1897 N°. 10.
Zaterdag 23 Januari.
84slp jaargang.
Bij dit n«. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjjs per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke nommers 5 C6nt; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advortentiën voor dit blad
aangenomen bp de keeren Nijgh Va.n Ditmar te Botterdam en verder
bp alle Boekverkoopers ea Brievengaarders.
SnaemSfiif van
De prjjs der gewone advertentiën is van 1-5 regels 50 cent, eiken regel meer 103
Bjj directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huweljjk*- en doodberichten en de daarop betrekking hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20 c
Aanvragen om en vermelding van liefdegaven 5 cent per regel.
advertentfên vier 9 wrm 09 den dag der sttgnve.
Fraaie praktijken.
Ofschoon wij het er voor houden, dat de lezers
van couranten vooiloopig g>. noeg hebben van alles
wat op verslagen en beschouwingen over kiesrecht
betrekking hartt, zoo meenen wjj hun het volgende
niet te moeten onthouden.
Dr. Kuyper was een dargenen, voor wie de in
werking getreden kieswet-Van Houten niet ver ge
noeg ging en bij behoort tot hen, die beweren, dat
bet volk, dat vóir deze wet van het kiesrecht was
uitgesloten, luid om dat recht riep; dat het staat8-
manswijsheid was dien rechtmatigen eisch te be
vredigen enz enz.
En wat leest mpn nu in de Standaard Een
voudig dit, dat als men de eigen-aangifte-kiezers
niet bij elkaar trommeltals niet alle6 afgevischt en
af geschouwd wordt, er van die kiezers niets terecht
komt." Te platten lande, z^gt de Standaard»zjjn
bot mee6t boerenarbeiders en kleine keutelboertjes,
die zoo goed als nooit een blad in handen krijgen,
van zoo'n ingewikkelde kietwet den draad niet kun
nen vatten Er komt niets van terecht als niet
een agent bij eiken arbeideren bij eiken inwonenden
zoon, en bij elk man van kleine middelen aanklopt»
om hem uit te hooren over wat hij verwoonten
verdienten in de spaarbank heeften hem dan helpt
aan de biljetten voor de opgave(Wg cursiveeren
Red. G. Ct.)
Kan men op meer cynische wjjze het bewjjs lave
ren, hoe weinig buiten de hoofdsteden, van waar
de agitatie uitgaat het zoogenaamde volk eigen
lijk meedoet en meegedaan heeft in den kiesrecht-
strijd, die scheuring in alle partgen heeft doen
ontstaan
En ook hoe kiesch is dat uithooren. Welk eene
eerbiediging van de vrjjheid en van de consciëntie,
waarvan men altjjd den mond zoo vol beeft 1 Toch
worden er nog altjjd agenten" gevonden, die in
dat uithooren geen been zien. De »boeren-arbeiders
en keutel-boeren" moeten voor hen maar bloot
komen m-t hunne geheel private zaken. Zjj moeten
aan die wervers" maar opgeven hoeveel zjj ver
dienen, hoeveel zij verwonen, of zjj wat op de spaar
bank hebben Het wordt niet aan die arbeiders en
boeren overgelaten cf zjj, het kiesrecht begeerende,
uit eigen beweging, die zaken willen blootleggen aan
den burgemeester banner woonplaats. Neen, ze zul
len het te vertellen hebben aan ieder, die er zich
toe leent de verachtelijke rol van >uitkoorder" op
zich te nemen.
Zouden deze laatsten het niet verdiend hebben
als de »boeren-arbeiders ea keutel-boertjes" hun
vierkant de deur wezen
Maar ook velen met ons zullen het zich herin-
neren, hoe men en als wij ons niet vergissen
behoort ook dr. K. onder die »men" het jhr.
Rutgers van Rozenburg quasi kwalijk nam, toen
deze er eens van sprak, dat sommige leiders de
kiezers zouden gebruiken om hen als »8temveo"
naar de stembus te leiden.
Heeft het er niet wat van of dr. Kuyper bezig
is de woorden van jhr. Rutgors waar te maken
Want men wane niet, dat dr. Kuyper dien op
roep doet, uit pure belangstelling in allen» die
kiezer kannen wordenwacht een beetje, zegt dr.
Kuyper, zoo dom ben ik nietZonder blikken of
blozen voegt hjj er bjj, dat men dat werkje niet doen
moet zonder de gave des onderscheids"; men moet
»met sociaal-politiek tastgevoelte werk gaan. »Het
is plicht, niet alle slapende leeuwen (hoe van pas
is dat woord »leeuwen" hier gebruikt1) wakker te
schudden, maar alleen dezulke, waarvan ge vermoe
den kunt, »dat ze tot de uwen behooren," anders
zou het >eene domheid zjjn". »Sla gaen klaviertje
over, maar neem uwe maatregelen secuur"
Ons dunkt, hier hoeft geen woord meer bij om
te doen uitkomen, hoe weinig de ware algemeene
liefde voor het volk en zjjne balangen bjj deze fraaie
praktjjken in het spel is en dat de zegswijze »het
doel heiligt de middelen" ook in het anti-revolutio
nair kamp, althans in het gedeelte, dat onder dr. K.
staat, niet onbekend is.
Dat is niet meer eene prijzenswaardige aansporing
of vooi lichtingdat wordt eene inmenging in par
ticuliere aangelegenheden, die ten hoogBte afkeuring
verdient.
GOES, den 22 Januari 1896.
Wjj vestigen de aandacht op de tooneelvoor-
Btelling, welke a. s. Dinsdag door het gezelschap
van den heer Van Lier in de Schouwburgzaal der
Soc. V. O. V. alhier zal gegeven worden.
De gnnstige naam van het gezelschap, zoowel als
de gunstige beoordeelingen van het op te voeren
stuk recht/aardigeu reeds ten volle «ene aanmoedi
ging om de opvoering bij te wonen. Daarbij komt
bet oigenaardigp, dat. bet Btuk in Zeeland speelt.
Kon de heer Van Lier nu eens eene volle zaal
vinden, wellicht dat daarin aanleiding werd gevon
den om Goes nog wel eens meer te komen bezoeken,
wat eene vergoeding zou geven voor het gemis van
het gezelschap-Chrispijn.
Door de werklieden-vereeniging »Eigen hulp'
alhier werd gisteravond de gewouo driemaandeljjk-
sche vergadering gehouden. Uit het verslag over het
laatste kwartaal van het afgeloopen jaar bleek, dat
gedu ende dat tijdsverloop was ontvangen f326,05,
en uitgegeven f 105,50i/2f waaronder f87 aan uit-
keering wegens ziekte, genoten door 12 personen.
Daarna werd het jaarverslag gelezen, waaraan het
volgende wordt ontleend:
Gedurende het vorige jaar hadden, meerendeels
door vertrek naar elders, 13 gewone leden, 1 buiten
gewoon lid en 1 begunstiger voor hua lidmaatschap
bedanktdaarentegen waren 66 gewon9 leden, 4
buitengewone leden en 6 begunstigers tot d9 ver-
eeniging toegetreden, zoodat deze getallen respec
tievelijk gestegen waren tot 254, 24 en 18.
De inkomsten bedroegen f' 1321,87, de uitgaven
f 567,05; op 31 December 1896 wa9 in kas eene
som van f 2222,151/2f het saldo der reserve-kas be
droeg f 125,90. Aan 43 personen was uitkeering
verstrekt tot een bedrag van f 467.
Deze cijfers toonen genoegzaam aan, dat de ver-
eeniging zich ia een gunstigen toestand bevindt en
ongetwijfeld nuttig werkzaam is.
Vervolgens had de veikiozing plaats van drfe be-
stuui sleden, wegens periodieke aftreding van J. U.
de Beste, M. Krjjger en F. Schrjjver. Allen werden
herkozen en lieten zich deze keuzo welgevallen.
Voor de commissie van toezicht op het beheer der
gelden werden benoemd C. Touw (aftredend), C. F.
Baarends en C. Bookelaar, de twee laatsten in de
plaats van P. L. den Boer en C. du Bois, die ver
zocht hadden niet meer in aanmerking te komen.
Ingaande met 1 Febr. a. s. is de brievenbe
steller C. K 0 0 m a n benoemd tot adsistent aan het
Postkantoor te Goes.
Herbenoemd tot burgemeester van Kapelle de
heer P. J. van der Mande re.
K wadend amine. Dondei dagavond hield de heer
W. H. Ellerbeek nit Eibergen voor eene volle zaal
eene lezing over de nieuwe kieswet. Met eene
breed opgezette inleiding, die voor velen uit het
publiek wel wat te hoog zal geweest zijn, schetste
spreker het ontstaan der tegenwoordige staatkundige
partjjen. Hjj toonde aan hoe de staatkundige partij
der middeleeuwen zich langzamerhand opgelost heeft
in verschillende brokstukken hoe het geworden is,
zooals op het oogenblik, een strjjd van individu
tegen individu.
Daarna besprak hjj het Katholiek program en
vermaande de Katholieken samen te werken, hand
aan hand voorwaarts te gaan, trouw te big ven aan
de Katholieke beginselen, eendrachtig saam te werken
voor God, voor volk, voor altaar, voor Vorstin en
Vaderland.
De leider dezer bijeenkomst dankte den geëerden
spreker voor zjjne gloedvolle en heldere voordracht
en stelde den aanwezigen voor, zich te laten in
schrijven als lid van eene op te richten Katholieke
kiesvereeniging.
Benoemd zjjn tot surnumerair bjj de maat
schappij tot exploitatie vau staatsspoorwegen 0. a.
de hoerenA. C. H. Brorens te 's-Gravenhage, ter
standplaats KruiningenC. Rhee te Almelo, ter
standplaats Vlake en M. Polak te Wildervank, ter
standplaats Middelburg.
Het heeft H. M. de Koningin-Rogentes,
beschermvrouw der Maatschappij »Arti et Amicitiae",
behaagd, ter beschikking van bestuurdoren dier maat
schappij te stelleneene gouden medaille,
dragende de beeltenis van H M teneinde die medaille
uit te reiken aan den jeugdigen kunstenaar, die zich
deze onderscheiding in den loop der beide laatste
jaren door zjjn talent zal hebben waardig gemaakt.
De vraag of arbeiders, die in Nederland wonen,
doch in 't buitenland onafgebreken werken en aldaar
hun loon trekken hier te lande als loonkiezers
zijn te beschouwen is in De Gemeentestem gesteld en
wordt door de redactie van dat blad als volgt be
antwoord »Wg zieD geen reden, waarom de bedoelde
arbeiders indien zjj bij dezelide personen of onder
neming in dienstbetrekking zjjn geweest van het
kiesrecht uitgesloten zouden zijn."
In het begin van de maand Maart 1897 zal,
tot het met ingang van 1 April 1897 vervullen
van eene vacatnre in de betrekking van eerste-
klerk bg het Departement vau Oorlog,
op eene jaarljjksche bezoldiging van f 800, een
vergelijkend examen worden gehouden.
Om aan het examen te kunnen deelnemen, moet
de adspirant met goed gevolg het eindexamen eener
hoogere burgerschool met vjjfjarigen cursus hebben
afgelegd.
De verzoeken om adspiranten aan het vergeljjkend
examen te mogen doen deelnemsD, moeten vóór
10 Februari 1897 door hunne ouders of vcogden
worden gericht aan het Ministerie van Oorlog.
Men zie verder de Staats-Ct. no. 17.
Aan de beambten met het toezicht op de
naleving der boterwet belast, zjjn steenen
potjeB verstrekt met practische sluiting en verpak
king, om hierin de door hen gestoken monsters
boter naar 's Rjjks landbouw-proefatation te Wage-
ningen op to zenden. Door dezen maatregel, hoopt
men eene geregelde en nauwkeurige controle op
de bereiding van boter te bevorderen, waarvan zoo
wel bereiders afe koopers, de vruchten zullen plukken.
In verband met het verzuimde salut, waarover
in een vorig nr. gesproken werd, schrijft aan het
Vaderl.
»Drie Koningen 1886 vierde onze toenmalige Mi
nister van Oorlog zijn 70en geboortedag.
Een bloedverwant van Z. Excellentie, een kapitein
van het Indische leger, toenmaals gedetacheerd bij
een iDfanterie-regimeut in de provincie X. X., ver
zocht en bekwam twee dagen permissie naar de Hof
stad om zjjn oom te bezoeken.
In het middaguur omstreeks halfdrie aldaar door
de Zeestraat wandelende, ontmoette die officier een
deftig bejaard heer in burgerkleeding in een open
rjjtnig (mylord) gezeten naast een betrekkelijk jonge
vrouw.
Onergdenkend sloeg hij goed acht op hen en
con paar seconden later, viel het hem eerst in, dat
dit echtpaar onze Majesteiten was. De
kapitein had niet intijds den jager op den bok be
speurd.
Te laat 1 Het verschuldigd salut was niet
gebracht.
Onthutst en met innig zelfverwijt vertelde hjj het
gebeurde aan zjjn oom, die van oordeel was, dat
HH. MM. over het voorgevallene niet zouden reppeD,
omdat het gebeurljjk is, dat een militair, niet tot
het gardekorps of tot het garnizoen der residentie
behoorende, door een dergeljjke ontmoeting verrast
kan worden.
's Ministers veronderstelling bleek juist te zgn."
Do milicien uit Leiden, die in Den Haag op den
Wassen aar scbeu weg waudelende, het rijtuig der
Koninginnen, dat, hem achterop reed, niet herkende,
en daarvoor onder geleide naar Leiden werd terug
gebracht, is door zijn bataljons-kommandant wegens
»onat,tentie" met 8 dagen politiekamer gestraft ge
worden.
De schrijver van »Vaa dag tot dag" in het
Handelsblad verklaart omtrent de doodstraf een
andere meeniDg te hebben dan de meeste liberale
woordvoerders.
De doodstraf schjjnt hem veel genadiger en mensch-
lievendsr dan levenslange of twintigjarige gevange
nisstraf, en daarom kan de afschaffing der doodstraf
hem »nooit de liefeljjke, zachtmoedige, waarljjk libe
rale daad schijnen, die velen in haar bewonderen."
Wanneer men zich in gedachten verplaatst in
den toestand van een man, die veroordeeld wordt
levenslang ontzettende slavernjj, gedeelteljjk met
eenzame opsluiting, te dulden dan is het moei-
ljjk in te zien, waarom die straf zooveel mensch-
lievender en zachtmoediger wordt genoemd dan de
snelle doodstraf.
Het zijn dan tcch niet allen beesten in menscben-
gedaante, ruwe, gevoellooze barbaren, de ongeluk-
kigen, die misdaden begaan.
Hoe velen zijn er onder die zwakken en verdoolden,
die hun vrouw en kinderen, hun vrienden liefhebben
voor wie vrijheid in de open lucht het loven
zelf is.
Maar van alles wat ze liefhebben, wat het leven
levenswaard maakt, worden ze voor altijd, terwijl
ze nog adem halen en gevoelen, met geweld ge
scheiden. Die lange dagen en nachten, jaar in, jaar
uit, tot de dood, de verlosser komt wie kan
er aan denken
Hoe honden hersenen het uit, van waar krijgen
ze de kracht de folterende gedachten terug te dringen
Als men er aan denkt, dat uit meewaardigheid en
meiEehenliefde tegen de doodstraf gejjverd wordt,
komt mij het woord in gedachten van David: »My
is zeer bang; laat ons toch in de hand des Heeren
vallen, want Zjjne barmhartigheden zjjn vele, maal
laat mg in da hand van menschen niet vallen."
Iu de vergadering van den Geneeskundigen
Raad vo' r L'mburg co O >st lijk Noord-Brabant werd
met nadruk gewezen op het sanitair gevaar,
dat door de nieuwe wet op het personeel dreigt te
ontstaan. Die wet toch bepaalt, dat al die kamers
vrjj zullen zijn van belasting, waarin geen rook-
uitgangen worden aangetroffen en naar aanlei
ding van die bepaling lieten en laten tal van per
sonen de bestaande rooknitgangen diehtmetselen om
daarna die vertrekken door middel van petroleum-
of gaskachels, ja zelfs met behnlp van groote bri
ketten te verwarmen. Spreker wees op de verderfe
lijke gevolgen, die deze toestand, waar bjj de ver-
brandingBprodncten de lucht in de vertrekken nood-
zakeljjk moet bederven, zal na zich sleepen.
Iq den laatsten tjjd kwamen herhaaldeljjk val-
sche handteekeningen op gedomicili
eerde accepten voor, waarvan reeds een paar
maal de Nederlandsche Bank de dupe was, en nu te
Zwolle op nieuw, alwaar ook kassiers het slacht
offer werden van een falsaris, die de vorige week
gearresteerd werd. Deze accepten werden op den
vervaldag geregeld door den discontant, die de val-
sehe teekeningen maakte, aan het door hem op de
accepten gestelde adres ingelost.
Thans verneemt het N. v. d. Ddat de Neder
landsche Bank op dezelfde wjjze als de Duitsche
Rijk-bank, die eveneens eenige malen schade leed
bg accepten met valsche teekeningen, het kwaad zal
trachten tegen te gaan door bij de acceptanten zich
te vergew seen omtrent de echtheid der teekening.
De Duitsche Rjjksbank zendt eene kennisgeving
aan de acceptanten, zoodra zjj papier van hen in
portefeuille ontvangt.
Prof. Koch heeft, zoo wordt aan de Times be
richt, aan de regeering van de Kaapkolonie een
rapport over de runderpest ingediond, waarin hg
mededeelt, dat alle bemoeiingen om de r u n d 0 r-
pest-bacil te vinden, tot dusver vruchteloos
zjjn geweest.
Staten-Generaal.
EEKSTE KAMER.
In de zitting van gisteren werd het hoofdstuk
Buitenlandsche zaken aangenomen na een debat,
waarin de minister verzekerde, dat hg steeds bij
Duitschland heeft aangedrongen op de voltooiing
van het NordhornAlmelo kanaal en het tegengaan
van het onttrekken van zalmeieren aan d«n Ryo, en
verklaard had, dat hij taganover België niet te veel
zal geven of eischen. Bij het hoofdstuk Justitie wees
de heer Meineez op het gevaar dat de bepalingen
der drankwet onmogeijjk zijn toe te passen. Verder
is gesproken over ouderljjke macht oq voogdjj.
Kerknieuws.
Ned. Hervormde kerk.
Bedankt voor het beroep naar Goes door ds.
H. ten Kate te Amerongen.
Dr. H. G. Hagen, oudste predikant bg de Ned.
Herv. gemeente te Leiden en eenig overgebleven ver
tegenwoordiger onder de predikanten van de vrij
zinnige richting aldaar, heeft tegen 1 Mei a. 8. eer
vol ontslag met toekenning van rijks-emeritaatspen-
sioen, nit zjjne bediening aangevraagd.
Evang. Luth. Kerk
Aangenomen het beroep naar Zierikiee docr
den heer G. F. Drejer, Proponent te Amsterdam.
RRath. Kerk.
Behalve de (tjjdeljjke) nederzettingen van uit
andere landeu gebannen en dus vreemde klooster
lingen telt Nederland 35 mannenorden, waarvan 21
priesterorden en 14 broederorden, te zamen tellende
3900 kloosterlingen.
Van de vrcuwenorden hebben de nederzettin
gen uit den vreemde eveneens buiten rekening ge
houden niet minder dan 59 hare kloosters in
Nederland gevestigd met een totaal van 11.900 kloos
terlingen.
Het getal religieuzen in Nederland bedraagt dnz
15.800.
Rechtszaken.
Arrondtssements-Rechtbank te Middelburg
Zitting 22 Januari 1897.
Heden werden veroordeeld A. K., 36 j., kuipers-
knecht te Ierseke, gedetineerd te Midielburg, wegens
diefstal gedurende den voor de nachtrust bestemden
tijd, tot eene gevangenisstraf van óón jaar met in
minderiogbrenging der doorgebrachte hechtenis;
F. de P.f 28 j., arbeider te Oudelande, wegens mis
handeling v>.a »eo amb'^raar tot 7 la^n g^v.'traf.
