1896 N°. 152.
Donderdag 24 December.
83s" jaargang.
Bij dit no. behoort een bijvoegsel.
De uitgave dezer Courant geschiedt Maandag-, Woensdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op feestdagen.
Prjje per kwartaal, zoo binnen als buiten Goes, f 1,75.
Afzonderlijke noinmers 5 cent; met bjjblad 10 cent.
Behalve aan ons Bureau worden Abonnementen en Advertontiön voor dit blad
aangenomen bjj de heeren Nijgh Van Ditmab. te Botterdam e* verder
bij alle Boekverkooper» en Brievengaar den.
D© prjjs der gewone advortöntiön is van 1-5 regels 50 cent, alken regel meer 10oi
Bg directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde advertentie wordt de prjjs
slechts tweemaal berekend.
Geboorte-, huwelpkf- en doodberichten en de daarop betrekking "hebbende
dankbetuigingen worden van 110 regels a f 1,berekend.
Dienstaanbiedingen, niet meer dan 4 regels beslaande en contant betaald 20es.
Aanvragen om e» vermelding van liefdegaven 5 cent per regol.
Iniendtnf van advertentfën vAei 9 aren op den dag de* uitgave.
Uithoofde van het Kerstfeest zal
Vrijdagavond a. s. geen nommer van dit
blad verschijnen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van GOES
breugen ter openbare kennis van da ingezetenen in het bijzonder
van hoofden van werkplaatsan of fabrieken dat
De Minister van Waterstaat Handel en Nijverheid
Gelet op de artt. 12, IS en 27 der Veiligheidswet (wet van
den 20 Juli 1895, Staatsblad no. 137).
Heeft goedgevonden
den vorm der kennisgeving, bedoeld bij artt. 12 van genoem
de wet, en dien der opgave, bedoeld bjj de artt. 13 en 27 dier
wet, vast te stellen overeenkomstig de bij deze beschikking ge
voegde modellen.
De bedoelde modellen liggen ter visie op de secretarie.
Goes, 21 December 1896.
Burgemeester en Wethouders van Goes,
J. G d. W. HAMER.
De Secretaris,
VAN REIGERSBERG VERSLUIJS.
GOES, den 23 December 1896.
Wie meenen mocht, dal: de Sa bjjnscbe
maagdenroof, die ons in de Rotneinsche ge-
Bchiedenis wordt verhaald, eenige andere overeen
komst. heeft dan dien naam met het tooneelstuk,
dat jl. Maandagavond in de Prins van Oranje"
alhier werd opgevoerd, zou xich deerljjk vergissen.
In het gansche stuk komt geen enkele Romein voor
en wordt geen enkele Sabjjnsche maagd geroofd.
De korte inhoud van dit bljjspel in vier bedrjjver,
door de gebroeders Franz en Paul von Scbönthan
geschreven, komt hierop neer, dat een oude, maar
nog ijdele professor, Martin Golwitz, in zgn Btu-
denfcentjjd oen tragedie had geschreven, waaraan bjj
genoemden titel gegeven had.
Tjjdens de afwezigheid van zjjn vrouw kreeg hg,
in zgn eenzaamheid bij het doorsnuffelen van oude
papieren, het stuk weer in handen. Op aandrang
van den tooneeldirfcteur, Emanuel Striese, werd
het in de woonplaats van den professor opgevoerd,
ofschoon deze aanvankeljjk weinig geneigd was zjjn
toestemming tot de opvoering te geven, uit vrees,
dat zijn naam er rteie gemoeid wa«, indien het
stuk fiasco maakte en het bekend werd, dat hij de
echrjjver was.
Het stuk werd dan ook uitgtflotaD, doch daaraan
hadden de schrjjver en de executanten minder schuld
dan wel een papegaai, die geplaatst was in een
cederboom, die tot versiering der zaal diende. Nadat
aan het einde van het 2e bedrjjf een ernstige, aan
doenlijke passage was afgespeeld, riep de papegaai,
al zeer ten onpas, eene uitdrukking, die zjj had aan
geleerd uit den mond der huisgenooten, den schoon
zoon en de dochter van den professor. Het stuk viel
daardoor geheel en de schrjjver trok zich dit zoo
aan, dat hem niets anders overbleef dan, om voor
schande gevrij waard te zijn, zijn woonplaats te ver
laten. Voor hg echter dit plan, waarvoor hg zich
reeds had gereed gemaakt, ten uitvoer legde, bracht
men hem de tijding, dat in tegenstelling van het
eerste gerucht, de stad vol was van het succes, dien
avond behaaldde handige vrouw van den tooneel-
directeur had na het 2e bedrjjf van den Sabjjn&chen
maagdenroof" eenvoudig een paar bedrijven laten
inschuiven uitRobert en Bertrand of de
lastige Vagebonden". De val van de eerste twee
bedrjjven werd door het succes der beide laatste
schitterend gewroken, en door dit succes weer te
vreden, gaf d9 professor zgn plan tot verandering
van wood plaats op.
Aan dezen draad, de eenigp, die door het stuk
loopt, hechten zich, meer of minder vast en niet
altijd ongezocht, een aantal komische scènes, die het
stuk met recht stpmpelen tot een successtuk van
alle Duit8che, en volgens verschillende recensies in
de pers, ook van Hollandscho blijspel-theaters. Het
tameljjk talrijk opgekomen publiek heeft zich dan
ook, naar wij gelooven, Maandagavond alhier »dol
geamuseerd" al was het dan met een stuk, waar
niet veal >in zit", maar waarin enkel gerekend is
op het effect van een opeenstapeling van kluchtige
intriges en komische tooneeltjes.
Dcor alle aclrices en acteurs van de vereeniging
Tivoli-Schouwburg te Rotterdam, die het
stuk gaven, werd zeer goed gespeeld, allen waren
voor hunne taak berekend, goed rolvast en gaven
juiste typen te zien van hen, die zjj voorstelden.
In het bgzonder bevielen ons dhrn. Holkers als
professor en Fritz Bouwmeester als tooneeldirecteur.
Zjj waren uitnemende vertolkers der hoofdrollen.
De hnilscóae in het 3e bedrjjf hadden wjj gaarne
gemist of althans niet zoo overdreven voorgesteld
gezien.
Dit gezelschap heeft ongetwjjfeld bjj zgn eerste
optreden alhier een goeden indruk gemaakt en
mocht het bjj het geven van de bride volgende
abonnements-voorstellingen ons onthalen op stukken
van mmr degelijken inhoud, dan zal het or.s tot
zekere hoogte vergoeding verschaffen voor hst ge
mis van hft gezelschap, dat ens in vórige seizoenen
zoo menigmaal op tooneelgebied deed genieten en
dat we dez»n winter moeten missen.
Een talrijker opkomst zjj hft Tivoli-gezelschap
alsdan toegewenscht. Het heeft getoond die vol
komen te verdienen.
Van de ongeveer 80 personen, die tegen gis
teravond waren opgeroepen om uitspraak te doen
of het al of niet wenscheljjk is een w e r k 1 i e -
den-kiesvereeniging alhier in het leven te
loepen, waren, behalve zjj, die da oproeping hadden
uitgesohreven, 16 personen tegenwoordig. Nadat
het doel der bjjeenkomsb uiteer gezet en erop aan
gedrongen was om als zelfstandige werkliedenpartjj
op te Treden, werd, na over het een en ander van
gedachten gewisseld te hebben, besloten een werk-
lieden-kiesvereeniging onder den naam ♦Volks
belang" op te richten. Het ledental bedraagt 18.
Na vaststelling der nieuwe kiezersljjsten zal we
derom een vergadering plaats hebben, teneinde te
trachten meer uitbreiding aan de zaak te geven en
over te gaan tot het kiezen van een bestuur.
Ifoedekenskerke. Door den gemeenteraad is
tot lid van het Burgerljjk Armbestuur alhier her
benoemd, dhr. C. Boogaard.
Horsele. Do heer C. van Asperen, wa
terbouwkundig ambtenaar aan den calamitenzen
polder Borsele alhier, zal 1 Januari a. s. het voor
recht genieten als zoodanig zijn 25jarig jubilé te
vieren. Sedert 17 Juni 1881, dus ruim 15 jaren,
is bjj hier werkzaam en van 1 Januari 1872 af tot
16 Juni 1881 aan den calamiteuzen polder Btad
Philippine, waar bij ruim dertien maanden te voren
de betrekking van tjjdeljjk ambtenaar vervulde.
Gedurende zijne ambteljjke loopbaan kwam menig
nuttig werk onder zjjne leiding tot stand, dat ge
tuigde van vooruitgang op het gebied van zeewe
ring en oeververdediging.
Krab bend ij ke. De zandweg, gelegen t«n wes
ten van de kom dezer gemeente, is tengevolge van
bet drukke vervoer gedurende dit najaar, totaal
stukgereden, zoodat deze opnieuw zal moeten wor
den aangelegd. Daarom worden er stappen gedaan
om dien weg te bestraten, en daarvoor een
renteloos voorschot van de provincie te verzoeken.
Bjj Kon. besluit zijn benoemd met ingang
van 2 Januari tot burgemeester van Noordwelle,
M. floogenboom; tot burgemeester van Seroos-
kerke (Schouwen), C. Barre voet; tot burge
meester van R«nesse, F. D. A. baron van B o e t-
z e J a a r.
Benoemd tot secretaris der gemeente Scherpe-
nisse de heer 0. D. B o 1 i e r en tot gemeente
ontvanger de heer J. N. O u d e 8 1 u i s.
In Zeeuwsch Vlaanderen, Oostelgk deel, heeft
zich eene vereeniging gevormd tot het exploiteeren
van een nieuw anti-revolutionair weekblad De Schelde-
stroom.
De vereeniging zal zgn samengesteld grijjk de
vereeniging de Hollander"; om toe te treden moet
men de gereformeerde belijdenisschriften onderteeke
nen en instemmen met Ons Program" van dr. Kuy-
per naar de uitlegging der deputaten-vergaderingen.
Het blad zal geredigeerd worden in beslist chris-
teljjk democratischen geest. Het initiatief is ge
nomen door de predikanten bjj de gereformeerde
kerken A en B, te Aksel en te Zaamslag, de heeren
Steijling, Vroljjk en Van Minnen, en van den heer
J. F. Heemskerk te Sas van Gent, broeder van liet
Kamerlid.
Te Bergen-op-Zoom heeft zich een commissie
van burgers en militairen gevormd, om den heer
N. A. B o n w m a nbjj zjjn vertrek naar Den Haag,
een blijk van hulde aan te bieden.
Het besluit van de Belgische regeering tot
sluiting der grenzen voor den invoer van
fokvee uit Nederland, is van grooten invloed geweest
op den uitvoer der laatste dagen.
In de afgeloopen we#k werden langs bet grens
station Rozendaal naar België verzonden slechts 723
stuks vee, waaronder 126 koeien, 82 ossen, 66 stie
ren, 218 vaarzQD, 75 kalveren en 156 schapen, eene
waarde vertegenwoordigende van ruim f 54000.
Ter bevordering van een geregelde bestelling
der bjj de aanstaande jaarswisseling ter post komende
stukken, wordt wederom de gelegenheid opengesteld
om brieven, kaartjes en gedrukte nieuw-
jaarswenschen, welke men op 1 Januari a. s.
aan de geadresseerden wenscht te zien uitgereikt,
reeds van 23 Decmber af ter post te bezorgen.
De bedoelde stukken zullen, ter onderscheiding
van dip, waarvan de bestelling op den gewonen tijd
moet geschieden, bebooren vorrzien te zjjn van een
op in het oog vallende wjjza over de geheele lengte
van het adres got rokken krnis en uiterlgk 31 Dec.,
ten 12 ure middag, t"r plaatse van bestemming
moeten zjjn aangebracht.
Het publiek wordt verzocht om, zoowel in zjjn
eigen belang als in dat van den dienst, van de aan
geboden gelegenheid tot vroegere ter-post-bezorging
bij de jaarswissriing zooveel mogeljjk gebruik te
maken. (Staats-Ct.)
Restitutie van strafport. Door den
handelsagent, vin wien we ODlangs meedeelder, dat
van bem door de administratie dfr poste^jj n 7\'2
ct. strafport was geheven voor de bpzorging van
eene oningevulde en ongeteekende bestelkaart en die
zich deswege bg den Minister had btklaagd, is een
schrijven ontvangen van den directeur van het post
kantoor te Amsterdam.
Ondfr terugzending van 7'/4 cent is hem vanwege
den minister, onder wien de poBterjjen resorteereD,
medegedeeld, dat de administratie niet in beoor
deeling mag treden of de ter postbezorging al of
niet het. gevolg is van eene misvatting.
Bedorid stuk had niet als briefkaart, doch als
ongefnmkeerd drukwerk rnst 2 cent strafport bezwaard
behooren te worden.
Bovendien werd hem de wenk gegeven, dat zjjne
bestelkaarteriy wat stevigheid van papier betreft, Diet vol
doen aan de eischen aan briefkaarten gesteld.
(St.)
Men schrjjft aan de N. R. Ct.
De quaestie oi dienst bjj het reserve
kader is dienst in den zin der nationale militie
en das een brosder recht op vrjjstelling geeft, is
niet alleen niet nieuw, doch feiteljjk reeds in hoog
ste instantie in toestemmer;den zin beslist.
Immers werd bjj koninklyk besluit van 31 Maart
1896 aan eenen loteling van de lichting 1896,
die zich op 31 December 1894 vrijwillig bij het
reserve-kader had verbonden, vrijstelliog van dienst
bij de militie toegekend op grond van eigen dienst,
(art. 47 4o.) der wet, luidende als volgt:
Vrjjstelling van den dienst bij de militie wordt
verleend aan den loteling, die vóór den ln Januari
van het jaar, waarin bjj voor de militie werd in-
♦geschr'Ven bjj de zeemacht, bij het leger hier te
lande of bjj het krijgsvolk in 's rijks overzeesche
bezittingen in dienst is getreden en zich nog in
dienst bevindt."
Waar nu bjj K. B. is uitgemaakt, dat de dieest
bjj het reserve-kader onder deze bepaling valt, staat
het ook vast, dat aan dien dienst recht op vrjjstel
ling wegens broederdiensfc moet worden ontleend.
Art. 48 der wet toch bepaalt, dat vrjjstelling
wordt verleend aan den loteling, wiens broeder in
een lageron rang dan dien van officier dient of ge
diend heeft, betzij bjj de militie, hetzjj als vrijwil
liger bjj de zeemacht, bjj het leger hier te lande of
bjj het krjjgsvolk in 's rjjks overzeesche bezittingen.
Tengevolge van dienstneming bjj het reserve
kader kan ten hoogste de graad van adspirant-vaan
drig worden behaald, welke rang onmiddelljjk onder
di"n van 2e-luitenant is geplaatst, zoodat de dierst
bij het reserve-kader altjjd aan den eisch van art.
48 voldoet.
De J.-B. meldt
Men verwacht dat, nu het Atjeh-beleid van de
Indische regeering bjj de volksvertegenwoordiging
en het opperbestuur instemming heeft gevonden, er
in Atjeh groote tochten zullen worden gemaakt; in
dien geest moet Dameljjk di tegenwoordig» gouver
neur Van Vliet zich vroeger hebben uitgelaten.
De J.'B. schrjjft in haar mail-overzicht
Da laatsto berichten van Lombok luiden
dat het verzet zich niet verder heeft uitgebreid fn
dat de wederspannigfn langzamerhand het hoofd in
den schoot leggen. Het strafproces, voor den raad
van jastitie te Soerabaja tegen den Rns Maligan
gevoerd, die den laatsten vorst van Sriaparang tegen
ons heeft bjjgestaan, heeft omtrent den overval van
onze troepen in Tjakanegara en Mataram bijzonder
heden aan het licht gebracht, welke het vermoeden
wettigen dat die overval niet zulke schromeljjke
gevolgen had behoeven te hebber», wanneer van onze
zijde terstond krachtig en handelend ware opgetreden.
Doch achteraf is het gemakkeljjk praten en men mag
niet bjj ieder legerhoofd in moeirijjke omstandig
heden vastberadenheid en kloekheid verwachten, welke
eigenschappen toch altjjd iets bjjzonders zgn."
Tot ons genoegen kunnen wij mededeelen, dat
de regens in het belangt jjkste gedeelte van Java
zijn doorgekomen. Voor koffie luiden de berichten
bevredigend on verwacht men voor 1897 een cogst,
die meer dan eon middelmatige zal zgn. Ook voor
suiker kan, indien de west-mousson een regelmatige
wordt, op een ruime productie worden gerekend.
De grondeD, waarop het riet groeit, hobben door de
langdurige droogte voortrtffrijjk kunnen uitzureD,
zoodat de schadeljjka bfsfcanddeelen in de bonwkrnin
allen tijd gehad hebben om te verweeren.
Het riet staat dus op een vruchtbaren bodem en
indien het hemelwater niet op zich laat wachter,
kunnen de suikerplanters ons inziet s een grooten
oogst verwachten. Bat Nbl.)
Blykens een telegram van den Gouverneur-
Generaal van Nederlandsch-Ind van 22 dezer, wordt
de gonvernements-k offieoogst op Java voor dit
jaar thans geraamd op 264,880 pikols. (St ct.)
Staten-Generaal.
TWEEDE KAM EK.
In de zitting van gisteren, die des nachts te
lli/i uren ^idaagdwerd tot hedenmorgen, hebben
verscheidene sprekers tegen, anderen voor het ont
werp suikerwet gesproken.
Op art. 1 was door den heer Bonman eeD amen
dement voorgesteld, bedoelende de jaarljjkscbe ver
meerdering van het totaal-bedrag van den sccjjns
aan te wenden tot verlaging van den accjjns op 100
kilogram of per percentgehalte.
In dit amendement wordt de tegenwoordige op
brengst van f 9.100.000 gefixeerd. VolgeDS het voor
stel der regeering zal het hoe langer hoe moeilijker
worden van den accijns af te komen, daar de minister
rekent op oen voortdurend accres.
Na bestrijding door den minister werd dit amen
dement verworpen met 58 tegen 16 stemmen, waarna
art. 1 en volgende tot en met art. 66 werden goed
gekeurd.
Heden is art. 67 (Premiën) aan de orde.
Vooraf was het aangevraagde krediet in zake be-
smetteljjke veeziekten toegestaan, nadat de heer Van
Dedem had aangedrongen op quarantaine aan de
grenzen in Rjjks veestallen, en met den heer Kolkman
geprotesteerd had tegen de willekeurige wjjze, waarop
in het buitenland onze veestapel werd getroffen.
Minister Van Houten beloofde dat bjj hun denkbeeld
zou overwegen.
VERSLAG van den toestand der Vereeni
ging tot Weezenverpleging voor Zuid
en Noord-Beveland, gevestigd te Goes,
over het jaar 1895.
Als naar gewoonte bieden wjj u het jaarverslag
aan, 't welk zeer kort zal zjjn, omdat in het afge
loopen jaar geene bijzondere omstandigheden in het
leven onzer vereeniging zgn voorgekomen, welke
vermeldenswaard zjjn.
Evenals ten vorigen jare moeten wg ons bekla
gen over de weinige sympathie, die voor onze ver
eeniging bestaat en die van jaar tot jaar minder
wordt, bewjjze de vermindering van bet getal leden
en begunstigers.
Ook de belangstelling der kerkeljjke en burger
lijke armbesturen vermeerdert niet en hot gebeurt
maar hoogst zeldeB, deze ons een hunner weezen Ier
verpleging aanbieden, waarschijnlijk omdat zij in
hunne naaste omgeving gosdkooper kunnen bestoden.
Of zulks nu voor de weezen wenscheljjk is, mee
nen wg te mogen betwijfelen althans daarvan zjjn
wg overtuigd, dat die weezen voor hunne maatschap
pelijke opleiding beter zgn onder de hoede onzer
vereeniging, dan bjj de beste personen ten platten
lande.
Klagen helpt echter in deze niets.
Wg willen maar hopen, dat de goede naam en
niet minder de goede werking onzer vereeniging,
die nog door zooveleu worden erkend en gewaar
deerd, op den duur aanleiding zullen geven tot eene
veranderde zienswjjze der armbesturen en eene ver
meerdering van het getal leden en begunstigers.
In het bestuur kwam verandering.
In plaats van wijlen den heer J. Welleman, die
bedankt had, werd benoemd de heer A. Bruggeman,
burgemeester van Baarland, die de benoeming aannam.
tig de verkiezing door periodieke aftreding werd
mevrouw E. Van der Bilt La Motthe La Motthe
herbenoemd, die hare herbenoeming aannam.
Het aantal leden bedraagt 189, waaronder 23
corporatiëa, tegen 194 leden en 24 corporatiën in
1894.
Het getal begunstigers bedroeg 62 tegen 64 in 1894.
Er werd slechts ééne algemeene vergadering ge
houden.
De voornaamste punten, die behandeld zjjn, waren
a. Overlegging verslag 1894.
b. Vaststelling rekening 1894.
c. Idem begrooting 1896.
d. Vervulling vacatures in het bestuur.