1897 N°. 27,
Donderdag 4 Maart.
84ste jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
VEILIGHEIDSWET. I
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- o a ^rjjdagivvond,
uitgezonderd op foesteïagan.
Prijs per kwartaal, zoo binnen als buiten does, f 1,75.
Afzonderlijke nommars 5 cent; met bijpad 10 cent.
Behalve aan ons Burcw* worden Abonnementen on Advertenties voer dit blad
aangenomen bjj do lieer on Nijgti VAn DrfMta te Botterdam es vevdeï
b|j alle Boekverkooper» es Brievengaaidor^
Ï3>«4P350T*ms «^Vff»r4*"y*<sên v<é®ir 9 sare» «p i8*»kk dvbg
De prgs dor gewone advertentiön is van 1-5 regels 50 cent, blken regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt do prps
slechts tweemaal berekend.
Gebooric-, huwclgkB- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaando en contant betaald 20 t
Aanvrage a ona en vormeldmg van liefdegaven 5 cent per regel.
Belanghebbe iden worden er a%n herinnerd dat de termijn
van ar.ng'fte van
bestaande fabrieken en werkplaatsen
eindigt 1 APRIL a. 8
De biljetten van aangifte zijn verkrijgbaar ter secretarie.
Ouder fabriek of werkplnets worden verstaan
alle open of besloten ruimten, waar voor eenig bedrijf wordt
gewerkt met méér dan 10 werklieden of een krachtwerktuig
wordt gebezigd als stoomwerktuig. ga9- en petrolenmmotoren.
Ook behooren hiertoe de water-, wind- of door dieren ge
dreven molens en eindelijk alle soorten van ovens.
Goes, 2 Maart 1897.
De Burgemeester van Goes.
J. G. d W. HAMER.
GOES, 3 Maart 1897.
Het bakenle gezegde, dat men ook »van het
goede te veel kau hebban", word gisteravond weder
bewaarheid. Althans aan de voor eene gemeente als
deze in den laatsten tijd wel wat vele gelegenheden
om eenige opvoering bij te wonen, schrijven wij het
toe, dat de opvoering van De industrieel van Pont-
Ave3nes,r door het gezelschap onder leiding van Job.
vaa Lier, in do Soe:üteit V. O. V. alhier gegeven,
ni9fc zoo druk bezocht was als, zoowel om het stuk
als om de tooneelisteD, die het zouden uitvoeren,
kon verwacht worden.
Hoewel voor de measten der aanwezigen, die ra«t
ons nog ondsr de eigenaardige bekoring van Muisje"
verkeerden, de indenk van jl Vrijdag door dien van
Dinsdag niet zal zijn uitgewischt, moet toch gezegd
worden, dat ook gisteravond voortreffdjjk spel is
geleverd.
Den inhoui van het stuk kunnen wjj, als ge
trokken uit don algemeen bekenden roman van
Georgi Ohnot, bekend veronderstellen. Wjj stippen
dus slechts aan, dat wij daarin te doen hebben met
de dochter eener markiezen-familie, Claire de Beaulieu
die bestemd is de vrouw van den hertog De Bligoy
te worden, welke laatste, zelf zonder middelen en
vernemende dat door oen proces ook het vermogen
zijner aanstaande verloren is gegaan, zjjn woord
breekt en de dochter van een parvenu »met vele
millioenen" trouwt.
In eaa toestand van spjjt, cpgawondenhoil en
zucht om don trouwelooze te toouen, dat hij haar
onverschillig is, schenkt Claire haar hand aan Philippe
Derblay, een man, dio om zijne uitstekende hoeda
nigheden en om zijne omvangrijke industriëele onder
nemingen die duizenden werk verschaffen de
afgod der strook is en d9 achting geniet van den
adel, zoowel als van den werkman.
Claire's hart is echter buiten dit huwelijk en als
aan den avond van d^n huwelijksdag Derblay door
haar mot heftigheid en mot een gevoel als van af
schuw van zich gostooten wordt en deze den juis-
ten toestand leert inzien, ijjdt hij smartelijk onder
versmade liefde on gekrenkte eigenwaarde.
De laatste z^ge viert en er heeft tusschen de nieuwe
echtgonooten eene scheiding plaats, die voor het
oog der wereld zorgvuld'g moot verborgen big/en.
Men kan zich het mocieljjke van dien toestand
voorstellen en hek wordt er niet beter op als
Claire gewonnen door den zielenadel, de ridder
lijkheid en de overige uitstekende hoedanigheden
van haar echtgenoot dien man gaat beminnen
en liefhebben met al de volheid van gemoed, waar
over zij beschikken kan, en toch die maD, volhar
dende in zjjn9 edele verontwaardiging, die hij steeds
tot diep in de ziel gevoelt, alle verandering in
de verhouding bljjft afwijzen tot zjj ton slotte zich
werpt tusichen de kogels, die haar man moet wisselen
met haren vroogeren aanbidder, den hertog De
Bligny, in een om harentwille aangegaan duel, en
Derblay, nu van hare liefde overtuigd, hiar in de
armen neemt en het geluk van een edel paar men-
schen gevestigd wordt.
Men ziet het, dit is een echt tooneelstnk, dat
veel boeiends bevat, dat eene karakterstudie ople
vert, welke met talent is volgehouden. Het stuk
heeft echter het gebrek van alle uit een roman go-
trokken tooneelspelen. De motieven, dio tot veran
dering in de toestanden leiden, worden g8mist. Het
is alsof men plotseling een aantal jaren verder is
alsof er een stak uit het leven is weggesneden.
Zoo kan uit den aard der zaak niet de geleide
lijke overgang van Claire's afschuw tot innige
liefde in het stuk tot zjjn recht komen. Als
Claire het eene oogenblik nog vol is van den af
keer, dien haar echtgenoot haar inboezemt, vindt
men haar reeds het volgende oogenblik verliefd
op hem en vol verachting voor haren vrosgeren
verloofde. In een tooneelstuk kan zulk een over
gang natuurljjk niet uitvoerig worden uitgewerkt,
awar de mogelijkheid om door eenigszins andere
indnelin van het stuk of door enne andere volgorde
der g-b*arteni?sen dien overging meer W3arscbijofjjk
te miken, achten wjj niet uitgesloten. Ook bet slot,
van het stuk is wat haastig en na dien langen tijd
van worsteling zou mea w.d gewenscht hebben iets
l«ng«r getuige te zjja" geweest van het aangebroken
geluk dezer zwaar beproefden.
Dit neemt niet weg, dat hier meesterlijk gespeeld
i?, vooral door de hoofdpersoon. Mevrouw Jul:a
van Lier'Cuypers hoeft eene Claire geleverd, dio on
verbeterlijk is en welverdiend was de attentie, haar
aangeboden in *»n smaakvolle corbf)i)le do flours,
welke attentie luide werd toegejuicht.
Als wjj naast haar d«n heer Schwab noemen als
DerbUy, dan verrichten wij zeker slechts een daad
van rechtmatige huid-*. De mannelijke waardigheid,
door hem in dit stuk hoog gehouden, de^d goed
aan sn alleen zulk een m.m kon voor Clairo de
macht zijn, die in en op haar hart eene verandering
kon teweegbrengen als hier plaats had.
Ook al d9 overigi tooneelisten leverden goed spel;
niet het minst de notaris Baehelin en de parvenu
Moulinet. Allen hebben medegewerkt om den naam
van het gezelschap eer aan te doen.
Hot tooneel liet veel te wenschen over. BehaWe
eenige deuren, die »in kennelijken staat" verkeer
den, was de inrichting van Derblay's huis beneden
het middolmatige. Dio kielblauwe overtrekken op
stoelen en tafels in eene groene kamer maakten een
allertreurigst effect. Dergelijke dingen kunnen door
heD, wien het aangaat, allicht vermeden of voor
komen worden, als, wat wjj hopen, het gezelschap
van den heer Van Lier ons nog wel eens komt be
zoeken.
Tegelijk met bovenbedoelde tooneelvoorstelling
had de tweede soiree in dit seizoen plaats van
de gymnastiek-vereeniging V o 1 h a r-
ding" in de >Prins van Oranje" alhier.
Ofschoon het voor eene vereeniging, die meerma
len in het publiek optreedt, niet gemakkelijk is steeds
nieuwe stof te vinden om de belangstelling gaande
te houden, was hot ditmaal Volharding" ook weder
gelukt, een nummer op het programma te brengen,
dat doer zjjn nieuwheid aller aandacht trok, nl. een
paar tableaux-vivants op een draaiende sehjjf. In
het eerste zag men achtereenvolgens, in afzonderlijke
vakken, de voorstelling vaa Geloof, Hoop en Liefde"
en in hot tweede die van Lente, Zomer, Horfst en
Winter". Da samenstelling van op die wjjze inge
richte tableaux kost zeker heel wat tijd an moeite,
doch die zjjn ruimschoots beloond geworden, daar
zij het vrij talrijk opgekomen publiek ten zeerste
voldeden en eau der schoonste nummers vau het
programma vormdeD, dat verder gowjjd was aan
tooneelspel en gymnastiek. De beide blijspelen »Knoo-
peu in den zakdoek" en »Ik wil trouwen" werden
zeer aardig opgevoerd en vooral het tweede wekte
door zijn inhoud de tevredenheid der toeschouwers.
Het gym.ia9tiseh gedeelte ving aan met een serie
gome nschappMjjko strafoefeningen, waarna de aspi
rant-leden der vereeniging oefeningen aan de »Brug"
uitvoerden. Deze jeugdige gymnasten lieten daarbjj
bljjken, door de nette en gelijke uitvoering der be
wegingen, dat zjj later flinke leden dar Vereeniging
kunnen worden. De oefeningen aan Paard" en »Rek"
door de leden getuigden van vlugheid en kracht,
terwjjl een paar staafgroapeo, voor het publiek op
gesteld en weer ontbonden, deden zien wat samen
werking en onderling vertrouwen vermogen. Zij
vormden een waardig slot dezer goedgeslaagde soiré"»,
die ook werd bijgewoond door de weeskinderen,
daartoe door het bestuur van Volharding" uitge-
noodigd.
Vanwege de Maatschappjj tot bevordering van
Landbouw en Veeteelt in Zeeland, afd. Hein-
kenszand, werd gisteren in de Prins vau Oranje"
alhier eene algemeens vergadering gehou
den, die werd bezocht door 8 bestuura- en onge
veer 70 gewone leden. Na lezing en goedkeuring van
de notulen der vorige vergadering werd rekening en
verantwoording gedaan over het afgeloopen dienst
jaar. De ontvangsten hebben bedragen f 655,55 1/3,
de uitgaven f 482,45 er was dus een goed slot
van f 173,101/2. Naar aanleiding van dit belangrijk
batig saldo merkte de voorzitter, dhr. E. van den
Bosch op, dat dit voornamelijk was vorkregen, door
dat in deze Afd. de kosten voor het beslaan der
paarden aan den hoofsmidscursus voor de helft door
de eigenaars der paarden worden gedragen. Daar
door toch waren de ontvangsten ongeveer f 60 hoo-
ger, terwijl in andere Afd., waar die bepaling niet
bestaat, de cursus een uitgave, eischt van f 125 a
f 150.
Nog deelde de voorzitter omtrent dien cursus
mede, dat hij gecontinueerd wordt met de leerlin
gen, die reeds den vorigen cursus medemaakten en
die daardoor in de gelegonheid zjjn een diploma te
verkrjjgen.
Nieuwe leerlingen werden tot deu loopenden cur
sus niet toegelaten.
Z)nder hoofdelijke stemming werd besloten dn
kosten voor het beslaan der paarden wedtr voor
de helft door de eigenaars te doen dragen.
Het punt, dat zoovele leden naar deze vergade
ring had gelokt, was zeker Mededeeling omtrent het
contracteeren van suikerbeeten.
De voorzitter vestigde de aandacht op de ODgun-
stige bepalingen, die het nieuwe contract der fa
brikanten inbouwt, eu deelde inede, dat door de
Afdeelingen Heiokenszaud" en >Kruiningen" een J
gewijzigd contract is voorgesteld, dat in een gedrukte
circulaire is rondgezonden en waarvan de hoofdin
houd is vermeld in" het verslag (zie ods vorig num
mer) der 11. Zaterdag gehouden vergadering.
Bjj de discussie, die hierover ontstond, vestigde
dhr. I. G. J. Kakebeeke de aandacht op de nood
zakelijkheid tot bat spoedig nemen van het definitief
besluitöf geen suikerbeeten te zaaien óf direct een
gunstiger contract te eischen, daar de tjjd, mat het
oog op het zaaien van andere vrachten, geen lan
ger onderhandelen meer toelaat. De voordeelen, die
nog zouden te verkrjjgen zjjn door het benoemen
van commissies, het houden van vergaderingen en
het onderhandelen met fabrikanten, konden dan
gelden voor een volgend jaar, maar voor deze cam
pagne is de tijd van handelen gekomen.
Do voorzitter gat daarna de wenschelijkheid te
kenneD, dat in deze quaestie vooral eendracht en
samenwerking op den voorgrond treden en deelde
mede dat het zjjn voornemen is zich met de ver
eeniging te Eist in contact te stellen en pogingen
te zullen doen een nationalen Bond op te richten.
Het resultaat dor verschillende besprekingen was,
dat werd goedgevonden op a. s. Zaterdag te Goes
eon algemeene vergadering te houden van de be
sturen der verschillende Afdeelingen en de afge
vaardigden der dorpscommigsies. Tot deze vergade
ring zullen ook uitgenoodigd worden do heeren
baron Coilot d'Escury van Hontenisse en Vorster-
man van Oyan van Aardenburg. Na de gebruikelijke
verloting van eenige landbouwer-gereedschappen werd
de vergadering gesloten.
Bij Kon. besluit is bepaald dat bjj afzonder
lijke dagorders, zoo in Indië als in Nederland, eervol
zal worden vermeld do korporaal der artillerie van
het leger ia Nederlandscli-Indiö H. de Noojjor,
en zulks ter zake zijner verrichtingen in den nacht
van 29 op 30 Juli 1894 te Blang Tjoet (A*jeh).
Wolfertsdijk. Zondag jl. overleed alhier de
heer J. van der Voorde, sedert 15 September
1843 ontvanger van de steigergelden en van af 4
Juni 1850 veerman van hier op Noord-Beveland.
Gedurende al die jaren werd het veer op uitstekende
wjjze bediend. Sedert 21 December 1844, toen aldaar
Adriaan Nagelkerke verdronk Goesche Courant no.
103 van 1844), had geen enkel ongeval plaats. Be
halve accuraat schipper was de overledene een aan
genaam mensch, die in gezelschap of in vergaderingen
door ieder gaarne werd gehoord.
Da heer J. de Kater, benoemd tot gemeente-ont
vanger c. s., is teven9 aangesteld tot beambte ter
secretarie. Door hem is ontslag als onder wjj zer aan
gevraagd.
Op Noord-Beveland worden door de afdeeling
Noord-Baveland der Maatschappij tot bevordering
van landbouw en veeteelt in Zeeland pogingen aan
gewend tot oprichting van een wintercursus
in landbouwkunde. Als onderwijzer zal op
treden de heer K. van der Slikke, landbouwooder-
wjjzer te Wolfertsdijk.
De M. Ct. meldt dat het Boheemsche
quartet te Middelburg zal optreden op Vrgdag
19 Maart.
In de Maandagavond te Zieriksee gehouden
vergadering der Liberale kiesvereeniging was aan
de orde het voorstel vau den heer Oh. W. Vermejjs,
dat de vereeniging zich zou afscheiden van de Li
berale Unie.
Door den voorsteller werd het toegelicht en ver
dedigd met een beroep op de zoo wenBcheljjke een
heid der liberale partij, ook voor dat district van
groot belang; hjj achtte het daarom weuschelijk,
niet alleen voor de allernaaste, maar ook voor de
verdere toekomst, dat de kiesvereeniging geheel vrjj
zou zijn, niet gebonden in den knellenden band der
Unie.
Het voorstel vond steun bjj de heeren mr. Fok
ker en Olivier, bestrijding bg den heer A. Bujjze
en het bestuur. Het werd verworpen met 54 tegen
11 stemmeD, zoodat de vereeniging bjj de Liberale
ÜDie bljjft aangesloten.
Het in ons vorig medegedeelde en aan Soil,
bladen ontleende bericht, dat de Vereeniging tot
bevordering der belangen van de Zeeuwsche
oester-industrie heeft bpsloten zich nog
maals met een adres tot den minister van financiën
te wendeD, waarin verzocht wordt, om, in afwach
ting van een reeds vroeger gezonden adres, uitstel
van pachtbetaling voor de oesterperceelen, tot 15
Juni, te verkrijgen, maar ditmaal renteloos, wordt
van z"er geachte en zeer betrouwbare zijde in de
Midd. Ct tegengesproken. De vereeniging heeft zulk
besluit niet genomen.
Aan de Tweede Kamer is oen adres gericht
door de Nederlandeche Vereeniging van Meelfa
brikanten. Daarin wordt gezegd, dat de meel-
industrie hier te lande, tengevolge van onnatuurlijke,
buitenlandsche concurrentie met totalen ondergang
wordt bedreigddat die ondergang slechts te voor
komen is door een tijdelijk inkomend recht op tarwe
bloem van f 1 per 100 kilo, te heffen zoolang Frauk-
rjjk of een ander land een uitvoerpremie op tarwe
bloem verleent. De vereeniging verzoekt daarom
driDgend dat in de Kamer daartoe ten spoedigste
hst initiatief worde genomen.
Dit verzoek wordt in het adres breadvoerig toe
gelicht.
Het lid der Tweede Kamer voor Breukolen
mr. W. J. Royaards van den Ham is over
leden, in den ouderdom van ruim 68 jaren.
De Haagsche Ct. heeft het over de kwade
betalers, te weten over degenen, die hunne
belastingen niet betalen. »De kieswet heeft",
zoo zegt zjj, o. a. »nu de oogen voor dat althui s
in de steden algemeen verbreide kwaad geopend.
»Zjj heeft den omvang leeren kennen van de
kwaal der belasting ontduiking, die tot dusver met
ljjdeljjke medewerking der ambtenaren op groote
schaal plaats had.
»En al hielden de kiesgerechtigde wanbetalers
zich nog zoo stillekens achteraf, hopende of meenende
dat men hen niet zou opmerken en blijven vergeten,
dat is misgerekend, want men heeft nu den toe
stand overzien, en niemand die er onopgemerkt aan
ontsnapt.
»Laten wjj dan hopen, dat het gevoel vau eerlijk
heid, van fierheid en eigenwaarde tevens zai ontwaken
bjj die dnizenden, die wel aanspraak zouden willen
maken op rechten als staatsburger, maar tot dusver
hun plicht vergaten.
»De nieuwe personeele belasting vermindert dien
last voor den man met een klein inkomen nog weer
belangrjjk. De aanslagen over 1897 en volgende
jaren zullen nog aanmerkelijk kleiner worden. Ook
dat was een billijke maatregel, al komt hij voor
een goed deel ten laste van d9n middenstand, die
'fc naar verhouding, ook al niet b°st dragen kan.
Maar laat dan nu ten minste bij het opmaken van
de kiezerslijsten in 1898 van het Noderlandsehe volk
gezegd kunnen werden, dat li9t geleerd heeft, eerljjk
en fatsoenljjk »den keizer te geven wat des keizers is."
Er zal, zegt de Haagsche Ct., weldra geen
aanleiding meer bestaan om »sluiting van
Schiedam" te eischen. Het, brandersbedvjjt aldaar
gaat voortdurend achteruit. Nu men in Januari in
België begonnen is gist te fabriceeren, is de uitvoer
van dit artikel naar dat land zeer verminderd en
daardoor den branders een gevoelige slag toegebracht,
terwjjl voornameljjk door d9 concurrentie van
Delft ook de uitvoer naar Engeland in de laatste
jaren aanmerkelijk vermindert.
De eene branderjj na de andere wordt dan ook
uit eigen beweging gesloten.
Met het oog op den toevloed van me
dische studenten worden in een hoofdartikel
van het Ned. Tijdschrift voor geneeskundevan 13
Februari, de vooruitzichten van dit bero9p in Neder
land en de reeds bestaande toestanden in Frankrijk
en Eügeland besproken. Na te hebben aangetoond,
dat in den vreemde de medici nn elkander al opeten
en velen geen sober bestaan zelfs vinden, zegt het
tijdschrift: >En hoe is de Btard der zaken bij ons?
In eene vergadering van den »Geneeskundigen Kring"
te Amsterdam op 28 December, waar de tariefqaaestie
werd behandeld, werd door een der loden eene door
hem met veel zorg samengestelde statistiek mede
gedeeld, op grond waarvan hg het gemiddelde in
komen van 160 Amsterdamsohe geneesheeren meende
te moeten schatten op een bedrag, te gering om op
eenigszins behoorlijken, zjj 't ook bescheiden, voet
te leven. Nu zjjn de grondslagen voor zulk eene
berekening uitteraard onzeker. Sommigen troklti
de juistheid der cijfers in twijfel. Toch kan het niet
anders, of de snelle toeneming van het getal genees
kundigen moet die berekening vroeger of later waar
maken. Al moge er hier en daar op het platteland,
bepaaldelijk waar het land slecht en de bavolkiüg
dun gezaaid is, nog eenig gebrek aan geneeskundige
