1897 N°. 32.
Dinsdag 16 Maart.
84ste jaargang.
'ja tut gave dezer Courant geschiedt Maandag-, Wwonsciag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op toes belagen.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goea, f 1,75.
Afzonderlijke nommara 5 cent; mot bjjblad 10 cent.
Ilohalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiën voor dit blad
Hangeaovnett bjj do heoren Nijgh Van Ditm^k te Rotterdam o» 7erdcr
bg alle Boekverkoopev* an Brievengaarder*.
van «dv«5**eni*ê3a véo* 51 o?? rten d«vgr der «i«s:»v©.
De prijs dor gewone acivertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzeifde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelijks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 f.
Aaavragwa om en varmelding van liefdegaven 5 csnt per regel.
Wekelijkscli algemeen overzicht.
Verladen Maandag was de termyii verstreken,
door de mogendheden aan Griekenland gesteld,
om antwoord te geveu op het bekende ultimatum,
omtrpnt de ontruiming van Creta. Er was echter
groud om te vermoeden, dat zjj niet ongenegen
waren dien termijn van zes dagen te verlongen, doch
Griekenland heelt daarvan een zeer beperkt gebruik
gemaakt, want reeds den volgenden dag is het ant
woord verschenen. Het is buitan verwachting in
verzoenenden geest geschreven en komt in hoofd
zaak hierop neer, dat Griekenland genegen is zijn
vloot terug te roepen, maar zjjo troepen zoolang
op Creta wenscht te laten tot er de rust is weer
gekeerd. Wel is het antwoord zoo baleefd mogelijk
gesteld en wil de regeering hier en daar een weinig
te gemoet komen, maar de slotsom is toch, dat
Griekenland weigert om binnen dan gestelden tyd
zjjn vloot of zjjn troepen van Creta terng te roepen.
De vriag is thans: wat zullon de mogendheden
nu doen Uit hun aanhoudend beraadslagen, dat
slechts dreigen tot resultaat heeft, meent men ge
noegzaam te mogen opmaken, dat zij eigenlijk met
het goheele Oostersche vraagstuk geen w?g W9ten.
Rusland, Duitschlnnd, Oostenrjjk eu oik Italië zijn
eenstemmig. Deze achten het antwoord van Grieken
land onbevredigend en moeten besloten zij a tot maat
regelen van geweld over te gaan, zoodra de andere
mogendheden daarvoor gewonnen zijn. Die andere
mogendheden zjjn Engeland en Frankrijk, die ge
voelen dat zjj rekening nebben te houden met de
volksovertuiging en er dus niet zoo spoedig zullen
toe overgaan om Griekenland met ge well aan te
pakken.
Dat Frankrjjk rekening wenscht te houden, niet
in de eerste plaats met zijn »grooten vriend" Rus
land, maar met de volksvertegenwoordiging beeft
Hanotanx duidelijk doen uitkomen, toen hij in de
Kam«r do verklaring afbgde, dat hjj zonder haar
voorkennis geen stap verder wilde doen. Voegt men
hierbij nog het gebrek aan overeenstemming tus-
schen al de betrokken groote mogendheden, dan
blijkt voldoende, dat een goede oplossing van het
netelige vraagstuk niet gemakkelijk is te verkrijgen,
maar toch heeft men da hoop nog niet verloren
om tot een minnelijke schikking te geraken, want
Europa zal aan de beide staten, Turkije en Grieken
land zelf, die elkaare voornaamste mededingers op
het Balkan-schiereiland zijn, niet de zorg kunnen
overlaten de Oosterschs quaestie thans tot een op
lossing te brengen.
Terwijl nu de mogendheden nog met elkaar be
raadslagen smeult het oorlogsvuur op nagenoeg ge
heel den Balkan. De Grieken zijn nog even strijd
lustig als enkele weksn geledenin Macedonië, Thes-
sal:ë en op Greta verloouen zich nog dageljjks do
troebelen van een formeelon opstand; Bulgarije en
Servië roepen hunne res?rve onder da wapenen,
waaruit genoegzaam valt af te leiden, dat de Oostersche
quaastie nog verre van opgelost is, ja misschien eerst
nu haar ernstigste stadium is ingetreden. Volgens
een laatste bericht uit Athene heeft de Grieksche
regeering besloten, haar vloot in de watoren van
Creta te houden, ook al dreigen de mogendheden
met geweld.
Ook Turkije zit niet stil, doch als het waar is
wat men gemeld vindt van den toestand, waarin
leger en vloot zich bevinden, dan heeft geen enkele
staat de macht van Turkjjo te vreezen. Bjj de mo
bilisatie is gebleken, dat zoowel artillerie als cava
lerie gebrek aan paarden en tnigen hebben. De
nieuwe stukken veldgeschut, die enkele jaren gele
den van Krupp ontvangen werden, zjjn nog niet
eons uitgepakt, zoodat niemand met de bediening
ervan vertrouwd is. De noodige projectielen liggen
wel te Konstantinopel, maar ze zjjn nog ongevuld
en de kruitmagazijnen zijn bijna leeg, geweren zijn
wel besteld, maar nog niet in voldoenden getale ge
leverd. Omtrent de manschappen deelt een militair
tjjdschrift mede, dat in 1895 bjj de oproeping bjj
gelegenheid der onln8ten in Armenië, bijna 50000
man wegbleven en dat van de opgekomenen al
spoedig 12000 man gedeserteerd waren. Uniformen
waren, evenals thans, niet voorhanden en met de
voeding was hot zoo treurig gesteld, dat gehoele
afdeeliogen zich aan plundering en muiterjj schul
dig maakten of hunne wapens verkochten.
Ook nu werd aan de in goederenwagens naar de
Grieksohe grens gezonden troepen bjj hun vertrek
niet eens voedsel uitgereikt. Meer dan de helft der
officieren, zelfs kolonels en goneraalB, kunnen lezen
noch schrjjven, en wie deze kunsten wel verstaan
maken er doorgaans ruimschoots misbruik van om
zich te bevoordeelen en hun superieuren of de regae-
ring te misleiden. En weet men nu dat de leger-
organisatie nog een model is, vergeleken bjj den
jammerlijken toestand der marine, dan zal men het
onbegrjjpeljjk vinden, dat de minister van marine
pen rapport aan den Saltan heeft kunnen zonden,
waaria hij verklaart, dat de vloot opgewassen is
tegen die van elke mogendheid van den twoeden
rang. Twee vice-admiraa!s hebben echter geweigerd
dit rapport mede te ondertekenen. In oen nader
schrijven aan dm sultan heeft de minister zich na
bereid verklaard persoonlijk het bevel over de vloot
op zich te nemen. Arme schepelingen, indion dit
gebmreu mocht!
Eenigen tjjd geleden hoeft de Keizer van E9uitsch-
litnd een vergelijkenden slaat d'»r Üuilsche marine
met dien van andere rjjken aan den Rjjksdag doon
j toekomen. Thans heoft da minister van marine in
j de begrootings-commissie van den Rijksdag een
memorie ingediend, waarin hij belangrjjka somman
j vraagt tot uitbreiding der vloot, en wel tot een
bedrag van niet minder dan 188 millioen mark voor
de volgende drie jaren, terwjjl nu reeds 145 millioen
voor den aanbouw van nieuwe oorlogsschepen is
toegestaan. De minister wil Duitschland tot een
maritime mogendheid van den eersten rang maken,
niet voor de kustverdediging, maar geheel onafhan-
keljjk van de verdediging des lands moet het rjjk
in staat zjjn ook tor zee krachtig op te treden. Dit
is de moening vsa het onperste legerbestuur, doch
in den Rijksdag bestaat hardnekkige oppositie tegen
deze uitbreiding der vloot. Em gevolg hiervan was,
dat na di vergadering der bsgrootingscommissie in
den ministerraad vele kirde woorden zjjn gevallen,
zoo zelfs dat de min'ster van marine zjjn ontslag
aanbood, dat. evenwel door den Keizer is geweigerd.
Op Cuba staan de zaken nog even als voor enkele
maanden, toen men meende, dat de opstand in dit
voorjaar zou gedempt zjjn. Ofschoon generaal Weyler
menige expeditie tegen de opstandelingen heeft onder
nomen, heelt bij daarmede weinig succes behaald.
Hij is thans weder naar Havana teruggekeerd, doch
zal vooreerst nog niet naar Spanje teruggaan. Niette
min is het zoo goed als zeker, dat hij zal terugge
roepen worden, terwijl als zijn opvolger wordt ge
noemd maarschalk Campos of Blanco. De publieke
opinie is daarmede ingenomen, omdat men van deze
verandering een milder politiek verwacht dan van
het bestaan 'e stelsel van terrorisme, een staatkundig
stelsel, dat door geweld en gestrengheid zjjn doal
tracht te bereiken. De Spaansche regeering zou te
meer geneigd zijn tot zachtere maatregelen, omdat
er alsdan minder kans bestaat voor een tusschen-
komst van de Vereenigde Staten, waarvoor de Span
jaarden nog altijd groote vrees koesteren. De cam
pagne van generaal Wejjler, in wiens bekwaamheden
en beleid men bjj zijn optreden zooveel vertrouwen
stelde, moet als een volkomen fiisco beschouwd
worden. Hot regenseizoen nadert snel gd feitelijk
hweft hij tot hiertoe niets uitgericht ter boreiking
van het doel. Alleen heett hjj op zijn weg achter
gelaten verwoeste plantages, painhoopen en wan
hopige bewoners.
GOES, 15 Maart 1879.
Aan een »b*langhebbend vrager" antwoorden
wij, dat bij ons slechts in zoover >last veroorzaakt",
dat wij op zijne vraagwat zal er in 1901 met de
sinds 1881 in andere handen overgegane vergunningen
gebeuren1 een bepaald antwoord moeten schuldig
bljjven.
Bij art. 2 der wet is bepaald, dat in gemeenten
beneden 10000 zielen het aantal vergunningen 1 op
250 inwoners mag bedragen. Voor Goes mogen er
dus (gerekend naar het tegenwoordig aantal zielen)
27 zjja. Er zijn er thans él. Bestaat dezelfde ver
houding in 1901 nog, dan zjjn er op dat tijdstip 14
te veel. Dat dan het bestuur de bevoegdheid zal
hebben indien althans geene nadere maatregelen in het
leven zijn geroepen) om het aantal op het maximum
van 27 te brengen, vloeit uit de bedooling der wet
voort. Alzoo zouden er hier 14 vergunningen kunnen
worden ingetrokken.
Die, welke na 1 Mei 1881 niet in andere handen
zjjn overgegaan, blijven natuurljjk in de eerste plaats
bestaan. Haar aantal is op dit oogenblik 20. Hoe
de regeling dan verder zal geschieden om uit de
overige 20 het aantal te kiezen, dat ook bljjven
kan zonder het maximum te overschrijden (dus7j,
weten wjj niet. Voor zoover ons bekend, is deze
quaestie nog niet geregeld.
Dat het er echter ooit toe komen zal om de ver
gunningen boren het maximum in te trekken, ba-
twjjfelen wij met het oog op de omstandigheid, dat
velen daardoor hun middel van bestaan zou ontnomen
worden, een maatregel, waarvoor eene Regeering,
welke ook, vermoedelijk wel zal terugdeinzen.
't Zou ons daarom niet verwonderen, wanneer het
met deze zaak ging als met de invoering van de
vrjja- en ordeoefeningen, nl. dat de uitvoering van
het wetteljjk voorschrift verdaagd word, indien be
langhebbenden daartoe tjjdig met een adres tot de
Regeering en de Kamers zich wendden. Is bovendien
de tm-ening van don inzender in ons vorig no. juist,
dat do bewoordingen der wet in dezen eenige
vrjjhaid laten, dan zal eene gunstige beschikking
des te gein ik kei jjker vallen. In ieder gsval is het
wenscheljjk, dit de op dit oogeabljk bestaande on-
zekerheid, welke thans reeds het doen van zaken
in dezen belemmert, worde opgeheven.
De heer D. A. Constandse, klerk bjj het
kadaster albior, is als zoodanig benoemd te Rotterdam
met ingang van 1 April.
'n-KIeerenhoek. Op voordracht van dan heer
J. G. P. Timans, burgemeester, heeft zich alhier
eene commissie gevormd voor het nationaal
huldeblijk, aan te bieden aan hare Majesteit
de Koningin-Regentes, bestaande uit de hseren
J. G. P. Timans, burgemeester, voorzitter, F. H. M.
Wennen, P. N. van Stee, L. O. Adriaansen, N. Pols,
M. de Baar, G. Braams}, C. P. Serrarens, secr.-penn.
Borsele. In de Vrjjdag gehouden raadsver
gadering kwamen o. a. ter tafel de stukken,
betrekking hebbende op verbeterde inrichting der
haven. Zij bestonden uit twee ontwerpen, het eene
tot verlenging van de haven aan de oostzjjde en
het andere tot het inrichten van da Westnol tot
los- en laadplaats. De raad oordeelde laatstgemeld
plan wegens het hooge bedrag der raming te kost
baar voor de gemeea'e en besloot, in verband met
den toestand der suikerbietenteelt, de ontworpen
verlenging in nadere overweging te nemen.
Atolijaflplnat. Het aantal kiezers in deze
Kemeente is thans 263 voor de Tweede Kamer en
Prov. Staten ea 259 voor dan gemeenteraad, tegen
154 voor eer6tgenoeinle en 153 voor laatstgenoemde
categorie in 1896.
Te Kafs zija na 89 kiezers tegen 53 in 1896.
De opbrengst der rijksmiddelen in F^br.
jl. bedroeg f 7,443,277,02 i/s tegen f 8,386,810,75
in Febr. 1896. De opbrengst over de eerste twee
maanden van 1897 bedroeg f 14,784,597,17 1/2 tegen
f 17,059,612,571/2 over de eerste twee maanden
van 1896.
De Telegraaf meldt het plotseling overlijden
van jhr. mr. Beelaerts van Blokland, lid
der lie Kamer voor het kiesdistrict Delft en ver
tegenwoordiger van de Zuid-Afrik, republiek. De
overledene werd gisteren, gaande naar de kerk, door
eene beroerte getroffen.
Het stoomschip Utrecht. Namens den
reader van het stoomschip Utrecht van de»Rotter-
damsche Lloyd" is aan de resp. familiëa dör beman
ning de mededeeling gedaan, dat genoemd stoomschip
hoogstwaarpchjjolijk schipbreuk heeft geleden en de
bom\nning den dood in de golven heeft gevonden.
De equipage van de Utrecht was grootendeols de
bemanning van het onlangs gestrande stoomschip
Gelderland dat thans te Rotterdam in het droog
dok ligt met uitzondering van den kapitein en
slechts een paar man.
Op het sa. Utrecht, kapt. B. PekMaar, waren geene
passagiers aan boord. De bemanning bestond in het
geheel uit 36 koppen.
De Utrecht hoeft ook een gedeelte der lading aan
boord van hot ss. Gelderland.
Men kan, zegt de N. R. Ct van Zondag, naar de
aangedreven wrakstukken en de plaatsen, waar zjj
zjjn gevonden, genoegzaam als zeker aannemen, dat
de Utrecht aan het einde van bet Eag'dsche Kanaal
omstreeks den 4en dozer op of bij de Fransche kust,
ten N.Oosten van Ouesaant in het departement Fi-
nisterre, met do geheels bamanning is verongelukt.
Aan De Telegraaf meldt men nog
»Het vermoeden ligt voor do hand, dat de beman
ning van het stoomschip Utrecht het slachtoffer is
geworden van een ontploffing, die in de aanwezige
lading, voor zoover die uit ammunitie bestead, be
stemd voor Atjsh, ontstaan kan zjjn."
In het Kon. besluit van 26 (niet 29) Fe
bruari jl. tot uitvoering van de artikelen der kies
wet, die op het kiezen voor de Tw«ede Kamer
betrekking hebben, opgenomen iu het Stbl. no. 69
en openbaar gemaakt in de Stct. van 6 Maart is,
geljjk wjj reeds meldden, een fout gesloper, die
in de Stct. van heden wordt verbeterd.
Men leze de eerste alinea van art. 8 van genoemd
Kon. besluit als volgt: »la elk stemlokaal bevindt
zich op elk aantal van ten volle tweehon
derd kiezers, dat het stemdistrict telt, ten
minste ééa lessenaar, ter hoogte van 1 tot 1.20
Meter."
Naar aanleiding der missive van de Neder-
landsche Vereeniging van meelfabrikanten, om on
dersteuning van haar adres tot heffing van een tijde
lijk inkomend recht op tarwebloem van
f 1 per 100 kilogram, zoo lang Frankrjjk of een ander
land een nitvoerpremie op tarwebloem verleent,
heeft de Kamer van Koophandel te Leeuwarden
besloten aan den Minister van Buiteulundsche Zaken
een adres in to dienen, om te trachten langs diplo
matieke weg het daarheen te leiden, dat het meel,
waarvcor restitutie van rechten wordt verleend, in
derdaad is gefabriceerd van tarwe, waarvoor de
rechten zjjn betaald, door te eischan dat bij uitvoer
uit een bepaalde zone een zoogenaamd acquit worde
overgelegd, waaruit van die betaling blykt voor eene
in diezelfde zone ingevoerde correspondeerende hoe
veelheid tarwe.
De gemeenteraad van Wonseradeel had eene
verordening vastgesteld, waarvan art. 6 luidde
»hot is verboden in het openbaar
godslasteringen te uite n." Deze veror
dening is bij Koninkljjk besluit in strijd verklaard
mot do wet en vernietigd.
De Standaard is het met die vernietiging eens.
Zij voert onder andere redenen daarvoor aan dat,
daar do eere Gods zooveel hooger staat dan de eere
des Konings, het niet aaugaat tegen de beleediging
van God eene straf te stellen van hoogstens 6 dagen
gevangenis hooger straf kan voor de overtreding
eaner verordening niöt worden opgelegd terwjjl
art. Ill van h*t strafwetboek een maximum ver
oorlooft van vjjf jaar voor beleediging van den
Koning.
Bovendien zou elke gemeente op dit punt varor-
deningon kunnen maken en ook tegen de overtre
ding van andere gebodenmet de vrjjheid van
religie zou het dan gedaan wezen.
Verder merkt de Standaard op, dat het moeilijk
is uit te maken wat W9l en wat niet onder gods
lastering te begrjjpen is.
De heer H. Th. Herman, die op 27 Fe
bruari jl. het arts-examen aflegde, doch bezwaar
maakte, op grond dat hjj atheïst is, den bjj de wet
gevorderderden ambtseed af te leggen, werd Zater
dag door den voorzitter der staatscommissie, prof.
dr. J. Korteweg, opgeroepen en na eene >b8loffce"
te hebben afgelegd tot arts bevorderd.
Het Hbl. bevat het oordeel over de bak
kerswet van de drie bakkerspatroons, de heeren
H. C. Funke, voortzitt-r van den Ned. brood-, koek
en banketbakkersbondA. Kreunen, voorzitter van
de Ned. bankotbakkorsvoreeniging, en Geert de Jonge,
redacteur van de Nederl. Bakkerscourant Het oor
deel van alle drie is ongunstig.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde kerk.
Beroepen tc St. Kruis ds. A. J. van Riet te
Ou4e Niedorpte BuitenBluis ds. L. M. van
Noppen te Leerdam, die voor Kamperveen heeft
bedankt.
Bedankt voor het beroep naar Schoonoord
(Drente) door ds. 0. R. van Lelyvold te Goes;
voor dat naar Goes door ds. J. Draaisma te Steen-
wijkvoor Vrouwenpolder door ds. J. Willemsen
te Kruiningen.
R. Rath. Kerk
Binnenkort zullen van Rozendaal weder drie
Zusters naar Suriname vertrekken om onder de
melaatschon haar liefdewerk te voltooien.
Reeds 52 Zusters van het klooster te Rozendaal
zjjn naar Suriname vertrokken. (V. B. Dbl.)
Rechtszaken.
De rechtbank te Zierikzee veroordeelde den
landbouwer uit EllomeBt, verdacht van meineed als
getnige in oen civiele zaak, tot. een gevangenisstraf
van één jaar.
Landbouw en Veeteelt
Naar de N. R. Ct. verneemt is door don heer
Joh. C. Veenhujjzen een schrjjven verzonden (ge
dateerd Roosendaal 11 Maart jl.) aan de vereeniging
van landbouwers, die suikerbeeten verbouwen, p. a.
den Hoogwelgeb. heer baron Collot d'Escury, te
Hontenisse, waarin hjj mededeelt dat de gezamen
lijke beetwortel8uiker-fabrikanten hem hebben opge
dragen en gemachtigd te meidon, dat zjj het verbod
van het gebruik der fairbanken onvoorwaardelijk
wenschen te handhaven. De misbruiken, onregel
matigheden en de practyken, die gaandeweg aan het
gebruik maken van de weegbruggen zijn verbonden,
waardoor goede wicht- en vooral tarra-bepaling be
lemmerd worden, de groote onderwichten, die talk«n
jare worden geconstateerd, het gebrek aan mede
werking om tot geleidelijke en regelmatige aflive-
