1897 N°. 104.
Zaterdag 4 September.
84sle jaargang.
Bij dit uo. behoort een bijvoegsel.
Heetelucht-oven,
GOESCHE
f)e uitgave dezei (Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji por kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nomniera 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangekomen bij de beeren Nijüh Van Ditmar te Rotterdam e» verdor
bjj alle Boakverkoopen ea Brievengaarder»,
COURANT.
Do pr|j& der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbend"
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvrage» om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
In<K«ndinK v»a advertentt?n uren op don dog der uitgave.
OPENBARE VERGADERING
VAN DEN
RAAD der De meen te DOES,
op DINSDAG den 7 SEPTEMBER 1897,
des vooruaiddagB te 9 1/2 uren.
Goes, den 1 September 1897.
De fd. Secretaris,
A. A. VAN DELLEN.
Punten van behandeling
1. Beëediging raadsleden.
2. Benoeming ambtenaar van den burgerleken
stand.
3. Benoeming leden der financiëele commissie.
A»n C. VAN ZWEEDEN, bakker te Goes, is vergunning
verleend tgt bet veranderen vau den bestaanden oven in een
in het perceel wijk C no. 34.
Goes, 2 September 1897.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
WESSELINt.
De fd. Secretaris.
A. A VAN DELLEN.
GOES, 3 September 1897.
Men schrjjft ons
De quaestie van den predikant van Kapelle is
van geheel anderen aard, dan die van den predikant
te Amsterdam.
Te Amsterdam werd overgelegd ten geheel on-
geteekend stuk, waarop stond dat de daarin voor
komende man en vrouw gehuwd waren en welk
stuk voorzien was van bet gemeentewapen (zie ar
rest v. H. R. 3 Nov. '90, (5960). Er komt niet in
voor of deze predikant tegenwoordig was bjj de
huwelijksvoltrekkingde vraag was daar dusis
dit stuk voldoende Te Rloetinge is de predikant
tegenwoordig en dus getuige geweest van de vol
trekking van bet huweljjk.
Wanneer is het huweljjk voltrokken
Een huweljjk is voltrokken op het oogenblik, na
dat de ambtenaar vau den burgerleken stand zal
verklaard hebben, dat partijen door den echt aan
elkander verbonden zjjn. En deze ambtenaar mag
zulk eene verklaring niet doen, zoolang de a. s.
echtgenooten niet aan hem en in tegenwoordigheid
van vier getuigen verklaard hebben, dat zjj elkander
aannemen tot echtgenooten en dat zjj getrouwelijk
alle plichten zullen vervullen, welke door de wet
aan den huweljjken staat verbonden zjjn.
Dus van dat oogenblik af aan zjjn partpen voor
de wet man en vrouw, daar is dan om zoo te zeg
gen niets meer aan te doen.
Van deze huweljjksvoltrekkiig nu, zal de amb
tenaar van den burgerleken stand dadeljjk in bet
daartoe bestemd register eene akte opmakeD, welke
daarna door hem aan de verschijnende partgen en
getuigen zal worden voorgelezen en vervolgens door
hen geteekend worden.
Maar al werd nu eens (wat wel niet zal gebeu
ren) deze akte niet opgemaakt en al weigeren par
tgen (al kunnen zjj nog zoo goed schrgven) te tee
kenen, het huwelijk is en blijjt voltrokken.
Daarentegen (het gebeurde vroeger wel, wellicht
nu nog in sommige gemeenten, dat de ambtenaar
een uurtje later binnen kwam, nadat deze akte ge
teekend wa6) wanneer een huwelijksakte opgemaakt,
door partgen en getuigen en wellicht door den ambt.
v. d. burg. stand geteekend is en genoemde amb
tenaar heeft nog niet verklaard, dat man en en vrouw
door den ecat aan elkander verbonden zijn, dan is
het huweljjk niet voltrokken en de ambtenaar mag
dit dan zelfs niet voltrekken, wanneer de partgen
alsnog weigeren elkander als man en vrouw aan te
nemen, of wanneer de ouders op het laatste oogenblik
hunne totstemming zouden weigeren, al waren er
honderd akten opgemaakt, die door allen waren ge
teekend. (Daargelaten of deze personen wegens
valschheid in geschrifte zouden kunneu vervolgd
worden
De huwelijksvoltrekking nu geschiedt in het open
baar en een ieder mag daarbij tegenwoordig zjjn.
Men kan dus niet zeggen, dat, wanneer een pre
dikant daarbjj tegenwoordig is geweest, gezien en
gehoord heeft dat alles in orde is en het huweljjk
daarna kerkolgk inzegent, partgen aan hem niet
hebben doen blgken dat het huweljjk ten overstaan
van genoemden ambtenaar is voltrokken, ook al be
hoort de predikant niet tot de 4 wetteljjke getuigen.
Een andere quaestie zal 't wellicht zjjn of de pre
dikant kan bewjjzen, dat hg bjj die voltrekking te
genwoordig is geweest, maar hierover loopt deze
quitstie niet."
Gisteravond werd in do Groote Kerk alhier,
t«n voordeele der armen, een uitvoering ge
geven door het zangkoor der Ned. H e r v.
gemeente en orgelbespeling door den
directeur, dhr. J. Kooiman. Ebt kerkgebouw wes
bjjna geheel gevuld met toehoorders van alle gods
dienstige richtinger. Een achttal geestel» ke liederen
werden op zeer bevredigende wjjze gezongen, vooral
1 wanneer men in aaomerkiDg neemt, dat daaronder
koren waren van Heydn en Mendeissohü, die aan
j eene goede uitvoering geen geringe eischen steller?.
Het glanspunt van den avond was wel een koor
mot duet en solo voor sopraan en bas uit do
Schöpfung", waarin deze pa tgen werden gezongen
door mej. D. en dhr. L. d. B. In een drietal
nummers liet de directeur zjjn hoorders genieten
van zjjn schoon en kunstig orgelspel.
Na afloop van het programma betrad ds. Lamers
den kassei om naar aanleiding van bet vele schoone,
dat gehoord was, de aanwozigpn onder de aandacht
to brengeD, dat het leven van den menech de muziek
is van don heiligen geest naar den wil van God, en
dat, waar wanklanken worden gehoord, deze moeten
toegeFchre/en worden aan den mensch zelf en niet
te wijten zjjn aan den Schepper. Hg spoorde zijn
hoorders aan dankbaar naar huis te gaan en deze
muziek in gedachten te houden, vooral nu dezer
dagen zooveel muziek der jjdelheid wordt gehoord.
Daarna daDkte hg de leden van het koor en den
directeur, waarna de uitvoering met het staande
zingen van Gez. 2:5 ea met dankzegging werd
gesloten.
Bevorderd met 1 September, tot klerk der
posterijen en telegraphie 1ste klasse, de klerk 2de
klasse G. J. V r 0 1 jj k te Ierseke.
Met irgang van 1 Sept. is bjj de staatsspoor
wegen benoemd tot werkmeester 2e k)., de op
zichter-machinist Le kl. A. I. C. E 18 m a n te
Emmerik.
Waarde. In de laatste helft dezer maand zal te
Goes eene vergadering worden gehouden van de
verschillende afdeelingen van den bond van sui
kerbietenverbouwers in Zeeland.
Tot afgevaardigde van onze afdeeling is de heer
J. J. Mol benoemd.
De Minister van financiën heeft door tusschen-
komst van zjjn ambtgenoot van binnenlandsche zaken
aan de Gedeputeerde Staten der provinciën mede
gedeeld, dat de ontvangers der directe belastingen
vanwege eerstgenoemd departement zjjn aangeschre
ven om de gemeentebesturen, desgevraagd, in de
gelegenheid te stellen, door inzage van de kohieren
der personeele belasting, aan bet ontvangkantoor
gegevens te verzamelen, noodig voor de samenstel
ling der verordeningen tot heffing van
opcenten op die be asting overeenkomstig het
gewijzigd artikel 247 der gemeentewet.
Zwart maken. Omtrent het voorschrift
der nieuwe kieswet volgens welk de stem
ming plaats heeft door >met potlood zwart te
maken een wit Btipje", zullen Ged. Staten van
Overijsel een beslissing hebben te geven.
De gemeenteraad van Stad-Almeloo beeft nl. den
heer D. Meibergen Jz. niet als raadslid toegelaten,
op grond dat op een der stembriefjes voor zjjn naam
de witte sfip niet met een zwartmaar geljjk
eerst met een vergrootglas kon worden ontdekt
met donkerpaars potlood was bestreken. Dientenge
volge werd een ander candidaat gekozen verklaard.
De heer M. heeft hiertegen zjjn beklag ingediend
bg Ged. Staten. In zjjn verzoekschrift wordt aange
voerd, dat tal van briefjes, waarop slechts ten deele
het wit met potlood was bestreken, geldig zjjn ver
klaard eveneens, die slechts gebrekkig grijs waren
gekleurd. Waarom dan het donkerpaars ongeldig
verklaard
De heer M. voert verder aan, dat het voorschrift
der kieswet niet naar de lettery maar naar den geest
behoort te worden opgevat, zooals met de vroegere
kieswet ook het geval was. Hjj haalt daarvan ver
schillende voorbeelden aan, 0. a. bij eenige afwijking
in den nasm of voornaam, bg opgeplakte gedrukte
letters in plaats van geschrevene, enz.
Letterlijk opgevat, is het nieuwe voorschrift op
geen enkel stembiljet nageleefd. Het witte vlak is
veel te groot om een ^stipjete mogen heeten, en
op de grootste helft der biljetten was het niet zwart
gemaakt, daar de ofiiciëele potlooden daartoe niet
geëigend waren. »De stembureaui hebben", zegt de
heer M. (wat hg natuurljjk enkel van zjjn eigen
gemeente kan verklaren) >in plaats van in de stern-
cellen aan te br«Dgen welke teeken-potlooden, waar
mede de witte stemvlakken inderdaad zwart konden
gemaakt worden, hardesterket dooh weinig afgevende
potlood» n ter beschikking van het publiek gesteld.
De stem bureaux hebben duB het publiek verleid niet
zwart te maken die witte Btemvlakken. Gaat bet
dan aan, een stembiljet, dat de duideljjke blgken
draagt dat de kiezer wist wat hij wildeaf te kenreD,
ondanks het met donkerder potlood is behandeld
De adressant acht dit een spitsvondigheid, in
strjjd met de bedoeling van de wet, »die aan zulk
een uitgebreide en onontwikkelde menigte bet stem
recht verleent, en daarom nog milder behoort te
worden verklaard dan haar voorgangster." Hg vraagt
dus van Gedep. Staten vernietiging van het raads
besluit en zjjn toelating als raadslid.
In de Dinsdag gehouden vergadering van den
gemeenteraad van 01 d e n z a a 1 werd de door den
burgemeester uitgevaardigde proclamatie, naar aan
leiding van de voorgekomen ongeregeldheden
in den avond van 24 Augustus bekrachtigd.
Naar aanleiding van het voorgevallene op dien
avond verdedigde de burgemeester breedvoerig zjjn
optreden en het beleid der politie. Hjj zeide dat
men hem op allerlei wjjze trachtte verdacht te ma
ken, zjjn gedrag en dat der politie onrechtvaardig
critiseerde en openljjk beide van een partjjdig op
treden beschuldigde. Hg wees op de overdreven en
vaak geheel onware berichten over het voorgevallene,
in de couranten voorkomende, welke berichten geen
ander doel hadden dan den toestand zoo erg mogeljjk
voor te stellen, en sprak zjjn leedwezen over bet
voorgevallene uit en over de wjjze, waarop men over
zjjn handelingen een oordeel uitsprak.
Eenige leden namen daarop het woord en betuig
den bun instemming met bet gesprokene.
Door een der leden werd aan den burgemeester
hulde gebracht voor zjjn optreden.
Met algemeene stemmen werd voorts besloten de
proclamatie, waarbjj samenscholingen van meer dan
drie personen werden verboden, in te trekken.
Uit Amsterdam schrjjft men aan de N. R. Ct.
Waar een wethouder van onderwjja al niet op te
letten en over te denken heeftDe hoofden der
scholen zjjn in het bezit gekomen eener aanschrij
ving, waarbjj zij worden uitgenoodigd voortaan bg
het schoonmaken der school vochtig zand,
voehtig zaagsel of liefst turfmolm te laten gebruiken.
De maatregel dient om de schoonmaaksters te be
veiligen teg9n de micro-organismen, die bg bet vegen
van den grond opstuiven. De oude methode, het
sprenkelen van water, schjjnt niet afdoende te zjjn.
Mr. Van Hall heeft dit misschien vernomen uit den
mond van zjjn mede-wethouder, dr. Blooker. Mietje
de schoonmaakster, die 41 jaren geveegd en daar
niets uit >gehouden" heeft, wil het beter weten dan
de beide wethouders. Zij beweert, dat grof zout het
eenige ware middel tegen het stof en mitsdien ook
tegeu de micro-organismen is.
Wat de idealistische wethouder van onderwgs nu
voor de schoonmaaksters doet, zal, zegt meD, bij
den bjgiëoistischen wethouder van publieke werken,
dr. Blooker, navolging vinden ten aanzien der stads
reiniging. Handelaars in zand, zaagsel, turfmolm eu
grof zout wrjjveu zich bjj dit prospect de handen.
Wat later nog voorgeschreven zal worden bg het
verbouwen van oude stadsgebouwen, het kleeden-
kloppen, het inzamelen van asch en vuil langs de
huizen enz. is nog niet bekend.
Er wordt verzekerd, dat mevrouw K r u g e r
er bg haar echtgenoot op aandringt om voor de
candidatuur voor het presidentschap van
Transvaal te bedanken. Daaruit maakt men de
gevolgtrekking, dat generaal Joubert veel kans heeft
om gekozen te worden.
De heer E. Ch. Smots te Apeldoorn heeft onder
den titel>Een verwaarloosde bron van welvaart
voor het moederland en de koloniëneen vlugschrift
het licht doen zien, waarin hij terugkomt op een
denkbeeld door hem in Dé Indische Gids me8rmalea
besproken.
I Hg wil nameljjk de gouverneraents-kof-
fiecultuur in Ned. Oost-Indië op betere
w jj z e zien georganiseerd, zoodat zij, wat
z. i. best mogeljjk is, meer baten zou opleveren,
i De gouveruements-koffielanden leveren veel min
der op dan de particuliere. Scbr. wjjt dit aan het
slordige plukken in de gouvernementstuinen de
1 inlanders stroopen rjjpe en onrjjpe bessen tegelijk
af aan het wegwerpen van geplukte bessen op
weg naar de kampongs om van het bereiden af te
komen aan het Boms lange wachten voor de boonen
gedroogd worden, zoodat er gisting ontstaat aan het
primitiove ontbolsteren, waardoor de boonen breken
aan oneerlijkheden van de pakhuismeestersaan het
door de inlanders behouden van koffieboonen voor
eigen gebruik aan het overdoen door inlanders van
koffie aan Chineezen enz.
Schr. gelooft, dat een groote verbetering kauworden
aangebracht, wanneer men in de koffiedistricten cen-
traal-etablissementon oprichtte, eu de bevolking alleen
belastte met het onderhoud der tuinen, den pluk
en de bezorging der koffie in de etablissementen.
Het drogeD, enz. zou daar moeten geschieden. De
bevolkir g kreeg dan heel wat minder werk en er
zou heal wat minder koffie verloren gaan.
Het bouwen der ttibli sementen zo 1 geld kosten,
maar op den duur zou men vee grooter boten
innen.
Als m9n er toe kon komen, dat elke boom in de
gouvernementstuinen 1/2 kattie opleverde een par
ticulier planter rekent op 3/4 1 kattie dan bere
kent scbr. dat de door hem voorgestelde regeling er
toe leiden zou, dat de gouvernementskoffiecultuur
plm. 46 millioen gulden meer zou opbrengen dan nu,
en dat met minder arbeid voor de bevolking.
(Reeds een lOtal jaren geleden prezen wjj eene
dergeljjke regeling der koffiecultuur aan, waarbjj
wjj toen, zoowel voor de tuinen als voor de etablis
sementen, een behoorljjk EuropeeBch toezicht als
wenscheljjk stelden. De cultuur zelf en de financiëele
uitkomsten vau het Gouvernement zouden er bg
winnen en voor menigen Europeaan zou een nieuwe
weg geopend zjjn om in O.-Indië een redeljjk bestaan
te vinden. Red. G. Ct.)
Een officiëel A t j e h-telegram van gisteren
luidt
•Vervolg op mijn telegram van 30 Augustus jl.
De eerste colonne kwam den 30sten te Kepaja
Doewa en den 31sten Augustus te Selimaen en
Gleieng. Zjj werd den tweeden dag licht beschoten.
De tweede colonne ontmoette geen vjjand."
Omtrent den moord en roof door eenige
Atjehsche passagiers ter hoogte van Dia-
mantpunt is, volgens bericht, met de jongste mail
hier aangebracht, door den gouverneur van Atjeh
een nauwkeurig onderzoek ingesteld, waaruit ge
bleken is, dat het voorgevallene aan boord van de
Pegu uitsluitend iB te beschouwen als een welbe
raamde en te goed geslaagde roofpartijdat de
moorden den roovers slechts hebben moeten dienen
om zich gemaküeljjk meester te maken van het
geld, waarvan de aanwezigheid is bekend geweest,
en om door het verwekken van een paniechen schrik
onder de bemanning en passagiers, met het gerooide
ongehinderd het schip te verlaten.
Politieke beteekenis is aan het gebeurde teu eenen-
male vreemd.
Examen ter verkrijging van het diploma
van bekwaamheid al» hoefsmid.
De commissie, door het Hoofdbestuur der Mg. tot
bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland
benoemd om het examen af te nemen van de leer
lingen van deu ambulanten cursus in hoefbeslag,
die het diploma wilden verwerven van bekwaamheid
als hoefsmid, bestond, geljjk reeds vroeger is mede
gedeeld, uit de hh. Th. G. van Rjjssel, districts-vee-
artg te Dordrecht, voorzitter, J. de Vries, plaatsver
vangend distr.-veearts te Zaltbommel, W. A. H.
Horsen, onderwgzer in het hoefbeslag aan de Rijks-
veeartsen jjschool te Utrecht, J. B. Larmeni, wacht
meester aan de rij- en hoefsmidsschool te Amersfoort,
leden en G. A. Vorsterman van Oyen, algemeen
secretaris der Mg., secretaris.
Hot examen, te Middelburg gehouden, begon
Maandag 16 Augustus namiddags 2 uur en eindigde
Zaterdag 21 Augustus daaraanvolgende 1 uur. Maan
dag werden 10, Zaterdag 11 leerlingen geëxamineerd,
de overige dagen 20.
Het examen was gesplitst in 4 afdeelingen:
1. het jjzer afnemen en den hoef besngden
2. het maken van een jjzer;
3. het passen en onderslaan van een jjzer
4. theorie van don hoef en van bet hoefbeslag.
Voor elk der opgenoemde afdeelingen konden 5
punten verworven worden3 voldoende4
goed; 5 zeer goed; minder dan 3 onvoldoende.
Verder werd bg den aanvang vastgesteld, dat
niemand zou toegelaten worden met minder dan 12
punten. Twaalf of meer punten met één onvoldoende
in ééne afdeeling gaf recht op toelating. Bg onvol
doende in twee afdeelingen zou de leerling worden
afgewezen.
Van de 101 opgekomenen voldeden 60 aan de
gestelde eischen, 41 moesten worden afgewezen.
Voor de eerste afdeeling moest 20-maal, voor de
tweede 34-maal, voor de derde ook 34-maal, voor
de theorie 29-maal onvoldoende worden gegeven
68-maal kon een 4, 12-maal een 5 worden toege
kend drie-maal werd voor het practisch gedeelte O
gegeven.
Hieronder volgen de namen der geslaagden uit
Zuid- eri Noord-Beveland. Vóór den naam van if dere
afdeeling staat het aantal leerlingen, die opgekomen
zjjn; daarachter het aantal geslaagden ten 100.
12. Afdeeling Krniningen. 8373 pet.
J. L. van ElsiLeker, W. J. Staal, A. Nijsse te
Krabbendjjke, A. Bonwens, P. de Smidt ea H. do