1897 N°. 24
Donderdag 25 Februari.
84ste jaargang.
Tot den Herijk der Maten en
Gewichten
De oitgare dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezondord op feestdagen.
Prp» per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjbiad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen eu Advortentiön voor dit btad
aangenomen bjj de heeren Nijuh VaN Dituj.* te Rotterdam est verder
hg alle Boekverkoopers en Brieveagaardnva.
COURANT.
De prijs der gewone advertentidn is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel moer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboor+e-, huweljjks- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 t
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
loflendtnf van adverteoül^n vA«r 9 «re« op den (Uf «Ier iiltfav©.
zal dit j tar in deze geoieent9 wor lea ge.aceerd in
<le Wang. ouriti- het Stadhuis,
eu wel roor verlcoopers van nieuwe Maten eu Gewichten op
15 .Maart de> \ooroiiJdag9 eu voor apothekers, goudsmeden
(lijnero wegina) op 15 Maart des namiddags;
Voor wijk A den 16 en 17 Maart,
B 18 19
C 20, 22 en 28 Maart,
D 24 eu 25 Maart.
E 26 - 27
telkens Tan 'a morgens 8 tot 12 's namiddags van 2 tot
5 uur.
Voorts wordt heriuneid:
lo. dat de herijk van ten verkoop bestemde, in raagsrijnen
eu winkels voorhanden, voorwerpen dan alleen zal geschieden,
wanneer die stokken zich in goeden staat bevinden, z mals voor
Dieuwe Maten en Gewichten betaamt, en geschikt zijn om te
worden geveriiiësrd
2o. dat alleen behoorlijk schoon en droog gemaakte
maten ea gewichten kunuen worden onderzocht ea belangheb
benden bij de terugontvangst hunner voorwerpen dienen toe
te zien of deze duidelijk de wettige merken dragen, daar een
beroep op verzuimen, die by deu herijk mochten zijn begaan,
later niet zal ontslaan van rechtsvervolging
3o. dat lengtematen voorzien van merkteekenen
of aanwijzingen van onwettige of afgeschafte maten, moeten
worden afgekeurd en ten allen tijde in beslag genomen kunnen
worden
4o Dat de onderdeden van het Gram (Miligr&m-
wichten) uithoofde der daartoe noodige iijne balansen,
uits uitend aan hat ykkantior te Middelburg kunnen worden
geverificard (Min. beschikking van 16 April 1872 no. 193);
5o. dat na het eindigen van den termijii van den herijk
(1 September a. s.) hst gebruik of voorhanden habben van.maten
sn gewichten, niet voorzie0 van de vereischte stempeimerken,
verboden en atrafoaar is volgsns art 29 der wet van 7 April
1S69 (St bi. no. 67).
Goes, den 24 Februari 1897.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G. d. W. HAMER.
De Secretaris.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
liet besla-1 omtrent de gemeente-reiniging.
»Ik ben er oak voor". Met deze woorden van
d-»n voorzitter werd jl. Vrijdagavond door den Raad
dezjr gemeente beslist, dat de gemeente-reiniging in
de eerstvolgende 4 jaren nog bjj aanbesteding zal
plaits hebben.
Hut stond 6 tegen 6 toen de stem van den voor
zitter dun duorslag gaf en het mag wel als een be-
wjjs van de moeielykhuid der beslissing gelden, dat
het in onzen Raad zeldzaam voorkomend geval zich
voordeed, dat bij in twee bgna gelijke deelen ge
splitst was.
Ongetwijfeld is er ve 1 voor eigen exploitatie van
dezen tak vaa dienit te Z9ggen, maar het i3 eene
bekende zaak, dat eene gemeente altijd duurder
werkt dan een aannemer, en waar nu de fiaanciöa
on^er gemeente niet al te rooskleurig zijnnu don
kere wolken zich vertoonen in den vorm van hoog
aangeslagenen in den hoofd, omslag, die vertrokken
zgn of op wie d« gemeente niet lang meer zil kun
nen rekenen nu nog niet te overzien is wat het
resultaat voor de gemeente zal ?jj« bjj de nieuwe
regeling van het personeel en de fi-ianciëule verhou
ding der gemeenten met het rjjk vooral wanneer
de hoofd, omslag niet meer progressief zal mogen
geheven worden achten wjj het met de meerder
heid van den Raad niet het geschikte oogenblik om
te veranderen van systeem omtrent een punt van
gemeentfzorg, dat zeker wel niet op volmaakte wijze
wordt behandeld, maar waaromtrent toch bjj som
migen eene schromelijke overdrjjving ten opzichte
van tekortkomingen te constateeren valt.
Trouwens het eenvoudig feit, dat de gezond
heidstoestand der Goesenaien eer gunstig dan ongun
stig afsteekt bjj dien van zoovele andere gemeenten,
is wel het bewjjs, dat hier de openbare reinheid
niet veronachtzaamd wordt, en men vergete het
niet, dat, terwjj! de aftredende pachter jaarljjks nog
iets aan de gemeente toebetaaldede nieuwe aanne
mer eene som van f 1200 a f 1300 ontvangen zal en
in de gelegenheid wordt gesteld tot het maken van
compost, waardoor het bedryf wellicht eenige bate
kan opleveren.
Voor dit verschil van f 1800 mag de gemeente
eene strengere opvolging van de voorwaarden eischen
dan van den aftredenden pachter, die er slechtB
met moeite uitkwam, zoo bjj al niet verlies leed
en de opgelegde voorwaarden zijn streng genoeg
om, zoo zjj worden nagekomen, aan alle billijke
eischen der ingezetenen op dit punt te voldoen.
Door den heer F. d. Leeuw, wien niemand zeker
groote toewyding zal ontzeggen aan zyn taak als
raadslid, is by de behandeling dezer quaestie ge
wezen op de 1 «sulfaten der gasfabriek om te doen
uitkomen, dat ook gemeente-exploitatie van eenige
zaak bjj zuinig en goed beheer tot voordeel van
ingezetenen en gemeente kan strekken.
Van een scherpzinnig man als dit raadslid heeft
ons deze redenperiig verwonderd. Immer9 eene ver-
gHyking van de txploitatia eener gasfabriek met
die df> inzameling der faiiale stoffm en straat-
vuil gaat in het geheel nipt op en wel uit oorzaak
van den verschillenden aard der producten.
Gas i3 een artikel van algemeen gebruik, dat,
men welhaast niet meer missen kan. Compost of
mest is eene stof, die slechts voor den landbouw
dienen kan. Van gas bepaalt de gemeente zelf den
prijs en deze wordt iD verhouding gebracht tot de
kosten van het bedryf. Bjj goed beheer dus
zooals wjj gaarne orkennea en mogen constateeiei
dat bestaat is verlies op de gasfabriek in gewone
omstandigheden niet mogelijk. Met c impost of mest
is het anders gnstold. De gemeente zou moeten
trachten dat product »aan den man te brengen."
Zy zou niet zelf den prjjs kunnen bepalen, maar
moeten nemen wat er voor te bedingen valt, onaan-
gezien de kosten van exploitatie.
M»n ziet hat, vergelyking van deze twee z iken
om daardoor tot een zelfde uitkomst te komen is
niet mogdjjk en als men nu zegt: >de aannemer
der gemeentereiniging zal toch wel weten wat hjj
doet en niet uit zuivere philanthropie handelen",
dan stemmen wjj dit gaaf toe, maar herinneren aan
wat wij hierboven ztiien, dat een particulier altyd
voordeeliger werkt dan eene gemeentedat een
aannemer beter in staat is afzet voor dit artikel
te zoeken dan de gemeente en dat veel meer dan
wellicht een aannemer op de zaak winnen kan, do »r
de gemeente aan opzicht, veilingskosten en dergeljjke
uitga/en Z3u moeten botaald worden. Het is hier
in de gegeven omstandigheden eene zaak van risico,
die een particulier ondernemen mag, zooals hjj alle
andere commerciële zaken mag ondernemen, maar
waarmede eene gemeente zich niet dan bjj gebleken
noodzakelijkheid en bjj te hooge eischen van aan
nemers moet b dasten.
En ten slotte, ais men meent, dat bjj uitbesteding
de zaak minder goed zal geschieden dan wanneer de
gemeente haar aanpakt, dan wijzen wjj op een middel,
dat de ingezetenen in het belang der zaak kunnen
aanwenden. Dat middel is, dat, als men rechtmatige
bemerkingen op het werk van den aannemer beeft,
men niet bet gemeentebestuur, de met het toezicht
belaste ambtenaren of het stadhuiB voorbijga om
die grieven te debits'ran daar waar ze minder be-
hooren, althans niet terstond verholpen kannen
worden. Door tijdige kennisgeving aan de bevoegde
autoriteit van eenig gerezen bezwaar of min goede
behandeling door den aannemer, kunnen de inge
zetenen tot de richtige uitvoering van dan reinigings
dienst het hunne bybrengen.
GOES, den 24 Februari 1896.
»Wie moet in 1898 Koningin Wilhelmina de
kroon op het hoofd plaatsen, of neemt zjj
die z Ive?" vraagt een lezer aan de Redactie van
het N, v. d. D. die daarop antwoordt
»Noch het 6en, noch het ander. Een eigenlijke
kroning" bestaat bjj ons te lande nief. De drie
vorige koningen hebben den eed op de Grondwet
afgelegd, en de Staten-Generaal, als vertegenwoor
digers van het Nederlandsche volk, deien den eed
aan den Koning. Da kroon was wel in de onmid
dellijke nabjjheid van den troon aanwezig, doch
bleef rustig op hare plaats liggen.
Er is geen enkele reden waarom het thans anders
zou geschiedenmaar het veelal gebruikte woord
kroningsplechtigheid" kan allicht menigeen hier
omtrent in de war brengen. Da Grondwet spreekt
alleen van huldigen, en niet van kronen."
In het no. van gisteren schryft nu de heer J.
W. D. Roëll, naar aanleiding van bovenbedoelde
vraag
Wjj verkeeren in eene buitengewone omstandig
heid. Wjj hebben geen Koning, die zich zelf zou
moeten kronen.
Maar nn zou het in. i. een heerljjk oogenblik
zijn voor de Koningin-Regentes als zjj Haar kind
de kroon op het hoofd mocht zetten, als Koningin
van Nederland."
Men schryft ons
»Naar wjj vernemen vergaderde gisteren het be
stuur der afd. Heinkenszand met dhr. M. Kosteose
van Kruiningen, om de zaak der b e e t e n q u a e e-
tie verder te regelen.
Op de verschillende vergaderingen hebben een
massa landbouwers zich opgegeven, die te zamen
1452 Hectaren wenschen te zaaien, om niet binnen
14 dagen op dit contract te contractaeren, terwjjl
de opgaven van Borsele en Nieuwdorp nog ont
breken. Met het oog er op, dat de afd. Walcheren
Donderdag a. 8. vergadert, en de heer Vorsterman
van Oyen Zaterdags gemakkelijkst weg kan, zullen
de heeren afgevaardigden a. s. Zaterdag bjjeen komen,
om verdere plannen te beramen, waarby ook de heer
Vorsterman van Oyen u'tgenoodigd zal wo' dor. Het
is te wenschen, dat er fl'nke maatregelen zullen
worden genomen, en dat het niet alleen bjj 14 dagen
uitstellen bljjft. Ook vele landbouwers hebben nog
niet opgegeven, en willen zooals altyd de anderen
do kastanjes uit het vuur laten balen dit is jammer,
want op dit contract en voor f 8,50 per 1000 kilo
kan onmogelijk gecontracteerd worden. Sluit dus allen
aaneen, dan kan er workelyk iets goeds tot stand
worden gebracht."
Door d»-n minister van oorlog is 0. a. aan den
burgerhoefsmid J. van Li ere, te Goes, toestem
ming verleend tot het volgen van e9n cursus in het
hoefbeslag by de veld-artillerie, die op 1 April a. s.
zal aanvangen.
Boraele. In de Maandag gehouden raadsverga
dering werd ter zake van het huldeblyk aan H. M.
de Koningin-Regentes eene commissie van elf leden
benoemd.
Onder de ingekomen stukken behoorde een adres
van 8uikerbietenagenton, schippers en landbouwers,
houdende verzoek om de Westba vennol tot losplaats
interichten en het havenplateau te voorzien van
rasterwerk tot bescherming van suikerbieten tegen
wegspoeüng. Vermits de plannen tot verlenging der
haven en het maken van eene tweede geschikte los
plaats, ingevolge raadsbesluit van 30 Nov. 11. op
te maken, op voltooiing wachten, werd de behandeling
van k°t adres tot eene volgende vergadering aan
gehouden.
Borsele. Op een verzoek om gratie,
aan H. M. de Koningin-Regentes ingediend door
een baker, die wegens onbevoegde uitoefening van
verloskunde tot f 10 boete was veroordeeld, is 11
dezer in zoover gunstig beschikt dat de helft is
kwijtgescholden.
Heinkenszand. Terwjjl het vorige jaar in deze
gemeente het aantal kiezers 199 was, is dit
volgens de thans voorloopig opgemaakte kiezerBlyst
gestegen tot 274, waaronder l woningkiezer, 1 post-
spaarbankkiezer en 1 pensicenkiezer.
Hrabbendijke. Op de kiezerslijst voor
deze gemeente zyn voorloopig gebracht 295 personen,
t. w. 285 belastingkiezers, 3 huur- of woningkiezers,
4 loonkiezers, 2 examenkiezers en 1 spaarbankkiezer.
Te Wolfertsdijk komen op den staat van
den rijksontvanger 380 belastingbetalers
voor. Bovendien hebban zich 4 inwonende zoons,
2 eximenkiezers en 1 medebezitter van onroerend
goed als kiezer aangemeld, totaal dus 387. De thans
geldende Ijjst bevat 196 namen.
EHIewoudsdijk. De heer P. L o 0 |j M z. alhiei,
die in September jl. slaagde voor het examen van
ryks-ambtenaar, is met 1 Maart a. s. als zoodanig
aangesteldals tydeljjke standplaats is hem aange
wezen Reuver (gem. Baesel) in de provincie Limburg.
In de St. Ct. is opgenomen het besluit van
den minister van binnenl. zaken, waarby voor de
verkiezing van leden van de Tweede Kamer de kies
districten zyn verdeeld in stemdistricten.
De gemeente s-Heer Arendskerke is daarbjj verdeeld
in tw'e stemdistricten, t. w. I. 's-Heer Arendskerke
(dorp), 's-Heer Hendrikskinderen, Wissekerke en het
gedeelte van den Nieuwen Kraaijertpolder ten oost m
van den Noord weg (de wijken A, B, C, D en Een
gedeelhljjk F)en II. Nieuwdorp en het gedeelte
van den Nieuw«n Kraaijertpolder ten westen van den
Nootdweg (de wjjken G, H en gedeelteljjk F.)
De gemeente Kattendijke is verdeeld in twee stem
districten, t. w. I. Wilhelminadorp (wyk B)II. Het
dorp Kattendyke (wyk A).
De gemeente Kruiningen is verdeeld in tw e stem
districten, t. w. I. Kruiningen (dorp) met zjjne om
geving (wjjken A en B) en II. Hansweert met zjjne
omgeving (wjjk C).
Bjj Kon. besluit is benoemd tot substituut-
officier van justitie bjj de arrondissements-rechtbank
te Rottordam mr. J. Z. Mazel, thans substituut-
officier van justitie bjj de arrondissements-rechtbank
te Middelburg.
Door de Prov. Staten van Noord-Holland is
tot lid der Eerste Kamer gekozen de heer D. LAAN,
koopman te Wormerveer, met 31 van de 62 stem
men. Mr. N. G. Pierson had er 30.
H. M. de Koningin-Regentes heeft het B e -
schermvrouwschap aanvaard van het te Dor
drecht te houden 24e Nederlandsch Taal- en Letter
kundig Congres.
De vervolging, te Oud-Beierland tegen
een werkgever ingesteld, omdat hjj weigerde
inlichtingen te geven boe lang een knecht bjj hem
in betrekking was en welk salaris hjj genoot, is thanB
ingetrokken, omdat bjj do romigein'ichtingcn
heeft verstrekt, zoodat de man op de kifzersljjst ii
gebracht.
Aan een ons toegezonden prospectus van de
Maatschappij van Weldadigheid te
Frederiksoord, Wilhelmina'soord en Willemsoord,
ontkenen wjj het volgende
Te midden van den stryd om het bestaan, die
thans allerwege heerscht en waaronder ook onze
landbouwende bevolking maar al te zeer gebukt
gaatte midden van armoede en ellende, welke
haast niet te lenigen is; te midden van ontevreden
heid en tweespalt, welke maar al te vaak wet en
orde dreigen te verbreken, vervult de Maatschappij
vau Weldadigheid reeds 75 jaren lang hare verhe
vene roeping met eere, om zooveel mogelijk, ver
armde gezinnendoor eigen arbeidaan een bestaan te
helpen en hunnen kinderen eene degelijke opvoeding te
verzekeren.
Zjj opent steeds nieuwe bronnen van bestaar, door
heidevelden te herscheppen in boscb, bouw- en wei
landen en door het doen aanleeren van onderschei
dene soorten van industriëelen arbeid, die een ba-
staan opleveren. Reeds zyn bijna 2000 hectaren in
exploitatie gebracht en vinden ook bjjna 2000 men-
schen er niet alleen een behoorlijk bestaan, maar
bovendien alles wat zy noodig hebben om, als men-
schen en als burgers van Nederland, aan hunne
bestemming te kunnen beantwoorden.
In de Maatschappij te Frederiksoord, Willemsoord
en Wilhelmina'soord leven thans omstreeks 200 land-
bouwersgezinnm, welke geen armoede meer Ijjden.
Ruim 80 arbeidersgezinnen worden er opgeleid tot
landbouwers en ruim 200 bestedelingen, meestal
weezen, worden in het huisgezin opgevoed en gevormd
voor het leven, naar de gezindte waartoe zij behooren
terwjjl de rest der bevolking zioh met allerlei indu
striëlen arbeid bezig houdt.
De grootste zegen evenwel, die van de Maat
schappij uitgaat, is niet gelegen in het dageljjksch
brood, dat zjj verschaft, of leert verdienen aan de
zulken, die, alleen staande, den stryd om het be
staan niet kunnen volhouden, maar is vooral ge
legen in dan beschavenden invloed, dien zjj uit
oefent op het tweede geslacht, de kinderen der bevol
king en de weezendie aan hare leiding zyn toever
trouwd.
Aan schoolonderwijs wordt bjjzonder veel zorg
besteed. Ia 5 scholen wordt op uitmuntende wjjze
lager en, waar dit noodig is, ook uitgebreid lager
onderwjjs gegeven, terwjjl nog vakscholen voor land
bouwtuinbouw en boschbouw gelegenheid voor verdere
vorming aanbieden. Bovendien bestaat er een cursus
tot vorming van onderwijzers, telegrafisten, com
mies of spoorwegconducteur, oefening in dan wapen
handel enz. Dan nog kan allerlei handwerk of am
bacht worden geleerd in de fabrieken en werkplaat
sen, door de Maatschappij opzettelyk daartoe inge
richt en die dus ook als leer- of vakscholen kunnen
worden beschouwd. Op deze wijze worden er jaarlijks
50 d 60 jongelieden voor nuttige betrekkingen opgeleid
en, voor zoo verre dit mogelijk is, ook geplaatst.
Niet minder ernstig dan voor school- en vak
onderwijs wordt voor de Godsdienstige vorming der
jeugd zorg gedragen. Er zjjn Protestantsche en
Roomsch-Katholieke kerken en evenals by de scholen,
heerscht ook hier leerplicht bjj die geestelijken, tot
wier kerk zjj behooren. De opvoeding der weezen wordt
uitsluitend toevertrouwd aan personen van dezelfde kerk
waartoe de ouders van de kinderen behoorden.
Daarentegen worden op het gebied der Maat
schappij geene kroegen of drankwinkels geduld.
Het gevolg van een en ander is duidelyk zicht
baar in de welvaart, de beleefdheid en de tevreden
heid der bevolking, die inderdaad gunstig afsteekt
bjj wat men elders in den omtrek vindt.
De zegeD, welke van deze Maatschappjj uitgaat,
is moeieljjk te schatten.
Velen in den lande dragen haar daarom ook een
warm bart toe en steunen haar gaarne in baar edel
aardig pogen wel te doen.
We hebben echter, zoo luidt het in het pros
pectus, >aan nog meer medewerking behoefte, aan
de medewerking van allen, die het kuunen, zonder
onderscheid.
Wjj roepen daarom met volle vrijmoedigheid allen
toeKomt en ziet om aan het werkFrederiks
oord is vooral in den zomer een bezoek waard en
wie hier komt, wordt gtwoonlyk ook een medewerker.
Zendt ons van nw geld. Zendt ons uwe weezen
ter opvoeding in het huisgezin en ter vorming voor het
leven.
Als men op deze wjjze alom in Nederland wilda
werken, zouden van lieverlede werkloosheid, armoede
en elke reden tot ontevredenheid zeer verminderen,
zoo al niet geleideljjk verdwyneo.
Directeur d«*r Maatschappjj is de heer Job. van
der Have. Men wordt lid der Mjj. door het betalen
van f 2,60 per jaar. Elke andere bydrage wordt
rchter gaarne aanvaard."
