1897 N°. 54.
Zaterdag 8 Mei,
848le jaargang.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- on Vrjjdagayond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pr51 per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afeonderljjke nommerz 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmaü te Botterdam 0» vorder
bjj alle Boekverkoopers en Brievengaarder?,
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 cte.
By directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgi
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwoljjki- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Diesstaanliedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
A mvragen om sa vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Inienillnf van «dvertenttlta 8 09 den 4*g der uitgave.
G0ESCHE
COURANT.
GOES, 7 Mei 1897.
Het Vaderland schrijft mot het opschrift
»p a r t jj k e n m e r k of niet?" het volgende
»Er is in de politiek gelukkig ook plaats voor l
dankbaarheid en er zjjn persoonlijke eonsideratiën,
die mogen wegen. Daarom achten wjj 'fc zeer be
grijpelijk, dat de Zierikseesche liberalen niet kunnen
scheiden vau een man, die hen 34 jaren lang beeft
vertegenwoordigd, die zeldzaam trouw is geweest in
de behartiging van 's lands belangen, die voor zijn
district alles heeft gedaan, wat billijkerwijze verlangd
kon worden 6ü wiens richting gelijk liep met die
van de meerderheid zjjner kiezers.
Maar voor de klaarheid der verhoudingen is het
noodig terstond protest aan te toekenen tegen de
motie, waarin de »Unie"-libera!en den heer Van
Kerkwjjk hun vertrouwen schonken, voor zoover
daarin beweerd wordt, dat »de zaak der protectie
wel een belangrijke politiek-economiscbe quaestie
vormt, maar geen party ken merk, d» vooruitstre
vende liberalen, die hun vereouigingspunt vinden in
de »Lib. Unie", onderscheidende van andere partijen."
Dit laatste is, letterlijk genomen, waar, in zoover
ook de oud-liberalen tegenstanders zjjn van protectie
en alzoo de zaak dor protectie niet de >Unie"-libe-
ralen alleen, maar alle liberalen onderscheidt van
andere partgen.
Doch de klaarblijkelijke bedoeling der vreemd ge
stelde zinsnede is deze, dat anti-protectionistische
gezindheid geen hooidzakeigk kenmerk behoeft te
zijn van de >Unie"-liberalen, dat stiijd teg°n de
protectie op hun programma bjjzaak is. Dit nu is
zeer stellig onjuist. Reeds da overwegingen van het
programma, wetteljjke bevoorrechting van het ka
pitaal verbiedende, veroordeelen alle protectie, en
op het hervormingsprogram is het uitdrukkelijk
gezegd, dat bevordering van landbouw, nijverheid,
handel moet geschieden niet door protectie, maar
door andere maatregelen.
De heer Van Kerkwjjk is het niet daarmede eens,
blijkens zijn stem over de motie-Dobbslman en de
nu door hem afgelegde verklaring. De vrjjheid der
Zierikseesche liberalen, om hem wel te candideereu,
bljjft natuurljjk ongerept, maar wij moeten er in
het belang der zaak tegen opkomen, dat dit ge-
sohiedt op grond van overwegingen, die onjuist zjjn
en op het standpunt der »Libsrala Unie" een ver
dacht licht zouden kunnen werpen.
Dit ook aan 't adres van Zuidhorn en Winschoten."
(In de laatstgenoemde districten treden af de
heeren Zjjlma en Tydens, die eveneons voor de
motie-Dobbelman stemden.)
Wjj zullen wel niet behoeven te zeggen, dat wjj
tegen de herkiezing van den heer Van Kerkwijk,
dezen beproefden veteraan der liberale partij, op zich
zelf niet gaarne iets zouden inbrengen. Wij twjjfelen
er ook niet aan of hg zal herkozen worden.
Maar wij veroorloven ons toch de vraag, wat be
duidt nu de geheele Unie-beweging van November jl.,
wanneer aangesloten kiesverenigingen mogen afwjj-
ken zelfs van het urgentie-program
Ook in de Zierikz. vereoniging is de quaestie van
al of niet aangesloten bljjven aan de Lib. Unie ter
Bprake gekomen en men heeft daar geenu afschei
ding gewild, op grond dat men zich met do pro
grams vereenigde.
Had de Zierikz. afdeeling dan niet beter gedaan
met, evenals de Goeschp, zich de vrjjheid van han
delen omtrent enkele punten voor te behouden, en
eventueel den candidaat daaraan niet te binden?
Of is de Zierikzessche opvatting van den Unie
band de juiste Dan ware veel animositeit en ge-
echrjjf voorkomen, wanneer dit van den aanvang af
d u i d e 1 jj k zoo was bepaald geworden.
De schrjjver van de rubriek van dag tot dag"
in het Handelsblad zegt omtrent de ramp te
ar g b
Op Mo3Cou volgt Par jjs
In Rusland werden verleden jaar ten gevolge van
onwjjze maatregelen en officieele sleur meer dan dui
zend moujiksboeren en werklieden dnodgedrongen.
In Frankrijk werd thans de hoogste stand getrof
fen. Do zuster van de keizerin van Oosfcenryk en de
koningin van Napels, de hertogin d1 Alen 930 en een
honderdtal van Frankryks adel werden levend ver
brand in een gebouw, aan een spanen luciforsdoos
gelgk en ook hier was plichtverzuim, misda
dige onoplettendheid oorzaak.
Eerbied voor de dooden worpt een sluier over het
tooneel der verschrikking.
Een realistische beschrijving in aanschouwelijke
taal van wat er overbleef van de ongelukkigen, die
in de vlammen omkwamen, kan geen goed, alleen
kwaad doen.
Het ,zjj genoeg te weten, dat al die vrouwen en
kinderen en enkele mannen, na vijftien minuten van
nameloos lijden, den marteldood ondergingen, waar
toe de wreede rechtspleging van weleer vaak lieden
vonnisde, en waartoe de Engelschen ook de Maagd
van Orleans veroordeelden.
Maar het gruwelijk onheil hebbe ten minste bet
goede gevolg, dat het alom in de wereld de autori
teiten opnieuw indachtig make op haar zware ver
antwoordelijkheid.
Een der Fransche verslaggevers, die den Bazar
de la Chaiité" verlaten had, jnist voor dat de brand
uitbarstte, deelt mede hoe de dames, die in de bou
ten kramen verkochten, zelve inzagen hoe er gevaar
voor brand bestond.
Toen hjj bij het comptoir no. 14 stond merkte de
markiezin Costa de Beauregard op»als niemand
hier maar een lucifer neerwerpt 1 Alles zou weg
branden
Wat mevrouw de Beaur6gard inzag, zoodra ze in
de groote houten loods vol brandstof zich bevond,
had de politie toch bijtjjds moeten opmerken
Eindelooze waakzaamheid is de zware plicht van
de regeering zoo van staat als gemeente.
Elke ernstige waarschuwing is prikkel tot opletten.
Wannoer a. s. jaar de duizenden uit geheel Ne
derland toestroomen naar de hoofdstad, wordt dus
zeker bjjtijds wel gezorgd, dat geen licht ontvlam
bare versieringen van straten en gebouwen worden
aangebracht dat alle tribunes gekeurd en be
proefd worden dat groote ophooping der menigte
door zware staketsels belet worde.
Da heer J. Das Dz. te Utrecht richt in de
bladen het volgende woord aan zijne Hooggeachte
anti-revolutionaire medekiezers"
»Het is mjj een behoefte des harten langs dezen
weg openljjk to vragen moeten wij, anti-revolutio
nairen, welko vóór vrijhandel zijn, de besluiten
der depufcatenvergadering, welke met groote meer
derheid van stemmen besloten heeft zich voor be
scherming te verklaren, eerbiedigen en stillekens de
eventueele candidaten onzer kiesvereenigingen steu
nen, of is het gowenscht daarover eerst nogmaals
saam te komen en onze gedragslijn nader te bespreken?
Alle anti-revolutionaire kiezers, welke ook na bet
besluit der deputatenvorgadering nog voor vrijhan
del, ook in de naaste toekomst, zjjn, worden hier
door verzocht bewjjzen van instemming te zenden
en per brief mede te deelen of zjj eene vergadering
over deze zaak wenschen, zoo mogeljjk te Utrecht,
als zijede het centrum des lands.
Drang der consciëntie dwong mjj deze ernstige
vraag af."
Intusschen gaat dr. Kuyper in de Standaard voort
met de bedroevende taak om deze afwjjking van de
antirev. beginselen en het daardoor duurder brood
voor den werkman goed te praten 1
Het Kamerlid De Boer, die dezer dagen een bro
churevDuur graan; meer werkBchreef, zegt
daarin
Wanneer deze verkiezing is de zegepraal van het
protectionisme, dan zal later nog wel een onpartijdig
geschiedschrijver opBtaaD, die zal getuigen dat de
Tweede Kamer, voortgekomen uit een beperkt
kiesrecht, de belangen van het volk beter heeft weten
te behartigen dan die, welke het uitgebreide kies
recht ons gaf.
De leider der anti - revolutionaire
par tg, die enkele jaren geleden »den stand der
landheeren overbodig" noemde, gaat thans in naam
der democratie zijn kleine luyden spannen voor den
wagen van diezelfde landheeren, die nu noodzakeljjk
genoeg schynen om te hunnen behoeve de hatelijkste
van alle belastingen ons volk op te leggen.
De uitkomst van de a. s. verkiezingen zal leeren
of de arbeiders aan eigen gezond verstand hebben
getoetst de zwakke argumenten, waarmede men hen
wil overhalen, om zich zelve de broodbelasting op
te leggen of dat zjj zich gedachteloos hebben laten
meeslepen en, na gewaarschuwd te zjjn, het recht
hebben verloren zich later over de gevolgen te be
klagen.
Omtrent de verkooping van den belangrjjken
boereninspan in Zeeuwsch-Vlaanderen schrjjft
men aan de Telegraaf:
Dinsdag had er onder de gemeente Aksel eene
groote verkooping plaats van een kapitalen land-
bouwicspan. Dergeljjke vorkoopingen lokken in Zee
land veel volkdoch deze vooral was druk bezocht.
Een expresse boot uit Hansweerd bracht 500 a 600
personen uit Zuid-Beveland. Alle treinen, vooral die
uit België, zaten stampvol, zoodat hefe aantal be
zoekers gerust op 12000 14000 mag geschat
worden.
Er werden niet minder dan 22 paarden en 70
stuks rundvee verkocht en daaronder schoone exem
plaren, op landbouwtentoonstellingen bekroond en
ingeschreven in het stamboek. De paarden werden
verkocht voor 350 tot 550 gulden, naar gelang
ouderdom eu qualiteit. De koeien gingen van 120
tot 800 guldeD. Een vet varken, wegende bjj de
400 kilo van Hildehard ras, ging voor f 112.
Ofschoon 's avond3 om 91/* uur nog een extra-
trein Daar België vertrok, moest toch de verkooping
van de landbouwhalm tot Zaterdag worden uitgesteld.
Op 't hof geleek bet een kermis. In de 25 tenten,
waarin allerlei eetwaren en dranken verkocht werden,
waren steeds zitplaatsen te kort. Verder waren er
kooplieden, kwakzalvers, liedjeszangers, een aero-
batenspel, een man met een aap, een phonograaf,
ja zelfs Van der Veen met zjjn Voltakruis. In éen
woord het was een beweging en een drukte, zooals
men zich niet kan voorstellen of men moet zoo'n
Zeeuwschen koopdag zelf hebben bjjgewoond.
Bjj kon. besluit is de gou vernementskeurmeester
van vee voor Vlissingen en Hansweerd E. L. van
Mervennée, vroeger te Goes, thans te Middel
burg, op zjjn verzoek, eervol ontheven van de visi
tatie van vee, dat te Hansweerd wordt ingeladen.
Mr. Hattink te Almeloo heeft de quaestie
van de paters-Oarmelieten, die door het
gemeentebestuur van Borne op de lijst der kiezers
gehandhaafd zijn, aan de uitspraak vau den kanton
rechter te Almeloo onderworpen.
Naar wjj vernemen, zal er ter gelegenheid van
de troonsbestijging van H. M. de Ko
ningin een fonds worden gesticht in het belang
der krankzinrjigfnverplegiug.
Het fonds zal don naam dragen van >Wilhelmina-
fonds". (N. R. CL)
Te Utrecht is bevorderd tot doctor in de god
geleerdheid, met proefschrift Justus Heurnius, een
bijdrage tot de geschiedenis des Christendoms in
Nederl.-Oost-Indië", de heer J. R. Callenbach,
predikant ti Doorn, geb. te Njjkerk old. Veluwe.
In den loop van Juni of Juli zal gelegenheid
worden gegeven tot het afleggen der examens
ter verkrijging van een getuigschrift als vroed
vrouw. Zjj zullen worden afgenomen te Amster
dam. Zie voorts de Staatscourant no. 104.
Tegen half September is er gelegenheid tot
plaatsing van leerlingen aan de Rijkskweek
scholen voor vroedvrouwen te Amsterdam en
te Rotterdam.
Belanghebbenden moeten van haar verlangen om
geplaatst te worden vóór 15 Juli e. k. schriftelijk
kennis geven aan den voorzitter van den geneeskun
digen raad van den dienstkring, waarin zjj woon
plaats hebben. Voor Zeeland dr. A. van der Loeff
te Breda.
Nadere inlichtingen geeft de St. Crt. no. 104.
Aan Insulinde wordt gemeld, dat generaal-
majoor C. Deykerhoff, thans met verlof in
Node land, nog in de maand Mei gepensionneerd
zal worden.
Aan een particulier schrjjven ontleent men de
stellige verzekering, dat de sultan van Siak
(Oostkust van Sumatra), reeds toebereidselen maakt
om het volger,d jaar een reis te doen naar Neder
land, ter gelegenheid van de kroning.
Omtrent da vorderingen, die de beetwortel-
suikerindustrie in de Vereenigde Staten maakt, kan
het volgende worden medegedeeld. Ia 1894 zjjn in
Canada 423,560 Amerikaansche ponden suiker ge
produceerd en ward 7700 dollars aan premie be
taald. In 1895 bedroeg de suikerproductie 1,546,000
Amerik. ponden en beliep de genoten premie 2900
dollars, terwijl in 1896 1,158,100 Amerik. ponden
suiker werden voortgebracht en een premie werd
betaald tot een bedrag van 11,733 dollars. Thans
worden in Amerika alle pogingen aangewend om de
beetwortelsuikerindustrie uit te breiden. Zelfs wordt
vanwege het landbouwkundig bureau te Washington
bietenzaad gratis aan de landbouwers in de voor
naamste beetwortelstrekon verstrekt.
De oorlog tusschen Griekenland en Tur-
kjje, waarin de verflauwende belangstelling door de
ramp te Parijs tjjdeljjk op den achtergrond was ge
drongen, duurt steeds voort. Mag men de berichten
golooven, dan opereeren de Grieken in den jongsten
tijd mot 60LÏg succes. Een telegram uit PharsaloB
van Woensdagavond 7 uur meldt: Er heeft hier
een hardnekkig gevecht plaats gehad, dat uren lang
duurde. De kroonprins streed met heldenmoed in
de voorste rjjen. De overwinning bleef aan Griek-
sche zjjdo. De Turken werden ton slotte terugge
dreven.
En een telegram van gisteren, bovattende meer
volledige mededeelingen over het geveobt bjj Phar-
salos, houdt in, dat 20,000 man Turksche trcepen
met artillerie en cavalerie de Grieken, die behmgrjjk
minder sterk waren, aanvielen. De Grieksche voor
posten trokken op het centrum terug, doch daarna
werd de aanval teruggeslagen. De linkervleugel,
onder bevel van kolonel Tertipis, had den hoofd
aanval te verduren. Kolonel Mauromicalis voerde
het bevel aan den rechtervleugel. Het gevecht werd
met volharding gevoerd, onder de oogen van den
kroonprins. Het gelukte den vjjand terug te slaan.
Prins Nicolaas, die een batterjj commandeerde,
deelde aan zijn troepen het bericht der overwinning
van kolonel Smolentz bjj Velestino mede, wat een
levendig gejuich uitlokte.
De kroonprins richtte een dagorder tot de troe
pen, waarin hjj hen geluk wenschte met hun succes,
en verklaarde dat zjj zich het vertrouwen van het
vaderland hebben waardig getoond.
Ongelukkig zjjn de latere berichten van gisteren
weör zeer in het nadeel der Grieken.
Pharsalos s~hjjnt door de Turken genomen en
de Grieksche Kroonprins is met zjjne troepen, al
vechtend, achteruit getrokken. Op bet oogenblik
houdt hjj stellingen bezet uit welke het terrein beter
kan worden beheerscht. Al de munitie en andere
krjjgsvoorraad is van Pharsalos overgebracht naar
Domokos. De Grieksche batterijen, op de hoogten
bjj Domokos opgesteld, zjjn vooreen gevecht gereed.
Reuter's correspondent bjj de Grieken te Volo
meldde den 3en dezerIk heb gesproken met ver
schillende Grieksche officieren, van wie enkelen vaag
mompelden van verraden te zjjn, maar de meerder
heid erkende volmondig en met smart niet alleen
dat de Grieken in aantal door de Turken ver over
troffen worden, maar ook dat het Grieksche leger,
hoe dapper en edel het zich mocht gedragen hebben,
volkomen onvoorbereid was voor een langdurigen
veldtocht. Zjj verklaarden dat de eer gered was door
de overwinning bij Velestino, en dat de vrede hun
harteljjk welkom zou zjjn.
Kerknieuws.
Bed. Hervormde kerk.
Het provinciaal kerkbestuur in Zeeland heeft
Woensdag toegelaten tot den predikdienst de heeren
Ed. M. Schallenberg en G. van Hoogstraten, beiden
candidaat te Utrechtlaatstgenoemde ontving toe
zegging van beroep naar Oosterland.
Gereformeerde kerken.
Bedankt voor het beroep naar Haamstede door
ds. G. van Halsema te Njjeveennaar Veere
door ds. H. Kuik te Putton.
Onderwijs.
Kolijnsplaat. In plaats van mej. J. Meulen-
berg—De Looff, sedert 1 October 1889 helpster in
de handwerken aan de openbare school alhier en 1
Mei naar Bruinisse vertrokken, is tjjdeljjk in hare
plaats benoemd mej. T. Meulenberg alhier.
Rechtszaken.
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg
Zitting 7 Mei 1897.
Heden werden veroordeeldP. O., 22 j., koop
man in loten te Goes, gedetineerd te Middelburg,
wegens teiteljjke aanranding der eerbaarheid, tot 4
maanden gevangenisstraf met in minderingbrenging
der doorgebrachte hechtenis; P. C. de M., 17j.,
schippersknecht te Koljjnsplaat, gedetineerd te Mid
delburg, wegens meineed, tot 6 maanden gevange
nisstraf met in minderingbrenging der doorgebrachte
hechtenis; M. B., 23 j., arbeider te 's-Heer
Arendskerke, wegens mishandeling, tot 45 dagen
gevangenisstrafC. Q., 15 j., arbeider te Schore
(Vlake), wegens mishandeling, tot f 5 of 5 dagen;
J. W., 15 j., landbouwersknecht te Schore (Vlake),
wegens mishandeling', tot 14 dagen gevangenis
straf M. de B., 17 j., en M. S., 19 j., arbei
ders te Goes, wegens huisvredebreuk, ieier tot f3
ot 3 dagen hechtenis; O. R., 36 j., arbeider te
Goes, wegens wederspannigheid, tot 14 dagen ge
vangenisstraf.
De brand te Parijs.
Met groot msdedoogen is ieder vervuld door hat
ontzettend onheil dat zooals in ons vorig no. reeds
werd gemeld Dinsdag te Parijs plaats had. Het
is onbegrijpelijk hoe men het heeft durven wagen
om als verkoopplaats van licht brandbare stoffen een
houten gebouw neer te zetten met doek bekleed,
licht en luchtig. In dit gebouw, dat bestemd was
om bjj tjjden veel menschen te bevatten, waren slechts
weinig uitgangen, zoodat bjj brand een paniek ou-
vermjjdeljjk was.
De weldadigheidsbazaar was een gebouw van hon
derd meter lang, 60 meter breed. Het was in win-