1897 N°. 88.
Donderdag 29 Juli.
jaargang,
IA ste
io FEUILLETON.
De prinses uit het Armenhuis.
GOESCHE
De uitgave dezer fCourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavoad,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjji per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijoh Va.n Dit har te Botterdam os verder
bij alle Boekverkooperi en Brievengaarder».
COURANT.
De prijs der gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragon om en vermei dmg van liefdegaven 5 cent per regel.
InaendtnQ van advertentl?n vioï I uren oze den «laa der uit*nve.
Worden gedreven. En waar nu dit in het oog is te
houdende gegoede niet meer geniet dan de minder-
gegoede en ook deze f 300 door de meergegoeden
dubbri en dwars in den hoofd, omslag worden ge
dragen, waartoe is het dan noodig dit bjj de wet
OevOoen, voor rjjk en arm in het belang der maat
schappij allernoodzakelijkste ouderwjjs door boogere
Bcboolgeldbeffing te bemoeielgken
Wordt trouwens door die meorgegoeden ni<t in
Alle takken van dienst het grootste aandpel gedra
gen, ook al genieten zij daarvan niets Wie beta
len b v. de f 6000 's jaars voor de aflossing der
schuld, voor het Sas gemaakt. En is er ooit van
de zijde der gegoeden eone stem opgegaan om die
som door verhoogde sas- en havengelden door de
meest belanghebbeDdeu schippois en handelaars, te
doen betalen Men begrfjpt, dat voor handel en
nijverheid sag- en havenwerken noodig zjjn, al he-ffc
men er zelt niets meó te maken. Het giat, dan ook
eenvoudig niet san, om in de gemeente-huishouding
een eenzjjdigen 8ref,P te doen en te zeggen «deze
of die betaalt daaraan voor een onderdeel niet pre
cies wat het kost". En te minder gaat dit aan bjj
inrichtingen, waarbjj men aan algemeene wetteljjke
voorschriften trebondeik is. Da gemeente is één
groote huishouding, waarvan de leden gezamenlijk,
naarmate van hunne draagkrachtde kosten dragen.
En evenmin als men in een gewoon huishouden
door ieder lid van het gezin afzonderlek volko
men juist kan deen bjjdragen voor ceoig onderdeel
in die hnishonding, evenmin kan men dit voor
de gemeente doen. Ook is dit niet noodig,
waar, zooals hier, een progressieve Hoofdei,
omslag bestaat. Wat op den alcemeenen
dienst te kort komt, wordt door dien Hoofd, omslag
aangevuld, en aangpzien daarvan de onvermogenden
zijn vrijgesteld en de betalenden daarin moeten bjj-
d agen naar gelang van hunne inkomsten,
worden ook de kosten van het onderwjjs, evenals
van alle andere gemeentezaken, op de meest rede
lijke, de meest eeiljjke en de meest juiste wjjze,
bet hoogst betaald door de gegoeden.
Maar dit is zekerdo wet gebiedt o /eral voor vol
doend lager onderwjjs te zorgen en hoemeer de op«nb.
lag. school leeggepomptwordt tea voordeele van
de bjjzondcre, hoe meer de kosten voor het openbaar
onderwjjs zullen stijgenomdat er dan minder kinde
ren van profiteers, terwjjl de scholen er moeten zjjn.
Wjj zeggen niet dat dit de bedoeling is van de
heeren der antir. kiesvereeniging. Maar het gevolg
is het zeker.
In ons volv/end no. zullen wjj het overig gedeelte
van het strooibiljet behandelen.
GOES, 28JJuli 1897.
De Staatscourant bevat tbaüs de beschikkingen
van H. M. de Koningin-Weduwe, Regentes waarbjj
aan bet altredend ministerie eervol ontslag
wordt verleend met dankbetuiging voor de vele en
gewichtige diensten aan Hare Majesteit en den
lande bewezen en waarbjj de reeds vroeger gemelde
heeren tot nieuwe ministers zjjn benoemd.
De uitslag der stemmingen, die gisteren voor
de Tweede Kamer gehouden werder, is de volgende:
District Amsterdam IX. Aantal kiezers 5182. Uit
gebracht 2382 geldige stemmen.
Gekozen mr. A. Kerdjjk (lib.) met 1229 stem
men. Mr. Th. Heemskerk (antir.) had 835 stemmen,
mr. W. H. de Beaufort (lib.), die bedankt had, 285
en de heer W. J. den Boer 33 stemmen.
Leeuwarden. Aantal kiezers 5366. Uitgebracht 3669
geldige 6temmen. Daarvan verkregen de heeren H.
Pjjttersen Tz. (lib.) 1399, W. Bax (sec. dem.) 1081,
W. 0. van Munster (antir.) 856 en Z. Middelkoop
(rad.) 333 stemmen.
Herstemming tuescken de heeren H Pijttersen Tz.
en W. Bax.
Winschoten. Aantal kiezers 6090. Uitgebracht 3880
geldige stemmen. Daarvan verkregen de heeren B. L.
Tydens (rad. protect.) 1208, H. van Kol (soc. dem.)
1181, C. V. Gerritsen (rad.) 1050 en P. Djjkhuis
(aütir.) 441 stemmen.
Herstemming tusschen de heeren B. LTydens en
H. van Kol.
De Stct. bevat een Kon. besluit van don
22n dezer maand, aansluitende aan dat van den
6en Juli, betreffende bet bestuur der vis-
scherijen op de Schelde en Zeeuw-
sche stroomen. Het luidt aldus:
Art. 1. Het bestuur der viescherijen op do Schelde
en Zeeuwsche Stroomen bestaat uit vjjf leden, waar
van een voorzitter is, of uit vjjf loden en een
voorzitter.
De voorzitter en de leden worden bjj Koninkljjk
besluit benoemd.
De leden hebben zitting elk voor een dfr vol
gende districten.
lo. Walcheren, Zuid- en Noord-Beveland
2o. Zeeland, bezuiden de Wester-Schelde
3o. de gemeenten van Noord-Brabant, aan de
Schelde en Zeeuwsche Stroomeu grenzende
4o. Schouwen en Duivelend
5o. Tholen, Sint Pbilipslacd en Goeree en Over-
Flakkee.
Tot ellc district worden gerekend de daarom heen
en de daar langs loopende gedeelten der Schelde
en Zeeuwsche Stroomen volgens de grenzen der tot
ieder district behoorende gemeenten.
Aan hot bestuur is toegevoegd een mede bjj
Koninkljjk besluit te benoemen secretaris-penning
meester.
Art. 2. De voorzitter wordt bjj Koninkljjk besluit
benoemd uit of buiten de leden des bestuurs.
A:t. 3. Ieder lid woont binnen zijn district.
De minister van financiën kan een lid van deze
verplichting tjjdeljjk ontheffen.
De woonplaatsen van den voorzitter en van den
secretaris»penningmeester wjjst deze minister aan.
Art. 4. De vergaderingen des bestuurs worden
gehouden te Bergen-op-Zoom, tenzij om bjjzondere
redenen door den voorzitter des bestunrs eene andere
plaats daarvoor tjjdeljjk is aangewezen.
Art. 5. De leden hebben, onverminderd hun recht
op vergoeding voor reis- en verbljjf kosten, aanspraak
op een presentiegeld voor het bjjwonen van ver
gaderingen des bestuurs of van bijeenkomsten van
leden in commissie, ten bedrage van tien galden
per lid voor iedere vergadering of bjjeenkomst.
Art. 6. De instrnctiën voor het bestuur en den
secretaris-peeniDgmeester worden vastgesteld door
den minister van financiën.
Art. 7. Dit besluit treedt in werking 5 Augus
tus 1897.
De tegenwoordige leden van het bestuur der
visscherjjen op de Schelde en Zeeuwsche Stroomen
behouden daarin zitting, met dien verstande dat
die voor de tegenwoordige districten Goes, Ter-
Neuzen, Bergen-op-Zoom, Zieriksee en Goeree en
Overfiakkee onderscheidenlijk zullen zjjn lid voorde
nieuwe districten Walcheren, Zuid- en Noord-Be-
Naar aanleiding van een strooibiljet.
i.
In ons Dommer van 22 jl. zeiden wjj te zullen
aaDtoonen boe door en door eenzjjdig en daardoor
valsch in bet strooibiljet van do besturen der
anti-revolutioDaire kies^eieenigingen eenige school-
zaken in deze g< moente waien voorgesteld.
Wjj gaan daartoe thans over.
In het bewuste strooibiljet dan wordt o. a. ge
zegd, dat
>de liberalen voor de opvoeding van de kinderen
der gegoeden het geld uit de zakken der burgers
kloppen 1"
En men vervolgt dan
»Do scholen van Meester Van Schelven, van
Meester Ittmann en van Meester Van den Berge,
waar de kinderen van den kleinen burger en den
werkman ga*n, daar praten we niet over, want
daaraan willen we zelf gaarne m» êbftaler, maar
we hebben meer bezwaar tegen de scholpn, waar
bijna uitsluitend Jonge Heeren en Jonge
Juffrouwen gebruik van maken.
De jonge juffrouwenscliool op de bees
tenmarkt kost de gemeente ieder jaar ongeveer
f7000, aan schoolgeld wordt er betaald onge
veer f2500, van het Rjjk krjjgon wjj ongeveer
fSOO. dus dat schooltje komt ieder jaar tekort
ruim f3300. Nu rekenen wjj nog niets voor
het schoolgebouw en woning van een concierge
dat samen duiaenden gekost heeft. Van de
school maken gebruik 52 leerlingen, dus voor
Iedere jonge juffrouw wordt jaarlijks uit
de gemeentekas ongeveer f70 bijbetaald.
De school van mijnheer Breetvelt, daarop mo
gen volgeüs de verordening enkel kinderen gaan
Tan gegoeden, dat wil zeggen, van menecheti,
die 't betalen kunnen nu, die school kost ieder
jaar ongeveer f5300; aan schoolgeld wordier
slechts betaald circa f 900, van bet Rijk ontvan
gen wjj voor die school bjjna flSOO, dus daar
is ieder jaar een tekort van ca. f3#00, weer
niet gerekend de duizenden, die schoolgebouw
en onderwijzers woning gekost hebben. Op deze
school zjjn 133 leerlingen, dus voor die kindertjes
wordt per jaar en per kind ruim 85 gul
den uit de Gemeentekas bjigebrokt.
De lloogere Burgerschool komt ieder
jaar ongeveer f 7000 te kort, ongerekend het
enorme bedrag dat school, directeurs- en con
ciërgewoning heeft gekost.
Als ge nu het jaarlijksch tekort, dat wjj
berekend hebben volgens de Gemeentebegrooting
van 1897, samentrekt, dan wordt alleen voor
die drie scholen waarvan voor zeven acht
ste kinderen gebruik maken van mersclrn die
't goed betalen kunnen, bijna f 14000 uit de
Gemeentekas gebaald, dus de grootste
helft van den Hootlejjken omslag wordt ge
bruikt om jonge heeren en jonge juffrou
wen te doen onderwazen."
(Hft fraaie stuk, waaruit wjj dit gedeelte over
namen, is onderteekond door de hh. J. Adam, K.
van den Bo»ch, II. de Jonge Jz A. S. J.
Dekker, J. Plazier, G. M. den Herder, J. B. Hujjsse,
A. L. van Melle, J. A. Steketee, D. Dekker en
C. E. van Koetsveld.)
v
Gaan wjj deze redeneering na, dan valt al dadeljjk
de goedigheid op om niet te praten over de
Naar het Dnitsch van O. Elster.
Ritmeester Von Hannecken trachtte Eleie in den
laataten tjjd meer en meer te naderen. Terwjjl bjj
haar vroeger in het hnis zjjner ouders met spottende,
plagende galanterie had behandeld, nam bjj nu een
meer eerbiodige houding tegenover haar aaD, die
Elsie aanvankeljjk niet onaangenaam was, maar haar
langzamerhand met geheime zorg vervulde. De rit
meester had klaarbljjkeljjk een planhjj keek Elsie
met vorschende blikken na, hjj zocht gelegenheid
om met haar alleen te zjjn, met haar een intiem ge
sprek te kunnen voeren en toonde zich zeer teleur
gesteld als zjj hem ontweek, wat haar echter niet
altjjd gelukte. Eens ontmoette zjj hem op een wan
deling in het park ea bemerkte aan zjjn geheele
houding, dat hg haar wenschte te spreken.
«Mag ik op uw wandeling uw gezelschap zjjn
vroeg hjj hoffeljjk groetend.
>Mjjn wandeling is spoedig geëindigd", antwoordde
zjj, «doch daar ik zie, dat gjj mjj iets te zeggen
hebt, wil ik u te woord staan, dus spreek".
scholen van meester" Van Schelven, *meesterItt
mann, meesterVan den Berge.
Dat klinkt wel rryal, maar wij achten het beter
daarover wèl te praten. Die drie scholen kosten
nameljjk aan de gemeente jaarlijks (zonder i-fl sring
en rente van seboolbcuw) f 13200, waar tegero^n*
staat f 550 schoolgeld op school B en do bjjdrage
van het Rjjk, naar de oude wet f 3050, samen
f 3600. Voor die scholen is dus de Hoofd, omslag
belast met f 9600.
Behalve enkele meestal in de laagste klasse aan-
geslagenen betalen de ouders van de 560 leerlingen
dier scholen in die f 9600 seen cent.
En wie betalen nu wèl die f 9600
Natuurljjk de aangeslagenen in den Hoofd, omslag.
En wie betalen daarin het leeuwenaandeel!
Kle (Tegoeden.
In plaats dus, dat d^ze laatsten voor hunne kin
deren het geld uit de zakken der burgers kloppen,
beginnen zjj, gelijk het behoortmet eene groote som
voor het onderwjjs van de kinderen der min- en
onvermogenden te betalen en hiermede is dus een
eerste leugen uit het strooibiljet of, wilt ge
liever bet verzwjjgen eeüer waarheid, geconstateerd!
Wat betrbft de school van ymijnheerBrnetvelt,
zoo is het bekend genoeg, dat hare qual'ficatie
»voor gegoeden" vergelijkende!' wjjze met de andere
scholen voor minder gegoeden, onvermogenden enz.
moet worden opgevat. Reeds in 1888, toen de
heer De Jonge verhooging van het schoolgeld op
die school tot f 1,20 voorstelde, is gebleken, dat op
school A zelfs ook kinderen gingen, wier ouders
in de 2e klasse van den H. Omsl. waren aange
slagen. Op da verschillende aangevoerde bezwaren
trok toen dhr. De Jonge zijn voorstel in. Sinds is de
nienwe wet op het 1. o. gekomen, die het mogeljjk
maakt, behalve de re°ds naar de scholen bestaande
schoolgeldregeling, nog eene onderverdeeling op de
zelfde school te maken, zoodat men thans voor ö6ü
gedeelte van de kinderen op die school oen iets
hoDger schoolgeld zon mogen heffen dan voor een
ander gedeelte. Het schoolgeld mag echter slechts
eene tegemoetkoming" zjjn in de kosten, en d' wet
stelt zelf 20 ets. als minimum, terwjjl op school
A het driedubbele wordt betaald. En wat onder tege
moetkoming" is te vei staan bljjkt nit wat de minister
Mackay, de vader der tegenwoordige wet, in 1889
schreef in de Mem. van Beantw. aan de lie Kamer, dat
nl. met «tegemoetkoming in de kosten door school
geld verstaan werd wat er tot heden toe onder verstaan
werd". Welnu, onder het ministerie- Van Lijnden
van Sandenburg werd f 1,20 per maand voor eene
school als de onderwerpelijke te hoog geacht, en
onder het ministerie-ITrenw^erfc werd f 4 per kwartaal
en per leerling mede te hoog gerekend. Tegen f 3 per
kwartaal met verlaging voor meer kinderen uit ééa
gezin bestond geen bezwaar.
Naar deze wets-interpretatiëa zou men das voor
een gedeelte der kinderen van school A tot f 1
per maand kunnen gaan. Gaat men de tegenwoordige
schoolljjst na, dan zou dit voor de ouders van 60
kin leren misschien niet te bezwarend zjj n. Deze ver
meerdering zou echter nog geen f 300 p-?r jaar aan
de gemeente opbrengen, waar tegenover dan wed r
staat de last van kohiereü, aanslagbiljetten, afschrij
vingen enz Ook moet, gelijk bjj de beraadslagingen
over de wet gebleken is, gewaakt worden tegen de
concurrentie der bijzondere scholen ea gezorgd, dat
door een hoog schoolgeld de kinderen niet, buns
ondanks, van de openbare naar de bjjzondere school
Zjj keek hem flink in de oogen, doch werd rood
en hare stem beefde.
«Ik zie", ging hjj voort, *dat gjj mjj eindeljjk wilt
aanhooren, nicht, en ik ben u daarvoor dankbaar."
«Gjj noemt mjj nu nicht en vroeger was ik voor
n slechts kleine Elsie. Heeft mjjne plaatsing bij
Hare Hoogheid u er toe geleid onze verwantschap
te erkennen
»Ik heb deze verwantschap nooit geloochend,
Elsieik ben er trotsch op voortgesproten te zjjn
uit den stand der vrjje boeren van dit land. Ik heb
nooit geloochend, dat ik u hoogacht, dat ik n vereer,
dat ik u lief heb."
Zjj sloeg de oogen neer. Dat wal het woord, waar
voor zjj gevreesd bad.
«Hebt gjj geen antwoord op mjjne verklaring?"
vroeg bjj dringend.
Nu keek zjj hem trotsch en ernstig aan, en zeide
met vaste stem: «Gjj vergeet de «armhuis-prinses!"
«Och Bpreek dat woord niet meer uit. Ik was
dwaas, dat ik niet zoo spoedig nw waarde erkende,
zooals ik van het eerste oogenblik, dat ik u zag,
vai uwe schoonheid overtuigd was. Ik hoorde dat
gjj u aan het tooneel wildet wjjden, ik zag u om
ringd door al het jjdele klatergoud van het theater
en ik meende dat gjj niets anders waart dan al die
andere tooneel-dames. Ik bid u, vergeef mjj dat oor
deel, na heb ik u anders leeren kennen ik bemin
u, Elsie, innig en trouw en nu bid ik u, word
mjjne echtgenoote."
Met vurige oogen en smachtendo blikken stond
de jonge officier voor Elsie, de arme, verachte dochter
van den armhnis-bewoner, van den eilendigen in
valide uit den Amerikaanschen oorlog. Hjj legde
haar zjjn naam, zjjn toekoms', zijn geheele leven
aan de voeten en een gevoel van trots deed Elsie's
hart feller kloppen. Zij wist dat de ritmeester het
ernstig meende, want zjj kende hem te goed om
aan huichelarjj te dnrven denken, maar zjj ver
moedde tevens dat zjjn eerzucht hem er toe leidde,
door een verbintenis met haar, te trachten de gunst
i van den hertog en van de hertogin te verwerven.
Met een fijnen lach op het gelaat antwoordde zjj
«De gunstelinge der vorstin, het meisje, op wie
da zon van het geluk schjjnt, durft gjj uwe hand
bieden en aan de kunstenares hebt gjj die gewei
gerd Is het nu de guust van de edele vorstin of
is het mjjn persoon, die uwe liefde heeft opgewekt
«Drijft gij don 9pot met mjj, Elsie
«Ik wil de waarheid weten."
«Nu dan, mijne liefde geldt alleen u."
«Welnu, wacht dan tot de zon dsr vorsteljjke
genade mjj niet meer beschijnt, tot ik weer een
arme kunstenares, eene tooneel dame ben."
«Hoe moet ik dat begrjjpen Elsie?"
«Dat ik aan uwe liefde slechts kan gelooven,
zoodra ik weer ben wat ik was, vóór de genadige
vorstin mjj tot haar nam de armhuis-prinses
de arme kunstenares."
Elsie gjj wjjst mjj af?"
«Ik zeg slechts, wat ik meen. Beschouwt gjj dit
als een afwjjzing, des te beter voor ons beiden."
«Gjj speelt met mjj, Elsie 1 Ik waarschuw u, gij
bewandelt een gevaarljjken weg, wacht n, dat niet
een enkele stap u in den afgrond stort 1"
«Mjjnheer de ritmeester 1"
«Wacht u, Elsie! Ik lees in uw hrrt ik h b
uw geheim geraden. Gjj bemint mjj niet, cmdat gjj
een ander bemint, maar die ander is voor u on
bereikbaar, of
«Welnu, of?"
«Of gij moet uw trots, uwe eor vernietigen
Een hoog rood kleurde Elsie's aangezicht. Zjj zag
haar geheim verraden zjj zag zich aan don spot,
J aan den laster der wereld overgegeven, als de rifc-
i meester zjju ontdekking verder vertelde. Op eenmaal
doorzag zjj zjjn plan haar geheim te ontdekken, op
dat zjj daardoor aan zjjn verzoek gehoor zou geven.
Zjj beefde terug voor zjjn triuinpheerenden blik, voor
den zegevierenden lach op zjjn lippen, voor de wr- ed-
beid zjjner woorden. Een nevel kwam haar voor da
