1897 N°. 103.
Donderdag 2 September.
84sle jaargang.
Do uitgave dezer (Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke Bommen 5 cent; met bijblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Vin Ditma» te Botterdam en varder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf 7an driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent pet regel.
finsenitng van advertentl?n véov uren den das der uitgave.
liOliSllll
C0UR4NT.
Bjj Koninkl. besluit is benoemd tot ridder in
de orde van den Nederlandschen leeuw o. a. dr.
A. P. Fokker, hoogleeraar aan de rijksuniver
siteit te Groningenen is verleend de eere-me-
daille der orde van Oranje-Nassau in brons o. a.
aau M. Kok, telegrambesteller te Goe8.
Gedeputeerde Staten van Zeeland hebben aan
den op 28 Aug. jl. benoem den provincialen veearts der
3de klasse G. Ver we jj, tot (jstand plaats de ge
meente Cortgene en tot dienstkring het eiland Noord-
Beveland aangewezen.
Benoemd tot djjkgraaf van den Jacobpolder
J. W. van Nieuwenhuyze; tot gezworen
van het waterschap Groot en Klein Baarzande E.
V. de M i 11 ian o.
Benoemd tot surnumerair bij de Staatsspoor
wegen, met ingang van 1 September a. s., bjj den
dienst der exploitatie A. P. A. van D e i n 8 e, aan
het station Kruiningen.
HoJiJiinplaat. Bij het onlangs te Delft gehouden
eindexamen van den artillerie-cursus ter verkrijging
van den rang van 2en luitenant der artillerie slaagde
met no. 1 de volontair-sergeant de heer D. A. W.
v. d. Moer, geboren alhier.
Het voorloopig comité bestaat nit de heeren
S. C. J. Heerma van Vobs, Leur, voorzitter; J. P.
van Rossurr, Ondenbosch; J. Verhoeff, Werkendam;
H. Vrins, Brc-de; Job. C. Veenhuyzen, Roosendaal,
secretaris. NR. Ct.)
De heer J. J. van Kerkwgk, lid van de
Tweede Kamer, die dezer dagen van een boitenland-
Eche reis in den Haag is teruggekeerd, werd Maandag,
van zijn ochtendwandeling naar huis teruggaande,
in de nabjjheid van het Hotel Paulez in het Korte
Voorhout, door een toeval getroffen, waardoor bjj
het bewustzjjn verloor. Een heer, die dit bemerkte,
bracht den heer Van Kerkwjjk naar zjjn daar dichtbjj
gelegen woning in het LaDge Voorhout, vanwaar
dadeljjk geneeskundige hulp werd gehaald.
Naar wjj vernemen, heeft dit incident gelukkig
tot dusver geen ernstige gevolgen gehad, maar is
den heer v. K. rust aanbevolen. (Z).)
Wat graanrechten beteekenen, men ziet
het op het oogenblik in Frankrjjk. Dé,ar bestaan
graanrechten, maar nu er door minder gunstigen
oogst in het land zelf duurte dreigt, nu ontstaat er
eene levendige beweging om de graanprjjzen afge
schaft te krijgen, en is er zelfs sprake van om van
de gezamenlijke gemeentebesturen eene demonstra
tie met dat doel te doen uitgaan.
Admissie-examens Midd. onderwijs
Evenals ieder jaar om dezen tjjd gaan ook thans
weder stemmen op over de plaag der examens
in ons land. En ook nu weder zijn het de admissie-
examens voor da Hoogere Burgerschool, die be- i
sproken en door sommigen veroordeeld worden. De j
schrijver van de hoogst belangrijke rubriek »Van
dag tot dag" in het Handelsblad zegt, dat onze
schoolgaande kindereu iu dat opzicht behandeld
werden »alsof ze jonge Chineezen zjjo," en bjj acht
die nietszeggende examens eene »marteling" voor
jeugdigen van jaren.
Met het oog daarop deelde hij dezer dagen het
gevoelen mede van »een zeer bekwaam docent van
het Middel b. onder wijs," die de admissie-examens
wil afschaffen en die het denkbeeld ontwikkelt de
leeraren der H. B. S. in de gelegenheid te stellen om
vooraf reeds op de lagere s hool met hunne aan-
staaade leerlingen kennis te maken.
Hp vraagt
>Is het geheel onmogelijk, dat er samenwerking
en overleg kome tusschen lager onderwijs aan de
eene en middelbaar en gymnasiaal onderwjjs aan
de andere zijde
Is het onmogeljik, om de toekomstige leeraren van
de tegenwoordige leerlingen dpr lagere school uit
te noodigen, nn en dan de gewone lessen der L. S.
bij te wonen, en inzage te nemen van de rapporten
der leerlingen En als ook dat niet kan, is het dan
n et mogeljjk nu en dan lessen te geven aan de
leerlingen der lagere school, buiten de gewone school
urenlessen, die bjjgewoond worden door de leeraren,
opdat zjj hun aanstaande leerlingen zullen leeren
kennen 1
De leerlingen der L. S., die tot de Q. B. S. ot het
gymnasium in een volgend jaar wenschen toegelaten
te worden, moeten dit jaar aan eenige leeraren als
het ware worden voorgesteld.
De klachten over gebrek aan aansluiting tusschen
de lagere en de middelbare school moeten ophouden.
De lagere school geve aan de middelbare de ge
legenheid, om hare leerlingen van het laatste studie
jaar in hunne eigen schoolomgeving te leeren kennen,
waardoor voor die leerlingen een admissie-examen
overbodig wordt. De commissie van toezicht op het
L. O. is als het ware het aangewezen lichaam, om
het gewenschte contact tusschen lager- en middel
baar onderwjjs te doen ontstaan.
Waar dat lichasm daarvoor niet geschikt bljjkt,
of zich met deze quaestie liever niet inlaat, daar
gaau lagar- en middelbaar onderwjjs onmiddelljjk
tot elkander."
Wjj vermoeden hier te doen te hebben met een
docent uit eene groots plaats, wiens leerlingen nit
een bepaalden kring komen en die minder op de
hoogte is van de omstandigheden elders.
Al dadel jjk wjjzen wjj er op, dat in zeer vele
plaatsen de Hoogere Burgerscholen voor een niet
onaanzienlijk deel bevolkt worden door leerlingen,
die uit de naburige dorpen, zelfs uit naburige steden
komen, waar geene inrichtingen voor midd. onder
wijs zjjn.
Dat het onmogeljjk ii op dezen het denkbeeld
toetepa8sen van voorafgaande kennismaking" tus
schen leeraren en aanst. leerlingen op de aangegeven
wjjze behoeft wel geen betoog. Wjj kunnen ons
althans moeieljjk voorstellen leeraren, die daarvoor
zouden rondreizen.
En zelfs in de eigen plaats zou het bezwaarlijk
gaan. Immers de leeraren, vooral zjj, die het eerst
met de nieuwe leerlingen in de eerste klasse in
aanraking komen en die dus bjj het oordeel over
de toelating het meest betrokken zjjn, hebben in
den regel zooveel lesuren, dat daarvan bezwaarljjk
wat is af te nemen voor de bewuste voorafgaande
kennismaking. En wordt het geschikt, om tot dat
einde, ten overstaan van de leeraren der H. B. S.,
buiten de gewone lesuren lessen op de lagere school
te geven, zou dit dau voor de aspiranten niet vrjj
wei gelijk staan wat marteling" 1) betreft
met de tegenwoordige admissie-examens
Maar het is niet noodig hierover verder uit te
we: den, aangezien de algeheele toepassing met het
oog op de van elders komenden toch niet mogeljjk
is en er dus altjjd ook nog eene andere wijze van
toelating zou moeten bestaan.
Kan daartoe, zooals de docent in quaestie ook al
aangeeft, de Commissie van toezicht bjj het L. O.
het middel zjjn
Wjj betwijfelen dit zeer. In de eerste plaats be
staat niet in iedere gemeente eene Commissie van
toezicht. In de tweede plaats zou de Commissie
treden op een terrein, waarop zjj niet thuis behoort.
De taak der C. V. T. is in art. 74 der wet op het
L. O. omschreven en vorder bjj plaatselijke verorde
ning geregeld. Wjj betwjjfelen het zeer of daaruit
eenige bevoegdheid is af te leiden om op de aan sa-
geve??. wjjze voor de toelatirg tot eene inrichtiug
van M. O. op te treden. In de derde plaats kan het
de vraag zjjn of de leden van vele schoolcommissiën
tot zulk een onderzoek den tjjd kunnen vindeD, nog
gezwegen van hunne al of niet geschiktheid daartoe.
Ook hier wordt, dunkt ons, te veel aan groote plaatsen
gedacht, waar men een ruime keuze heeft voor leden
der C. V. T.
Maar als men dan toch dien weg nit wil, waarom
dan niet eenvoudig volstaan met eene verklaiiog van
bet hoofd der school? Is aan de verklaring eener
Comm. van toezicht, die nit den aard der zaak veel
minder op de hoogte van de geschiktheid der leer
lingen kan zjjn dan de onderwjjzers, meer waarde
te hechten dan aan die van het hoofd der school,
die de leerlingen van jongs af heeft kannen gadeslaan?
Reeds in het vorig jaar hebben wij er op ge
wezen, dat wjj de overgangs-examens bjj de H. B. S.
een onding achten, maar dat er eene schromeljjke
overdrijving bestaat als men de toelatings-examens
eene »marteling" noemt. Natuurljjk kan elk examen,
ook in verband met den leeftjjd der aspiranten
eene marteling" zjjnmaar waar, zooals in dezen,
het examen zóó laag bjj den grond bljjtt en geacht
moet worden binnen het bereik der aspiranten te
vallen, daar schjjnt het ons in de rjj der vele andere
examens, waaraan men zich later moet onderwerpen,
al van zeer weinig inspannenden aard. En zeker
behoorenjde leeraren, die met de aspiranten verder
moeten werken, eenigen waarborg te hebben dat
die voortwerking met kans op goede vrachten kan
worden aangevangen. Dit vordert ook het belang
van de andere leerlingen.
Wil men echter per se de toelatings-examens af
schaffen omdat deze voor de aspiranten eene mar
teling" zouden zjjn, dan wende men geene middelen
aan, als de docent in quaestie aangeeft en die ons
toeschijnen gedeeltelijk onuitvoerbaar, minder doel
treffend en even agiteerend voor de leerlingen te zjjn.
Men hakke dan den knoop door en neme ge
noegen met de verklaring van het hoofd der ichool,
die in dezen toch de meest bevoegde beoordeelaar is.
Ongetwjjfeld echter zal deze dan vaak voor moeie-
ljjkheden staan, vooral in twjjfelachtige gevallen.
Eenerzijds toch zal hg ongeneigd zjjn later van
de leeraren een wellicht minder aangenaam oordeel
omtrent enkele leerlingen te moeten afwachten
anderzijds zal hg bezwaar maken onders of leerlin
gen teleur te stellen, wanneer het er met den aspi
rant eenigszins door kan.
Dit bezwaar ware echter te ondervangen wanneer
het admissie-examen niet geheel werd afgeschaft,
maar dit gevorderd kon wordenlo. door het hoofd
der schooi zelf, wanneer hg het oordeel van de
leeraren in enkele gevallen wenschte in te roepen
2o. door de ouders van aspiranten, die door het
hoofd der school niet in Btaat worden gekeurd bjj
het middelbaar onderwjjs over te gaan.
Op deze wjjze zullen admissie-examens tot een
noodzakeljjk minimum teruggebracht en toch genoeg
waarborgen geschapen worden, dat de H. B. S. niet
bevolkt worde door leerlingen, die niet of nog niet
in staat zgn het onderwjjs met vracht te volgen.
GOES, 1 September 1897.
De zeventiende jaardag van H. M. Ko
ningin Wilhelmina werd gisteren alhier met
opgewektheid gevierd. Door klokgelui in den vroegen
morgen, dat zich des middags herhaalde, werden de
festiviteiten aangevangen, en voortgezet door parade
der dd. schutterjj, waarbjj ook de Burgemeester en
de gep. kap. O. I. L. dhr. L. G. Krol van der Hoek
tegenwoordig waren.
DeB avonds maakte de harmonie Euphonia, onder
leiding van haren directeur, dhr. J. Kooiman, een
muzikale promenade met fakkellicht door de stad,
bjj welke gelegenheid tevens serenades werden ge
bracht aan den Burgemeester, aan haar Eere-lid,
de heer Z. D. van der Bilt la Motthe, en aan
dhr. M. Kok, telegram-besteller alhier, die, blijkens
onderstaand bericht, de bronzen medalje in de Oianje-
Nassau-orde heeft ontvangen. Bjj monde van mr.
P. L. van Eeten werd hem geluk gewenscht met deze
eervolle onderscheiding en de hoop uitgesproken,
dat hg nog vele jaren op dezelfde loffeljjke wjjze
zjjn betrekking moge vervullen. Als bewjjs van
sympathie der burgerjj voor deze onderscheiding,
zeide spreker, werd dhr. Kok deze serenade gebracht.
Na afloop der promenade gaf Euphonia nog eenige
stukken, waaronder de volksliederen, ten beste in
de muziektent op de Groote Markt.
Mede tengevolge van den marktdag en het begin
der kermis bracht een en ander een massa menschen
op de been.
Van het gebruikelijke afsteken van voetzoekers
en klein vuurwerk was weinig of niets te bespeuren,
daar alle openbare pleinen met kramen en tenten
waion b -zot.
UolijnnplAat. In de raadsvergadering
van Maandag 11. werd de rekening van 1896 goed
gekeurd in ontvang op f 15617,43 en in uitgaaf
op f 14132,33, zoodat het goad slot f 1485,10 be
draagt.
Den heer T. Mouthaan werd op diens verzoek
eervol ontslag als onderwgzer verleend.
Aan den havenmeester, den heer M. Merison, werd
eene gratificatie van 10 gulden geschonken.
Na onderzoek der geloofsbrieven werd tot toe
lating der onlangs gekozen raadsleden besloten.
H. M. de Koningin-Regentes heeft den heer
J. F. W. Conrad, voorzitter van den Raad van
bestuur van het Kon. Instituut van ingenieurs,
gisteren, den dag der viering van het 50jarig bestaan
dier instelling, benoemd tot commandeur der orde
van Oranje-Nassau.
Omtrent de graanprjjzen sehrjjft de N.
R. Ct.:
De hausse-beweging reeds in Juli begonnen, werd
in Augustus krachtig voortgezet.
De Amerikaansche markten hadden daarbjj de
leiding, wat in zooverre minder goed was, dat de
stijging wel eenigszins op Amerikaansch-forsche wjjze
ging en derhalve geen bepaald vertrouwen kon bljjven
wekken.
Het hoogste punt werd bereikt op den 23sten,
doch de vrees voor een komende reactie werd toen
zóó groot, dat juist ten gevolge daarvan voor het
oogenblik althans, de meeste termjjnkoersen meer
of minder gingen terugloopen.
Ook in deze campagne is weder gebleken dat alle
overdrijving schadeljjk is, want ofschoon er vele
motieven waren en nog zgn voor een flinke waarde-
verhooging, zou een meer geleidelijke stjjging meer
vertrouwen hebben gewekt en derhalve duurzamer
zgn geweest.
Toch is er wel eenigermate reden geweest voor
die plotselinge verhooging, o. a. de slechte oogstuit-
komsten ook in Frankrjjk, dat, tengevolge daarvan,
op groote schaal inkoopen deed
Velen zien dan ook met vertrouwen op de toe
komst en meenen, waar het feit niet te ontkennen
is, dat de oogst in vele landen vooral quantitatief
tegenvalt, er alle reden bestaat om een verdere
waardevermeerdering te mogen verwachten.
De omvang der zaken was, het spreekt wel van
zelf, zéér groot. De gemaakte winsten echter staan
voor een groot gedeelte alleen nog maar op papier
en veel daarvan zal misschien nooit worden geïnd,
vooral niet als een verdere rjjzing de uitvoering van
lang geleden gesloten eontracten rog dubieuser maaktl
Immers reeds meer dan een aflader heeft bljjken ge
geven zgn verplichtingen niet geheel te kunnen na
komen.
In verscheidene voorloopige bijeenkomsten werd
in de afgeloopen week te Rotterdam een tweedaag-
8che vergadering gehouden van beetwortelsuiker-
fabrikanten, ten doel hebbende een syndicaat
van Nederlandsche suikerfabrieken
op te richten. De concept-statuten werden, met
gemeen overleg, ten slotte vastgesteld door aanvan
kelijk ruim 20 fabrieken. In eene weldra volgende
vergadering zal het bestuur worden gekozen, waarna
door de besturen der verschillende fabrieken autori
satie tot toetreding aan hunne aandeelhouders zal
worden gevraagd.
De maatBchappjj zou iu werking treden met het
i nieuwe eehotn.
In het district Kleef is de invoer van H o 1 -
landsche boter geheel verboden en mag
slechts 1 kilo vleeseh per familie en per dag uit
Nederland worden ingevoerd. Nv. d. A.)
Is zweet vergif? Dr. Arloing te Lyon heeft
zjjne eerste onderzoekingen omtrent het vergif, dat
het menscheljjke zweet bevat, door meerdere
laten volgen, waardoor hg tot de conclusie kwam,
dat het zweet, hetwelk niet alleen door bgzonder
geestelijke of lichamelijke inspanningen te voorschgn
wordt gebracht, maar ook de gewone zweetafschei-
ding onder den invloed van temperatuur giftig is,
het laatste in geen geringen graad. De inenting van
menscheijjk zweet in het bloed van bonden heeft in
alle gevallen zware ziekeljjke storingen ten gevolge
en bjj voldoende hoeveelheid veroorzaakt zjj den
doodde uitwerking van het vergif is echter ver
schillend naarmate de omstandigheden, waaronder de
inenting geschiedt. Het door sterken spierenarbeid
voortgebrachte zweet is 1/4 tot tys giftiger dan het
normale. Ook het kunstmatig opgewekte zweet, zoo
als zulks bjj zweetbaden het geval is, bezit een
grootere mate van vergif, indien aan een dergeljjk
bad een langer spierenarbeid is voorafgegaan. Het
na een ingespannen spierenarbeid afgescheiden zweet
doodt een hond met een dosis van 15 c.M3. per
kilogram van het levend gewicht in 24 uren, terwjjl
een dosis zweet van 22 c.M3., afgescheiden na een
rusttjjd, een hond in het laven liet.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde IcerTc.
Ds. C. H. Callenbach te Dirksland heeft het
beroep naar Bruinisse aangenomen, en niet er voor
bedankt zooals in ons vorig no. werd gemeld.
Gereformeerde kerken.
Beroepen te Veere dhr. B. van der Werff,
cand. te Drachten. {De Z.)
Onderwijs.
De heer J. du Claux, sedert 1 Juli 1855 hoofd
der schooi te Eikerzee, heeft als zoodanig zgn ont-
slag gevraagd.
Gemengde Berichten.
Iemand uit Baarland, die met den pleiziertrein
naar Rotterdam is geweest, werd, waarschjjnlijk op
het perron aldaar, toen hjj de terugreis wilde aan
vaarden, zijn horloge gerold. Hij had even voor het
vertrek van den trein nog op zijn horloge gekeken,
waarop eene oude vrouw hem voor zakkenrollers
waarschuwde. Toen bjj even in den trein zat miste
hjj zgn uurwerk.
Bath. Het Belg. Aakscbip Mijn verlangen, schipper
Ch. de Wilde, met gips van België naar den Haag,
had gisterenmorgen, bjj het door den wind gaan in
't nauw van Bath, het ongeluk, dat het want af
sprong en de mast brak. Het schip ligt nu iu de
haven op orders te wachten.
Ovezand. De Handboog sociëteit Willem Teil
alhier zal Maandag 13 September a. s. een concours
geven op den hoofdvogel en op de klep.
i JHlIewoudsdijk. Alhier is de verjaardag der
Koningin gevierd door het houden van een Kinder
feest.
De kinJerer, die ter scbo.l gaar, werden in