84sle jaargang.
1897 N°. 15.
Donderdag 4 Februari.
Inschrijven van Leerlingen
6) FEUILLETON.
Levend begraven.
ïnacGiMnK van advertvnfil^a 9 ore» 09 den d»t der nftfftve.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, 200 binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommors 5 cent; aaet bjj'olad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertentiöa 70or dit blad
uangeuomen bij de hoeren Nijgh Va.n Ditmah te Rotterdam 01a verder
bjj alle Boekverkoopera e» Brievengaaiderst
De prijs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regol meer 10 ets.
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjks- en doodberichte» en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meor dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 i;
Aanvragen ora en vermelding van liefdegaven 5 ceEt per regel.
Van Maandag S tot en met Zaterdag 13 Februari a. s zal
ter Secretarie gelegenheid gegeten worden tot bet doe»
voor de bewaarklaase va» school A en de bewaarschool voor
on- en minvermogenden.
Goes, den 3 Februari 1897.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d W. llAMElt
Da Secretaris.
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS
Ingevolge berel van den heer Commissaris der Koningin in
deze provincie is het
vervoer van vrachten op de wegen,
iii onderhoud hij de Provincie»
overeenkomstig het reglement beperkt, aanvangende te midder
nacht tusseheu den 8 en 4 Februari 1897
De uitvoerige aankondigingen zijn ter gewone plaatsen aan
geplakt.
Goes, den S Februari 1897
De Burgemeester van Goes,
J G. d. W. HAMER
Bevoorrechting.
Mr. W. H. de Beaufort heeft in zijn bekende bro
chure het een onjuiste bewering genoemd, dat de
regeeringen, niet alleen de liberale, maar ook die van
andere richting, oader de werking van het meer
beperkte kiesrecht alleen ten bate der vermogenden
werkzaam zjjn gewepst en de belangen der onver-
mogenden m°t onverschilligheid zijn voorbijgegaan.
De (rad.-lib Nederlander zal den heer De Beau
fort eens duideljjk makeD, hoe grooteljjks hjj dwaalt.
Men hoort
»Hefc lager-, middelbaar- en hooger onderwjjs
wordt voor een groot gedeelte bekostigd van over
heidswege uit de schatfoV, die ook de minder-
gagoeden door het betalen vau directe belastingen
of indirecte belastingen (accijnzen op zout, ge
slacht, suiker, spiritualiën enz) helpen vullen, doch
van het middelbaar- en hooger onderwijs kunnen
ds kinderen der mingegoedeu niet profited en om
de doodeenvoudige redeü, dat hunne onders nóch
het schoolgeld nóch de leermiddelen kunnen be
talen, die voor deze inrichtingen noodig zijn, nóch
hen zoo lang onderhouden tot zjj hunne studiëa
hebben volbracht.
En waar nu voor schier alle betere betrekkin
gen öf een academische graad öf een einddiploma
van een inrichting voor middelbaar onderwijs wordt
gevergd, is het duidelijk dat slechtB voor meer-
gegoeden die betrekkingen bereikbaar zijn.
De mindergegoede betaalt dus mee aau het mid
delbaar en hooger onderwijs, das aan de opleiding
van dominé's, doctoren, rechterlijke ambtenaren,
advocateD, officieren, ambtenaren bjj de belastin
gen en de postarjjen, residenten, controleurs, in
genieurs enz. enz. enz., doch van al deze ambten
is hg ja niet in naam maar in de daad
uitgesloten.
De mindergegoede betaalt {mee 83n de met de
jaren stjjgende, in verhouding tot zjjn weekgeld,
hooge tractementen en de pensioenen aan deze
Naar het Duitsch van Friedrich Thieme.
In een ellendige hut in het bosch, slechts eenige
honderden schreden van de Isabella-mjjn huisde de
dronkaard fiebaut met zjjn eenig kind, de vijftien
jarige Claire. Zjj was, niettegenstaande haar treurig
doorleefde kindsheid en ofschoon zjj na den dood
harer moeder geen anderen omgang had gehad dan
met haar nietswaardigen vader, een bevallig meisje.
Zjj was het evenbeeld harer voor eenige jaren ge-
Btorven moeder, een stille, geduldig lijdende vrouw,
die zonder klagen of verzet, de mishandelingen van
haar man verdroeg. Toen zjj overleden was, verklaarde
een goedhartige boer zich bereid de toen twaalfjarige
Claire in zjjn huis op te nemen, dooh het edele
meisje wilde haar rader niet verlaten. In plaats dat
de ontaarde vader de verzorger en beschermer van
aijn dochter was, was zjj het juist, die hem met haar
handenarbeid onderhield. Van haar moeder had zjj
handwerken geleerd en nu breide, knipte en naaide
zjj voor de buren, zjj hielp, waar het kon, aan het
binnenhalen van den oogst of verrichtte tegen een
karig loon andere bezigheden. Op die wjjze kon zjj
zich zelve en haar vader van het hoogst noodige
▼oorzien.
Op den avond van den dag dat Antoine in de
schacht afdaalde, zat Claire jjverig naaiend in de
••nige kamer van het vervallen huisje, terwjjl haar
▼ader tege* over bair op een gescheurde matras lag,
ambten verbonden, doch hjjzelf ziet naarmate zijne
jaren stijgen en zjjn krachten afnemen, zijn ir-
komen verminderen en een onverzorgden ouder
dom voor oogen."
De redactie van de (antir.) Nederlander zegt van
het bovenstaande
Wg zjjn benieuwd, wat de schrjjver nu eigenlijk
zou wilier.
De schatkist niets laten betalen voor >het lager,
middelbaar en hooger onderwjjs"
Dat zou een piquante ontdekking zjju in een
rad .-lib. blad.
Of de schatkist nog méér laten betalen, zoodat er
geen ouders meer oveibljjven, die »noch bet school
geld noch de leermiddelen kunnen betalen", en dus
ook de kindereu der minder gegoeden van hot hooger
onderwjjs kunnen profiteeren
Maar de schrgver voert als derde bezwaar aan,
dat de mindergegoeden ook *hun kinderen niet zoo
lang kunnen onderhouden tot zij hunne studiën hebben
volbracht
Dit middel zou dus niet baten; het zou slechts
de bevoorrechting" nog verergerentenzij de Bchrjj-
ver aan de schatkist ook zoolang een alimentatieplicht
zou willen opleggen, wat wij niet vermoeden."
Wij voegen er bjj
Is die toestand nu de schuld van de liberalen of
van wie ook? Had de Staat, omdat nu eenmaal
niet allen kunnen profiteeren van meer dan gewoon
lager onderwijs, geen middelbaar of hooger ender-
wjjs moeten in het leven roepen
Het verwjjt omtrent het schoolgeld treft de libe
rale regeeringen evenmin als eenige andere rsgee-
ring. Immers het gratis gebruik van middelbaar
ouderwijs hangt, althans wat de g«m#<?7»te~scholen
betreft, alleen af van de gemeentebesturen. Tot de
Hoogere Burgerschool to Goes b.v. is bij de be
trokken Verordening gratis-toelating voor onver-
mogenden mogelijk gesteld, maar er wordt sfechts
zeer weinig gebruik van gemaakt, juist om het derde
bezwaar, hiervoron door de (antir.) Nederlander ge
releveerd.
En nu vragen wijzal dat dsrdo bezwaar worden
opgeheven onder het nu meor uitgebreide kdssrecht
of onder welk kiesrecht ook Meermalen hebbpn
wjj die van uitgebreid kiesrecht, zoover de Grond
wet toelaat, voorstanders zjja gewezen op da mis
leidende voorspiegelingen, die ten opzichte van dat
kiesrecht aan dea minderen man worden gedaan.
Men kan onder het nieuwe kiesrecht er wellicht
toekomen om het bezoeken der hierbedoelde scholen
voor ieder gratis open te stellen, maar dan nog zal
de maatschappelijke toestand van verreweg het
grootste gedeelte van ons volk bezwaar 'Opleveren
om er gebruik van te maken.
Of wil de (radicale) Nederlander ons naar den heil
staat der socialisten voeren Zoo niet, dan rekene
zij eens uit wat alleen ten opzichte van üefpunt in
quaestie de financiëelo gevolgen voor Rjjk en gemeen
ten zouden zijn en of, ook in verband mer, de uitbrei
ding, die dan aan het aantal scholen en hot ouder
wijzend personeel zou moeten gegeven worcleo, het
ongewoon opgeruimd was en nu en dan in oen scha-
t rlach uitbarstte, wat de aandacht vau zjjn dochter
niet ontging, waarom hjj schijnbaar onverschillig
vroeg
Waarom bekjjkt gij me zoo? Ik ben als alle
dagen alleen drie dagen lang heb ik zonder hart
versterking rondgeloopen."
Op dit oogenblik trad een vrouw uit het dorp
binnen om aan Olaire etnig werk te bestellen. Na
hare opdracht gedaan te hebben, vertelde zjj de
laatste nieuwtjes uit hare omgeving, waaronder
ook, dat een vreemdeling aangekomen was, die van
plan was in ds oude mjjn te gaan en niettegen
staande alle waarschuwingen zich daarheen op weg
had begeven.
Denk eeD8 Clairo, hoeveel moed daartoe noodig
is en hebt gjj dien vreemdeling niet gezien
»Neen", antwoordde Claire verwonderd, waar
kwam hjj vandaan en hoe heette hjj
»Moeder José, bij wie hjj zjjn intrek genomen
had, meende zjjn naam te weten, zoo iets als An
tonio, zeide zjj."
»AntoDio!" herhaalde het jonge meisje; dienaam
wekte een herinnering bjj haar op, doch zjj wist
niet meer waar zij hem meor gehoord had.
»Ik heb hem gesproken", viel Rebaut onverschillig
in de reden, daar hij den verbaasden blik van zjjn
dochter bemerkte. »Hij heeft zich niet in deschiicht
gewaagd en zonder gids zou ik dat ook niem and
aanraden."
Daar Claire voor haar boroep den volgenden dag
in het dorp moest zjjn, verzocht sjj moeder José
nog eens nauwkeurig naar den naam van den vre sm
elling te informeeren. Claire kwam.dan ook spot dig.
gegoede deel der natie op den duur zou kunnen
dragen den belastingdruk, die er het noodwendig
gevolg van zou zjjn.
Inderdaad het wordt meer en meer tjjd de legen
den, dio door do liberalen van heden omlrent die
van gisteren worden verspreid, in het wave licht te
stellen. Eu zulks te meer omdat men steeds ten
onrechte het niet voorzien in de juist in de laatste
25 30 jaren meer op den voorgrond getreden
sociale behoeften, op rekening der liberalen stelt,
terwijl toch vau 1866 tot 1891 niet minder dan 5
niet-liberale regeeringeD, afwisselend met volstrekt
liberaal, Jan het Bewind zijn geweest. Juist in dia
jaren heeft, men den voortgang der liberalen in vrjj-
zincige richting als 't ware belet, niet omdat dezen
niet vooruit wilden, maar omdat men van anti
liberale zjjde zich meester wilde maken van de school
cm over de geesten to heerschen ea omdat man het
onderwjjs wildo laten betalen door wie er gebruik
van maakten. Doordien van anti-liberale zjjde alle
andere zaken om die ééne achterjsreschoven en de
liberalen verdrongen werden, zjjn het alleen de tegen
standers der liberalen geweest, die eoDe krachtige
voortschrijding in vrijzinnige richting hebben be
let; zjj zjjn de oorzaak, dat nog zoo veel ongedaan
bleet.
En telkenB als in dien tjjd do liberaler?, veel minder
sterk echter dan vroeger, tusschen de andere mini
stèren door, aan h«it Bewind waren, hebben zjj nog
getracht ten nutte van het volk gedaan te krjjgen
wat in die korte tasschenpoozen bereikbaar scheen.
Men denke aan Van Houten's wet op den kinder
arbeid; do wegneming van het verbod van coalitie
van werklieden door minister De Vriesde poging
tot verlaging van den census door minister Geert6ema;
subsidiëering van ambachtsscholen, landbouw-onder-
wjjs, enz. En wat de legende wel geheel te niet
doet, is het feit, dat sinds er nu in 1891 weder
liberale rogo^ringen zjjn opgetreden, er gekomen is
«ou z'<er uitgebreid kiesrecht niat alleen, maar dat
belastinghervormingen tot stand zjjn gekomen, die wjj
zonder vrees voor tegenspraak hervormingen
in zeer democratischen geest durven roemen.
Eu blijkt nu uit iets, dat de liberalen, di9 men,
eenigszins smalend on niet minder ondoordacht, con-
3«rvatief-liberalen gaat noemen, niet bereid zouden
zjjn mode te werken tot de oplossing der hangende
vraagpunten De heer De Beaufort mocht in zijne
brochure terecht zeggen »ziet terug op onze daden."
En wij voor ons scharen ons liever onder do vlag
van hen, die op zulk een verleden kunnen wijzen,
dan onder die van hen, die nog moeten toooen, dat
zij zonder oos land aan socialistische proefne
mingen te onderwerpen het welzjjn van het volk
beter weten te behartigen en te bevorderen.
GOES, den 3 Februari 1896.
Tot het nemen van een niet oubelaigtjjk be
sluit bield de Liberale Kiesvereeniging
Goes" alhier eergisteravond in de Prins van
Oranje" oene Algemeens Vergadering,
bjjgewoond door vijf Bestuurs- en zeventien gewore
leden.
Na opening dor vergadering dfelde de voorzitter,
te water, dat hij Antoine heette en uit Toil kwam.
Op dit bericht was het haar alsof zjj door een elec-
trisehe vonk was getroffen.
Antoine uit Toix", stamelde zij.
Ja, zoo is het", bevestigde moeder José, »maar
wat scheelt u, kind
O, dat eeuwige zitten jiagt mij h«t bloed naar
1 het hoofdik heb razende hoofdpjjn," klaagde bet
meisje.
Waggelend keerde Claire naar huis terug en
wachtte daar met ongeduld de terugkomst van haar
vader af. Haar geduld werd op een zware proef ge
steld. De ellendeling was zonder twijfel hier of daar
weer ia het bezit van geld gekomen, want eerst na
middernacht kwam bjj strompelend thuis en waggelde
onder hst uiten van eenige onverstaanbare woorden
naar zjjn stroozak. Ciaira schudde hem aan den arm
en vroeg
Vader, weet gjj wie de vreemdeling was?"
Vreemde was, vreemde was
Een zekere mjjnheor Antoine uit Toix."
Kan mjj niet schelen ik weet van
nets."
Dezelfde ann wien ik voor u te Andorra den
brief gebracht heb."
Zwjjg", brulde de zuiper, en wierp zich op zjjn
bed, waarna hjj 6poedig insliep.
•Claire kou niets van hem te weten komen. Zjj
bracht een slapoloozen nacht door.
De zon stond reeds hoog aan den hemel, toen
baar vader brommend wakker werd. Weinig tot
spreken geneigd, zooals hij in dien versuften toestand
eyteeds was, ging hg naar de naastbgzgnde bron om
aich te wasachen en vertrok toon van huis om ée
dhr. J. M. Kakebeekem«de, dat de secretaris, dhr.
I. D. Fransen van de Putteals afgevaardigd© dor
vereeniging, welke functie hij bereidwillig op zich
bad genomen, de vergadering der Libaralo Unie,
gehouden te Amsterdam den 14 Nov. jl., heeft bjj-
gewooud, en verzocht hem van die vergadering een
kort verslag te geve», waaraan door den afgevaar
digde op uitnemende wijze werd voldaan, en welk
verslag uit den aard der zaak neerkwam op datgene,
waarvan indertjjd uitvoerig melding is gemaakt.
Daarna stelde de voorzitter aan de orde de be
spreking van het puut, waarvoor de vergadering
van heden was belegd, nl. voorstel van het Bestuur
om voor het lidmaatschap der Liberale Uniete be
danken.
Dit punt inleidende, herinnerde de voorzitter aan
den geest, die in de vorige vergadering der kies
vereniging omtrent de beide programma's der Lib.
Unie had voorgezeten en nu de wai sch«n van »Qoes"
in d« vergadering der Unie geen gehoor hadden ge
vonden, was bjj hst bestuur der kiesvereeniging de
vraag gerezen of bet nu niet beter was, dat deze
haar eigen weg ging, door aan een evontuöelan
candidaat n'.et de vraag te stellen>gaat gjj geheel
mee met het programma der Lib. Unfe," maar een
voudig deze: »Stemt gij er in hoofdzaak mëa in."
Natuurlijk kan dit nu niet, zonder uit het ver
band der Unie t6 tredenvandaar höt voorstel,
voor welks utiliteit ook pleit de omstandigheid, dat
de liberalen in Goes en omstreken in dezen niet de
uiterste grenzpn kunnen stellen en zich niet onwrik
baar plaatsen kunnen op het standpunt der L. U., daar
een candidaat reeds als aannemeljjk moet beschouwd
worden, wanneer hg in hoofdzaak instemt met de
punten van het Unie-program.
Dit voorstel gaf aanleiding tot een uitvoerige
discussie, waaruit 0. a. bleek, dat de Liberalo kies-
vereeniging »Goes" zich volstrekt niet wenscht te
plaatsen tegenover de L. U maar slechts vrjj wil
bljjven in de keuze van eandidaten en aan dezen
niet tot eisch wil stellen het. onderschrijven van
het geheele program der L. U. Wil de candidaat dit
uit eigen beweging doen, dan behoeft dit voor de
kiesvoreeniging geen bezwaar te zjjn hem te stellen,
maar zij wenscht het hem niet als eon plicht op
te leggen, wanneer hjj overigens er maar in hoofd
zaak möa instemt.
Op deze wjjze blijft de verooniging vrij een
Uuie-candidaat te neman, maar ook iemand, die,
bleef men in het verband, zou geweerd moeten
worden. In ©en woord, uit de discussies bleek dui
delijk dat de afscheiding alleen ten doel heeft, voor
een eventueelea candidaat z.-kero vrjjheid voor te
behouden, die anders zou moeten worden prjjsgogeven.
Het voorstel van het bestuur werd met 21 stem
men tegen 1 stem (in blanco) aangenomen.
Een der leden drukte daarna de wen schel jjkheid
u t in de kennisgeving van dit besluit aan het be
stuur der L. U. duidelijk do motieven aan te geven,
waarop de afscheiding gegrond is, om daardoor den
schijn te ontgaan als zou de lib. kiesvereeniging
•Goes" zonder overwegende redenen uit het Unie-
verband treden.
De voorzitter antwoordde daarop, dat de motieven,
blikken vftn zijn dochter te ontgaan. Zonder te weten
dat het angstige msisje zjjn gangen naspeurde, zocht
hjj de schacht op, klauterde naar bonoden en gaf
daar weer lucht aan zijn toorn door smaad en spot.
Didier Antoine, waar zijt gij?" schreeuwde hij
met zija heeseh orgaan, »zjjfc gjj te trotsch ooi mij
in uwe ellende te antwoorden Hubt, gij geen ver
trouwen meer in uw ouden vriend? Hahaha, gjj
zult wel komen, gjj zult u krommen in het stof
en mij om genade smeeken gij, overmoedige geluks
vogel Groet Madeleine voor rog en laat u wat
lekkers voor uw avondeten brengen. Hoort gij dat
Antoine
Een steen viel naar beneden en kwam met een
harden slag te recht op den bodem van de schacht,
tegeljjk hoorde hjj een schreeuw, krek ontsteld naar
boven en zog, een weinig hoogor dan hg zelf stond,
zjjn dochter, die hem was gevolgd zonder dat hij
het wist en die zich eveneens een eind weegs naar
beneden had begeven en zich doodsbleek aan ren
ladder vastklemde.
Claire hel en duivel wat doet gjj hier?"
Moordenaar, moordenaar," riep 1M moi°je met
afschuw in haar blik, »gjj hebt hem loveud begra
ven, in deze donkere hel. Vader alB gjj een mensch
zjjt, en een hart in uw lijf hebt, ga dan tot bene
den en red hem
De misdadiger knarste op de tanten en balde
dreigand de vuist naar haar.
•Wat hrbt gij op mg te passen, meid. Als gij
een woord spreekt, gooi ik u naar beneden
Clara vluchtte verschrokken weer naar de aarde,
waarheen de woesteling haar onmiddellijk volgde.
•Bjj G*)d, Claire, als gij niet zwjjgt. als h^t. graf,
