1897 N". 17.
Dinsdag 9 Februari.
84sle jaargang.
De lijst der kinderen
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Got*, f 1,75.
Afzonderljjke nommers 5 cent; raot bijblad 20 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen eu Adverteniiön voor dit blad
ttAagenomen bg de heersn Ni/gh <k Vin Dïtma» te Botterdam o& verder
bjj allo Bookverkocperw os? Bnevoagaatdo"^.
Do prjjs der gewone adverteniiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 10 ets.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prijs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, hnweljjkö- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Diesctaa» biddingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 s
Asnvragva om ca vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
Ifca'ssiïratSfassj viwa vs'@ï 8 «if©® ïïj&gfftw©-
'aMi-^csjwïïtEBitxsnaïrs
boven zes en beneden twaalf jnren, die zioh op 1 Januari van
het loopentle jaar in de g'-njcente be/ouden eu niet vonrkoiueD
cp de stutan der leerlingen van de openbare en bijzondere
scholen vu: lager ouderwijs of die huisonderwijs genieten is
opgemaakt en zal ter secretarie voor een iede- ter lezing liggen j
van 8 Februari tot 22 Februari op eiken werkdag van des
voormiddag!» 9 tot des namiddags 2 uren.
Goes, deu t» Februari 1897
Burgiiaeeattr en Wethouders v.in Goeo,
J. G d W. HAMER
Po Secretaris.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
Wekelijksch algemeen overzicht.
Er is langen tjjd sprake van geweest, dat de com
missie tot ondorzoek omtrent den inval van Jame
son in Transvaal to vergeefs was benoemd, doch het
Büngelsche Ligerbuis heeft, thans zondsr hoofde
lijke 8toturning besloten, dat het onderzoek zal door
gaan, 3l zal het rapp >rt nog wel weken en maanden
op zich laten wachten. De enquête-commissie zal
spoedig bijeenkomen tot het benoemen van een pre
sident zjj bestaat uit 15 leden, waarvan 9 behooren
tot de ministerië de partijde anderen behooren tot
de liberalen en de Iorsche nationalisten. Het onder
zoek zal zich niet alleen uitstrekken tot zaken be
trekkelijk de Chartered Company, doch tot alle
kolouiöi in Afrika en geschillen daarover, waarmede
Eigeland in verband staat.
Het voornaamste punt van onderzoek zal wol zijn
de wijze, waarop het kapitaal der Chartered Com
pany is verkregen. Men verwacht dat Cecil Rhodes
als eerste getai/e zal optreden. Hij zal veel weten
te vertellen, ea het meest belangwekkende zal zjjn
hetgeen hij mededeelt over h9t geld, dat voor de
ontwikkeling van Rhodesia is uitgegeven, zoowel
door de Chartered Company en door de Beers (een
diamant-maatschappij te Kimberly) als door hem zelf.
De J&ussieclie minister van buitenlandscho zaken,
graaf Murawiew, heeft Fraakrjjk verlaten, nadat hem
nog vóór zijn vertrek het grootkruis vau het Legi
oen van Eer was geschonken. Van Parijs ging de
reis naar Bsrljjn, waar hij met den rijkskanselier
en den staatssecretaris Voa Marshall een onderhoud
heeft gehad.
Dat de graaf ook door den Duitschen Keizer is
ontvangen hoeft op de Franschen een minder aan
genaam indruk gemaakt. Zij waren er aan vankelijk
zeer over verheugd, dat alleen het bezoek aan Parijs
official was en dat Berlijn eigenlijk maar bezocht
werd, a]s het ware bjj gelegenheid, dat Murawiew
er toch langs reisde. Mot opzet wordt dan ook in
de Franscke bladen niet gesproken 07er hst bezoek
aan den Duitschen Keizer.
Een langen tjjd sclnon h'it dat de rust op het
eiland Crcta was teruggekeerdmen hoorde al
thans niet meer die ontzettende berichten van moord,
brandstichting, plundering, verbanning en christen
vervolging onder allerlei vorm. Ia den laatsten tijd
echter boezemt de toestand daar weer meer onge
rustheid in en mag men spreken van een formeelen
opstand. Alle gemeenschap tunschen Heracleoa en
Canea is onderbroken, terwijl het grootste gedeelte
der Muzelmannen een schuilplaats in d groote ste
den zoekt. Turksehe troepen en oorlogsschepen zijn
naar de rumoerige steden gezonden om door machts
vertoon verdere uitbarstingen fce voorkomen. Ook te
Canea zijn Fransche, Eogelsche en Italiaansche oor
logsschepen aangekomen. Dagelijks trekken troepen
gewapende Mahomedaneu rood om strooptochten
te houden on do door Christenen bewoonde dorpen
te plunderen. Do Christenen zjjn dus ook gedwongen
zich te wapenen en hebben reeds een aantal punten
bezet.
Ten gevolge dezer gebeurtenissen neemt de zenuw
achtigheid op het gt-heele eiland steeds toe; een
kleine ooeenigheid, een onbeduidende twist of een
poging tot moord is reeds voldoende om aan alle
kanten een massa politie-aganten te doea toesnellen
en aUe winkels te doen slaiten. De gezanten blijven
te vergeefs wachten op bevolen, zjjn steeds vergaderd,
maar houden de door hen gevoerde onderhandelingen
strikt geheim.
De ongeregeldheden worden toegeschreven aan
oenige Mahomedaansche agitators, die de uitvoering
der beloofde hervormingen willen doen mislukken
en aan de Grieksche regeering moeielgkheden willen
in den weg leggen. Indien dit werkeljjk hunne
bedoeling is, zjjn ze daarin aanvankeljjk reeds ge
slaagd, want er bestaat thans op Creta volkomen
anarchie en allo zaken staan er stil.
Toen eenigen tjjd geleden het arbitrage-verdrag
tusschen Engeland en de Vereenigde Staten was
ontworpen, meende men dat het Venezuelaan-
•ohe grensverschil spoedig tot de geschiedenis zon
behooren, doch men scheen geheel te vergeten, dat
de overeenkomst geen waarde had, zoolang zjj niet
was goedgekeurd door den Amerikaanschen Senaat.
siuumn stok -• ware—memnr«ï5iww "3 v*
<"-r: Tvns fyywzwfotrwnKvjrisr.gnF'ui
Op het oogeiib.ik schijnt echter in dezen Senaat
een geest te heerschen, die het go&dkouren van
hot verdrag beslist onmogelijk maakt. Vooreerst is
in de commissie van buitenlandsche zaken uit dar.
S maat geprotesteerd tegen het benoemen van koning
Oscar van Z weden en Noorwegen tot scheidsvechter.
Men is van oordeel dat koair.g Oscar in te nauwe
betrekking staat tot Engeland om onpartijdig te zjjn.
Bovendien zullen alle quaestiön over de Monroe-
leer en over buitenlandscho en biEJoenlsiidsehe po
litiek volgens het oordeel der commissie niet aan
een scheidsgerecht mogen worden onderworpen.
Daardoor is het arbitrage-verdrag als het ware te
niet gedaan en men twjjfelt er aan of het in deu
vorm. dien het thans gegeven is, door de Engelsche
en de Amerikaar.sche regelingen zal worden aan
genomen. Het document verliest nu alle beteekenis
en daarheen wilde de commissie hot juist leiden,
want verwerpen durf 1e zij het niet uit eerbied voor
de publieke opinie en daarom heeft zjj bet onmogelijk
gemaakt voor beide zjjden.
De New-York Herald vertelt hoe het verdrag
eigeoljjk is tot stand gekomen. De feitelijke bewerker
van de overeenkomst zou de Duitsche keizer zjjn.
Toen deze indartjjd zijn geruchtmakend telegram
gezonden had aai president Kruger, zag Engeland
ongaarne zulk een goede verstandhouding tusschen
Duitschland en Transvaal en zocht h®t zich, met het
oog op don toenmaligen inval van Jameson, te ver
sterken tegenover deze Ka p-kolooie, door zich nau
wer aan te sluiten aan Amerika. Had dus keizer
Wilhelm zjja telegram aan president Kruger niet
gezonden, dan zou die toenadering tusschen Enge
land en de Vereenigde Staten niet zijn tot stand
gekomen en zouden missehion ook geen pogingen
gedaan zijn om esn arbitrage-verdrag tusschen beide
rijken te slaiten.
Nu reeds langen tijd gebleken is, dat de opstaud
op Cuba door geweld vau wapenen niet te dempen
is, heeft de Spaansche regeering besloten te trachten
daartoe langs vredelieveuden weg te komen. De
ministerraad heeft eenige hervormingen vastgesteld,
die den Cubanen zullen worden aangeboden. Volgens
het ontwerp wordt er o. a. oen Cubaanscha volks
vertegenwoordiging gevormd, bestaande uit 27 leden,
waarvan er 2L gekozen worden door het volk.
Wind.
In haar jougstversehenen nr. zegt de Zeeuwdat
de liberalen in Goes »den malen niet zoo hard
meer laten waaien" als eenigen tijd geledon; dat
men aan het »remmen" is. Ofschoon het baüldvan
dien waaiende»" molen (waar zou hjj terecht zijn
gekomen niet al te duidelijk is, willen wij het
aannemen in dsn zin, die er waarschijnlijk mee be
doeld isen aangezien het blad, hiermede in verband,
de liberale heeren »leuk" en >le*p" no3uat en zegt,
dat zjj rekening houden met de lessen der geschie
denis", ligt de gevolgtrekking voor de hand, dat
het blad blijkbiar bang is, dat moer passagiers kunnen
iastapp?.n in deu trein als dezo zachter rijdt, en dat
er meer koren naar den liberalen molen zal gedragen
worden als men ziet dat de molenaars hun werk
doen met bedachtzaamheid, en zorgen dat met het
kaf niet het koren verstuive.
Nu, wij liberalen zouden met dit getuigschrift
van bedachtzame politiek vrede kunnen hebben, als
de Zeeuw daarbij niot als tegenstelling zich half en
haff het monopolie van vooruitstrevendheid toekende.
Zij zegt: wij waarschuwen onzo eigen vrienden toch
positie te kiezen »iu flink vooruitstrevende zin."
Wij hechten er niet aan hoe men ons in politioken
zin noemt cn het hindert ons volstrekt niet, wanneer
de Zeeuw zegt, dat de liberalen weinig wind ge
bruiken het gebruiken van veel wind om in
de benamingen van hot blad to blijven laten
wij gaarne aan haar over.
Maar met »veol wind" of weinig wind" drukt
men geen politieke richting uit en het gebruiken
van veel wind heeft wel eens eene ongunstige be-
teekenis. Daarom willen wij tot kenschetsing van da
richting, waarin de zij het dan matige wind
der liberalen in onze omgeving waait, er even op
wjjzen, dat deze is geljjlc uitdrukkelijk is ver
klaard in da richting van het urgentieprogram
der Liberale Unie, waarop o. a. voorkomt
verpliohte verzekering van den arbeid ter zake
van ongovallen, ziekte, invaliditeit en ouderdom;
regeling van het arbeidscontract, beperking van
overmatigen arbeidsduur, verzekering van een we-
kelijkechen rustdag, verbetering 7an woningstoe
standen, herziening armenwet, invoering van leer
plicht, afschaffing dionstvervangiag, verbetering
van den rechtstoestand dei: vrouw, behartiging van
het lot van verwaarloosde kinderen, behartiging
van de ontwikkeling van landbouw, handel en
nijverheid, niet door protectie maar op andore wjjze.
Als dat nu »remmen" heetea moet, ons wel.
Maar zon De Zeeuw die het met zekere ver
heffing do -t. voorkomen dat zjj met full speed",
met alle s*ül«n bij" rijden en malen wil nu ook
eer-8 willen zejega:;, we&rheen zjj bare passagiers voe
ren en wolk koren zij eigenlijk malen wil?
Wil zij peiisionoenng vaa werklieden
j Wil zjj leerplicht
Wil zjj zich het lot der kinderen aantrekken als
de ouders hen verwaarloczen
Wil zij de rechten der vrouw besehermen
Wil zij den vrijhandel bestendigen of protectie
van een enkelen tak van ngverheid met voorbggang
van zooveel andoren
Wil zjj duur of goedkoop brood voor den werk
man
Aan phrases omtrent clnistelijk-kistonsehe
grondslagen, aan woorden hebban wij niets. Ook
moet het niet de vraag zijn of de wind komt. van
Gerève of van Rome. Het gaat in de naaste toekomst om
ingrijpende hervormingen ter bevordering van de gees
telijke en stoffelijke welvaart van het «elieele volk.
Wat wil de Zeeuw in die richting
Dat zjj het onbewimpeld Z'gge en laten wij dan
zien: niet wie den molen het hardst laat waaien",
maar wie het beste koren maalt.
GOES, don 8 Februari 1896'
De Midd. Ct. acht de kiesrecht-quaestie met
de letterzetters te Schiedam met zoo een
voudig als wjj. Zij zegt:
»De Sokied. Crt. is geen afzonderlijke onder
neming. Zij is eon deel van een zaak. Vroeger
behoorde zij aan den hoer Odé, firma Van Djjk
Oo ea nu is zjj gekocht door den hoer H. A. M.
Roelants, wiens zaak, drukkerjj, boekhandel en
uitgeverszaak ook reads jaren bestaat.
Die zetters zjjn dns geen dienaren van de Schied.
Crt. maar nu van de firma Roelants, zooals zij
het vroeger van de firma Van Dijk waren. Er
is alzoo geen kwestie vau een en dezelfde onder
neming."
Da overgang van de Schied. Ct. aan dhr. Roelants
was on3 bekend. Daarover is destijds genoeg ge
schreven ia verband met eene andere quaestie. Maar
wjj wijzen, voor do zaak waarover wij bet nu heb
ben, op het oorspronkelijk bericht in het blad zelf.
Daarin wordt gesproken van de drukkerij der Schied.
Ct. on vaa da zetters aan d»t blad, »die 13 maan
den lang aan dezeljde letterkast hebben gestaan."
Moet men daaruit nu niot afleiden, dat de bewuste
zetters in dezelfde dienstbetrekking, zelfs op dezelfde
drukkorjj zijn gebleven en dat alleen de onderneming,
nl. de uitgave van de Schied. Ct., v.vn patroon ver
anderd is? Is dit zoo, dan handhaven wij onze
meerling. Is het bericht in do Schied. Ct. och tor zelf
odjuist oo zjjn dio zetters met letterkast en a£(want
zij stonden 13 maanden aan dezelfde kast) overge
gaan naar eene andere drukkerij wat al zeer
onwaarschijnlijk is dan wordt de zaak inderdaad
minder eenvoudig, hoewel dan nog voldoende blijkt,
dat de bij de wet met dienstbetrekking bedoelde
levensstelling in dit geval bestaat.
Het Handelsblad, de vraag besprekende of men
volsta.-in kan met de verklaring, dat buurprjjs of
loon ten minste bedragen het cijfer, door de
kieswet, voor fe gemeente vereischt, zegt, dat men
dit ook ten stadhuize te Amsterdam voldoende acht.
Maar, zoo laat het blad erop volgen, >met de letter
der kieswet strookt dit zeker niet. Art. 15 eischt
opgaaf van »het bedrag van den huurprijs" eu art.
17 van »het bedrag van het over het laatst verloopen
jaar in de dienstbetrekking genoten inkomen." Die
woorden schijnen geen tweeledige uitlegging toe te
latenin de vastgestelde modellen is dan ook ge
rekend op invulling met hét werkelijk bedrag van
huur of loon, niet met de verklaring omtrent een
minimuaj."
Wjj vermolden dit, omdat wij ia ons vorig nr.
eene tegenovergestelde meening huldigden. Dat wjj
het overigens eens zijn met het blad, dat hot on
eerlijk is, zich te laag aan te geven, uit vrees voor
den fiscus, behoeven wjj wel niet te zeggen. Maar,
als het blad eens wist hoe het er dikwerf spant in
de gezinnen, waarvan hier quaestie is en hoe moeie-
ljjk het is op de inkomsten van dezen het geld voor
de belasting uit te sparen, het zou zeker geneigd
zjjn in dezen, nu het niet de belasting maar het
kiosreoht geldt, niet te streng te oordeolen.
Te Hwadendainme is eene R. K. k i o s -
vereenigincf opgoricht. Het bestuur bestaat uit
d9 heeren M. G. Verbeek, P. Monheere en J. F.
Depondt, respectievelijk voorzitter, secrefcariB en
penningmeester.
Het bericht in de Zz. Nieuwsbode omtrent eene
benoeming van W. Snoep alhier tot politie-agent
te schjjnt onjuist te zijn.
De heer J. V o r e e k e burgemeester van
Waarde, hoopt den 20 Februari zjjn 40-jarig jubi
leum als zoodanig te vieren. VlissCt.)
Te Utrrcht is geplaagd voor het eand.-eramen
theol. II, L. A. var. M e 11 e van Bergen-op-Zoom.
Do kapitein-kwartiermeester bij de dd. schut
terij te Middelburg J. W. de Raad heeft, na ruim
4l-jarigen dienst, togen 1 April zjjn eervol ontslag
uit die betrekking gevraagd.
De nieuwe kieswet geeft den gemeente
besturen heel wat werk. Om b. v. te Amsterdam al
het drukwerk gereed te krjjgen daarop iB de stads
drukkerij niet ingericht. De gemeente heeft daarom
de noodige nieuwe letters en letterkasten besteld en
deze bij een achttal drukkers laten bezorgen, aan
ieder zooveel als hij meende te kunnen verwerken.
Elke drukker bepaalde zelf hoeveel hjj binnen een
bepaalden tijd zou kannen gereed hebben en het
daarvoor banoodigde materiaal werd hem fonkelnieuw
geleverd. Nu kan men aan den gang gaan. Eu is
alles gereed, daa worden ten slotte het zetsel en de
resteorende letters met da letterkasten afgeleverd
aan de stadsdrukkerij, dio het dan bjj volgende ge
legenheden kan gebruiken.
Naar aanleiding van de onzekerheid, die nog
altijd bestond omtrent de beantwoording der vraag
op welk tjjdstip het vereischte ingeze
tenschap moet verkregen zjjn, om als kiezer
in aanmerking te kannen koman, heeft de burge
meester van Ouderkerk aan den IJsel zich met een
desbetreffende vraag gewend tot den Minister van
Binnenl. Zaken. Naar wjj vernemen, heeft deze in
zjjn antwoord den ln Februari daarover aangegeven.
Vad
Door een belangstellende in het vraagstuk van
het protectionisme, wordt f 100 uitgeloofd
voor de beste verhandyling voor, en een geijjko
som voor de best© verhandeling tegen graan
rechten. De verhandelingen moeten beknopt en
bevatteljjk gesteld zijn en vóór 15 Maart o. k. wor
den ingezonden bij den boekhandelaar A. Egmond
te Enkhuizen.
Onze boter! Naar wjj uit goede bron ver
nemen, zijn er onderhandelingen gaande, die ten
doel hebben om de boter der steeds ia aantal toe
nemende Nederl. Coöperatieve Zuivelvereenigingen
rechtstreeks aan de groote Engelscbe Coöperatieve
VerbL'aiksveröenigingm te lovoren. De levering zou
geschieden door tusschen komst vau de Handeis-
kamsr vin don Nederl. Coöperatieven Boud." De
invloedrijkste Eagölsche coöperators moeten reeds
hun medewerking h-bbon toegezjgd. Een der ha9ren
van den »N.ederl. Coöperatierea Boad" bageeftzich
naar Engeland om de zaak verder definitief te re-
Op deze wijze wordt onze zuivelindustrie dubbel
gebaat. Vooreerst door voordeelige levering zoader
tUBsehenkomst van agenten, die zich goed laten be
talen, zoodat de boor meer geld voor zjja waar
krijgt, en ten tweede door de goed© Ned. botor
weder haar goeden naam in Engeland te doen her
winnen. Ons Belang.)
Volgens het N. v. d. D. zal de beeldhouwer
A. Hesselink een ontwerp in gips maken van een
monument ter nagedachtenis vaa Koning
Willem III. Deze opdracht moet hem zjjn ge
geven door het Panopticum te Amsterdam.
Het Pruisische Huis van Afgevaardigden nam
het voorBtöl-Ring aan betreffende maatregelen tegen
veeziektenvoorts het voorstel-Hoensbroech tot
het verbieden van vleeschinvoer uit
Nederland en een voorstel-Hahn tot bet be
noemen eener speciale commissie betreffende het
mond- en klauwzeer.
Naar men Vrjjdag uit Batavia aan d© <V. R. Ct.
seinde, hebben zes compagnieën onder aanvoering
van Van Heutsz Indrapoerie bezet.
Dit telegram, zegt Het Vaderlbeteekent hoogst
waarschjjnljjk, dat het bivak van Samahani wordt
opgegeven, en daarvoor dat van Indrapoeri wordt
in de plaats gesteld. Dit zal dan het pnnt zjjn, dat
in de XXII Moekims bezet bljjft, met Tjot Maotjang
in de XXVI en Loknga in de XXV Moekims. Het
nieuwe bivak is 6 kilometer verder van Kota-Radja
on ook ongeveer evenveel verder van de beide andere
bivaks gelegen. Maar uit een sanitair oogpunt moet
Indrapoeri verkiesfijjk zijn, daar het hoog en droog
gelegen is. Van den aanvang af hebben dan ook vele
bevoogde beoordeelaars ginds en hier aan Indrapoeri
▼ene boven Samahani de voorkeur gegeven. De
groote afstand, waardoor de proviandeering bezwaar
lijker en het verband met <L aud«re poiten unQi-