1897 N°. 94.
Donderdag 12 Augustus.
84sle jaargang.
Bekendmaking.
VEEZIEKTE.
ie FEUILLETON.
De prinses uit het Armenhuis.
GOESCHE
De uitgave dezer'Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrijdagavond,
nitgezonderd op (eeitdagon.
Prjj» per kwartaal, zoo binnon als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiün voor dit blad
aangenomen bjj de beeren Nijgh Vt.n Ditmjz te Botterdam en verder
bjj alle Boekverkooperi en Brievengaarder».
Ennendta» van
COURANT.
De prjji der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regol meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjji
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
advertentlSn vAo* uren op den dag der uitgave.
D» BURGEMEESTER van GOES maakt beleend dat telken»
brieven va» uit de gemeente, aan den Raad, aan Burgemeester
en Wethouder» of aan den Burgemeester gericht, bezorgd wor
den aan zijn tijdelijke woning of ook wel brieven, aan den
Burgemeester gericht, geadresseerd zijn aau den heer J. P.
W e e l i n k
dat hét eerstgenoemde slechts vertraging kan geven, terwijl
in het laatste geval da brieven hem nagezonden worden als hij
Op reis it, omdat zij dan als particuliere brieven worden be
schouwd
waarom hij allen uitnoodigt alle officieele brieven alléén te
voorzien van de kwaliteit en niet van d»u naam, op het adres,
en voorts die brieven te bezorgen ten Stadhuize, of indien
dat gesloten is, bij den bode Van Houten, die voor da
verdere bezorging zal zorg dragen.
Goes, 10 Aug. 1897.
De Burgemeester voornoemd,
WESSELINK.
De Burgemeester van Goes brengt ter openbare kennis, dat,
ingevolge besluit van den Minister van Binnenlandsche Zaken
van 9 Augastus, ingaande met 11 Augustus 1897, voor de
gemeente n op Zuid-Bevelsnd de volgende maatregelen uit de
wet, betrekkelijk het veeartsenijkundig staatstoezicht:
1 Hat n.e'ken van ziek of verdacht vee
2. afsluiting vau hoeven en vervoer uit en naar afgesloten
kringen
t. ontsmetting vau stallen
4. vervoer van vee naar bss nette plaatssn
5. afzondeiing van zieke en verdachte diereu
buiten toepassing worden verklaard.
Goes, 11 Augustus 1897.
De Burgemeester van Goes,
J. J. RA MONDT, 1. b
De vrouw en hare roeping.
Bjj de behandeling van bet urgentie-program der
Liberale Unie hebben wjj in korte trekken aange
toond hoe eertjjds de vrouw beschouwd werd en in
welken rechtstoestand zjj thans nog verkeert.
In verband daarmodo verloenen wjj gaarne deze
plaats in ons blad aan het volgend artikel, dat ons
ter opname werd toegezonden.
De logica der natuurwetten heelt aan de vrouw
physisch hare plaats in het wereldstelsel aangewezon.
Onverbiddeljjk onderworpen aan de groote wet, die
het heelal in stand houdt, wordt zjj moeder; van
daar dat baar groote roeping isopvoedster der
menschheid te zijn
Met het oog op deze hare hooge, heerljjke en
heilige roeping dient de opvoeding van het meisje
geregeld te worden.
Het begin, de kiem van de geheele sociale wereld
is het gezin. Van die kleine eenheid moet het vol-
makingsproces uitgaan naar de gemeente, naar het
gewest, naar den staat, naar geheel de menschen-
maatachappjj.
Vóór alles is dus in het gezin de plaats der vrouw.
Daar kan zjj zjjn de opvoedster van het volgende
geslacht, de bewaarster van het zedeljjk leven der
volkeren.
Hoe zal zjj aan die roeping beantwoorden Door
harmonische ontwikkeling van lichaamgeest en hart.
Bjj het opleiden der vrouw tot het maatBchappe-
leven moet men wel bedenken, dat zjj do r haar
hooge roeping geheel andere plichten heelt dan de
man, maar tevens over krachten kan beschikken, aan
haar bjjzonder eigen. Het in alles geljjkstellen van
heide seksen verlaagt noodwendig beidendaaruit
ontstaan verwjjfde mannen en ruwe vrouwen. Dit
geldt roor alle standenzoowel de vronw in de
Naar het Duitsch van O. Elbtkr.
»De armhuis-prinses is weer thuis." Dit verras
sende nieuwtje vloog snel als de wind door de stad.
De huisgenooten Pannekoek en Brendicke zorgden
er wel voor, dat het spoedig overal bekond werd.
Men verwonderde zich, men schudde het hoofd, men
vertelde de zeldzame geschiedenis van de oude, won
derlijke hertogin, van den jongen hertog en van Elsie
von Qanuecken en verheugde zich er in dat men
weer interessante stol tot gesprek had in de koffie-
en bierhuizen gedurende de lange winteravonden.
Allerlei beschouwingen werden gegeven. De een zag
in den terugkeer van Elsie een ongeluk voor de stad,
anderen een gelukde een hoopte dat Elsie bjj den
hertog in ongenade was gevallen, anderen meenden
te weten, dat de hertog zioh slechts voor een korten
tjjd van Elsie had gescheiden. Dagenlang werd de
labrifak, als de vrouw op het kantoor of in de pleit
zaal is feiteljjk een abnormaliteit.
Verschillende lactoren hebben eohter medegewerkt,
dat de uitzonderingwelke men vroeger waarnam,
het niet beantwoorden aan baar omniddelljjke roe
ping door de vrouw, thans bjjna regel is geworden.
Dit heeft ten gevolge, dat de vrouw eigenljjk niet
wordt opgeleid voor de taak, haar door de natuur
opgelegd, maar dat bjj hare opvoeding in den regel,
evenals bjj die van den man, de groote vraag voor
zit wat moet mijn dochter worden
Is eenmaal het vak bepaaldonderwijzeres, tele
grafiste, postbeambte, enz., dan worden de studiëi
van het meisje geheel in die richting geleid. Zjj
studeert voor manneljjke vakken en, Blaagt zij, dan
erlangt zjj een plaats te midden van mannen, tarwijl
zjj aan haar eigenljjke roeping, opvoedster der
menechheid te zjjn, vreemd wordt.
Niet allen meisjes gelukt het echter na afgelegd
examen zich een plaatsje te veroveren aan de in den
regel Biecht voorziene ruif van staat of gemeente;
er zjjn ook nog duizenden in alle standen, die in
andere, meer vrouweljjke betrekkingen haar brood
moeten verdienen er zjjn er, die onder gunstiger
levensvoorwaarden in de wereld treden, er zjjn weer
anderen, die in de meer lagere standen der maat
schappij zich een weg door het leven moeten banen,
naarmate het toeval wil, en nu is onze groote grief,
dat, als er van opvoeding sprake is, deze er niet op
is ingericht om de vrouw voor haar hooge roeping
te bekwamen.
Wat wordt er verricht, om het meisje op te leiden
voor haar roeping, hierboven genoemd
In den regel leert zjj ven alles een klein beetje
en niet het minst zich tooien voor den man, die
haar vaak als een duur, maar noodzakeljjk speelgoed
beschouwt.
Bjj de opvoeding der vrouw vergeet men maar al
te vaak, dat het meisje aan zich zelve toebehoort;
de zoogenaamde vaderljjke macht is nog altjjd een
re8tantje van oud-testamentische levensbeschouwing
en van het heidensche reeht van den sterkste.
Jephta, die zijn dochter als een beest offerde, wist
niet beter en dacht daartoe in zjjn recht te zjjn,
maar de vaders dar negentiende eeuw, de mannen,
die net humanisme prediken in kerk en Btaat en
school, hebben dat recht niet meer.
Ook nu nog, op het einde dezer eeuw, beschouwt
echter het werkeljjk leven de vrouw te veel als een
feit en niet als een groote, vaak onbegrepen kracht.
Het houdt niet genoeg rekening met haar sociaal
bestaan. Wat doet men om de geestvermogens der
jonge vrouw, wanneer het lager onderwjjs is door-
loopen, verder te ontwikkelen, om haar in te wjjden
in de vraagstukken, die op elk gebied de menschheid
ieder oogenblik in rep en roer brengen
Het meisje wordt, tenzij zjj met het oog op een
vak de 6enzjjdige opleiding eener hoogere burger
school ondergaat, grootendeels opgeleid voor de hu-
weljjksmarkf. Daardoor wordt haar besef van eigen
waarde ondennjjnd, want zjj begrjjpt dat zjj dikwerl
niet is de veel begeerde, maar vóir alles het voor
werp eener overeenkomst.
Daardoor vervult zjj ook vaak de plaats van een
dnur speelgoed, dat van huishoudelijkheid niet het
juiste begrip heelt en dit is almede oorzaak, dat
menig jong rnaD, die levendig behoefte gevoelt aan
een lieiderjjke, verstandige levensgezellin, niet huwt,
omdat hg bevreesd is, dat de vrouw, die hjj trouwt,
in plaats van zjjne sioffeljjke zorgen te verlichten,
deze vergrooten zal. Hierdoor neemt het aantal on
getrouwde vrouwen steeds toe. En wat is nu beter,
deze wanverhouding voedsel te geven door maar
altjjd manneljjke beroepen te zoeken voor haar, ^die
gedeelteljjk door hare verkeerde opvoeding onge-
straat, waarin bet armenhuis stond, drukker beloo-
pen dan de hoofdstraat der stad. Iedereen keek met
nieuwsgierige blikken naar de woning van Elsie
velen bleven staan en maakten een praatje met de
lamilie Pannekoek en Brendicke, die dan veelal een
fooitje kregen. Het was een leven van pleizier voor
deze twee waardige mannen nog nooit hadden zjj zulk
een rjjkdom aan kleingeld bezeten. Zjj wisten er
waarljjk niets anders mede te doen dan het in de
naaste herberg »De witte raaf" in allerlei vloei
stoffen om te zetten. De waard van deze kroeg had
Elsie wel zjjn dankbaarheid mogen betuigen.
Elsie zeil bekommerde zich niet om al die praatjes.
Eenige dagen bleef zjj stil in baar klein kamertje
en in de woning baars vaders. Hans en Dorette
kwelden haar niet meer met vragen. Zjj wachtten
geduldig al, tot Elsie zelf haar verleden en de
plannen voor haar toekomst zou vertellen. Dat zjj
een plan had was duideljjk merkbaar. Zjj schreef
vele brieven, ontving er ook eenige van een ambte
lijk zegel voorzien en na eenige dagen maakte zjj
zich gereed om opnieuw de wereld in te gaan.
•Wilt gjj weer vertrekken, Elsie?" vroeg de oude
huwd big ven, dan wel die opvoeding 20odanig te
wjjzigeD, dat de vrouw de gewenschte gezellin van
den man worde
Dan is er nog een treurig feit, dat zich vooral
in de lagere standen voordoetde statistiek leert
ons, dat het vermoedelijk aantal meisjes tnsschen de
6 en 12 jaren, die in Nederland de sohocl in het
geheel niet bezoeken, nog honderden en honderden
bedraagt en vooral dat er duizenden zqd, die daarop
veel te kort verwjjlen.
En toch. ook dezen moeten worden opvoedsters der
menschheid, bewaarsters van het zedeljjk leven der
volkeren
Wat er van dat opvoedingswerk terecht komt,
wij weten het allen. In verschrikkelijke cjjfers spreekt
tot ons de wetenschap in de overbevolking der ge
vangenissen, in de vermeerdering van zekere huizen
in de groote steden.
(Slot in ons volgend no.)
GOES, 11 Augustus 1897.
Naar aanleiding van de in dit no. voorkomende
publicatie van den burgemeester merken wjj «a-
drukkelijk op, dat daarbjj niet wordt opgeheven het
voorschrift van art. 21 der bedoelde wet, voorschrij
vende dat het vervoer van hesmet of ver
dacht wee verboden is. De sub 2 genoemde
bepaling toch geldt alleen vervoer uit afgesloten
kringen, |we'kej op Zuid-Bevelsnd nog niet bjj mi-
nisteriëel besluit waren aangewezen.
Jl. Maandagavond werd in »de Prins van
Oranje" alhier eene vergadering gehouden ter be
spreking van een nationaal feest, te geven
bij gelegenheid van de inhuldiging van H. M. de
Koningin. De vergadering was bijeengeroepen door
mr. P. L. van Eeten en werd door ruim een honderd
tal personen van allerlei stand en richting bjjgewoond.
Aan de band van de geschiedenis van ons vorsten
huis gedurende de laatste jaren, in verband met de
op de huldiging betrekkeljjke artikelen onzer grond
wet, wees mr. Van Eeten, die de vergadering leidde,
op de aanleiding tot dit feest. Hjj drukte tevens
den wensch uit, dat de Koningin, eenmaal hare
taak aanvaard hebbende, een reeks van jaren moge
regeeren tot heil van volk en vaderland, en dat
Hare Moeder daarvan lang getuige moge zjjn.
Door luid applaus gaf het publiek zjjn instemming
met deze woorden te kennen.
Juist toen de voorzitter de vraag zou inleiden
»Op welke wjjze zullen we de plechtigheid herden
ken trad onze Burgemeester binnen, die met op
staan en met toejuichingen door de aanwezigen
werd begroet De voorzitter heette hem welkom,
bracht hem dank voor zjjne tegenwoordigheid en
verklaarde daarin het bewjjs te zien, dat ZEd.Achtb.
wil medewerken aan bet doel, dat deze vergadering
tracht te bereiken. Hjj meende namens de Goesche
burgerjj te spreken als hjj zijn ingenomenheid betuigde
met de verschijning van ZEi.Achtb. in eone openbare
vergadering, waarin alle burgers toegaog hebben.
Spreker wenschte hem geluk met de koninkljjke
onderscheiding alhier tot burgemeester benoemd te
zjjn en drukte den wensch nit dat hjj lang zjjn
ambt moge bekleeden tot welzjjn van Goes en de
ingezetenen. »Wjj reiken u de hand, zooals gjj ons
de uwe reikt", zeide spreker ten slotte. Een >)ang
leve de burgemeester" volgde op deze woorden.
Daarna werden door den voorzitter de volgende
vragen aan de vergadering voorgelegdle. zal er
feest gevierd worden, 2e. op welken dag: op den
jaardag van H. M. ol bjj hare inhuldiging, 3e. wie
zullen de feestcommissie vormen, 4e. vanwaar zal
het benoodigde geld komen en 5e. waarin zal het
feest bestaan
man bedroefd. »Dat staat aan nw believen, maar
ik bljjf hier, ik zou niet meer aan een andere woon
plaats kunnen gewennenoude boomen moet men
niet meer verplantsn."
Gjj zult ook hier bljjven, vader, maar ik zal u
een betere woning bereiden, dan dit armenhuis."
»A11 right, mg gced."
•Ik wil weer de wereld in, vader, ik wil voor u
en voor mg kampen en strjjden om ons een vrjj
leven te verschaffen. Ik heb mjjn leertjjd goed ge
bruikt, ik heb de wereld leeren kennen en nu weet
ik den weg, die naar mjjn doel leidt."
Weet de mensch het doel van zjjn leven?"
•Ik weet het, vader 1"
All right, dan vooruit, ik vertrouw u."
Vrouw Dorette schrikte geweldig, toen zjj hoorde
dat zjj naar Berljjn, naar Hamburg, misschien naar
Engeland, naar Amerika over de groote zee zou
medegaan. Voor haar geliefd kind, voor Elsie had
zjj dat wel over, maar haar eenige zorg waB de
oude Hans Heinrich. Doch deze lachte om de be
zorgdheid van vrouw Dorette.
»A11 right", grjjusde hg, >ik heb in mjjn leven
Alvorens de eerste vraag door de vergadering werd
beantwoord verkreeg de burgemeester het woord.
Hg betuigde dat het hem aangenaam was ook in
deze openbare vergadering kennis te maken met de
burgerjj en zeide verbljjd te zjjn dat het initiatief
tot het vieren van dit feest was genomen. Hjj
achtte het een gelukkig verscbjjnsel, dat, boe menig
maal in ons land over eenige zaak gekibbeld wordt,
men toch steeds één van zin is, waar het geldt
hulde te brengen aan H. M. onze Koningir. Hg
citeerde daarbjj de woorden van Fiora della Neve:
En waar aan zjjn toekomst het Vaderland denkt,
Het vindt in het diepst van zjjn hart
Geen naam, die gerustheid en hope het schenkt,
Geen naam, die alle onspoeden tart,
Dan weder Oranje, Oranje alleen
Spreker bracht zjjn dank aan mr. Van Eeten voor
het genomen initiatief en vertrouwde dat de verga
dering zal besluiten op gepaste en aantrekkeljjke
wjjze een feest te vieren, dat in den smaak zal
vallen van groot en klein.
De warme bjj va), die dezen woorden ten deel viel,
was tevens een bevestigend antwoord op de eerste
der bovenstaande vragen. Door den loop der discussiën
bleven de andere, behalve de derde, onbeantwoord.
Ook het door den voorzitter opgemaakt voorloopig
programma der festiviteiten bleef buiten bespreking.
Dit programma luidde:
1 e dag.
Extra bedeeling aan de armen; 's avonds uitvoe
ringen door muziek-, zang-, tooneel- en gymnastiek -
gezelschappen en te 9 uur groote taptoe.
2e dag.
'8 Morgens 7 uur: Klokgelui en kanongebulder.
8 uurMuziek op den toren. 9 uurBidstond tot
heil van Q. M. in alle kerken. 10 uur: Parade der
dd. schutterjj, als zjj er dan nog is. 's Nam. I uur
Gecostumeerde en niet-gecostumeerde optochteen
adres van hnlde van alle burgers aan H. M. te zen
den door den Bargemeester. 3 uurVolksfeesten
en muziekuitvoeringen. 56 uurHier en daar
gemeenschappelijke maaltijden. 8 uur: Tweede om
gang van den optocht, muziek, illuminatie, vuur
werk, bal.
In den loop van den dag kinderfeesten.
Thans kwam aan de orde de vraagWie zullen
de feest-commi8sie uitmaken Bij acclamatie werd
al dadeljjk de burgemeester benoemd tot eere-voor-
zitter, die zich deze benoeming liet welgevallen.
Alvorens het woord te geven aan de vergadering
tot het aanwjjzen van eene commissie, gaf de voor
zitter als zjjn idee te kennen de presidenten der
verschillende hier bestaande vereenigiogen tot een
voorloopig comité te vereenigen en den man, die
zoo menigmaal op de uitBtekendste wjjze een feest
heeft geleid tot voldoening van de gansche burgerjj,
dhr. Z. D. v. d. Bilt la Motthe, aan het hooid van
dit comité te stellen. De vergadering toonde zich
met het laatste gedeelte van dat idee ten hoogste
ingenomen, waarop dhr. La Motthe antwoordde, dat
het niet aangaan, zou te bedanken, waar het geldt
een feest ter eere van H. M. de Koningin. Hjj
verkharde zich daarom volkomen bereid mede te
werken aan het welslagen van het voorgenomen feest.
Alvorens het woord te geven aan de vergadering
deelde mr. Van Eeten mede, dat alle tegenwoordigen
uit vrjjen wil waren opgekomen, doch dat hjj den
president en den secretaris der ten grave gedaalde
>Vereeniging voor volksvermaken," dhrn. Breetvelt
en Neter, verzocht had, in deze hunne vroegere
kwaliteit, de vergadering bjj te wonen, waaraan door
hen was voldaan.
De wjjze waarop mr. Van Eeten het voorloopig
comité wenschte samen te stellen, moobt echter de
zoo dikwgls mjjn eigen huishoudster moeten zjjn.
Ga gerust mee de wereld in, Dorette, maar kom
niet als een voorname dame terug."
Vrouw Dorette vergaf hem zjjn dwaze scherts.
Weldra bjgon zjj aan het inpakken van koffers en
kisten, die Elsie in grooten getale uit de residentie
had meegebracht. Zulke prachtige kleederen, zulk
een fijne wasch had Dorette haar leven nog niet
gezien, ofschoon zjj in de fijnste huizen der stad, bjj
burgemeesters en hooge ambtenaren bad gewasschen.
Den dag voor haar vertrek bracht Elsie een af
scheidsbezoek bij dominee Abrens. De dominee en
zjjn vrouw ontviDgen haar met eenige verlegtmheid
ook hun waren allerlei geruchten ter oore gekomen,
zjj wisten niet wat zjj van het meisje denken moes
ten en toen zjj de statige verschjjning van Elsie voor
zich zagen, werden zjj nog meer onzeker en verlegen.
•Gjj zjjt verwonderd mjj weer hier te zien, do
minee sprak Elsie lachend.
Inderdaad ik meende, dat gjj een engagement
zoudt aannemen dat gjj de kunstenaarsloopbaan
zoudt volgen ik denk, dat gjj niet lang bij ons
bljjft
