1897 W40.
Zaterdag 8 April.
849tc jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pry's per kwartaal, zoo binnen als buiten Gce3, f 1,75.
Afzonderlijke nonmiers 5 cent; met byblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiün voor dit blad
aangenomen bij de keeren Nijgh Sc Van Ditma» te Botterdam verder
b|j alle Boekrerkoopcr* en Brievengaarder*.
De prgs der gewone advert6ntiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ctB.
Bji directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prgs
llocht8 tweemaal berekend.
Geboorte-, irawslyks- en doodberichten en de daarop betrekking bobbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regelB beslaande en contant betaald 20 c
A aa vragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Eïiaiftpiflllbasr van «utver4en48«?n vi»? 9 wtm flen dag dei? wMjpave.
GOES, 2 April 1897.
G 'iijk wij nog in ons vorig no. onder »La&i<Je
berichten" mededeelden, is Woensdag door da lie
Kr.tre- het artikel 11 D van het. wnsvooistal be
trekkelijk de financiüele verhouding tus-
schpn bet Btjk en de gemeenten genoegzaam onver-
and. rd aangenomen, en daarbij dus ook omtrent dö
qus^stie der progressie beslist.
>In hot. nu aangenomen stelsel der Regeoiing",
zegt het Vaderlanduaar ons oordeel terecht, ^dreigt
het gevaar, dat do middenstand zoo zwaar zal wor
den gedrukt, dat, het onmogelijk zal bljjkeu de be
lasting op het noodzakpljjke peil te handhaven. De
beer Wülinge maakte de juiste opmerking, dat zelfs
de toepassing van den Benthamschsn aftrak (vrij
stelling van ean zek-r gedeelte van het inkomen,
voor eerste levensonderhoud noodig) tot zwaarder
druk voor d«n middenstand kan leiden, dan ©en
heffing, die geeu aftrek toelaat. Inderdaad kan in
onvermogende gerueent'1» het belastbaar inkomen
daardoor zoo aanmerkelijk dalen, dat het (algemeene)
percentage moot worden opgevoerd tot een peil, dat
de kern d»r burgerij onder zwaren druk brengt."
De N. R. G. zegt er van
»Wrf willen hope», dat de voorspelling van den
beer Borgesius ni«»t moge uitkomen en de nu ge
maakte voorschriften niet zóó oodoelfcreff nd zullen
blyken, dat ze binnenkort wedyr g*wyrigd moeten
wordPD. Het is echter niet te ontkennen, dat door
de den vorig^n dag geweigerde buitengewone op
centen, gepaard aan het nu uitgevaardigde verbod
van progressie, de gemeentebesturen gedreven wor
den in de voortaan hun onbelemmerd geopende lich
ting van verhooging der opcenten op de personeel©
belasting, die t°n nadeelo komt van d©u reeds zwaar
belasten middelstand, en welke om deze reden be
streden wordt door ieder, die het rechtvaardige
beginsel van belasting naar draagkracht huldigt."
Een lichtpunt doet zich voorde gemeentebe
sturen zullen tyd hebben tot het jaar 1901 om
hunne omslag-verordeningen op de nieuwe leest te
schoeien. Een amendement vaii den hefr De Kanter
om de wijziging eerst in 1901 in werking te doen
treden, werd door den minister aanvaard en door
de Kamer met groote meerderheid aangenomen.
E^n aantal mannen, wier namen een goeden
klank bezitten, hebben een manifest aan de
liberalen gericht, waarbij zg een poging doen
om by den naderenden verkiezingsstrijd de een
dracht onder de liberalen te herstellen.
Doordrongen van de wenscholijkheid, dat ia het
Staatsbestuur de liberale beginselen toepassing vin
den, en overtuigd, dat voor hun zegepraal in den
naderenden verkiezingsstrijd eendrachtige samenwer
king van alle hervormingsgezindnn de onmisbare
voorwaarde is, richten zjj zich tot hun geestver
wanten met de ernstige opwekking zich aaneen te
sluiten, opdat niet, door onder]inga verdeeldheid, de
kansen op de overwinning in gevaar worden gebracht.
Ongerustheid over verschijnselen, die op twee-palt
wjjzen, is voor hen de aanleiding tot hun opwek
king. Haar goed recht gronden zjj op het verleden
der liberale staatkunde en de beloften daarin besloten.
Ernstig htb'oen zij zich afgevraagd, of onder de
hervormingsgezinden een. zoo diepgaand verschil van
inzicht heerscht ten aanzien van de roeping van den
Staat en van zgn standpunt tegenover de sociale
belangen, dat hierop de aaneensluiting moet afstui
ten, ondanks al het gemeonschappelyke in uitgangs
punt en beginselen, ondanks de wen schel jjkheid tot
samengaan, die zoo krachtig spreekt.
Hun antwoord is echter ontkennend geweest.
Voor wie eenstemmig erkennen, dat de sociale
toestanden dringend verbetering behoeven en even
eenstemmig, dat do Staat hier niet kan volstaan
met 't iu de hand werken van de vrye krachtsont
wikkeling en de individueels energie, maar dat heft
evenzeer plicht voor hem is zeil door wetgevende
maatregelen in het b.riang der misdeelden integrjj-
pen, behoeft dit allerminst grond tot uiteengaan op
te leveren.
>De ondergeteekenden zoo zeggen de manifes
tanten aan het slot van hun betoog zouden het
diep betreuren, zoo verschillen, die de liberale be
ginselen niet raken, de samenwerking der hervor-
mingBgezinden aan de stembus tegenhielden en starre
eigenzinnigheid, rechts of links, op het beslissend
oogenblik tot afscheiding leidde.
Het liberalisme is ruim genoeg om schakeeriug
te gedoogen.
Vereenigd alleen zgn de voorzichtigen en de vn-
rigen betrouwbare hervormers, en worden de eersten
voor stilstand, de iaatsten voor override stappen
b' waard.
Ia de puactische staatkunde hefc is by do so
ciale en belastinghervormingen, in de laatste jaren
tot stand gebracht, herbaaldelgk gebleken reiken
zjj, by ernstigen wil, elkander gemakkelijk de hand
en nemen de verschillen veel kleiner afmetingen aan
dan nitoenlooprnde th.'iovieöa deden onderstellen.
Vurig wsnscher de onL'rtpekenaars, dat alsnog
door de hervormingsgezinden maatregelen worden
beraamd om tot overeenstemming te geraken vóór
het te laat is.
Slechts aaneengesloten kunnen zjj overwinnen en
hun eenheid aan hun afgevaardigden voorhouden
tot, Voorbeeld, dat dezen nopen moet mat vereende
krachten te arbeiden ann hot, tot stand breng.m der
hervormingen, die het lAui behoeft."
Icrscke, Ia de gisteravond gehouden raads
vergadering kwam bericht iu, dat de heer Jaes.
Sandra voor zyne benoeming tot lid van 'fc alge
meen armbestuur heft bedankt en dat de gomeente-
begrooting voor 1897, alsmede de schoolgeldheffing
voor het Franecb, Eogelsch en Duitsch onderwys
zijü goedgekeurd.
Het p)st- eu telegraafkantoor is weder voor 5
jaar aan het rijk verhuurd, nadat de gevraagde
verbeteringen aan het gebouw zyn toegezegd.
Het sularis voor de met 1 Mei vaceerende on-
dprwijznisb'trekking asn school 2 werd bepaald op
1500 met 2 ja-iriijk^cke verhoogingon ad f25. Het
ge/PT) van hei halingsoudt-i wgs werd vei plichtend
gesteld.
Dez* traiclemontsregeliag is een geringe verlaging
door B. en W. voorgesteld, omd&t men slechts op
sollicitanten mag rekenen, die pas geslaagd zjjn.
Tot heden bleven oproepingen onbeantwoord.
Het plan tot havenvergrooting is met de aanmer
kingen van den hoofdingenieur van den provincialen
waterstaat en mat verzoek om wijziging, om werking
en uitbreiding van den Comm. der Koningin terug
ontvangen. De bedoelde ingenieur wenschte den
hoofdelgkon havendam, die volgens bet plan voorbij
den zuidelijken uitsteekt, om te buigen. De Baad
keurde een derde denkbeeld goed, dat d6 voordeelen
dor beide andere in zich vereenigt. Overigens zal
aan de gemaakte aanmerkingen worden tegemoet
gekomen.
Volgens een vertrouwbaar gerucht wordt van uit
Vliasingen sterk gewerkt om het stoppen van den
sndtrfin 's avonds te 9 uur 57 m. aan 't station
Kruiningen—-Ierseke met 1 Mei te doen vervallen.
Op voorstel van den heer Spruit werd besloten
tegen deze wijziging te potitioneeren.
Ierseke. Het, regeeringsantwoord op het verzoek
van 84 oesterkweekers om uitstel van pacht-
betaling tot 15 Juni zonder berekening van rente
hield in, dat het Bestuur der VisFeberyeu gemach
tigd wordt naar bevind van zaken op h*-t verzoek
te beplis-s' n Algemeen werd dit opgevat als een
gutistigo b schikking. Doch nu is gebleken dat ge
noemd bestuur wel rente berekent, omdat sommige
pachters, waai bp ook onderteekenaars van het ver
zoek, reeds vóór 15 Maart betaald hebben. Zulk een
motief komt ons niet zeer krachtig voor.
Hoe dit het desbetreffende bericht van Zater
dag 11. was dus niet geheel juist.
Door de regeering is een onderzoek toegezegd
naar de oorzaken van den achteruitgang der Ooster-
Schelde ten opzichte van de oestercultuur.
De surnumerair by de staatsspoorwegen te
Krabbendjjke W. H. B1 jj b a m is benoemd tot klerk
bij die maatschappg te 's-Hertogenbosch.
Ovezand. De commissie voor het nationaal
h u 1 d e b 1 g k aan H. M. de Koningin-Weduwe-
Regentes bestaat in deze gemeente uit de beeren
D. Mulder, voorzitter, B. R. T. Mohr, P. Priem,
P. West veer, L Boonman, J. J. Mol, Adr. Rijk,
J. Drijdfik *n B. G. Limbers, secr.-penningmeester.
Te ft'isae bestaat die commissie uit de heeren
D. Mul ler, voorzitter, J. Kousemakor Pz secretaris,
ds. A. F. Ch. Pont, Jakob Kloosterman, Johannes
Kloosterman, D. de Winter en A. Hirdcs.
Te Driewegen wordt zij gevormd door de
heeren D. Mulder, voorzitter, J. Krygcr, J. Brugge-
mttn, W. van Loo, C. de Jager, M. de Dr°u en P.
Steuvowr, secretaris-penningmeester.
Te W i««ekprke hebban zich als commissieleden
vereenigd de heeren I). J. Helderman, voorzitter,
M. W. Snoep, secretaris, G. L. v. d. Hejjde, penning
meester, J. de Neve, A. van der Maas, Q. J. M.
Janssen, J. Marcusse Mz., D. de Regt Mz., P. de
Regt, P. Dieleman, A. van Damme, M. Maris, A.
T. C. Swenno, T. Swart, A. Heule en J. Onnekes.
Waarde. Het aantal kiezers voor de
Tweede Kamer en Provinciale Staten bedraagt 121,
voor den gemeenteraad 97. Verleden jaar waren hier
57 kiezers.
Te Driewegen bedraagt dit sautal voor de
Tweede Kamer en Prov. Staten 89 en 83 voor den
gemeenteraad, togen 63 volgens de oude wet.
In Ovezand komen 143 kiezers op de lyst voor,
tegen 100 in het vorige jaar.
Waarde. De heer J Donner van Goe3 hi«ld
Woensdagavond in het kerkgebouw alhier eene be
spreking over het out der Militaire Tehuizen
Ofschoon d« opkomst niet bgzonder talryk was,
waren enkelen bereid ieder jaar die Tehuizon door
eene bydrags te helpen steunen.
Do anti-revolutionaire kiesvereeni-
ging »Recbt ea Belijdenis" te Hanawferd beeft
zich aangesloten bg de centrale in het district
Hontenisse. Als vertegenwoordiger der verooniging
voor Hansweerd is benoemd dhr. L. J. Florisse.
Naar aanleiding van de vraagwie is, na
den dood van Groothertogin Sophie van Seksen-
Weimar thans troonopvolger in Nederland,
h^eft De Avondpost zich gewend tot de vyf boog-
leeraren in het staatsrecht aan onze universiteiten.
Dezen wpVn allen den oudsten kleirzeon van
wglen prinses Sophie, den Erfgroothertog van Saksen-
Wei mar, als vermoedelgken troonopvolger in het
gestelde geval aar», «n wel krachtens artikel 14, be
schouwd in verband met artikel 18 der grondwet.
Het b'ad vraagt echter: zou het niet Wfnschclijk
zjjn, dat de Regiering op dit punt alle onzekerheid
weg"am en mof name aanduidde wie thans na«r
hare moening de vermoedelgke troonopvolger in
Nederland is
Waar het eene qua°stie geldt, die van zoo groot
gewicht is voor de g»heeln natie, móebt, dunkt ons,
geen twgfel kunnen bestaan.
Waar redenen van kieschheid baar mochten ver
hinderen dit uit eigen beweging te doen, zou het,
naar onze meening, op den weg liggen der Volks
vertegenwoordiging eene uitspraak van de Regeering
nit te lokken.
Naar het Berliner Tagehlatt beweert, zou thans
hot testament van de Groothertogin
Sophie g or end zjjn. Hare nalatenschap zou vier
en tachtig millioen mark bedragen. Daarvan zon de
vorstin veertig millioen vermaakt hebben aan den
Groothertog, 20 millioen aan den Erfgrootbertog,
en aan hare dochters Mavie on Elisabeth elk 5 mil
lioen, fcerwjjl prins Bernhard eveneens 5 millioen
zou ontvanger. De rest zou besteed zgn aan legaten.
Voorts z^u de Groothertogin bepaald bobben dat de
Groothertog uit het hem toegevallen erfdeel in den
zelfden geest, en in geljjken omvang als zg zelve
het deed, instellingen van algemeen nut zal onder-
stounen en de liefdadigheid ?al betrachten.
Aldas het Berliner Tagehlattwnlks raededeelingen
ik slechts ond r voorbehoud wedergent seint S%
Berlijnsche co Tespondent der N. RCt omdat
ik tot dusver uit Weimar nog geon b<9 7estiging van
hare juistheid heb ontvangen.
Te Weimtn' ging het g«rucht, dat de Groothertog
ernstig ziek wassommigen beweerden dat de toe
stand zorg baarde. Dezelfde correspondent verneemt,
nit goede bron »dat voor dit gerucht geen ernstige
reden bestaat."
De Standaard heeft haar 25jarig bestaan her
dacht door in een afzondcrljjk blad in bet kort haar
levensloop sedert 25 jaar ts herdenken. De rtdactie
voegt bg dit historisch overzicht er o. a. ditaau toe,
dat het een voorrecht mag geacht worden, dat de
Standaardvergeleken met wat andere bladen bij
de oprichting kootten, met betrekkelijk kleine gel-
dolgke opofferingen is tot stand gebracht,dat de
Standaard den stoot gaf om in onderscheidene steden
en provinciën met eigen bladen der antir. richting
voor den dag te komen, en dat tbi'ns d« partij, die
men in oen vroegere prviodo als r-de fijnen" schou
derophalend voorbijliep, of als de »nachtSi'hool" uit
floot, thans tot zoksre georganiseerd i macht iri den
land» is geworden, waarmede op uieer dan ééa ter
rein des levens gerekend wordt.
Dit zilveren feest is teg-lijk het ril veren feest van
den erainenten hoofdredacteur dr. A. K u y p o r. Dat
het feest van dien man in 'uiinen kri.ig belangstel
ling en sympathie zou wekken was to verwachten.
De vele brieven en telrgrammen met gelukwenschon,
de felicitatiëa van particulieren en mimens corpora-
tiöo ontvangen, zgn bewgzen van de hcognchtiog,
waarin zich de hoofdredacteur van do Standaard
mag verheugen.
En al verschillen wg mot dr. Kuypor in richting
op staalkundig gebied, ook wij leggen gaarne getui
genis af van onze bewondering voor hot bengdsns-
waardig talent, dat de jubilaris als jrarnaüst aan
den dag heift gelegd. De bewijzen van hoogachting,
door hem gisteren ontvangen, zjja ruimschoots ver
diend 1
Men meldt uit Rotterdam aan De Telegr.
Toen Woensdagnacht de Sint Lanrentiustoren haar
twaalf slagen over hut centrum dor Maasstad had
doen hooren en het geluid weder overstemd werd
door het geraas van ladende en lossende stoomschepen
en dampondo spoorweglocomotioven over het gzaren
viaduct, nam op do Nieuwe Markt rondom het Vrg-
heidsbeeld, voorstellonde >De Maagd van Holland"
eene eigenaardige plechtigheid een aanvang.
Telker jara wordt door de Watergouzenver-
e e n i g i n g »Pro Patria" in den nacht op den lsten
April, klokslag 12 uur, een lauwerkrans gehaDg-m
oru bet Geuzenbeeld, dat op een der vier hoeken
prijkt.
Ter herinnering aan het feit, dat het gisteren 325
jaar geleden is dat Don Briel ingenomen
werd en tevens >Pro Patria" heden (1 April) 25
jaar bestaat, was het ditmaal een zilveren lauwerkrans
met oranjelinten getooid, die ouder een toepasselgke
rede van een der Gf-uzenleden om het beeld gehan
gen werd.
Ook d« bewoners der Nieuwe Markt en omliggende
straten, die dag aan dag getuige zgn van de hecht
heid van het Vrgheidsbeeld, lieten zich niet onbe
tuigd en tooiden de Maagd' van Holland met een
zilveren lauwerkrans. Uit de dichte menigte steeg
daarna een driewerf hoeraop.
Nog lang duurde de fsestelgke stemming voort
in do omgeving der Nieuwe Markt.
Aan dr. J. Poels, plaatsvervangend districts-
Tesarts te Rotterdam, is naar de N. R. Ct. meldt,
door de Regeering een onderzoek opgedragen naar
den aard en de oorzaken der kalverziekte
hier te lande. Dit onderzoek zal vermoedelgk in
Friesland worden aangevangen in overleg met het
bestuur der Friesche Maatschappg van Landbouw.
Men meldt nit Haarlem aan de N. R. Ct.
De heer C. C. v. d. V a 1 kuitvinder van den
postzegelsstempelaar, waardoor het on-
mogelgk wordt postzegels voor de tweede maal te
gebruiken, heeft een uitnoodiging ontvangen van de
Russische regeering om deze machine daar te komen
verklaren.
Half April vertrekt de heer Van der Valk daar
voor naar Rusland.
Landbouw en Veeteelt.
Onder verwgzing naar het hieronder volgeid
stak van den heer Veenhugzen deelen wg mede,
dat de bieteoagenten in de omstreken van Zeven
bergen, Klundert en Lage-Zwaluwt, benevens die in
de Hoöksohe Waard en ook enkele in Zeeland aanzeg
ging van de fabrikanten ontvingen om de voorwaarden
van vroege levering der beetwortelen in de omstreken
te schrappen, gd tevens bericht, dat het wegen op
de verschillende fairbanken zal worden toegestaan.
Langzamerhand beginnen dus de fabrikanten deeiechen
der landbouwers in te willigen, zegt de M. Ct.
BEETWORTEL-CONTRACTEN.
De heer J. C. Veenhugzen schrgft uit Rozondaal,
dd. 31 Maart jl.
>Aan de Vereeniging van Landbouwers die sui
kerbieten vei bouwen, p. a. den Hoogwelgeb.
Heer Baron Collot d'Escury, voorzitter, te
Boschkapeile-Honteni8se.
Ik mocht ontvangen het schryven van uw ver
eeniging dd. 13 dezer, gericht aan gezaa enlgke beet-
wortelsuikerfabrikanten.
Uit den inhoud van dat 6chrgven blgkt, dat men
zeer verkeerdelgk onder den indruk verkeert, dat h»t
gebruik van weegbruggen imperatief zou zgn uit
gesloten. Dio opvatting is volkomen onjuist. Ook in
de vroegere contracten bgv. stond reeds: bet wegen
der beetwortelen zal, evenals het, scheepdragen, in
manden moeten geschieden. Daaruit zou dus even
zeer zgn te besluiten, dat het gebruik van weegbrug
gen ware uitgesloten. Toch is dat nimmer zoo op
gevat.
Do zaak is deze, dot fabrikanten de wjz© waarop
de weegbruggen zijn mihbruikt en de schadelijke ge
volgen daarvan moed* zgn en de contracten daarom
zoodanig zgn ingericht, dat het gebruik van weeg-
bi u^gen blgft voorbehouden op voorwaarden, die
billijk on noodzakelijk zgn.
De gezamelyko fabrikanten zouden er do voorkeur
aan hebben gegeven, die voorwaarden eerst later,
in den loop van den Zomer, bekend te maken zfl
hebben mg nu ovenwei gemachtigd u, in antwoord
op uw schrgven, mededoeliDg te doen van de voor
waarden, waarop ook in de a. s. campagne de weeg
bruggen zullen kunnen worden gebruikt op alle
plaatsen, waar tot dusverre de ontvangst der beet
wortelen op die wgze heeft plaats gehad.
Het reglement zooals het is vastgesteld en waarop
het gebruik van de weogbruggon in 1897 zal worden
toegelaten, luidt als volgt:
Ter bevordering van eene vlugge eu g^makkelykd
