1897 N°, 22,
Zaterdag 20 Februari. 84ste jaargang.
Bij dit no. bekoort een bijvoegsel.
De uitga ro dozer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Pips per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen on Ad verten ti 8a voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Va.n Ditmak, te Botterdam ok verder
bjj alle Boekverkooper* en Brievengaarder!.
De prgs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bp directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt, de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelyk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dank bet ai gingen worden van 13 Oregels a f 1,berekend.
Diesfitaanhiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 t
Aaawragen om ea vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
InaiMidtiiig van v&otö1 op «ten «l»g wHÉsjttv©»
GOBS, den 19 Februari 1896'
Het eerste bedryf inzake het kiesrecht is
afgespoeld en door de weinige belangstelling, die over
bjjna het gansche land voor het verkrjjgen van dat
recht betoond werd, is gebleken, dat de zich noemende
democraten minder bekend waren met het volk dan
zij, d e beweerden, dat de agitatie omtrent uitbrei
ding van het kiesrecht niet van dat volk zelf uitgiDg.
Ia plaats nu van dit eenvoudig te erkennen en
te zeggen, dat men zich vergist heeft wat toch
werkeljjk niet zoo heel erg is wordt de schuld
op de wet gestoken, dis te gecompliceerd zou zijn.
Dit laatste schijnt ons ook wel eenigszins het ge
val, doch alleen voor zoover het de uitvoering door
de gemeentebesturen betreft. Voor de kiezers waren er
zoovele en zoo duidelyke aanwijzingen omtrent ver
krijging van het recht, en de voorwaarden zjjn zoo
onophoudelijk door de bladen, kiesvereenigingen en
redenaar uiteengezet, dat werkelgk wel nimmer
voor belanghebbenden iets meer duideljjk zal kunnen
gemaakt worden.
Intusschen heeft men er nu wat op uitgevonden
om te trachten nog eenig8 tragen of onwilligan
binnen te loodsen.
In de Nieuwe Amsterdammer komt zekere heer
Zelvelder met het volgende fraaie idé aan
Art. 28 bepaalt dat het gemeentebestuur de
kiezerslijst telken j*re op nieuw vaststelt op den
22)n Maart, terwjjl art. 25 laatste lid den bnrge-
meester de verplichting oplegt vóór den 8eu Maait
verslag uit te brengen aan het gemeentebestuur
omtrent hot door hem ingesteld onderzoek naar
de geldigheid der ingediende aanvragen om krach
tens art. 16 op de kiezerslijst te worden geplaatst.
Van 16 Fdbruiri tot 8 Maart is dus eene tijd-
rnimte van 3 weken, die voor het onderzoek is
gegevon.
Bestaat er nu eeniga geldige reden om die
genen, die door omstandigheden, dikwijls geheel
buiten hun schuld, zich vóór 16 Februari niet
konden opgeven, alsnog op de kiezerslijst te plaatsen
Naar mijne moening niet.
Men probeere het maarbaat' het niet, het
schaadt ook niet."
Ons dunkt het weinig wensehelijk om mannen,
die zoo over da bepalingen eener wet denken, even
tueel hare toepassiug op fee dragen. Immers, het
denkbeeld kan niet toegepast worden zonder ver
krachting vaa het voorschrift ia dezelfde wet, dat
de aangifte vóór 15 Februari moet geschieden. Wat
zou de zin van dit voorschrift zijn als men zich
ook na dien datum kon opgeven En hoe zou het
voor den burgemeester mog olijk zjjn vóór 8 Maart
verslag omtrent d) geldigheid dir aanvragen uit-
tebrengen, als mon nu weer tot 8 Maart gelegen
heid had zich aan te meldon Da vaststelling van
15 Febr. als termijn van aangifte is natuurlijk eeno
bepaling van orde, die verband houdt met andere
werkzaamheden, die aau d9 vaststelling der kie-
rwsljjsfcea moeten voorafgaan, en het ganscha sa
menstel zou verstoord worden als men aan de tjjdsorde
der verschillende bepalingen niet de hand hield.
Het lijkt wel kinderspel om nu nog, ten einde
te trachten althans een weinig beter figuur te maken,
met zulke met de wet strijdige huismiddeltjes te
komen aandragen, in plaats van flink weg te er
kennen, dat zij, die de moeite niet hebben geno
men om zich vóór 15 (16) Febr. aan te meldon,
dit jaar door eigen schuld onherroepelgk van het
kiesrecht zjjn uitgesloten.
Opmerking verdient dan ook, dat men vójr den
fatalen termjjn van 15 Febr. het als van de daken
verkondigd heeft, dat na dien datum geene aangifte
meer mocht plaats vinden. Niet het minBt heeft aan
dat geroep meögedaan de Standaarden daarom
mag het zeker wel eenige verwondering wekken, dat
een zoo scherpzinnig man als dr. Kuyper heden
morgen in zjjn blad het ook al opneemt voor hen,
die »uit slordigheid, uitstedigheid of onbekendheid"
zich niet hebben aangegeven, en zegt, dat het >een
betwist punt" mag genoemd worden en dat men
maar moet gaau reclameeren, ook al helpt het niet.
Nota benereclameeren op eigen slordigheid en
nalatigheid en daardoor het heele raderwerk der wet
in wanorde brengen 1 Wat men al niet doet om in
politieken zin den schjjn zijner meaning te redden
Op de gisteren te Zieriksee gehouden ten
toonstelling van zaaigranen zjjn aan de
firma Labrijn en Pilaar te Goes eerste prjjzen toe
gekend voor kortloof-erwten, chevalier-gerst en prob-
stei-haver.
Door de meisjesvereeniging »Hebt de waarheid
en den vrede lief" alhier werd Woensdagavond in de
consistoriekamer der Gereformeerde Kerk, met tal van
geuoodigden en oud-leden en elf afgevaardigden der
zusterverenigingen, haar 25-jarig bestaan
herdecht. De beer B. M. den Boer sprak een openings
woord, terwjjl ds. Van Veen verder de leiding voor
den gekeelen avond op zich nam. Uit het verslag
bleek dat de vereeniging op initiatief van wjjlen
ds. D. de Pree 26 Dec. 1871 opgericht werd. Éeu
zestal moisjes begon het werk, dat weldra in omvang
toenam. Het bsstuur werd geconstitueerd uit de
dames A. Franje, M. v. d. Berge, T. de Back en
Franeina do Jonge, waarvan de eerste 20 jaren als
presidente fungeerde. Naderhand trad mevr. Kaptejjn
als zoodanig op, terwijl sedert kort mej. Barbera
de WiDdfc die betrekking vervult. Met haar zijn
thans in het bestuur de dames D. Jongepier, D.
Mannie en M. Verheule. De vereeniging telt 20
leden en 46 begunstigsters of begunstigers. Zjj
mocht mot voldoening op dit tijdvak terugzien, te
meer daar door haar in hoofdzaak kleederen worden
gemaakt ter uitdeeling aan minder bedeelde natuur-
genooten.
Sctiore» Tot lid van den gemeenteraad is bjj
herstemming gekozen dhr. M. S t o 1 s met 30 stem
men, terwijl W. in 't Anker 18 st. verkreeg en 1
briefje van onwaarde was.
WollVrtsdijk. Woensdag jl. verleende de ge
meenteraad eervol ontslag aan den heer C. Koert
als gemeente-ontvanger, wegens zijne benoeming tot
burgemeester en besloot hij aaa Gedeputeerde Staten
ontheffiag te vragen tot invoering van vak j.
De vereeniging »Nut en Genoegen" trad Woens
dagavond weder voor het publiek op. Behalve voor
drachten, die gehouden werden, vertoonden ook de
leden een paar tooneelstukjas>Wie ben ik" en
»De gestoorde diefstal". »Wolf9rts Fanfare" ver
leende dien avond haar zeer gewaardeerde medewer
king. Bjj don aanvang werd de pasbenoemde burge
meester, die met zjjne familie aanwezig was, door
den voorzitter toegesproken en zongen de aanwezi
gen daarna met begeleiding der muziek een feestlied
ter eere van den nieuwen burgervader. De opge-
komeneu keerden zeer voldaan huiswaarts.
De heer M. Th. van Doorn te Krabbsndijke
is benoemd tot ambtenaar bjj de Staatsspoorwegen
te Vealo, ni9t ingang van 1 Maart 1897.
Ovezand. Donderdagavond trad alhier voor een
flink bezette zaal op de kesr J. Ih. Pilaar Me. uit
Goes ter bespreking van het gehalte-participatie-
contract der GasteUche suikerfabriek. Sedert eenigen
tjjd, zoo deelde hg mede, wordt door genoemde
fabriek gecontracteerd op de volgende factoren a.
suikerprgs, b. gehalte, c. fabriekswinst.
A's voorbeeld gaf sprekerIndien de suiker ge
middeld wordt verkocht voor f 12 per 100 kilo, bij
een gehalte van 14 dan is de grcndprjjs f 9,
terwjjl voor ieder procent mindar of meer gehalte,
die grondprjjs met f 1 per 1000 kilo wordt ver
minderd of verhoogd. Voor iederen f 1 suikerprijs
wordt den contractanten ook eene verhooging uit
betaald, terwjjl zij bovendien de helft genieten van
de zuivere winst, die de fabriek maakt. De heer
Pilaar meende te mogen constateeren, dat het sluiten
van een contract met genoemde fabriek zeer is aan
te bevelen, omdat het berust op eerljjkm grondslag
en omdat volgens deze wijze al tjjd de waarde wordt
uitbetaald.
Een der aanwezigen, die op gehalte gecontracteerd
had, gaf zjjne mede-bietenverbouwers in ernstige
overweging zich aan te sluiten aan de Gastelsche
fabriek, op het contract zooals dit door haar wordt
gesteld. Hjj was dit jaar, onder ongunstige omstan
digheden èn wat gehalte èn wat verkregen scheepB-
ruimte betrof, geweest en toch had hjj op de Jeveriug
van pl. m. 60000 kilo slechts f 10 minder ontvangen
dan anders het geval zoude geweest zijn. Nu echter
deelde hjj bovendien nog in de fabriekswinst.
De lezingen, die de heer Pilaar dezer dagen in
verschillende gemeenten nog zal houden, zullen zeker
wei met evenveel belangstelling worden gevolgd als
hier het geval was.
Woensdag den 17en dezer werden te Aar-
denburg in eene vergadering van landbouwers en
eigenaars, waar ongeveer 250 personen bijeenge
komen waren, op voorstel van den heer Vorster-
man van Oyen de volgende bepalingen aangenomen,
strekkende tot grondslag van eene
Vereeniging van suikerbee ten-ver bouwers.
>De ondergeteekenden, domicilie kiezende te Oost
burg, verbinden zich hoofdeljjk
a. geene suikerbeeten te telen
b. geen land voor suikerbeetenteelt te verpachten,
dan tegen een prjjs, die bjj onderlinge overeen
komst bepaald is op minstens negen gulden per dui
zend hlogram netto en onder de voor waarden, wa irop
in vorige jaren, laatst in 1896, door de beetwor-
telsuikerfabrikanten steeds gecontracteerd is.
Deze verbintenis wordt aangegaan voor het jaar
1897 en vervalt, wanneer zich voor 7 Maart e. k.
niet zoovele pachters en eigenaars daarbjj hebben
aangesloten, dat het aantal hectaren, door hen voor
beetetbouw bestemd, minstens tien duizend bedraagt.
Zjj, die van eene of meer der bovengestelde voor
waarden afwijken, verbinden zich tot betaling eener
boete van vijf en twintig gulden per gemetdat door
hen met breien bezaaid wordt, of dat zij voor beeten-
cultuur aan anderen verpachten.
Deze boeten komen tot aan de oprichting eener
definitieve vereeniginsr ten bate van de afdeeling
Oostburg van de »Mij. tot bevordering van Land
bouw en Veeteelt in Zeeland" en moeten betaald
worden binnen de tien dagen, nadat de overtreders
der voorwaarden in gebreke zijn gesteld.
Contracteeren op suikergehalte staat den ondertee
kenaars dezer overeenkomst te allen tjjde vrjj."
Bjj da modedeeling van het bovenstaande, dat door
den secretaris van h-t hoofdbestuur der Mjj. tot
bevordering van Landbouw en Veeteelt in Zeeland
werd toegezonden, wordt een aansporing gevoegd
om ook in deze omgeving soortgelijke vereeniging
in het leven te roepen. Te Aardenburg hebben de
deelnemers op zegel gateekend en tevens het aantal
gemeten opgegeven, waarop zjj dit jaar beeten willen
verbouwen, mils weging op de groote bascule en
levering op de gewone leveringsplaatsen.
Staat het door vereeniging in onze macht zoo
Bchrjjft de heer VaD Oyintien duizend hectaren
aan de beetencnltnur te onttrokken, dan moeten er
2 a 3 fabrieken stilstaanneemt de voorloopiga ver
eeniging nog grooter omvang, dan zjjn daarmede nog
meer fabrieken gemoeid en de fabrikanten zullen
liever zij het dan ook met tegenzin den land
bouwers huune billijke eischen inwilligen, dan hunne
kapitalen renteloos te laten.
Kunnen wjj binnen den bepaalden tjjd het cjjfer
van 10000 H.A. niet bereiken, dan is het beter
niet te beginneD, omdat de fabrikanten nieuwe kracht
zoudm putten uit de onmacht der landbouwers.
Voorloopig is spoed een vereischte, later kuunen
wjj op eene vergadering van afgavaardigden uit alle
d3elen van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant,
waar beeten verbouwd worden, do statuten vaststellen
eener blijvends vereeniging
De medewerking tot bereiking van dit doel in
roepend*, verklaart de heer Vorsterraan van Oysn
zich tevens gaarne bereid tot het gaven van nadere
inlichtingen en houdt hij zich aanbevolen voor eene
spoedige mededeeling van samenwerking.
Dinsdag werd te Rotterdam wederom eene ver
gadering gehouden door den Bood van N*derlandsche
suikerfabrikanten. Ook io deze vergadering
is mon het niet eens kunnen worden omtrent de
prijzen, die moe voor de beet wortelen, benodigd
voor de campagne 1897,193, zal besteden. De agenten
der verschillende fabrieken hebben dus nog geen
last ontvangen, om met het contracteren aan te
vaugen.
l&olijuAptaat. In deze gemeente hebben zich
slechts 6 personen aangemeld, om op de kiezers-
1 jj b t e n geplaatst te worden, als 1 woningkiezer,
3 inwonende zoons, 1 spaarbank- en 1 loonkiezer.
Holijnaplaat. In de vergadering van ingelanden
van den Nieuw-Noord-Bevelandpolder Woensdag 11.
ion gemoenfcehuiz© alhier gehouden, is het bestuurs
voorstel, om de gronden (noodig voor den te
leggen inlaagdijk) volgens den tweeden titel der wet
van 28 Aug. 1851 te onteigenen, met alge-
meene stemmen aangenomen.
Benoemd tot brievenbesteller te Middelburg
J. van der Giezen, thans postbode van Mid
delburg op Veere.
Door den burgemeester vsn Oud-Bri^rland i8
proces-verbaal opgemaakt tegen een werk
gever dier gemeente, omdat hij weigerde van een
zjjner ondergeschikten op te geven, hoelang bjj bjj
hem in betrekking is en welk salaris hjj geniet,
waardoor hij niet op de kiezerslijst geplaatst kon
worden.
Met ingang van den len April a. s. is door
den Minister van Financië/i benoemd tot deurwaar
der der directe belastingen te Hansweerd L. Pol
ling, thans in geljjke betrekking te Delfzijl.
M. Ct.)
In een der veenkoloniale dorpen van Gronin
gen meldden zich dezer dagen een viertal broeders
allen ouler dan 25 jaar voor het kies
recht aan. Zjj beweerden aanspraak te hebben om
op de Igst te word-n geplaatst, omdat zij bjj bun
vader behalve den vrijen kost ieder f 100 loon per
jaar ontvingen.
Papa was er tuk op dat zjjn »jongens" kiezers
zouden worden. Overigons stond het in allen een
voud lovend gezin bekend als een van die, welke
eigenljjk te veel verdienen om te si erven en te wei
nig om er fatsoenlijkvan te le/en. Het gemeente
bestuur nam daarom hun bewering maar niet
zoo dadelijk aan, t8 meer nog, daar de vader riecbtB
f 4,20 bijdroeg in da gemeentebelasting. Ernstig
vroeg het zich, of die man wel zoo veel verdiende,
dat hjj jaarijjks behalve aan vi6r kerels den kost te
geven ook nog vierhonderd gulden aan loon kon uit-
keeren. Als dat, zoo was, dan zou zijn aanslag in de
gemeentebelasting zoo redeneerde het gemeente
bestuur verder verhoogd mooten worden met
ruim 23 gulden. Niet zoodra komt dit den vader
der vier kiezers in hope ter oore of hij vindt het
maar beter, dat de »jongens" in het vervolg wat
minder dan f 100 per jaar verdienen. En de jon
gens hebben daar niets tegenzjj bemerkten er niets
van in hun beurs.
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
In de zitting van gisteren werd bij de behande
ling van het wetsontwerp tot wjjziging der provin
ciale kiesdistricten een voorstel-Thooft en Rotbaan
Macaré, om het kiesdistrict Haarlem anders te regelen
en het platteland van de stad te scheiden, met 63
tegen 15 stemmen aangenomen.
Door den heer Lucasse werd een amendement
voorgesteld om Middelburg en Vlissingen als één
district te behouden. Dit werd verworpen met 73
tegen 5 stemmen.
De eindstemming is bepaald op Dinsdag. De be-
handling van het wetsontwerp tot wijziging van
provinciale en gemeentewetten, in verband m«fc de
nieuwe kiesrechtregeling, is niet afgeloopon. Hierbjj
maakte d9 heer Lucasse de opmerking, dat tengevolge
van den veranderden datum der verkiezingen eeno
wijziging noodig is van de tweede alinea van art.
59 der provinciale wet, waarin bepaald is, dat »de
helft der leden (van Gedeputeerde S(aten) om de
drie jaren, met den eersten Diasdag der maand Jnli"
aftreedt. Zijn de herstemmingen op dien dag niet
afg<?loop9u, dan is het duidelijk dafc over de samen
stelling van het Gedeputeerd Collage door eene
fictieve meerderheid beslist zal kuunen worden.
De minister erkende de juistheid van dit betoog.
Het betrokken artikel wsrd voorloopig aangebonden.
Kerknieuws.
Ned. Henormde kerb
Sehore* Tot notabels is gekozen M. Karelso Wz,
en tot diaken Joh. Glerum J.Pz beiden in de plaats
van den heer J. G. van Nieuwenliugzen, die tot kerk
voogd was benoemd en voor de laatste betrekking
bedankt had.
Gereformeerde kerken.
Beroepen te Veere ds. T. Bouma te Doorn.
Rechtszaken.
De procureur-generaal bjj den Hoogen Raad
der Nederlanden heeft in de zitting van Maandag
15 Februari jl. geconcludeerd tot verwerping
van het beroep in cassatie, ingesteld door
D. G. te Goes, veroordeeld door den kantonrechter
te Goes den 8 December 1896 ter zake van het
houden van eene onderhandsche loterij van voor
werpen beneden de waarde van f 100 te Goes,
zonder vergunning van Burgemeester en Wethouders
te Goes, tot eene boete van f 5 sub3. 2 dagen.
De uitspraak is bepaald op 15 Maart a. s.
Arrondissements- Rechtbank te Middelburg
Zitting 19 Februari 1897.
Heden werden veroordeeldA. M., 28 j., boeren
knecht te Borssele, wegens mishandeling tot f3 of
3 dagen; D. J. M., 20 j, arbeider te Cats, wegens
mishandeling tot 6 m. gev.straf; W. v L., 20 j.,
landbouwersknecht te Oudelande, wegens beleediging
van een ambtenaar tot f3 ot 3 dagen; A. F., 74 j.,
arbeider te Colgnsplaat, wegens diefstal tot f 3 of
3 dagen; A. C. v. A., 21 j., zonder beroep te Hans-
weert (Kruiningen), wegens le opruiing 2e beleedi
ging van een ambtenaar tot 110 cf 10 dagenC.
de J., 22 j., arbeider te KruiniDgen, wegens mishan
deling tot 45 dagen gev.straf; D. de M., 18j koop
man en werkman te Wemeldiuge, wegens miehan
deling met voorbedachten rade tot 3 m. gev.6traf;
J. M., 23 jwerkman te Goes, wegens bsleidiging
van een ambtenaar tot 7 dagen gev straf.
Vrijgesproken werden M. D., 47 j., slager te Kloe-
tinge en M. H.t 16 j., arbeider te Baarland, beiden
beklaagd van mishandeling.
