1897 N°. 97.
Donderdag 19 Augustus.
84sle jaargang.
afsluiten van den weg no. 14 in
de gemeente Goes
19 FEUILLETON.
De prinses uit het Armenhuis.
De uitgave dezer (Courant geschiedt Maandag*, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afeonderljjke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Adverteutiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmar te Botterdam en verder
hjj alle Boekverkoopers en Brievengaarder*.
EnRending van *dverten4lêii rior 2 uren <09 den dug der uitgave.
De prjjt der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 0
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
G0ESCHE
COURANT.
D>or Gedeputeerde Staten van Zeeland is aan het Geiueeute-
bestaur ran Goes vergunning verleeud tot het
ran den West-Havendijk uo. 15 tot den Polderweg no 12
rau 16 tot 21 Augustus 1897 a s, doch alleen voor het verkeer
met rij- en voertuigen en ree. blijreude voor vi etgangers het
verkeer over den weg mogelijk
Goes, den 17 Augustus 1S97-
Burgemeester «u Wethouders van Goes,
J. J RAMONDT, 1. b
I)e Secretaris,
VAN REIGERSBERG VEllSLl'IJS
GOES, 18 Augustus 1897.
Gistervoormiddag bield dbr. A. Kuipers,
vroeger te Steggerda, thans rustend landbouwer in
Amerika, in het «hotel Brilevue" alhier eon voor
dracht over Amerika en Ammkaamche toestanden.
Hg ving aan met de beschijjving van een gedeelte
zgner levensgeschiedenis, waaruit wjj vernamen, boe
hg, in ons land nu org9veer 50 jaar geleden, op
geklommen is van boerenarbeider tot een welgesteld
landbouwer, vervener, koopman en grondbezitter,
maar ook hoe hjj door achteruitgang van den land
bouw en de veenderijen achtereenvolgens zjjn be
zittingen weer zag verdwijnen en geen voornitzicht
had of de mogelijkheid inzag, dat zjjn positie weer
beter kon worden, waarom hij het oog sloeg op
Amerika. Ia 1881 ging zjjn zoon, na te voren de
Engeleche taal eenigszios aangeleerd te hebben, daar
heen om een onderzoek in te stellen naar de kans
van slagen, die daar op het gebied van landbouw
bestond.
Na vele streken bezocht en onderzocht te hebben
kon hjj zjja vader berichten in den staat Dakota
een gesohikt arbeidsveld gevonden te hebben. Dhr.
Kuiper verkocht toen al zjjne bezittingen in Fries
land, betaalde zjjn schulden voor zoover de opbrengst
van den verkoop toereikend was (het tekort heett
hjj reedi lang van uit Amerika aangezuiverd), ging
hier en daar in ons laud lezingen houden om andereu
tot emigreeren aan te sporen en, ofschoon hij meer
malen in' zjjn plannen werd tegengewerkt, het ge
lukte hem toeh in staat gesteld te worden om in
het voorjaar van 1882 in gezelschap van een aantal
andere landverhuizers, waaronder ook een predikant
en een onderwjjzer, die echter onderweg achtergeble
ven zjjo, den tocht naar de nieuwe wereld te aan
vaarden. Aangekomen in Dakota, dat toen nog een
onbewoonde streek, een wildernis was, moesten zjj
zich zoo goed mogeljjk behelpen. Zjj woonden zoo
lang in linnen tenten, tot zjj eenige hutten van
plaggen, riet en hout hadden gemaakt, die nauwelgks
aan de allernoodzakelijkste voorwaarden eener men-
ccheljjke woning voldeden. De vooruitzichten even
wel waren zeer gunstigde grond is er vruchtbaar
en het klimaat gezond en mild, zoodat zjj onmid-
delljjk het landbouwbedrijf konden aanvangen, waar
voor zij alle benoodigdheden hadden medegenomen.
Reeds zeven weken na hunne aankomst konden
zjj nieuwe aardappelen eten ea in denzelfden zomer
hadden zjj een rjjken oogst van alle landbouwvoort-
brengselen, behalve van tarwe. De kolonie breidde
zich zoo snel uit, dat zjj na 7 jaar reeds een bevol-
Naar het Duitsch van O. Elster.
De winterstormen weken voor de Meimaand, doch
vóór die baerljjke maand was gekomen, hadden in
het voorjaar regen, sneeuw en storm eene groote
overstrooming veroorzaakt en vooral Bennecken-
stein geteisterd. Bonderden menschen waren van
have en goed beroofd en moe eten leven van de lief
dadigheid dergenen, aan vrie de woedende elementen
siet alles hadden ontnomen. Tot leniging van den
nood was door de voornaamste ingezetenen 0. a. een
weldadigheidsconcert op touw gezet. Paul Arons
behoorde tot de leden van het comité en had op zich
genomen te zorgen voor eenige solisten. Zjjn aan
dacht viel natuurlijk in de eerste plaats op Elsie.
Toen haar door Paul haar medewerking gevraagd
werd antwoordde zij
«Ik ben in dezen winter reeds zoo dikwjjls opge
treden, maar waar het geldt hulp te verleeuen, daar
moeten alle bedenkingen zwjjgen. Ik stel mg be
schikbaar, Paul."
>Dafc wist ik wel vooruit; de nood klopt niette
vergeefs bjj u aanik dank u, Elsie 1"
Toen zjj haar woord had gegeven, kwam zjj ech
ter tot nadenken. Had zjj wel goed gehandeld, de
nitnoodiging aan te nemen Men zou niet alleen
in Benneckenstein, maar ook in de hoofdstad con-
kiüg telde van 600 A 700 familier, die 12 gemeenten
bewoonden. VeleD, 0. a. spreker, ging het er zoo
goed, dat zij spoedig welgestelde landbouwers en
grondbezitters waren, die, ook door gelukkig koopen
en verkoopen, zich een onafhankeljjk en rjjk bestaan
hebben verschaft, zoo zelfs dat sommigen, zooals dhr.
Kuiper zelf, zich thans rustend landbouwer kunnen
noemen.
Op onderhoudende wjjze schetste hjj zjjne reizen
1 naar en door Amerika, de wjjze, waarop daar door
den Staat land wordt uitgegeven, de plaatsen, waar
goed land nog op aannemelijke voorwaarden is to
verkrjjgeu, de voor- cf nadeelen van de eene streek
boven de andere, de welvaart, die thans in Dakota
heeischt, zijne ontmoetingen met de Indianen, de
leef wjjze der emigranten en meer andere interes
sante bijzondeihedon, die grootendeels beschreven
zjjn in een door hem uitgegeven werkje, getiteld
Redding en Toekomst van den Nederlandschen Land
bouwer, Tuinder en Veeboer.
Het doel van dit ges-cbriit, evenals van zjjne mon
delinge voordrachten, is allen, die door den kwgrien
den toestand van den landbouw met ondergang be
dreigd worden of die zich willen onttrekken aan de
zorgen om h?t hoofd boven water te honden, op
te wekken de gelegenheid aan te grjjpen om in
Amerika als landbouwers een meer toonenden arbeid
te zoeken, die daar, volgens dhr. Kuiper, te vinden
is. Reeds zoovelen heeft hjj, door hun kosteloos den
weg te wjjzer, aan een beter bestfan geholpen en
hjj wil dit bljjven doen, waar hem om hulp of raad
gevraagd wordt.
Als bjjzonder gunstige streken voor landverhuizers
raadde bjj aan den staat Arkansas, waar een onlangs
aangelegde spoorweg van af Port Arthur, een nieuwe
havenstad aan de golf van Mexico, den landbouw
en de veeteelt bjjzonder ten goede zal komen. Nadere
inlichtingen omtrent deze gelegenheid geeft de Port
Arthur Land Company te Amsterdam.
De voordracht werd slechts door enkele hoorders
bjjgewoond.
Wjj vestig n de aandacht op de den 19eu
Augustus in >de Prins van Oranje" alhier te houden
bijeenkomst van handels- en kantoorbe
dienden ter bespreking van de toetreding tot lid
van den nationalen bond van handels- en kantoor
bedienden in Nederland, waarin als spreker zal
optreden de heer W. C. de Graaff, secretaris van
dien boud. Zie advertentie.)
De bond beweegt zich niet op godsdienstig, noch
op politiek gebiedde strekking is geheel neutraal
en heeft alleen de onderlinge hulp der bedienden
op het oog. Er is dus alle redenen voor belang
hebbenden om de vergadering te bezoeken.
De Commissaris der Koningin in Zeeland maakt
bekend dat de j a c h t op klein wild in den Dames-
polder wordt geopend op Zaterdag 28 Augustus 1897,
met uitzondering van de jacht op hazen en fazanten,
waarvan de opening is bepaald op Zaterdag 25 Sep
tember d. a. v.
dat de opening der jacht op klein wild, met uit
zondering van die op fazanten, in het overige deel
der Provincieis bepaald op Zaterdag 28 Augustus
1897 en dat de jacht op fazanten zal worden ge
opend Vrijdag 1 October 1897
certen gevea en zou zjj daa- optreden, vanwaar zjj
voor enkele jaren wa9 wegge vloden om er nimmer
weder te keoren Zou zjj zich weer aan de wereld,
aan het publiek vertoonen Zjj wist dat de hertog
en het geheele hof veel belang stelden in het stre
ven van het comité en vermoedde, dat zjj de con
certen zouden bjjwonen. Zjj zou dus weder in bjjzjjn
van den hertog komenDat ging hare krachten te
bovendat duldde haar trots niet. Op de concerten
in haar woonplaats wilde zjj zingen, maar in de
residentie voor den hertog noen, nooit
Groote drukte beerschte er in de stad om het
feest voor t9 bereiden. Het gerucht verspreidde z ch,
dat de hertog en het hofgezelschap het concert zou
den komen bezoeken. Overal werden versieringen
aangobracht; de directeur van het stadstheater en
gageerde nieuwe sujetten in elk huis werd gespeeld,
gezongen, gerepeteerdonder de dames ontstond
bittere vjjandsehap over de vraag, wie als in 't wit
gekleede jonkvrouw den hertog zou ontvangen, wie
eon welkomstgroet zou uitspreken, maar spoedig wer
den alle moeiljjkheden uit den weg geruimd 6n
beerschte vrede en eendracht onder de dochteren dor
stad. Elsie was de gewichtigste persoon in de stad
geworden, ofschoon zjj aan de voorbereidingen voor
het feest geen deelnam. De leden van een sub-comDé
begaven zich in gala naar juffrouw Eisie om haar te
verzoeken de oefeningen van het dames-koor te
willen leiden. De oude Hans ontving de heeren aan
de poort van den tuin, zjjn kort eindje pjjp rookende.
«Uwe dochter thuis, Mr. Hannecken?" vraagde
de burgemeester als president van h"t comité.
dat voor de geheele Provincie de korte jacht zal ge
oorloofd zijn dagelijks en de lange jacht op Maandag,
Woensdag en Zaterdag van iedeie week, alsmede op
de vier dagen, voorafgaande aan de sluiting der
jacht, alles met uitzondering van de Zondagen.
lirabbendsjke. In de Maandag gehouden ver
gadering van den raad dezer gemeente werd
de rekening over 1896 voorloopig vastgesteld met
f 22331,32'/o in ontvang en f 22029,04iu uitgaaf.
WjjderB werd de rekening van het burgerlijk arm
bestuur van Krabbendjjke en Nipuwlar-de over het
zelfde diensijaar goedgekeurd met f 597,99 als ont
vangsten en f 488,43 als uitgaven. Ten slotta
werd de begrooting der gemeente over 1898 g bo
den zoo in ontvang als in uitgaaf met f 15848,01 lf2.
De alphahetische voordracht tot benoeming
ven een directeur der stadsleenbank te Bergen-
op-Zoom luidt als volgt.
C. Andriessen, adj.-onderofficier 3e reg. inf. Bergen-
op-ZoomJ. Bsrgmau, oesterhacdelaar, IersekeF.
W. S. van der Halen, particulier, ZierikseeA. N.
J. van Rossum, ambtenaar ter secretarie te Monster,
's-GravenhageN. G. van der Stadt, adj.-onder
officier 5e reg. int. Amersfoort.
B.-o.-ZCt.)
Aan het verslag van den toestand der N e -
derlandBche Maatschappij voor kunst
matige oester teelt, voorheen onder de firma
C. L. de Meulemeester Co., te Bergen-op-Zoom,
over het boekjrar 1896 97, ontleenen wjj het vol
gende
De teleurstellingen, waarvan in het vorig verslag
melding gfcmaakt werd en die oorzaak waren dat
het boekjaar 189596 zulke ongunstige resultateD
opleverde, bleven ook in het afgeloopen jaar niet
achterwege en deden zich zelfs in nog sterker mate
gelden. De ontvangsten bleven met ca. f 1100 be
neden de uitgaven voor exploitatiekosten, en de
winst- en verliesrekening sluit met een debet-saldo
van f59,031,32. Dit in vergeljjking met het vorig
jaar hooger bedrag is in hoofdzaak te wjjten aan
de belangrjjke afechrjjving van f 32,726,47 i/g op het
hoofd «aangekochte oeBters," bestaande uit f 4605,78
voor oesteis, die in den loop van dit jaar zjjn ge
kocht en met avans verkocht, en uit i 28,120,69 1/3
op den in vorige diensten gedanen aankoop van
jonge oesters. Geljjk het vorige jaar liet zoowel de
opbrengst in getal, als de qualiteit der leverbare
oesters algemeen en in alle opzichten veel te wen-
schen over. Deze laatste omstandigheid had tenge
volge, dat het verbruik belangrjjk minder was en
zelfs zóóveel minder dat, in weerwil van het kleinere
getal leverbare oesters, de voorraad daarvan nog
ruim groot genoeg was om in d9 vraag te voorzien.
Een verdere teruggang van den verkoopprjjs moest
daarvan n.ituurljjk het gevolg zjjo, vooral toen het
in den loop van het seizoen nog bleek, dat behalve
het gemis aan overeenstemming tusschen do ver-
koopers en houders van behoorljjk zware oesters,
bovendien verschillende kweekers met oesters, af
komstig van minder goede zaaipereeelen, van onge-
ljjke sorteering en van geringe afmetingen op de
meeat onberedeneerde wjjze de verschillende bui
ten landsche markten overvoerden en tot eiken prjjs
«Yes Sir", hernam Hans bedaard, die steeds ia
het Eogelsch verviel als hjj bjjzonderen nadruk op
zjjn woorden wilde leggen. »Miss Elsie bevindt zich
in hare spreekkamer."
>Ik dank u", lachte de burgemeester en wilde
direct het huis binnengaan.
«Ik vraag u pardon," zei Hans «Miss Elsie ont
vangt niemand."
«Ja, ja, ons zal ze wel ontvangen, oude beer,
zjj heeft toch beloofd op ons concert mee te zingen
«Miss Elsie zal niet meezingen, Sir."
«Waarom niet?"
«Ik weet het niet."
«Verduiveld, dat 19 toch on geloof elijk. Weet gjj
wel, dat Zjjne Hoogheid de hertog ons concert zal
bjjwonen
All right dan zal Miss Elsie zeker niet mee
zingen."
Op dit oogenblik daagde vrouw Pinkepank op.
Zjj zag erg rood, hare lippen beefden en hare oogen
droegen de sporen van geschreid te hebben.
»Geloof hom niet, mijnheer de burgemeester", zei
zjj eerbiedig knikkende, »hjj heeft het niet gewild,
dat juffrouw Eisie zingt, maar juffrouw Elsie is ver
standiger en beter dan hg, die oude stijfkop, en
juffrouw Eisie heett u niet gezien en zendt mjj om
u te verzoeken binnen te komen. Ja, zoo is het Hans;
uw dochter zal zingeD, al was het dat de keizer zelf
kwam."
Hans nam zjjn pjjp uit den mond, drukte met
den vinger de asch neer en bromde«Allright, mjj
is bet goed
verkochten, zoo zelfs dat het een enkele maal is
voorgekomen, dat de verkoopprjjs nauwelgks de on
kosten van transport en emballage dekte. Door de
Maatscbappjj ?jjn in bet geheel verkocht 2,070,564
oesters, die hebben opgebracht f 89,757,58
De exploitatiekosten, waaronder de pacht begrepen
is,hebben bedragen f 93,329,50 1/3, tegen f 110,142,28 V*
in 1894/95 en f 103,159,631/2 in 1895/96.
In weerwil van de belangrijke Rtorfte is de voor
raad oesters van verschillenden leeftijd en grootte
op de pTc^elen nog zeer belangrjjk, dank zij den
groofen broed val in de laatste jaren en is die hoe
veelheid zelfs zoo groot, da< de directie gemeend
fa.- ©ft dit jaar geen pannen naar zee te moeten
brengjri om t' voorkomen, dat er een^ wanverhou
ding zoude ontstaan tusschen h-1 getal jonge oosters
en den beschikbaren zaaigrond om ze behoorljjk groot
te brengen. In do putten aan de Schans" staan nog
pl.m. 100,000 pannen met aanslag van 1896 en
eenigo netten met broed van 1895, dit voorjaar van
de toen aanwezige pannen afgestoken. Voor zoover
de directie dit heeft kunnen waarnemen is de broedval
in dezen zomer op de natuurperceelen weder zeer
bevredigend en is ook de groei van de oesters be
duidend beter dan die van het vorig jaar om den
zelfden tjjd. Uit deze en meer andere lichtpunten,
waarop zjj in dit verslag heeft mogen wjjzen, met
zekerheid gunstige resultaten voor een volgend jaar
te voorspellen, durft de directie niet, daarvoor zjjn
de teleurstellingen der laatste jaren te groot gowe» st
en zjjn er bjj deze industrie te veel invloeden in het
spel, die eenvoudig niet te voorzien zjjn en die met
den besten wil niet bestreden of voorkomen kannen
worden. Het is echter haar bepaalde overtuiging,
dat de organisatie der maatschappij en hare middelen
van dien aard zijn, dat mot vertrouwen betere tjjden
kunnen worden afgewacht. (V. R. Ct.)
Benoemd tot inspecteur der posterpen en tele
graphic te Groningen de heer G. M. de Bioeme,
directeur te Zierikzee.
Voor de verkiezing van een lid der Provinciale
Staten in het district Middelburg zjjn gisteren uit
gebracht 2714 st.
Hiervan verkregen D. J. Dronkers (a.) 1284,
jhr. mr. A. A. van Doorn (1.) 1097 st.
Op baron Van Hardenbroek (chr. hist.) waren
338 st. uitgebracht. Herstemming tusschen de 2
eerBtgenoemden op 27 Auga. a. s.
Verkiezingen Tweede Hamer. De uilslag van de
gisteren gehouden verkiezingen voor de nieuwe ka
mer, noodig door het optreden als minister van do
heeren J. T. Cremer, mr. N. G. Pierson, C. L^ly
en mr. H. Goeman BorgeBius is als volgt
Amsterdam VI. Herstemming tusschen de heeren
mr. Th. Heemskerk (a. en k.) die 844 en W.
J. Geereema (1.) die 774 van de 2364 geldige
stemmen verkreeg.
Verder waren uitgebracht op de heeren C. V.
Gerrifsjn (r.) 679, A. L. van Hasselt (Chr. hist.)
51 en mr. S. van Houten 16 stemmen.
EnschedeHerstemming tusschen de heeren H.
ter Veer (k.) die 3238 en H. H. van Kol (boc.
dem.) die 2589 van de 7935 geldige stemmen ver
kreeg.
Hjj groette, terwjjl hg zjjn pet nog dieper over
zjjn verweerd gelaat trok, slenterde den tuin in en
bekommerde zich niet meer om het comité Elsie
ontving de heeren beleefd, maar koel. Het was haar
bekend geworden, dat de hertog op het concert zou
verschjjnen en daarom dacht zjj er sterk over hare
toezegging terug te nemen. Dorette spoorde haar
echter aan dit niet te doen en aan de «wonderljjke
redeneeringen", zooals Hans de woorden van Dorette
noemde, was het te danken, dat Elsie toch besloot
mee te zingen. Het was haar een smarteljjk-zoete
gedachte, dat zjj den hertog nog eenmaal in zjjn
oogen zon kunnen blikken, dat zjj nog eenmaal zjjn
geliefkoosd lied zou kunnen zingen.
«Zoudt gjj dan vreezen iemand ter wereld in de
oogen te zieD, juffrouw Elsie?" vroeg Dorette. »Ik
ken u beter, dan gjj uzelven kent. Gjj moogt onbe
schroomd iedereen in het gezicht zien, zelfs den keizer,
en des te meer den hertog en och juffrouw Elsie,
hjj komt toch om u, om u weder te zien, om u
weder te hooren zingen. Als gjj u niet op het concert
vertoondet, zou de hertog kunnen rneener, dat gij
vreesdet hem te ontmoeten, en de monecher, de
booze wereld zou het ook meeneD. Eu ik zou mjjn
trot6che Elsie niet kennen, als ik niet wist, dat deze
gedachte voor haar ondrageljjk zou zjjn."
De dag van het concert was aangebroken. Eisie
had hare rust en zelfbsheerscbing teruggekregen eu
in gezelschap van Clara begaf zij zich naar het stad
huis, in welks groote, ouderwetsche zaal de uitvoe
ring zou plaats brbb-n. Doze w~.s rjjk versierd met
