1897 N°. 83.
Zaterdag 17 Juli.
84sle jaargang,
BIJVOEGSEL.
De uitgave dozer jOourant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrjjdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjj* per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommeri 5 centmet bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de lieoren Nijoh Va.n Ditmae te Rotterdam e» verder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarders.
Iniendlni vtn adverteatiën tóbï 9 uren op den dag der uitgave.
De pips der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjka- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c.
Aanvrage* om e* vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
G0ESCHE
COIIIAVT.
Provinciale Staten van Zeeland.
Zitting van Donderdag 15 Juli 1897.
Tegenwoordig de Commissaris der Koningin, voor
zitter, 39 leden en de griffier.
Afwezig met kennisgeving de heeren J. A. Bolle
en Van der Lek de Clereq. Een vacature.
De notulen der vorige bijeenkomst worden goed
gekeurd.
De Voorzitter deelt mede, dafc benoemd zjjn tot
voirzitters der atdeelingen de heeren Kakebeeke,
Hejjse en Dronkers, tot onder-voorzitters de heeren
Pompe van Meerdervoort, De Jonge en Hammacher.
De Voorzitter stelt aan de oide de benoeming van
het lid der Staten, bedoeld in art. 89 der Provin
ciale wet. Tot stemopnemers worden aangewezen de
heeren Van der Have, Hennequin, Van Buren en
Hombach.
De uitslag der stemming is, dat wordt herbenoemd
de heer J. M. Kakebeeke met 34 stemmen, tegen
1 op ieder der heeren Pompe, Frujjtier en Kloppers
en 2 in blanco.
De heer Kakebeeke verklaart onder dankbetuiging
de benoeming aan te nemen, waarna het stembureau
wordt ontbonden.
Aan de orde is een adres van de afd. Zeeland
van het Nederlandsch Paardenstamboek, om het
subsidie, tot dusver aan de Maatschappij tot be
vordering van landbouw en veeteelt in Zeeland
gegeven voor de aanmoediging der paardenfokkerij,
voortaan ter beschikking van de genoemde afdeeling
te stellen.
Overeenkomstig het voorstel des voorzitters wordt
besloten dit adres aan Ged. Staten te zenden tot
ondeiLoak.
Daarna is aan de orde het in de vorige najaars
vergadering aangehouden voorstel van Gedeputeerde
Staten tot afwjjzing van het verzoek van W. Moelker
c. 8. om subsidie ad f 1111 voor een wagendienst
tusschen Tolen en St. Maartensdijk.
De heer Van Buren meent, dat voor af wij zing van
het verzoek geen voldoend motief ligt in de omstan
digheid, dafc voor wagendiensten tot dusver geen sub
sidie werd verleend. Hier is sprake van een vervoer
middel, dat voor Tolen onmisbaar is, en dat zonder
subsidie niet kan bestaan. De vrees, dat bij bet
verleenen van dit subsidie zeer vele aanvragen zullen
volgen, deelt spr. nieter wordt subsidie gegeven
voor ambachtsscholen enz., maar het getal der gesub
sidieerde inrichtingen vermeerdert niet. Voor den
wagendienst Goes-Wolfertsdijk is subsidie geweigerd,
omdat de gemeenten niet bijdroegen hier wordt door
de gemeenten wel gegeven.
Meent men, dat niet alle gemeenten in Tolen
door dezea dienst gebaat zjjn, dan wijst spr. er op,
dat een dienst, die alle gemeenten zou aandoen, de
krachten verre zou te boven gaan. Tolen iB echter
door dezen dienst verbondea aan de tram naar
Bargen-op-Zoom en daardoor aan het spoorwegnet.
Andere deelen der provincie genieten subsidiën
Tolen niet.
De heer Pompe acht het wenscheljjk, het gevraagde
subsudie althans voor een deel te verleenen. Terwgl
voor communicatie-middelen in andere deelen der
provincie duizenden worden verleend, is Tolen daar
van verstoken, hoewel de toestand achteruitgegaan
is, nadat eerst de weg naar Antwerpen verlegd is
en later de spoorboot den dienst op Tolen heeft
geBtaakt. Het geldt hier een voortzetting van een
bestaand communicatie-middelde tram naar Bergen-
op-Zoom. Spr. moest erkennen, dat de betrokken
gemeenten meer kunnen doen, dan zjj tot das ver
dedenhg wil daarom gedurende twee jaar een
subsidie van f 600 per jaar toestaan. Stellen nu de
gemeenten er zooveel belang in, dan kunnen zjj het
ontbrekende geven. Den termjjn van twee jaar wil
spr. stellen, omdat in dien tjjd de ljjn Brouwers
havenSteenbergen wellicht tot stand zal gekoann
zjjn; het postvervoer over Stavenisse zal dan ver
vallen en kan dan misschien aan dezen diligencedienst
worden toevertrouwd, waardoor de toestand dan
geheel verandert.
De heer De Caeem.broot verdedigt nader het ver
leenen van subsidie. Met het voorstel-Pompe zou
spr. zich wel kunnen vereenigen, indien het cjjfer
van f 600 hem niet te laag voorkwam. Spr. be
schouwt de cjjfers der overgelegde raming en wil
met het oog daarop liever een' bedrag van f 800
geven. Sedert 1865 heeft Tolen geen beroep op de
provinciale kas gedaanook dit is een argument
voor inwilliging.
De heer Lucasse verdedigt het voorstel van Gedep.
Staten. Aan wagendiensten werd nog nooit een sub
sidie verleend, als alleen in 1884 voor een dienst
BreskensIJzendjjko; dit werd toen gedaan omdat
die dierst in verbinding stond met den Provinci
alen stoombootdieDst. Spreker betwjjfelt, of de
dienst Goes—Wolfertsdijk zou zijn gesubsidiëard als
de gemeenten bijdragen verleend haddendit is
niet bewezen. De dieüst strekt niet in het belang
van het geheele eiland ToIbd, maar slechts voor een
deel daarvan. Het is wel ongelukkig, dat, nu Tolen
eindeljjk iets vraagt, dit juist is voor een doel,
waarvoor de Provincie niets geefi, maar dat is nu
eenmaal niet anders. Scherpenisse geeft niets; de
drie andere gemeenten slechts f 115, welk cijfer niet
in verhouding staat tot het van de Provincie ge
vraagd bedrag, en bewijst, dat de gemeenten het
hooge belang van den dienst niet erkennen.
Geeft men een bedrag slechts voor twee jaar,
dan zal het mieiljjk zijn, na verloop van dien ter
mijn verder subsidie te weigeren. De raming der
aanvragers komt aan spr. vreemd voorer bljjkt
niet, of zij op winst en risico hebben gerekend.
De inwilliging van het voorstel zou zijn een eer-
Bfce stap op een nieuwen wegen waar tal van
wagendieneten in de Provincie bestaan, zou dat lei
den tot een aanval op de Provinciale kas, die moei
lijkheden zou kunnen veroorzaken. Ged. Staten
handhaven dus hun voorstel.
De heer Pomps doet nader uitkomen, dat deze
dienst eene voortzetting is van den dienst Tolen
Bergen-op-Ziom. Niet geheel Tolen wordt gebaat,
zegt men, maar zoo is het ook met de andere ver
voermiddelen. Tolen is vroeger wel eens gekomen
om subsidie voor communicatie-middelen, en altjjd
is dit afgewezen. Dat de gemeenten te weinig be
langstelling toonea, is waar; maar jaist. daarom wil
spreker slechts ongeveer de heljt van het gevraagd
subsidie geven, dan moeten de gemeentebesturen de
rest doen.
De heer Lucasse verdedigt nader het voorstel
van Gad. Staten.
De heer Van Waesbarghe Janssens kon met dat
voorstel ook medegaan, op grond van een besluit
van 1876, waarbjj is goedgevonden, wagendieneten
te subsidiëeren, die in verband stonden met den
stoombootdienst op de Wester-Schelde en die het
postvervoer hiddan. Maar in aanmerking nemende
de ligging van Tolen en de gelegenheid, die nu ge
boden wordt aan de gemeenten, om van hu-ine be
langstelling te doen bljjken, zal spr. ia afwjjking
van zjjne medeleden thans met het voorstel-Pompe
medegaan.
Nadat nog de heeren Lucasse en De Casembroot
het woord gevoerd hebben, merkt de heer Heijse
op, dat het geen adat is, dat de Staten nooit sub
sidie aau een wagendienst zonden geven. Ware dit
zoo, dan had men het verzoek voor den dienst
Goes—Wolfartsdjjk indertjjd direct moeten afwjjzen
men heeft dit niet gedaan, maar inlichting gevraagd,
waaruit volgt, dat, als de inlichting voldoende zou
zjjn, men op de aanvraag had ingegaan. Het argu
ment, dat spr. het meest aantrekt, is dit, dat wjj
in alle deelen der provincie de verkeermiddelen
steunen het inwilligen van het verzoek zou spr.
beschouwen als een proef om te zien of men te
Tolen mettertjjd ook niet kan komen tot een goed
middel van vervoer, tot een tram.
Het sub-amendement-De Casembroot, om f 800
te geven, wordt daarna verworpen met 23 tegen 16
stemmen.
Het amendement-Pompe om f 600 te geven voor
twee jaar wordt daarna aangenomen met 37 tegen
2 stemmen, die der heeren Van Ljjnden en Lucasse.
Daarna worden behandeld de algemeene verslagen
der afdeeling en omtrent de verschillende voorstellen
van Gedep. Staten.
I. Voorstel om aan de ambachtsschool te Zierilcsee
opnieuw een subsidie van f600 per jaar gedurende
vjjf jaren te verleenen, onder voorwaarden, dat onder-
wjjs gegeven worde in timmeren, smeden en huis-
schilderen, en dat de gemeente, behalve kosteloos
gebruik van lokalen en terrein, f 400 subsidie per
jaar geve.
De heer Van Lijnden licht toe, waarom aan deze
school geen schoolgeld geheven wordt. Bjj de eerste
aanvraag om subsidie voor eene ambachtsschool te
Goes in 1875 is uitdrukkeljjk bepaald dat geen
schoolgeld zou worden gehevende Staten hebben
daarmede genoegen genomen. Later is wel eens ge
vraagd naar schoolgeld, maar nooit is daarvan eene
voorwaarde gemaakt. Gedep. Staten zijn nog steeds
van meening, dat schoolgeld niet als eisch mag
worden gesteld voor het toekennen van subsidie, maar
dat dit aan plaatseljjke toestanden moet worden over
gelaten. Het schoolgeld is voor de ouders der jon
gens, die de ambachtsscholen bezoeken, dikwjjls j
bezwarend, vooral ook, omdat de burger-avondschool
moot worden bezocht en daarvoor moet worden
betaald.
Het voorstel wordt daarna zonder stemming aan
genomen.
H. Voorstel om aan den conducteur bjj den pro
vincialen stoombootdienst op do Wester-Schelde C.
Delzenne een pensioen van f 300 per jaar te ver
leenen.
Do beei' Van der Meer acht het pensioen van
f 300 te laag in verhouding tot de jaarwedde van
f 726, daar indertijd aan een kapitein en een ma
chinist, die f 990 jaarwedde hadden, f 500 verleend
werd. Hij zou daarom het pensioen op f 350 willen
stellen, in dezelfde evenredigheid.
De heer Van Rompu antwoordt, dat de vroeger
gepensioneerden meer dienstjaren hadden.
Het voorstel wordt daarna zonder stemming aan
genomen.
III. Voorstel, om een adres van het hoofdbestuur
der Nederlandsche vereeniging tot. afschaffing van
sterken drank, te Amsterdamom drankgebruik op
de werken te verbieden en hot loon in gepast geld
t.e doen uitbetalen, over te laten aan Gedep. Staten,
daar deze volgens de wet de plannen en voorwaar
den der bestekken mieten vaststellen.
Bij onderzoek ia aan Gedep. Staten gebleken, dat
gebruik of misbruik van sterken drank op de van
wege de Provincie aanbestede werken niet of zeer
zelden voorkomt en dat de wjjze van uitbetalen
van het loon tot geene klachten aanleiding geeft.
Zonder beraadslaging of stemming aangeno nen.
IV. Voorstel, om een adres van de „Vereeniging
van Nederlansche steenfabrikanten," om bjj de aan
besteding van werken arbitrage toe te passen, over
te laten aan Gedep. Staten, daar deze de bestekken
moeten vaststellen. Gedep. Staten achten het niet
wenschelgk, voor alle gevallen arbitrage toe te la
ten dit zou h. i. voeren op een gevaarljjken weg
de klem voor eene goede uitvoering der werken zou
h. i. verloren gaan.
Zonder beraadslaging of stemming aangenomen.
V. Voorstel, om in de instructie voor Gedep.
Staten te schrappen h9t voorschrift, dit dit college
bij aanbesteding van Provinciale werken in acht moet
nemen de algemeene voorwaarden, bjj de aanbeste
ding van rijkswerken in gebruik, op grond dat ver
schillende Departementen verschillende voorschriften
hebben, waaronder ook minder aanbevelenswaardige
voorkomen.
Zonder beraadslaging of.stemming aangenomen.
VI. Voorstel tot wijziging van het besluit tot
regeling van den Provincialen waterstaatsiienst.
Gedep. Staten willen de onderscheiding der opzich
ters in eerste en tweede klasse doen vervallen en
de jaarwedden der ambtenaren aldus regelen: voor
de opzichters van f 1200 tot f 1800 (maximum
thans voor de eerste klasse f 1600, voor de tweede
f 1400), voor de teekenaars-schrijvers en klerken
van f 500 tot f 1500 (maximum thans f 1200j.
Zonder beraadslaging of stemming aangenomen.
VIL Voorstel om bet besluit der Staten tot het
verleenen van een subsidie voor den stoomtramweg
Brouwershaven—Steenbergen te wjjzigen in dien zin,
dat dit zal worden verleend aan eene Nederlandsche
maatschappjj of, bjj naasting van den tramweg door
den Staat der Nederlanden, aan dezen.
De heer Van Deinse vraagt, of de voorgestelde
omschrjjving wel geheel juist is.
De heer Lucasse verklaart, de bedoeling der op
merking niet te begrjjpen en licht het ontstaan der
redactie toe, waarna de heer Van Deinse verklaart,
zich bjj de redactie neer te leggen, als Ged. Staten
er geen bezwaar in zien.
De heer Lucasse verklaart, dat dit het geval is,
waarop het voorstel zonder stemming wordt aan
genomen.
VIII. Voorstel om voor den stoomboot- en wagen
dienst Walzoorden Vlake en Hulst Walzoorden voor
vjjf jaren, ingaande 1 Januari 1898, een subsidie
te verleenen van f 11500 per jaar, waarvan wordt
gerekend f 3000 voor den stoombootdienst met stei
gers, f 6500 voor den wagendienst Rulst Walzoor
den en f2000 voor den wagendienst Vlake—Hans-
weerd, en met bepaling, dat het subsidie naar dien
maatstaf verminderen zal, waaneer een der wagen
diensten ophoudt.
Da heer Pompe stelt voor dit voorstel te verda
gen tot de najaarsvergadering in verband met het
verzoek van de ficma Braakman en Co. om een sub
sidie voor geljjken dienst. Evenmin als op dit oogen-
blik de aanvrage vau Braakman voor beoordeeling
vatbaar is, omdat zjj pas is ingekomen, evenmin kan
spr. tkais oordeelon over het subsidie voor de boot
Vlake-Walsoorden, waarvoor f 1500 meer wordt ge
vraagd en voorgesteld dan vroeger.
De heer Van Rompu merkt op, dat tusschen de
najaarsvergadering en den dag, waarop het tegen
woordig subsidie eindigt, slechts ongeveer zeven we
ken verloopen. Die termjjn is te kort. Daarom moet
nu een beslissing vallen. Wjj behoeven ons echter
niet te binden voor vjjf jaar, maar kunnen het sub
sidie desnoods voor twee jaar verleenen.
De heer Fruijtier laat hetzelfde bezwaar wegen en
wjjst er op, dafc de stoomboot niet op zich zelf staat,
maar in verbinding staat met twee wagendiensten.
De ondernemer van den stoombootdienst moet dus
contracten sluiten met de ondernemers vau wagen-
diensten. Geeft men hem te korten termijn, dan is
hjj aan die ondernemers met handen en voeten ge
bonden.
De heer Heijse wijst er op, dat, als de motie wordt
aangenomen, men waarschijnlijk voor het feit zal
staan, dafc er op 1 Jan. 1898 niets is. De tegen
woordige ondernemer van den stoombootdienst Wal
zoorden—Vlake zal dan niet meer klaar kunnen
komen, en een nieuwe dienst nog veel minder.
De heer Van Waesberghe Janssens verklaart zich
ook tegen uitstel, omdat dan in November de Skaten
met handen en voeten gebonden zullen zjjn aau de
ondernemers. Spr. meent, dat men thans het voor
stel moet behandelen, maar dat men dan het sub
sidie moet verleenen voor twee jaar. In dien ziu
doet hjj een voorstel.
Nadat nog de heeren PompeVan Waesberghe en
Fruijtier gesproken hebben, wordt de nfotie-Pompe
ver worp 3n met 31 tegen 8 stemmen.
Het amendement van den heer Van Waesberghe,
om het subsidie voor niet m9er dan twee jaar toe
te staan, wordt daarna zonder stemming aangeno
men, evenals het aldas gewijzigde voorstel vau Gedep.
Staten.
De heer Hammacher stelt daarna voor, mit het
oog op het vergevorderde uur de vergadering te
verdagen tot den volgenden morgei 10 uur. Dit
wordt zonder stemming aangenomen en de verga
dering gesloten.
Het verslag van de zitting van Vrijdag 16 Juli
komt voor in het Bijvoegseldat morgen wordt verzonden.
Wjj deelen echter reeds nu mede
lo. dat het voorstel om afwijzend te beschikken
op een verzoek van H. Braakman Co. om een
subsidie voor een stoombootdienst tusschen Ter-
Neuzen Hoedekenskerke Hansweerd Walzoorden
is aangenomen.
2o. dat ook hat verzoek van I. J. Porrejj om
subsidie voor een overzetveer Iersekedam—(jrorishoek
is afgewezen.
3o. dat eveneens is aangenomen om afwijzen l te
baschikken op het verzoek van den Raad van Krui-
ningen om een renteloos voorschot voor begrinding
van den achterweg tujschen Kruiningen en Hans
weerd.
4o. dat op h9t verzoek van den Raad van Krab-
bendjjke eveneens om een renteloos voorschot voor
bekeiing van een gedeelte grindweg naar Kruinin
gen afwijzend is beschikt.
Gemengde Berichten.
Wilhelininadorp. Terwgl op de veehoeve de
werkman K. eene koe, die gemolken moest worden,
aan een daarvoor bestemde omrastering wilde vast
binden, sloeg de koe met den kop achterwaarts.
Hierdoor geraakte K. met de hand tusschen het
touw en de heining zoo in de klem, dat hem den
hal ven duim en een stuk vinger werden atgerukt.
Krabbend ij ke« Begunstigd door prachtig weder
deed de zangvereeniging Harmonie" Donderdag jl.
een reisje naar de Dordtsche tentoonstelling. Velen
der leden, die nimmer zoo ver reisden, smaakten
dien dag voorzeker een waar genot en des avonds
bij den terugkeer in de gem lente, onder het zingen
van opgeruimde marschen, leverde het gezelschip
weer een bewijs, dat jongelui gelukkig ook op andere
wjjze van hunne vrooljjkheid kunnen doen bljjken,
dan door dronkemansgezwaai en straatgeschreeuw,
dat, jammer genoeg, ook hier nog niet uit de
mode is.
Kwartendamme. Terwgl de arbeiders van den
landbouwer G. bezig waren een wagen met hooi
te pongeren, schoof een touw uit een dor katrollen
met het gevolg, dat een knecht in de hoogte werd
geslingerd. De paarden, hierdoor geschrokken, sloegen
op hol en eveneenB een span paarden, gespannen voor
een ledigen wagen. Het voer hooi sloeg weldra om
en de paarden renden in dolle vaart naar de hof-
