aardig waren
een vereeniging van wielrgders, da besproeide tuin
man, duikelaars in het water, een onrustige nacht,
en het zeebad Scheveningen (het laatste in kleuren).
Het was of men dit alles in natnra aanschouwde,
tot zelfs de geringste bewegingen werden nagebootst.
De kinematograaph, een uitvinding van de laatste
jaren, is in hoofdzaak een groote too verlantaarn of
sciopticon, waarvan de beelden bestaan uit fotogra-
fieëa, die, a l'instantanór, met zrer kleine tusschen-
poozen na elkander genomen zgn. Deze fotografieën
zgn overgebracht op een opgerolden band van een
zeer doorschijnende stof, welke band door een draai
ende beweging wordt ontrold, waardoor defotogra-
fieëa, sterk verlicht, achtereenvolgens snel voorbjj
de opening van het instrument komen, zoodat alle
beelden als het ware in elkaar vloeien en door deze
aaneenschakeling een reek9 van opeenvolgende ge
zichten ontstaat, waarvan de afscheiding zoo gering
is, dat ze niet kan worden gezien. De banden of
strooken, die prof. Kalb bjj zgn biograaph gebruikte,
zgn 24 meter lang, ongeveer 4 centimeter breed
en bevatten ongeveer 1000 totografieën. Elke seconde
passeeren 15 fotografieën de opening van den bio
graaph, zoodat elk tooneel ruim 1 minuut duurde
en volkomen te zien gaf, wat men in het dageljjksch
leven ziet door een minuut lang te kgken op wat
om ons heen gebeurt.
Zoowel om de interessante vertooningen met den
biograaph als om de verrassende goocheltoeren heeft
prof. Kalb zgn publiek ongetwjjfeld een zeer aan-
genamen avond verschaft.
In de gisteren gehouden vergadering van de
Zeeuwsche Landmaatschappijgevestigd te Goes, werd
het tweede jaarverslag uitgebracht. Daaruit bljjkt
dat de toestand der maatschappij in alle opzichten
gunstig en bemoedigend is.
Uit de balans bljjkt dat de vennootschap aan
bouwhoeven en landergen in vollen eigendom bezit
H.A. 249.19.53, gelegen ia de gemeenten
Ellewoudsdyk, 's-Heer Abtskerke, Kruiningen,
Heinkenszand, Woltertsdgk, 's-Heer Arendskerke,
'B-Haerenhoek, B:>r6ele, Biggekerke, Grqpskerke en
Bruinisse (Duiveland), ter waarde van f 245,396,111/1
Vergeljjking met de vorige balans, die do grootte
der landbezittingea aanwijst op H.A. 205,85,19, ten
bedrage van f 196,903,441/2. toont eene vermeer
dering aan van H.A. 43.34.34, ter waarde van
f48,492,67.
Het dividend over het tweede dienstjaar werd op
3 s/a bepaald.
Bjj deze gunstige uitkomsten wordt nog opge
merkt
a. dat het jhoofd oprichtingskosten, waarop het
vorige jaari 14,61 is afgeboekt, nu met raim 16 1/2
verminderd is
b. dat voor het vernieuwingsfonds in het tweede
boekjaar reeds f 1201,25 is gestort, voortgesproten
uit verkoop houtgewas en afbraak van niet benutte
oude gebouwen
c. dat de behandeling en de bewerking der bouw
hoeven en landergen zeer goed geaoemd mogen
worden
d. dat alle gebouwen de noodige reparatiëi en
vernieuwing hebban ondergaan, tegen brandschade
zgn verzekerd en zicb in goeden staat bevinden en
dat alle pachtsommen op tjjd en bljjkbaar zonder
bezwaar door de pachters zjjn voldaan.
Dit is een leit, waarop met voldoening wordt
gewezen en dat aantoont, dat de maatschappij baar
beginsel om ook ten nutte van den Zeeuwscben land
man werkzaam te zgn betracht door hare eigen
dommen op voor dezen niet bezwarende voor waai den
te verpachten.
Hoe niettemin aan aandeelhouders kan worden
uitgekeerd een dividend van 3 leert de winst
en verlies-rekening.
Het bestuur meent dat uit een en ander de ge- j
volgtrekking mag worden gemaakt, dat de maat
schappij, op den ingeslagen weg voortgaande, hare
aandeelen mag aanbevelen als eene voor groote en
kleine kapitalisten soliede geldbelegging.
De lage rente, waarvoor particulieren alsnog vast
goed aankoopen, moge voor dezen een spoorslag zgn
om zicb aan de maatschappg te verbinden, die hun
bjj gelgke soliditeit en alle gemis van zorg en risico,
een hoogere rente aanbiedt dan hunne eigene aan
koopen hun kunnen geven.
Die soliditeit zal nog vermeerderen naarmate de
maatschappg, door uitbreiding van haar kapitaal,
in de gelegenheid gesteld wordt haar grondbezit
te vermeerderen. Daarbg zullen commissarissen er
steeds op bedacht zgn vooral zoodanige bouwhoeven
te verkrggen, waarvan de uitgestrektheid, in ver
band met het door de pachters benoodigde bedrijfs
kapitaal en met het oog op plaatselgke omstandig
heden, te groot is. Door splitsing van zoodanige
bedrgven den grond te brengen binnen het bereik
van hen, die daarvan anders zouden uitgesloten zjjn,
is een der doeleinden, waarnaar de maatschappg
streeft in het algemeen belang.
Ten slotte wordt een welverdiend woord van dank
gebracht aan don gedelegeerd commissaris, den heer
W. F. K. Lenshoek, en aan den administrateur
den heer W. A. de Laat de Kanter.
Aan den jjver en de zaakkennis van den eerste,
aan de voorzichtigheid en de nauwkeurigheid in het
beheer van den tweede zgn vooral de gunstige resul
taten van dit boekjaar te danken. De hoop wordt
uitgedrukt, dat zy nog langen tyd hunne krachten
aan den bloei der maatschappg zullen willen wyden.
Tot commissaris werd herkozen de heer A. D.
de Marez Oyens.
Kapelle. In de gisterennamiddag alhier ge
houden raadsvergadering werd goedgevonden, met
het voorstel van Ged. Staten mede te gaan, om de
tractementen van den burgemeester en den
secretaris met een derde te verhoog*n.
Benoemd tot inspecteur der directe belastingen
te Haarlem de heer L de Fouw, thans te Mid
delburg, en tot idem te Middelburg, de beer H. W.
J. C a 11 e n f e 1 sthans te Zierikzee.
Uit betrouwbare gegevens, verstrekt aan een
ods bekend oesterkweeker, by een door hem inge
steld onderzoek, is het gebleken
le. dat Arcachon slechts de helit heeft van den
gemiddelden oestervoorraad ia andere jaren,
zulks door de aanhoudende stormen in den afge-
loopen winter, die de oestergronden dermate in
beroering hebben gebracht, dat by na alle oesters
onder het zand waren geraakt;
2e. dat Afarennesmet een reeds kleinen voor
raad, daar de gewone leverancier Bretagne niet in
staat was geweest veel te leveien, ren groot verlies
heeft geleden door overvloedig zoet water
3e. dat in Morbihant waar niet zulke verliezen
zgn geleden, de voorraad levtrbare oesters in dit
seizoen eveneens zeer klein i°, daar men het vorig
jaar verbazende groote boe veelheden van alle af
metingen en eiken leeftjjd heeft verkocht.
Haar aanleiding van bet aangeboden geschenk,
voorstellende de Abdy te Middelburg, door den
kunstschilder Klinkenberg te 's-Gravenhage, heeft
de oud-commissaris der Koningin in Zeeland jhr.
De B r a u w aan de burgemeesters van ons gewest
de volgende circulaire gericht
>Bg deze heb ik de eer u mgnen hartelyken dank
te betuigen voor het prachtig geschenk, dat mg dezer
dagen uit uw aller naam aangeboden is geworden.
Weest verzekerd, dat ik uw geschenk op zeer
hoogen prgs stel en dat het mg de aangename jaren
zal herinneren, waarin ik, als hoofd van het Geweste
lijk bestuur, uwe medewerking in ruime mate mocht
ondervinden bg de behartiging der belangen van
Zeeland, waaraan ik mg steeds innig verknocht zal
big ven gevoelen."
Te Zaamslag werd tegen Dinsdagmiddag
drie uur eene raadsvergadering belegd.
Daar op den eersten Dinsdag in September geen
vergadering gehouden was, mo9St nog een lid be
ëdigd worden. Vier raadsleden en het te beëedigen
lid wachtten tot kwart over drie op burgemeester
en wethouders. Toen dezen nog niet kwamen, ver
trokken de raadsleden. Daarna kwamen burgemeester
«n wethouders. De vergadering werd geopend, doch
onmiddeligk gesloten volgens art. 48 der gemeente
wet, aangezien geen voldoend aantal leden tegen
woordig was. (Tel.)
Omtrent do gisterochtend gehouden vergadering
seint men aan de Midd. Ct,
Wgl op den eersten Dinsdag van September geen
vergadering was gehouden, moest het raadslid De
Ruijter nog beëedigd worden.
Dat lid en de heer Van de Ree meenden, dat dit
in strgd was met art. 27 der gemeentewet en het
kon. besluit van 12 October 1869 (Stbl. no. 158).
De voorzitter zag niets onwettigs in die handeling
en beöedigde den heer De Rugter.
Na de lezing der notulen, vroeg de heer Van de
Ree, of deze vergadering niet onwettig was, daar
geen 24 uren verloopen waren tusschen de oproe
ping en de vergadering en er dus strgd bestond
met art. 49 der gemeentewet.
De voorzitter, dat is de burgemeester, achtte de
vergadering wettig en beriep zich op art. 47 der
gemeentewet.
De heer Van de Ree handhaaf le zgn meeniog en
verliet de vergadering, daar hg niet wilde meedoen
aan onwettige handelingen.
De overige vgf leden bleven ter vergadering; twee
hunner geloofden, dat de heer Van de Ree gelyk
had, doch bleven, wgl de burgemeester zeide dat,
zoo de vergadering onwettig was, de besluiten wel
zouden worden vernietigd.
De minister van binnenlandsche zaken heeft,
met wjjziging zyner beschikking van 24 September,
goedgevonden te bepalen dat de s t e m m i n g ter
verkiezing van een lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal in het kiesdistrict Enkhnizen,
zoo noodig, zal plaats hebban op Woensdag 20 October.
Stct
Men heeft minister Piersoa er een verwgt van
gemaakt dat hg de bronnen niet heeft aangewezen
tot dekking van de op handen zgnda groote uitga
ven, welke de sociale wetgeving van 's lands schat
kist eischen zal. Dat dit verwgt zeer onrechtvaardig
is, betoogt de Amh. Ct. door er op te wgzen dat de
minister enkel eene begrooting indiende voor de
behoeften van 1898 en er das geene sprake kan zgn
van uitgaven voor wetten, die nog moetsn inge
diend worden.
Het is niet te ontkennen, dat als eenmaal die
wetten in behandeling komen, de qnaestie van dek
king sterk op den voorgrond zal treden, maar voor
het oogenblik is dit vraagstuk nog niet aan de orde.
'8 Lands zaken staan gelukkig goed, zegt
men onwillekeurig wane eer men eene postbezending
later komen er nog wel meer 45 foliovellen
goed gesatineerd papier ontvangt, op elk van welk
viertal lange bladzijden niet anders staat dan in een
hoek, de titel van een wetsontwerp of wetsvoorstel
en verder, midden in éen regel meldende waar dat
stuk te vinden is. Die grootsche opvatting is bg de
uitgave van de Handelingen d9r Staten-Generaal
mode, maar dan toch een mode, die aardig >in de
papieren" loopt. Nv. d. D.)
In de Brabantsche gemeente Rukfen en Sprun-
del waren drie houders van vergunnningen
overleden, zonder dat de erfgenamei het bedrjjt in
gevolge art. 8 der drankwet hebben voortgezet. Da
burgemeester had de vergunning moeten intrekken
nadat er gedurende 3 maanden achtereen opzettelijk
geen gebruik van was gemaakt. Die intrekking is
echter achterwege gebleven en daarom moesten die
vergunningen nog als bestaande worden beschouwd,
toen Burg. en Wetb. aan een verzoeker esn nieuwe
vergunning verleenden. Zoodoende was dit een ver
gunning boven het wettelyk maxima m, waarvoor
de wet machtiging van Ged. Staten eischfc. Wegens
het ontbreken dier machtiging is na het besluit
vernietigd, waarbg de vergunning werd verleend.
Naar aanleiding van den torenbrand te Reenen
is een polemiek ontstaau over het vraagstnk of het
wenscheljjk is op hooge gebouwen bliksemaf
leiders te plaatsen, en of die geleidingen zelf
niet dikwgls gevaar zullen aanbrengen.
In het Handelsblad is nu over deze zaak een ar
tikel opgenomen van den heer Maurits Snellen,
hoofddirecteur van het meteorologisch instituut te
Utrecht.
Schr. deelt daarin mede, dat de heer R. T. le
Cavelier in 1885 hem raad vroeg omtrent het aan
brengen van een bliksemaflaider op den toren van
Reenen, en dat hij toen dit na te laten onverant-
woordelyk heeft genoemd. Nu is wel uit onderzoe
kingen gebleken, dat er gevaar bestaat voor het
overspringen van den bliksem naar de binneDZgde
van een gebonw, wanneer een bliksemafl rider is aan
gebracht, en in dat gabouw zich een geleider, als
